တႃႇတပ်ႉသိုၵ်းၸႂ်ႉၸၢႆႇႁူဝ်လၢၼ်ႉ ႁိမ်းသွင်သႅၼ် ပႅၼ်မိုဝ်းယွၼ်းတႃႇတိုၵ်းၽႂ်

ၼႂ်းပၢင်ၵုမ်တႅၼ်းၽွင်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ (ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်အစီးအ၀ေး)ၼၼ်ႉ ဢၼ်တိုၵ်ႉၸတ်းႁဵတ်းယူႇယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ မီးလွင်ႈလၢၵ်ႇလၢႆး 2-3 လွင်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ပေႃးလႆႈၶဝ်ႈႁူၶဝ်ႈၸႂ်ၸွမ်းၵေႃႈ ႁဝ်းၶႃႈလႆႈႁၼ်မႃး။

ဢၼ်ၼိုင်ႈၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈတေပဵၼ်ဝႃႈ ပၢင်ၵုမ်တႅၼ်းၽွင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉ ယူႇတီႈၽူႈတႅၼ်းၽွင်း ၶဝ် တတ်းလူတ်းပႅတ်ႈ ငိုၼ်းၸႂ်ႉၸၢႆႇၿတ်ႉၵျႅတ်ႉၶွင်တပ်ႉသိုၵ်း တပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၼႆႉဢၼ်ၼိုင်ႈသေယဝ်ႉ သမ်ႉၼႂ်းမိူဝ်ႈဝႃးၼႆႉမီး ၽူႈတႅၼ်းၽွင်းၾၢႆႇသၢင်ႇသီႈၶဝ် ယိုၼ်ႈၶေႃႈတင်ႈတႃႇပူတ်းပႅတ်ႈ ႁူဝ်ၼႃႈတႅၼ်းၽွင်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် လုင်းတီႇၶုၼ်ႇမျၢတ်ႉ ၼၼ်ႉ။

ငဝ်းလၢႆးပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်ယူႇ သမ်ႉဢွၵ်ႇမႃးၶၢဝ်ႇဢၼ်ၼိုင်ႈဝႃႈ ၸွမ်ၸိၵ်းလူင် ၽူႈပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်း (တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဉီးစီးချုပ်) ၶွင်မိူင်းမၢၼ်ႈ ၸွမ်သိုၵ်းလူင်မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇၼႆႉ ပေႃးထိုင်ပီ 2020 ယၢမ်းလိူၵ်ႈတင်ႈယဝ်ႉၼၼ်ႉ မၼ်းၵေႃႈတေလူင်းလိူၵ်ႈတင်ႈ ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈၼိုင်ႈၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ၶၢဝ်ႇငၢဝ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတိုၼ်ႇသၢၼ်ႈသေလႄႈ ၸိူဝ်းဢၢမ်းၵေႃႈ ဢၢမ်းၵႂႃႇတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ။ ၸိူဝ်းဢၼ်ၸၢင်ၸႂ်ၼိူဝ်ၵၢၼ်မိူင်းၵႂႃႇၵေႃႈမီး။

တီႈၼႆႈတႄႉႁဝ်းၶႃႈတေဢုပ်ႇၸွမ်းလွင်ႈဝႃႈ ယူႇတီႈတႅၼ်းၽွင်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉ ႁဵတ်းႁိုဝ်တတ်း လူတ်းပႅတ်ႈလႆႈ ငိုၼ်းၸႂ်ႉၸၢႆႇ ငိုၼ်းငူပ်ႉၶွင်တပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ ပွတ်းဢွၼ်ႇတွၼ်ႈၼိုင်ႈ။

တႃႇၼႂ်းပီၸႂ်ႉၸၢႆႇငိုၼ်း ပီ 2019-2020 ၼႆႉ ယူႇၾၢႆႇတပ်ႉမတေႃႇတၢင်ႇယွၼ်းဝႆႉ ငိုၼ်းဢၼ်ၶဝ် ၸႂ်ႉပိူင်ၽဵၼ်ႈမၼ်း  ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ (သာမာန်) တေမီးလၢၼ်ႉမၼ်း 67,630 လၢၼ်ႉ၊ လၢၼ်ႉလုမ်းမၼ်း။ ၼွၵ်ႈလိူဝ်ၼၼ်ႉ ဢၼ်ၶဝ်ယိုၼ်ႈယွၼ်းထႅင်ႈသမ်ႉ မၼ်းတေမီးယူႇ 130,058 လၢၼ်ႉ။ တင်းမူတ်းမၼ်းတေမီးယူႇ လၢၼ်ႉမၼ်းၼႆႉ 197,688 လၢၼ်ႉပၢႆ။ ၼႂ်းငိုၼ်းမွၵ်ႈၼၼ်ႉၼႆႉ ယူႇတီႈၽူႈတႅၼ်းၽွင်းၾၢႆႇ NLD ၶဝ်သမ်ႉ ၸႂ်ႉလူတ်းပႅတ်ႈမွၵ်ႈလၢၼ်ႉမၼ်း 2 မိုၼ်ႇပၢႆပၢႆ၊ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ တၢင်ႇယွၼ်းဝႆႉၼမ်ၼႃႇဢႃးလႃး။

