မိူဝ်ႈ 25/08/1963 ပဵၼ်ဝၼ်းဢၼ် ၽူႈတၢင်တူဝ်တႆးတင်းမၢၼ်ႈ ႁူပ်ႉဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ် တီႈဝဵင်းလူင်တႃႈၵုင်ႈ၊ ပိူဝ်ႈတႃႇၵိုတ်းသိုၵ်းၼႂ်းမိူင်းလႄႈ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ႁႃတၢင်းၵႄႈလိတ်ႈၵႂႃႇ လူၺ်ႈလၢႆး ၵတ်းယဵၼ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ဢမ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ်၊ ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉၶေႃႈတုၵ်းယွၼ်း ၶေႃႈၼွင်ႇငိူၼ်ႈၶႆ ဢၼ်သွင်ၾၢႆႇၶႂ်ႈလႆႈၶႂ်ႈပဵၼ်လႄႈ ပၢင်ဢုပ်ႇဢူဝ်းယဝ်ႉတူဝ်ႈၵႂႃႇလူၺ်ႈ ဢမ်ႇမီးၶေႃႈတႅပ်းတတ်းသင်။ ၽူႈတၢင်တူဝ်တႆးၵေႃႈပွၵ်ႈၶိုၼ်းၼႂ်းထိူၼ်ႇ။
တီႈပၢင်ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ တၢင်းၾၢႆႇတႆးမီး 4 ၵေႃႉ- 1.ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ (ႁွင်ႉ-ၸဝ်ႈသိူဝ်ဝၢႆႇ၊ ယွင်ႁူၺ်ႈ)ဢွၼ်ႁူဝ်။ 2.ၸဝ်ႈသိူဝ်ထႅၼ်ႈ (ႁွင်ႉ-ၸၢႆးၵျေႃႇၸိင်ႇ)။ 3)ၸဝ်ႈသၢႆဝၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉတၢင်တူဝ်မူႇၸုမ်း တပ်ႉသိုၵ်းလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃ (SSIA) တင်းတပ်ႉၽွမ်ႉႁူမ်ႈ (SNUF) ။ ထႅင်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈ 4.ၸဝ်ႈပိုၼ်းတႆး (ႁွင်ႉ-ၸၢႆးပၼ် ၵၢတ်ႇတဝ်ႇၵဵင်းတုင်) မၼ်းၸဝ်ႈၼႆႉ တၢင်တူဝ်မူႇၸုမ်းတႆးၼွၵ်ႈမိူင်းသေမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ။ တၢင်းၾၢႆႇမၢၼ်ႈမီး ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶွင်ႇသီႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ (Revolutionary Council) ဢၼ်ၸွမ်သိုၵ်းလူင်ၼေႇဝိၼ်း ဢွၼ်ႁူဝ်ၸုမ်းၸိူဝ်း ပႃးတင်း ၸဝ်ႈသိုၵ်းလူင်တိၼ်ႉသူၺ်ႇ။
လွင်ႈတၢင်းဢၼ်လႆႈပဵၼ်မႃး ပၢင်ဢုပ်ႇဢူဝ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ်လႄႈ ဢုပ်ႇၵၼ်ဢမ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ်ၼၼ်ႉ- မိူဝ်ႈ 11/06/1963 လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၶွင်ႇသီႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ဢၼ်ၸွမ်သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်းဢွၼ်ႁူဝ် ဢွၵ်ႇၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ယိုၼ်းမိုဝ်းၸူး ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတင်းသဵင်ႈ တႃႇတေဢုပ်ႇဢူဝ်းပူၵ်းပွင်လွင်ႈၵတ်းယဵၼ်ၼႂ်းမိူင်း။ ႁွင်ႉမွၵ်ႇ ၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်း ဢၼ်ၶဵင်ႇတႃႉလူင်ပွင်ၸိုင်ႈယူႇ ႁႂ်ႈမႃးဢုပ်ႇဢူဝ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ်။