ၵူၺ်းဝၢႆးမႃးတႄႉၵေႃႈ ငိုၼ်းဢၼ်တၢင်ႇယွၼ်းဝႆႉမွၵ်ႈၼၼ်ႉၼႆႉ တေလူတ်းပႅတ်ႈၵမ်းသိုဝ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ၊ ၾၢႆႇတပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ လႅပ်ႈတေဢမ်ႇၽွမ်ႉလႄႈၼႆ ၸင်ႇၶိုၼ်းမႃး တူၵ်းလူင်းၵၼ် ပိူဝ်ႈတႃႇလူတ်းပႅတ်ႈလၢၼ်ႉမၼ်း 10,600 ၊ ဢၼ်ၼႆႉတႄႉ ယူႇၾၢႆႇတပ်ႉမတေႃႇ ၵေႃႈယွမ်းၽွမ်ႉသေ ယူႇၾၢႆႇဢၼ်တၢင်ႇယွၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈဝႃႈလႆႈၸႂ်ၵႂႃႇ။

ၵူၺ်းၵႃႈ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈလူတ်ႈပႅတ်ႈလၢၼ်ႉမၼ်းပဵၼ် မိုၼ်ႇပၢႆႁူၵ်းပၢၵ်ႇလႄႈ ယူႇတီႈတပ်ႉမတေႃႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ၸွင်ႇတေတုမ်ႉတိူဝ်ႉၾၢႆႇလွင်ႈၸႂ်ႉၸၢႆႇငိုၼ်းတွင်းၶဝ်ႁိုဝ် ၼႆၵေႃႈတေမီးမႃး ၶေႃႈထၢမ်၊ တီႈတႄႉမၼ်းဢမ်ႇပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်လႃးလႃး။

ပေႃးတေမႃးတူၺ်းငိုၼ်းၸႂ်ႉၸၢႆႇတႃႇပီ 2019-2020 ၼႆႉ ယူႇတီႈတပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ၶဝ်ယိုၼ်ႈယွၼ်းဝႆႉတင်းမူတ်းမီးယူႇလၢၼ်ႉမၼ်း 3,583,510 လၢၼ်ႉ။ တင်းငိုၼ်းၸႂ်ႉၸၢႆႇ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်တင်းသဵင်ႈ ၵူႈယၢင်ႇယၢင်ႇၼၼ်ႉ ပေႃးမႃးႁူမ်ႈၵၼ် မၼ်းၵေႃႈတေမီးယူႇ 33,850,835 လၢၼ်ႉၵူၺ်း။ ၼႂ်းၼင်ႇၼၼ် ဢၼ်တပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုၼ်ႈယွၼ်းၼႆႉသမ်ႉ မၼ်းတေမီးယူႇ ႁူဝ်ပၢၵ်ႇလႂ် 10% ပၢႆ၊ (ႁူဝ်ပၢၵ်ႇလႂ် 10 ဝၢၵ်ႈပၢႆ)။

ငိုၼ်းဢၼ်ၶဝ်ယိုၼ်ႈယွၼ်းၼႆႉ ပေႃးမႃးတႅၵ်ႈၼိူင်းတူၺ်းတင်းၾၢႆႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇၼႆ ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ တင်းမူတ်းတင်းသဵင်ႈၼႆႉ ယိုၼ်ႈယွၼ်းဝႆႉလၢၼ်ႉမၼ်းမီး 28 လၢၼ်ႉၵူၺ်း၊ ၵမ်းၼႆႉၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီ လႄႈၾၢႆႇလဵၼ်ႈႁႅင်းသမ်ႉ မီးယူႇ 12 လၢၼ်ႉ၊ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼႆ ပေႃးဝႃႈဝၢၼ်ႈမိူင်းၼိုင်ႈလုၵ်ႈၼႆႉ ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈသေပိူၼ်ႈ ပိူဝ်ႈတႃႇၵၢၼ်မိူဝ်းၼႃႈ ပိူၼ်ႈၸႂ်ႉၸၢႆႇတင်းၵမ်ႇၽႃႇ တင်းလူၵ်ႈ ပိူၼ်ႈႁဵတ်းၵၼ်ယူႇၸွမ်းၼင်ႇထုင်းၵမ်ႇၽႃႇၸႂ်ႉတိုဝ်းတႄႉ ဢၼ်လႆႈၽုၵ်ႇၾင်တိုၼ်းလၢင်းၼမ် သေပိူၼ်ႈ ပဵၼ်ၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီလႄႈၾၢႆႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီလႄႈၾၢႆႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ဢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းယူႇယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉတႄႉ ပၢႆးယူႇလီဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃးတင်းပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ မႃးႁူမ်ႈၵၼ် မီး 11 ဝၢၵ်ႈ ၶွင်ငိုၼ်းၸႂ်ႉၸၢႆႇတင်းမူတ်းတင်းသဵင်ႈ၊ သွင်ဢၼ်ၼႆႉမႃးႁူမ်ႈၵၼ် မီး 11 ဝၢၵ်ႈ ဝႃႈၼၼ်သေတႃႉၵေႃႈ ၾၢႆႇၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈ ဢၼ်ဝႃႈ (ၵႃႇၵွႆႇယေး)ၼႆႉ ဢၼ်လဵဝ်ၵူၺ်းၵေႃႈ သမ်ႉမီး 10 ဝၢၵ်ႈပၢႆပၢႆ။

ပွင်ႇဝႃႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇလႄႈၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီ သွင်ဢၼ်ႁူမ်ႈၵၼ်ၼႆႉ တေႃႉတႄႉမႃးလိူဝ် ၾၢႆႇၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈၼႆႉ 1 ဝၢၵ်ႈၵူၺ်း၊ ဢၼ်ၼႆႉ ပေႃးတႅၵ်ႈၵၼ်တင်းထုင်းၵမ်ႇၽႃႇ ပိူၼ်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်း ၼၼ်ႉ ဢၼ်ဢဝ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းၾၢႆႇတပ်ႉသိုၵ်းၼႆႉ မၼ်းလူၼ်ႉလိူဝ်ပိူင်မၼ်းၼႃႇဢႃးလႃးၼႆ တေလႆႈႁၼ်ၸႅင်ႈ။

ၵူၺ်းဝႃႈၼၼ်သေတႃႉၵေႃႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း လုၵ်ႉတီႈပၢၼ်တပ်ႉသိုၵ်းဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်းသေယဝ်ႉ လႅၵ်ႈလၢႆႈၸူး လၢႆးဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်းၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ဝႃႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈတီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇၼၼ်ႉတႄႉ ဢၼ်လူတ်းပႅတ်ႈလႆႈငိုၼ်းၸႂ်ႉၸၢႆႇ ၾၢႆႇတပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပွၵ်ႈၼႆႉတိုၵ်ႉပဵၼ် ပွၵ်ႈၵမ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်းပိူၼ်ႈ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼႆ ပဵၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈမၼ်းလူတ်းပႅတ်ႈလႆႈလၢၼ်ႉမၼ်း 10,600 ၵူၺ်းဝႃႈၼၼ်သေတႃႉၵေႃႈ ၾိင်ႈပိူင်ဢၼ်ဝႃႈ တပ်ႉသိုၵ်းၼႆႉ ၽႂ်တိုၼ်းဢမ်ႇတဵၵ်း ဢမ်ႇတုမ်ႉဢမ်ႇတိူဝ်ႉလႆႈ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉလူႉပင်းၵႂႃႇယဝ်ႉ။ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ယုၵ်ႉတၢင်ႇဝႆႉၼၼ်ႉတႄႉ ၶဝ်ႈၵႅဝ်ၸွမ်းလႆႈၾၢႆႇတပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢိတ်းဢွတ်းယဝ်ႉၼႆၵေႃႈ ႁဝ်းၶႃႈၸၢင်ႈထတ်းႁၼ်လႆႈဢၼ်ၼိုင်ႈ။

ၵူၺ်းၵႃႈ ၾၢႆႇၼိုင်ႈတၢင်းၼိုင်ႈသမ်ႉ ၸိူဝ်းဢၼ်မႆႈၸႂ်ဝႃႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈလႄႈတင်း ၾၢႆႇတပ်ႉမတေႃႇ ၶဝ်ႈၵဝ်ၼဝ်းၵၼ်ယဝ်ႉၼႆလႄႈ ပိူဝ်ႈတႃႇတပ်ႉသိုၵ်း ၸိူဝ်းဢၼ်ယူႇၾၢႆႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၸိူဝ်းၼႆႉသမ်ႉ တေယၢပ်ႇယၢၵ်ႈၵိၼ်းၸႂ်မႃးတိူဝ်းလိူဝ်ယူႇၼႆၵေႃႈ ၸိူဝ်းမႆႈၸႂ်ၵေႃႈမီး ယူႇၽွင်ႈ။

ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈတၢင်းၼိုင်ႈသမ်ႉ မီးၸိူဝ်းဢၼ်ထတ်းသၢင်ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ တပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ပဵၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈၶဝ်ယိုၼ်ႈယွၼ်းလႆႈငိုၼ်း ငူပ်ႉပေႃးမီးၼမ်ထၢၼ်ႇၼႆႉ လၢၼ်ႉမၼ်းပေႃးမီးပဵၼ် 35 လၢၼ်ႉပၢႆ ဝႃႈၼၼ်သေတႃႉၵေႃႈ ၼႂ်းတပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇပေႃးႁိုင် ၸၢင်ႈတေမီး လွင်ႈတႅၵ်ႇယႅၵ်ႈပုတ်းပင်း ၼႆၵေႃႈၸိူဝ်းၶၢတ်ႈလမ်းၵေႃႈ သမ်ႉမီးမႃး။