မိူဝ်ႈၽွင်းၼၼ်ႉ ၸုမ်းလၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတႆး ဢၼ်ႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်သေႁဵတ်းသၢင်ႈႁၢင်ႈပွင်ၼႃႈၵၢၼ် ၸွမ်းၵၼ်တႃႇသေႇမီး တပ်ႉသိုၵ်းလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃၸိုင်ႈတႆး (SSIA) တင်းတပ်ႉၽွမ်ႉႁူမ်ႈ (SNUF) ဢၼ်ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်းဢွၼ်ႁူဝ်။ တပ်ႉ SSIA လုင်းၶုၼ်မႁႃႇ ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ/ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်၊ ၸဝ်ႈထုၼ်းဢေး ပဵၼ်ၵႅမ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ။ မီးပႃးပူဝ်ႇမွင်ႇ၊ ၸဝ်ႈသႅင်သိုၵ်း၊ ၶုၼ်တေႃႇတႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ၊ ၼႂ်းတပ်ႉၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ်ပဵၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်း။
ပိူဝ်ႈတႃႇၽူႈတၢင်တူဝ်ၸုမ်းတႆး တေၵႂႃႇၼၼ်ႉ ယူႇတီႈၸဝ်ႈသိုၵ်းလူင်တိၼ်ႉသူၺ်ႇ၊ ဢၼ်ဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ယူႇတီႈလွႆလႅမ် ၽွင်းၼၼ်ႉ တိတ်းတေႃႇၽၢၼ်ႇၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းမႃး။ ယူႇတီႈသွင်တပ်ႉ SSIA, SNUF ၵေႃႈႁၼ်လီလူၺ်ႈၵၼ်သေဝႃႈ – ၾၢႆႇမၢၼ်ႈတိတ်းတေႃႇမႃးဢွၼ်တၢင်း၊ ပဵၼ်ဢၼ်ယိၼ်းလီယိၼ်းၸူမ်း ၽွမ်ႉ/ႁပ်ႉတႃႇတေၵႂႃႇဢုပ်ႇသေ ဢွၼ်ၵၼ်ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇ။ မိူဝ်ႈဢၼ်ၸုမ်းၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸဝ်ႈသိူဝ်ထႅၼ်ႈၶဝ် ႁွတ်ႈၽႅဝ်ထိုင်တီႈဝဵင်းလွႆလႅမ်ၼၼ်ႉ လႆႈငိၼ်းၶၢဝ်ႇငၢဝ်းၼႂ်းႁူင်းပွႆႇသဵင် (Radio) ဝႃႈ- ပိူဝ်ႈတႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၼၼ်ႉ ၽူႈတၢင်တူဝ်တႆး မႃးႁွတ်ႈထိုင်တီႈတႃႈၵုင်ႈယဝ်ႉ။
ပေႃးလႆႈငိၼ်းၶၢဝ်ႇၸိူင်ႉၼၼ်ၵေႃႈ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉၶဝ် ႁူႉၵမ်းလဵဝ်ဝႃႈ ဢၼ်မႃးထိုင်တီႈတႃႈၵုင်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈပိုၼ်းတႆး (ႁွင်ႉ-ၸၢႆးပၼ် ၵၢတ်ႇတဝ်ႇၵဵင်းတုင်) တၢင်တူဝ်မူႇၸုမ်းတႆးၼွၵ်ႈမိူင်းသေမႃး။ ဝၼ်းဢၼ်ၸဝ်ႈပိုၼ်းတႆး မႃးၽႅဝ်တႃႈၵုင်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်မိူဝ်ႈ 20/08/1963 ။ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လၢတ်ႈတီႈၸဝ်ႈသိုၵ်းလူင်တိၼ်ႉသူၺ်ႇ ဝႃႈ- “ၸဝ်ႈပိုၼ်းတႆးၼႆႉ ႁႂ်ႈလႆႈသႂ်ႇပႃး ၼႂ်းမူႇၸုမ်းႁဝ်း ဢၼ်တေၵႂႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်း။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇၶႂ်ႈၵႂႃႇလၢတ်ႈၵေႃႉႁူးၵေႃႉတၢင်း”။ လွင်ႈၼႆႉ ၸဝ်ႈသိုၵ်းလူင်တိၼ်ႉသူၺ်ႇ ၵေႃႈတူၵ်းလူင်း။ လုၵ်ႉတီႈလွႆလႅမ်သေ ၸုမ်းတၢင်တူဝ်တႆး ၵႂႃႇတူၼ်ႈတီး၊ သိုပ်ႇၵႂႃႇႁၢႆးဝူဝ်း၊ လုၵ်ႉႁၢႆးဝူဝ်းမိၼ်ၸူး တႃႈၵုင်ႈ။ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၾၢႆႇၶၢဝ်ႇ MRS ၸိူဝ်းၼႆႉမႃးႁပ်ႉ တီႈၶူင်ႇႁိူဝ်းဝိၼ် မိင်ႇၵလႃႇတူင်ႇသေ ဢဝ်ၵႂႃႇဝႆႉတီႈႁိူၼ်းလင်ၼိုင်ႈ ဢၼ်မီးတီႈဝၢင်းၶႅင်ႇမႃႉၵဝ်ႇၵဝ်ႇ၊ ၸဝ်ႈပိုၼ်းတႆး ၽႅဝ်တီႈၼၼ်ႈသေပႂ်ႉထႃႈဝႆႉ။
ပိူဝ်ႈတႃႇၵႂႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၼၼ်ႉ တၢင်းၾၢႆႇၸဝ်ႈၸၢင်ႉၶဝ် (ဢၼ် SSIA တင်း SNUF) ဢွၼ်ႁူဝ် တင်းၸဝ်ႈပိုၼ်းတႆး မႃးဢုပ်ႇၵၼ်လူင်ႈၼႃႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ တၢင်းႁၼ်ထိုင်တင်းသွင်ၾၢႆႇဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်။ ၾၢႆႇၸဝ်ႈၸၢင်ႉဢွၼ်ႁူဝ်ႁၼ်ဝႃႈ- ဢၼ်မၢၼ်ႈႁဵတ်းယူႇမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ မၼ်းဢဝ်ၸိုဝ်ႈဢဝ်သဵင်ၵူၺ်း၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၶႂ်ႈလႆႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်တႄႉတႄႉ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၼၼ် မိူဝ်ႈလဵဝ်ႁဝ်းလူဝ်ႇဢဝ်တိုဝ်ႉတၢင်းၼႆႉသေ ႁဝ်းမႃးဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်တင်းမၢၼ်ႈ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈလူဝ်ႇလႆႈ သူၼ်းတုမ်ၵူၼ်းမိူင်း (ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ပႃးၸဵမ် ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ) ႁႂ်ႈပွင်ႇၸႂ်ဝႃႈ ႁဵတ်းသင်ႁဝ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ)။ ပိူင်လူင်မၼ်း ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈတိုတ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်း ၼမ်ၼမ်သေ သူၼ်းတုမ်ၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်း။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ၶႂ်ႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်တင်းၵူၼ်းမိူင်းသေ ၶႂ်ႈလႆႈသင်ၵေႃႈ ႁူမ်ႈၵၼ်တုၵ်းယွၼ်းၵႂႃႇ-ဝႃႈၸိူင်ႉၼႆ။
ၵူၺ်းၵႃႈ တၢင်းၾၢႆႇၸဝ်ႈပိုၼ်းတႆး ႁၼ်ဝႃႈ- မၢၼ်ႈယိုတ်းဢႃႇၼႃႇမႃးလႆႈပီပၢႆၼႆႉ မိူဝ်ႈလဵဝ်ႁႅင်းဢူၼ်ႈၼႃႇယဝ်ႉ၊ ဢမ်ႇၵႂႃႇလႆႈထႅင်ႈယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဢမ်ႇၵႂႃႇလႆႈထႅင်ႈလႄႈ ၶဝ်ၸင်ႇမႃးႁွင်ႉလွင်ႈငမ်းယဵၼ်။ ၵွပ်ႈၼၼ် ႁဝ်းၶႂ်ႈလႆႈသင်ႁဝ်းလူဝ်ႇတၢင်ႇၼႄဝႃႈ ႁဝ်းၶႂ်ႈလႆႈဢၼ်ၼၼ်ႉဢၼ်ၼႆႉ။ မိူဝ်ႈၵမ်းပူၼ်ႉၼႆႉ ၶဝ်ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉ ၾႅတ်ႊၻရႄႊသေ ႁုပ်ႈယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ၊ ၵမ်းၼႆႉတႄႉၶဝ်တေယွမ်းႁပ်ႉယဝ်ႉ-ဝႃႈၸိူင်ႉၼႆ။
ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၼႆႉ ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ လႆႈတုၵ်းယွၼ်းတီႈ ၸဝ်ႈပိုၼ်းတႆးဝႃႈ- လွင်ႈၼႆႉဢမ်ႇထုၵ်ႇလီလၢတ်ႈ၊ ပႆႇထိုင်ၶၢဝ်းယၢမ်းမၼ်း။ ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်း ၸဝ်ႈပိုၼ်းတႆးၵေႃႈႁပ်ႉၵႂႃႇ-ၼႆယဝ်ႉ။
ထိုင်မႃးဝၼ်း 25 August 1963 ၸုမ်းတၢင်တူဝ်တႆး မႃးထူပ်းၵၼ်တင်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶွင်ႇသီႇလၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ တီႈၼႂ်းဝဵင်း တီႈႁိူၼ်းသထေးလူင်ၸၢဝ်းၶႄႇၵေႃႉၼိုင်ႈ ၸိုဝ်ႈ YH KWONG ။ ၾၢႆႇမၢၼ်ႈဢၼ်ဢုပ်ႇမီး 2 ၵေႃႉ ၸွမ်သိုၵ်းလူင်ၼေႇဝိၼ်း တင်းၸဝ်ႈသိုၵ်းလူင်လႃႉႁၢၼ်ႇ။
ၸွမ်သိုၵ်းလူင်ၼေႇဝိၼ်း လၢတ်ႈဢွၼ်တၢင်းဝႃႈ- “ၸိူဝ်းဢၼ်သၢၼ်ၶတ်းၸိုင်ႈမိူင်းယူႇၼႆႉ ႁဝ်းတေၽဵဝ်ႈ မူတ်းမူတ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈၸူဝ်ႈပႆႇၽဵဝ်ႈၼႆႉ ႁဝ်းတေပၼ်တိုဝ်ႉတၢင်းသူၸဝ်ႈ၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈဢမ်ႇႁူႉသေလႄႈ ၵႂႃႇပိူင်ႈသဵၼ်ႈတၢင်းၵေႃႈတေမီး၊ ၸိူဝ်းၼႆႉႁႂ်ႈပေႃးၸၢင်ႈမႃးႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်တင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ”-ဝႃႈၼႆ။ လူပ်းလင်ၵွႆပၢႆမၼ်းလၢတ်ႈဝႃႈ – “ဢၼ်သူၸဝ်ႈၶႂ်ႈတၢင်ႇၼႄမီးသင်”- ဝႃႈၸိူင်ႉၼႆ။