လွင်ႈတၢင်းမၼ်းတႄႉၵေႃႈ 1.ၼႃႈႁေႃတေႃႁိူၼ်းၶွင်ၸိူဝ်းပဵၼ်ၸိၵ်းပဵၼ်ၸွမ် ၾၢႆႇတပ်ႉသိုၵ်း လႄႈသင်၊ ၾၢႆႇၼိုင်ႈပေႃးမႃးတႅၵ်ႈၵၼ်တူၺ်းတင်း ၼႃႈႁေႃတေႃႁိူၼ်းၶွင်ၸိူဝ်းသိုၵ်းထၢၼ်ႈတႂ်ႈၶဝ် ၸိူဝ်းဢၼ်လႆႈလူႇၼိူဝ်ႉလိူတ်ႈသၢႆၸႂ်ၵႂႃႇ ၶဝ်ဝႃႈၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ ၸိူဝ်းဢၼ်တိုၵ်ႉလႆႈၶဝ်ႈပၢင်တိုၵ်း သိုၵ်းသိူဝ်ယူႇၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ ၸိူဝ်းဢၼ်တိၼ်ပုတ်းမိုဝ်းၶၢတ်ႇၵႂႃႇၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ ၸိူဝ်းဢၼ်လႆႈ လူႉႁၢႆတၢႆၽၢတ်ႇၵႂႃႇၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ ၼႃႈႁေႃတေႃႁိူၼ်းၶဝ်ၼႆႉ ပေႃးတႅၵ်ႈၵၼ်တင်း ၼႃႈႁေႃတေႃႁိူၼ်းၸိူဝ်းပဵၼ်ၸိၵ်းပဵၼ်ၸွမ်ၼၼ်ႉ မၼ်းၵႂႃႇၵၼ်ၾႃႉလႄႈလိၼ်၊ မၼ်းပိူင်ႈယၢၼ်ႁၢင်ႇၵၼ်ၼႃႇဢႃးလႃး။

သမ်ႉထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈ 2.လွင်ႈၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉပၼ်တၼ်ႁဵင်း တီႈၸိူဝ်းၽူႈမီးၸၼ်ႉၶဝ်၊ မၼ်းဢမ်ႇမီး ၸွမ်းပိူင်ၵၢၼ် ဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်းပိူင်ၵၢၼ်၊ ၵေႃႉလႂ်ၸမ်ၸႂ်ၵေႃႈၸၼ်မၼ်းၶိုၼ်ႈ၊ ၵေႃႉလႂ်ၼႂ်းသၢႆႁိူဝ်ႇ ၼိူဝ်ႉလိူတ်ႈၵၼ်ၵေႃႈ သမ်ႉၸၼ်မၼ်းၶိုၼ်ႈသေ ဢမ်ႇမီးပၵ်းမီးပိူင်၊ တူၺ်းၼႃႈသေၸမ်မိုဝ်း ဢၼ်လႂ်ၵေႃႈ တိုတ်ႉၸၼ်ၵႂႃႇ မၼ်းပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်မႃးလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈလွင်ႈတႅၵ်ႇယႅၵ်ႈၼႂ်းၶဝ်ၼႆႉ ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈမႃးၼႆၵေႃႈ မီးၵူၼ်းၸီႉၸမ်ႈၼႄ။

ထႅင်ႈၶေႃႈတီႈ 3 ၸမ်ႉ  ၸိူဝ်းမီးၼမ်ႉၵတ်ႉတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈၼၼ်ႉသမ်ႉ လႆႈထုၵ်ႇမူၵ်းၸွၵ်ႉသေယဝ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈမီးမႃးတင်းၼမ်တင်းလၢႆ။ ၸင်ႇဝႃႈလွင်ႈၶဝ်တႅၵ်ႇယႅၵ်ႈၵၼ် ၼိင်ႈၵၼ်သူၺ်ႈၵၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပိုတ်ႇဢွၵ်ႇမႃးတင်းၼမ်တင်းလၢႆ။

ထႅင်ႈၶေႃႈတီႈ 4 တႄႉ ထိုင်မႃးၼႂ်းပၢၼ် IT ၼၼ်ႉ ထိုင်မႃးၼႂ်းပၢၼ်သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ၶၢဝ်ႇၸွတ်ႇထိုင်လႆႈ ၵူႈဝၢၼ်ႈၵူႈၸွၵ်ႉၵူႈၸဵင်ႇၼႆႉ ယူႇတီႈတပ်ႉသိုၵ်း တပ်ႉမတေႃႇၼႆႉၼႆၵေႃႈ ၸိူဝ်းပဵၼ်လုၵ်ႈတပ်ႉၶဝ် ထၢၼ်ႈတႂ်ႈၼၼ်ႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈလႆႈၵႂႃႇမႃးႁႂ်ႈမၼ်းၸွတ်ႇၸေးတီႈမၼ်းၵေႃႈတေပႃး ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ IT ၼႆႉဢီးသူၼ်းသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတၢင်းႁူႉၶဝ်လႅၵ်ႈလၢႆႈၵႂႃႇ။

ပွင်ႇဝႃႈတႄႉ ဢၼ်ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်ယူႇၼႂ်းမိူင်း မီးမႃး 50-60-70 ပီမိူင်းၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ တိုၵ်းတေႃးတေႃႇၽူႈၶဵၼ်မိူင်းၼွၵ်ႈ ဢၼ်မႃးႁဵတ်းၶဵၼ်တႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ၊ ၵူၺ်းပဵၼ်ၵူၼ်းႁူမ်ႈ ၵေႃႇသၢင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼင်ႇၵၼ် မႃးၽိတ်းမႃးၽႅၵ်ႇၵၼ်ၵူၺ်းၼႆ ၸိူဝ်းပွင်ႇၸႅင်ႈလႅင်းၸႂ်ၵေႃႈ မီးမႃးလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းသူၼ်ၸႂ်တေႃႇ တပ်ႉမတေႃႇလဵၵ်ႉၵေႇဢေႇမၢင်ၵႂႃႇသေ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ၸၢင်ၸႂ်ၵႂႃႇၵေႃႈမီး။

ၶေႃႈ 5 လွင်ႈဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းတေႃႇၼႃႈႁေႃတေႃႁိူၼ်း လုၵ်ႈတပ်ႉၶဝ်ၼၼ်ႉ မၼ်းလဵၵ်ႉၵေႇဢေႇမၢင် ၼႃႇဢႃးလႃး။ လွင်ႈဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းတေႃႇ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပေႃးႁဝ်းမႃးတူၺ်းၸိူဝ်းၵူၼ်းသိုၵ်းၶဝ် ဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် ၸိူဝ်းလႆႈပေႃးၵၢၼ်ၵႂႃႇၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ ၸိူဝ်းပဵၼ်တိၼ်ပုတ်းမိုဝ်းၶၢတ်ႇၵႂႃႇၼၼ်ႉ လႄႈသင်၊ ၸိူဝ်းပၢႆးယူႇလီဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ ၸိူဝ်းဢႃႇယုယႂ်ႇၵႂႃႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လႄႈသင်၊ ၵမ်ႈၼမ်ၼမ်ၼႆႉ လႆႈၵႂႃႇႁႃလႄႇႁွၼ်ႈသေၶၢႆပပ်ႉၵဝ်ႇ ၵျႃႇၼႄႇၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် လႆႈႁႃမွၵ်ႇႁႃမႂ်သေၶၢႆယူႇၸွမ်းဝၢၼ်ႈၸွမ်းသူၼ်ယူႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈတေလႆႈႁၼ်ၵူႈဝၼ်းၵူႈလႅင်း။

ပိူဝ်ႈတႃႇၼႃႁေႃတေႃႁိူၼ်း ယႃႇပေၽုမ်ႈဝႃႈၵွၼ်ႇ ပိူဝ်ႈတႃႇတၢမ်တူဝ်ၵူၼ်းသိုၵ်း ၸိူဝ်းဢၼ်ပေႃး သိုၵ်းၵႂႃႇ ၸိူဝ်းဢၼ်ဢမ်ႇၸၢင်ႈသိုပ်ႇႁဵတ်းသိုၵ်းၵႂႃႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ပၼ်လႆႈၵၼ်။ ၼႆႉၵေႃႈပဵၼ်ပိူဝ်ႈတႃႇတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ ႁႂ်ႈၶဝ်ပေႃးသူၼ်းတုမ်ၵၼ်လႆႈ လွင်ႈၼိုင်ႈ။

လိုၼ်းသုတ်း ဢၼ်ႁၢႆႉၸႃႉသုတ်းသေပိူၼ်ႈတႄႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၵူၼ်းသိုၵ်း ဢၼ်ၸိူဝ်းတူၵ်းသုမ်းၵႂႃႇ ၼႂ်းၼႃႈသိုၵ်းၼၼ်ႉ ႁူႉဝႃႈၶဝ်တူၵ်းသုမ်းယဝ်ႉၼႆ ၵူၼ်းပႃႈၼွင်ႈလိုၼ်းလင်ၶဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇ တႃႇသႂ်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၼႂ်းလိၵ်ႈၽိုၼ်ၶၢဝ်ႇၼၼ်ႉ၊ ၽူႈမီးၸၼ်ႉၵေႃႉလႂ် ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ၵူၼ်းသိုၵ်း ၵေႃႉလႂ်ၼႆႉ ၵႂႃႇတူၵ်းယူႇတီႈပၢင်သိုၵ်းတီႈလႂ် ဝၼ်းလႂ်မိုဝ်ႉလႂ် ဢႃႇယုမီးၵႃႈႁိုဝ် ယွၼ်ႉၵွပ်ႈလွင်ႈတၢင်း သင် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တိုၼ်းဢမ်ႇႁႂ်ႈလႆႈသႂ်ႇၼႂ်းၶၢဝ်ႇ ၽိုၼ်ၶၢဝ်ႇ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ်ဢၼ် လွင်ႈႁၢမ်ႈႁႄႉပိူဝ်ႈတႃႇ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉၼႂ်းၵူၼ်းသိုၵ်းၶဝ် တႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ ၼႆႁဝ်းၶႃႈလႆႈႁၼ်မႃး။

ၵမ်းၼႆႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈလွင်ႈတၢင်း 5-6-7 ၶေႃႈၸိူဝ်းၼႆႉသေယဝ်ႉ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 10 ပီပၢႆမႃးၼႆႉ ႁႅင်းသိုၵ်းၾၢႆႇတပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ယွမ်းလူင်းၵႂႃႇႁူဝ်ပၢၵ်ႇလႂ် 36 ဝၢၵ်ႈ၊ 36% ၼႆႉယွမ်းလူင်း ၵႂႃႇၼႆ မီးၵူၼ်းလမ်းႁဵၼ်းထတ်းႁၼ်ၼင်ႇၼႆ။

ၵူၺ်းၵႃႈ ပဵၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ၵူၼ်းၶဝ်ႈသိုၵ်းၼႆႉ လုၵ်ႈတပ်ႉၼႆႉ မၼ်းယွမ်းၵႂႃႇမွၵ်ႈၸိူင်ႉၼၼ်သေတႃႉၵေႃႈ ၾၢႆႇၼိုင်ႈတၢင်းၼိုင်ႈသမ်ႉ ၵူၼ်းမီးၸၼ်ႉၶဝ်ၼႆႉဢမ်ႇယွမ်းၵႂႃႇ၊ ၶိုၼ်ႈမႃးယူႇယိုၵ်ႈယိုၵ်ႈ၊ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ လူင်းၵၢၼ်ၽိုၵ်းသွၼ် လုၵ်ႉတီႈတၢင်းပႃႉထူးသေလူင်းၵႂႃႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉႁိုဝ်ႉ၊ လုၵ်ႉတီႈတၢင်းႁူဝ်ပၢင်ႇ မေႇမျဵဝ်ႉၼၼ်ႉလူင်းၵႂႃႇလႄႈႁိုဝ်ႉ ပဵၼ်မႃးၽူႈမီးၸၼ်ႉယူႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးမႃးၵူႈပီ၊ ၶိုၼ်ႈမႃး သေယဝ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၽူႈမီးၸၼ်ႉလႄႈလုၵ်ႈတပ်ႉ ၵူၼ်းထၢၼ်ႈတႂ်ႈၶဝ်ၼႆႉ ဝႃႈ(တူပ်း)မၼ်းဢမ်ႇၽဵင်ႇၵၼ်ၵႂႃႇလႆႈ။

ၸင်ႇဝႃႈၼႂ်းပီ 2019 ပီလဵဝ်ၵူၺ်း ၸၼ်ႉၶုၼ်သိုၵ်းလူင် 2,000 ၵေႃႉပၢႆ၊ ၸၼ်ႉၸဝ်ႈႁၢၼ် 1,200 ပၢႆၼႆႉ ဢမ်ႇမီးတၼ်းႁဵင်း၊ ဢမ်ႇမီးဢွင်ႈတီႈ ပိူဝ်ႈတႃႇတေၶိုၼ်းမွပ်ႈပၼ်ၶဝ် တႃႇတေၶိုၼ်ႈ ၸၼ်ႉပၼ်ၶဝ်၊ တႃႇတေပၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းၶဝ်။ ပွင်ႇဝႃႈ တႃႇတေၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉတၼ်းႁဵင်းထႅင်ႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးတီႈမၼ်းယဝ်ႉလႄႈ လႆႈၵိုတ်းၸိူဝ်ႈဝႆႉၸိူင်ႉၼၼ်ၵေႃႈ လႆႈႁၼ်မႃး။

ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼႆလႄႈ လွင်ႈတၢင်းမၼ်းမႃးႁိုၵ်ႉတေႃႇၵၼ်ၼမ်လၢႆ ပေႃးတၢၼ်ႇၼႆႉလႄႈ ပဵၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈမီးငိုၼ်းမီးတွင်းယူႇသေတႃႉၵေႃႈ ၵူၼ်းထၢၼ်ႈတႂ်ႈၼႆႉ မၼ်းတုၵ်ႉယၢၵ်ႈၽၢၼ်ၵိၼ်းၼႃႇ ဢႃးလႃးသေ ပေႃးတေသိုပ်ႇၵႂႃႇၸွမ်းလၢႆးတၢင်းဢၼ်ၼႆႉတႄႉ ယူႇတီႈတပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ၸၢင်ႈလူႉၵူၼ်ႇၵွႆပင်းဢိူဝ်ႈၼႆ မီးမႃးၶေႃႈထတ်းႁၼ်ၵၼ်။

ၵူၺ်းၵႃႈ ၼႂ်းၼၼ်ႉႁဝ်းၶႃႈမႃးႁၼ်တႄႉ ပိူင်ယႂ်ႇသုတ်းမၼ်းပဵၼ်ဢီႈသင်ၶႃႈလႃႇၼႆ မၼ်းပဵၼ် ၶေႃႈၸုၵ်းမၼ်ႈၾၢႆႇတပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မၼ်းၽိတ်ႈပိူင်ႈႁွႆႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈတႄႉႁၼ်ထိုင် ၸိူင်ႉၼၼ်။

တပ်ႉသိုၵ်းဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ၼႃႈၵၢၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းယႂ်ႇလူင်သုတ်းမၼ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ပိူဝ်ႈတႃႇၵႅတ်ႇၶႄ ႁႄႉၵင်ႈ ၶဵၼ်မိူင်းၼွၵ်ႈ ဢၼ်မႃးပူၼ်ႉပႅၼ်လူလၢႆ၊ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ပေႃးမီးမႃးၽေးၶဵၼ်ၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ်ယွၼ်ႉလူၺ်ႈသၽႃႇဝလႄႈႁိုဝ်၊ ဢၼ်ပဵၼ်ယွၼ်ႉၵူၼ်းလႄႈႁိုဝ်ၼႆ ႁႂ်ႈလႆႈၸွႆႈထႅမ်ပိူဝ်ႈတႃႇ ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းသၢၵ်ႈသႃႇလူမ်ၸႂ်၊ ၼႆႉပဵၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းလူင်ၶဝ်ယႂ်ႇလူင်သုတ်း။

ပေႃးတေမႃးတူၺ်း ၸွမ်းတပ်ႉသိုၵ်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉ ဢၼ်လႆႈတေႃႇသူႈမႃးၶိုၵ်ႉၶၢႆးလိူဝ်ပိူၼ်ႈ ယႂ်ႇလူင်လိူဝ်ပိူၼ်ႈ ယၢပ်ႇၵိၼ်းလိူဝ်ပိူၼ်ႈ တေပဵၼ်မိူဝ်ႈ လႂ်ၶႃႈလႃႇ၊ မိူဝ်ႈသိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇပွၵ်ႈၵမ်း 2 ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်း USA ဢမေႊရိၵၼ်ႊၶဝ်လႄႈသင်၊ တပ်ႉသိုၵ်း UK မိူင်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ ၶဝ်လႄႈသင်၊ သွင်မိူင်းၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်လႆႈယၢပ်ႇယၢၵ်ႈတိူဝ်းလိူဝ်မႃးသုတ်းထီႉၼိုင်ႈၼႆ ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈတေႁူႉယူႇ။

ၼင်ႇႁိုဝ်သိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇလူင်တေမွတ်ႇယဵၼ်ၵႂႃႇ ပဵၼ်ၶဝ်သွင်မိူင်း ႁူမ်ႈၵၼ်သေတေႃႇသူႈမႃး ၽိူဝ်ႇဢွင်ႇပေႉၵႂႃႇယဝ်ႉၼႆ ဢမ်ႇမီးၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းၵေႃႉလႂ်၊ ဢမ်ႇမီးၸွမ်ပွင်သိုၵ်းလူင်ၵေႃႉလႂ် ၶိုၼ်ႈမႃးႁဵတ်းၸွမ်ၸိုင်ႈ ၶဝ်ႈမႃးၵႅဝ်ၸွမ်းၼႂ်းၵၢၼ်မိူင်းၼႆ ဢမ်ႇတွၼ်ႉမီးမႃး၊ ၵႃႈပဵၼ်ႁူဝ်ၼႃႈသိုၵ်း တင်းသွင်မိူင်းၼႆႉၵေႃႈ ၶဝ်ၵူၺ်းထွမ်ႇၶေႃႈၸီႉသင်ႇ ၼင်ႇၸွမ်ၸိုင်ႈၶဝ် ဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈသိုၵ်းၼၼ်ႉ ပူင်မိင်ႉသေၶဝ်ၵေႃႈၶၢမ်ႇတိုၵ်းတေႃးမႃး ႁႂ်ႈမၼ်းဢွင်ႇပေႉၵူၺ်း၊ ဝၢႆးဢွင်ႇပေႉၵၢၼ်သိုၵ်းၼၼ်ႉ ယဝ်ႉၵေႃႈ သိုပ်ႇၵႂႃႇယူႇၼႂ်းတပ်ႉသေယဝ်ႉ မွပ်ႈတူဝ်ယူႇဝႆႉၸိူင်ႉၼၼ်ၵူၺ်း ၸွမ်းၼင်ႇပိူင်ၵၢၼ်မီးၼၼ်ႉ။

ပွင်ႇဝႃႈတႄႉ သိုၵ်းၼႆႉယူႇမိူၼ်ၼင်ႇသိုၵ်းသေ ဢမ်ႇမႃးၶဝ်ႈၵႅဝ်ၸွမ်းၵၢၼ်မိူင်း၊ ဢၼ်မိူင်းႁဝ်းၼႆႉ တႄႉၵေႃႈမၼ်းဢမ်ႇမိူၼ်ၼၼ်၊ ပဵၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈမီးယူႇႁႅင်းသိုၵ်း 5 သႅၼ်ဝႃႈၼႆသေတႃႉၵေႃႈ ပေႃးတူၺ်းဢဝ်ၸိူဝ်းဢၼ်ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇ ၾၢႆႇၵၢၼ်သိုၵ်းၶဝ်လဵပ်ႈႁဵၼ်းတႄႉဝႃႈ 5 သႅၼ်ၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ်ဢၼ်ဢမ်ႇၼပ်ႉပႃးၸွမ်းၸိူဝ်းဢၼ်သဵင်ႈၵၢမ်ႇ တူၵ်းသုမ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ၊ လူႉတၢႆႁၢႆၵႂႃႇယဝ်ႉ သေဢမ်ႇၵႃး ၶဝ်ၼပ်ႉပႃးၼႆႉ သဵၼ်ႈမၢႆၸိူဝ်းပဵၼ်မေးၵူၼ်းသိုၵ်းၶဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈပႃးလႄႈ ၸင်ႇတေမီးႁႃႈသႅၼ်။

ၼႂ်းၶဝ်မီးယူႇ ၵူၼ်းသိုၵ်းႁႃႈသႅၼ်ၼႆသေတႃႉ သိုၵ်းၾၢႆႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢၼ်ၶဝ်လႆႈတေႃႇသူႈသမ်ႉ လုၵ်ႉတီႈႁူဝ်မိုၼ်ႇ ၶိုၼ်ႈထိုင်မႃး ႁိမ်းႁွမ်းၼိုင်ႈသႅၼ်ၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈသင်ၶႃႈလႃႇ။ ၵူၼ်းၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢၼ်ဢမ်ႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ၊ ဢၼ်ဢမ်ႇတင်ႈတပ်ႉ ပေႃးဢမ်ႇၵိုတ်းၶိူဝ်းလႂ်ၼႆႉ ယွၼ်ႉသင်ၶႃႈလႃႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ တပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇယူႇမိူၼ်တပ်ႉသိုၵ်း၊ ယွၼ်ႉမၼ်းမိုတ်ႈမၵ်ႉယွင်ႇမဝ်း ဢႃႇၼႃႇၵၢၼ်မိူင်း၊ယွၼ်ႉမၼ်း ဢမ်ႇမီးၸႂ် ၽႃႇၵၢင်ဝၢင်းၶိုင်ႈတေႃႇ ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈမၢၼ်ႈၼၼ်ႉသေ ၶႂ်ႈသိုပ်ႇၶဝ်ႈၵႅဝ်ၸွမ်း ၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်း ပိူဝ်ႈတႃႇႁူမ်ႇႁႄႉၽွၼ်းပၢင်ႈသုၼ်ႇတူဝ် ၸိူဝ်းႁူဝ်ၼႃႈၸိၵ်းၸွမ်ၶဝ်ယူႇၵွႆးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လၢႆးဢၼ် ဢဝ်ၵၢၼ်သိုၵ်း ႁဵတ်းၼႃႈတိူဝ်ႈသေ ၵေႃႇသၢင်ႈၵၢၼ်မိူင်းသုၼ်ႇလဵဝ်ယူႇၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ယႃႇဝႃႈတေႁေႉၵင်ႈ ၶဵၼ်မိူင်းၼွၵ်ႈၵွၼ်ႇ တေႃႈၼင်ႇၼႂ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼင်ႇၵၼ်ၵေႃႈ ထိုင်တီႈပဵၼ်မႃး သီႇၼိဝ်ႉတူမ်းႁႃႈႁူးယူႇယဝ်ႉလႄႈ ၵမ်းလိုၼ်းၸၢင်ႈထိုင်တီႈဢၼ် ၵူၼ်းမိူင်း လုၵ်ႉသၢၼ်ၶတ်းၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။ ဢဝ်တပ်ႉႁဵတ်းပဵၼ် ၶွင်ၸွမ်ႇထွင်း၊ ဢဝ်တပ်ႉႁဵတ်းပဵၼ် ၶိူင်ႈမိုဝ်းၵၢၼ်မိူင်းသုၼ်ႇလဵဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းၽိတ်းလူင် ဢၼ်ယႂ်ႇသုတ်း ဢၼ်တေႁဵတ်းႁႂ်ႈ တပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တႅၵ်ႇယၢႆႈၵူၼ်ႇပင်းယဝ်ႉၼႆ တင်းယွၼ်းထတ်းသၢင် ယိုၼ်ႈၼေၵၼ်သေ ယွၼ်းသူးႁႂ်ႈၵူႈၵေႃႉ လွတ်ႈၽေးၶဵၼ် တၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်းဝိတ်ႉ 19 သေၵမ်းတီႈၶႃႈ။ မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ။

ႁိုၼ်း ၵႃယၢင်း

29/05/2020