ပေႃးၼၼ် ၸဝ်ႈပိုၼ်းတႆး ၸၵ်ႉဢွၵ်ႇမႃးၽိုၼ်လိၵ်ႈဢၼ်မၼ်း မၼ်းၸဝ်ႈ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉၵမ်းလဵဝ်။ ၼႂ်းၽိုၼ်လိၵ်ႈၼၼ်ႉ တႅမ်ႈဝႆႉၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈ ယွၼ်းၾႅတ်ႊၻရႄႊ။ လိၵ်ႈၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈသိုၵ်းလူင်လႃႉႁၢၼ်ႇ ၵေႃႈ မႃးဢၢၼ်ႇတူၺ်း၊ ဢၢၼ်ႇယဝ်ႉသိုပ်ႇယိုၼ်ႈပၼ်တီႈ ၸွမ်သိုၵ်းလူင်ၼေႇဝိၼ်း။ ၵမ်းၼႆႉ ၵေႃႉၼိုင်ႈယဝ်ႉ ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၶဝ်ၵေႃႈမႅင်ႇၵၼ်ဢၢၼ်ႇ၊ ၼႂ်းပၢင်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၼၼ်ႉ ဢဝ်ယဵၼ်သီႇယူႇတင်းႁိုင်။
မိူဝ်ႈပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ် ၸဝ်ႈၸၢင်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈလၢတ်ႈၵႂၢမ်းသင် လႆႈၵမ်းလဵဝ်။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ တင်းၸဝ်ႈပိုၼ်းတႆး လႆႈတူၵ်းလူင်းၵၼ်ဝႆႉယဝ်ႉ လွင်ႈတေဢမ်ႇႁဵတ်းၸိူင်ႉၼႆ။
ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်း ၸဝ်ႈၸၢင်ႉၵေႃႈလၢတ်ႈဝႃႈ- “ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈလွင်ႈ ဢၼ်ၸဝ်ႈပိုၼ်းတႆးႁဝ်းတၢင်ႇၵႂႃႇၼႆႉ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ႁဝ်းဢၼ်မီးယူႇၼႂ်းပၢင်တိုၵ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ယင်းပႆႇလႆႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်လီလီ။ ႁဝ်းၶႃႈမႃးၼႆႉ တႃႇတေဢုပ်ႇဢူဝ်းၵိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်သေ ႁႂ်ႈပေႃၸၢင်ႈမီးတိုဝ်ႉတၢင်းတႃႇတေဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈလွင်ႈၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈဢမ်ႇႁူႉလူင်ႈၼႃႈဝႆႉဢွၼ်တၢင်းလႄႈ တူဝ်ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈၶႂ်ႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၵွၼ်ႇ။ ပေႃးဝႃႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းယဝ်ႉ မီးၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆၵေႃႈ ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈတေပွင်ႇပၼ်ၶိုၼ်းတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ-ဝႃႈၸိူင်ႉၼႆ။
တၢင်းၾၢႆႇ ၸဝ်ႈသိုၵ်းလူင်လႃႉႁၢၼ်ႇၵေႃႈ ဢုပ်ႇၶိုၼ်းသေဝႃႈ-“ၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇဝႃႇ၊ ၾႅတ်ႊၻရႄႊဝႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းတိုၼ်းဢမ်ႇပၼ်လႆႈ။ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတင်းသဵင်ႈဢၼ်ယူႇၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ တေလႆႈယူႇၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်ၾၢႆႇတႂ်ႈ-ၾၢႆႇလင် ၶွင်ႇသီႇလၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉသေ သိုပ်ႇယၢင်ႈၶိုၼ်ႈၼႃႈ ၵႂႃႇၸူးတီႈမိူင်းသူဝ်ႇသျႄႇလိတ်ႉ။ ဢၼ်ၸႅၵ်ႇၽႄ ၵၼ်ယူႇၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းဢမ်ႇပၼ်ပဵၼ်လႆႈ-ဝႃႈၼႆ။
ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ၸင်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ- ၼႂ်းႁဝ်းၼင်ႇၵၼ်ၵေႃႈ မီးပၼ်ႁႃလွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇၵၼ်။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈလွင်ႈၵိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်ၼႆႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈယိုတ်းၶၢဝ်းယၢမ်းမၼ်းပၼ်ဢိတ်းၼိုင်ႈ၊ ႁႂ်ႈႁဝ်းပေႃးၸၢင်ႈ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်။ ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ ၼင်ႇႁိုဝ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ပေႃးတေမီးလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၼႆႉ တိုၼ်းဝႃႈပဵၼ်ၵၢၼ်ယႂ်ႇ ၵၢၼ်လူင်ႁဝ်းၶႃႈယဝ်ႉ၊ ႁဝ်းၵေႃႈဝႃႈၸိူင်ႉၼႆ- ဝႃႈၼႆ။
ပေႃးၸိူင်ႉၼၼ် ၸွမ်သိုၵ်းလူင်ၼေႇဝိၼ်း ၵေႃႈတွပ်ႇဝႃႈ- ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈလွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ပေႃးသူၸဝ်ႈတေသိုပ်ႇ ဢုပ်ႇၵေႃႈ ဢုပ်ႇၵၼ်တင်းတိူင်းသိုၵ်းၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇလႄႈ တိူင်းသိုၵ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ။ လၢတ်ႈၸိူင်ႉၼၼ်သေ ၶဝ်ႈၵေႃႈယိပ်းမိုဝ်းၵၼ်သေ ၽၢတ်ႇၵၼ်။ ၶၵ်ႉၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ပွၵ်ႈၼႆႉ ထိုင်မႃးႁၢင်ပီ 1963 ၵေႃႈၵိုတ်းၵႂႃႇပႅတ်ႈ။
ဢၼ်လွင်ႈဢုပ်ႇဢူဝ်းလူႉၵႂႃႇၼၼ်ႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈဢမ်ႇမီးၸုမ်းလႂ်သူၼ်ၸႂ် ၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈသေ ယၢင်ႈၵႂႃႇၸူးတီႈ မိူင်းသူဝ်ႇသျႄႇလိတ်ႉ ဢၼ်ၼႆႉၵေႃႈပႃး။ ပၢင်ဢုပ်ႇဢူဝ်း လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ယဝ်ႉတူဝ်ႈၵႂႃႇ လူၺ်ႈဢမ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ်ၼႆသေတႃႉၵေႃႈ ၼမ်ႉတွၼ်းမၼ်းၵေႃႈၵိုတ်းလိူဝ်ယူႇ။ ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈၵေႃႈ ၾၢႆႇသိုဝ်ႇၶဝ် မိူၼ်ဝႆႉၼမ်ႉၼၵ်းၾၢႆႇလၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၼမ်လိူဝ် တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈပႃး။ ပေႃးဝႃႈႁဝ်းၶႃႈၵႂႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်း လွင်ႈငမ်းယဵၼ်တင်းမၢၼ်ႈ ၼႆၵေႃႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇၼႂ်းမိူင်းတႆးၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်သူၼ်ၸႂ်လွင်ႈ ၵၢၼ်မိူင်းတႆးသေ ဝၢႆးၼႆႉမႃး ဢွၼ်ၵၼ်မႃးၶဝ်ႈၼႂ်းသိုၵ်းႁဝ်းၼႆႉမီးၼမ်-ဝႃႈၼႆ။
တပ်ႉသိုၵ်းလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃ (SSIA) ၽွင်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၶုၼ်မႁႃႇ ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ၊ ၸဝ်ႈသႅင်သိုၵ်း ပဵၼ်ၵႅမ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ။ တပ်ႉၽွမ်ႉႁူမ်ႈ (SNUF) သမ်ႉ ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်း (ႁွင်ႉ-ၸဝ်ႈမူဝ်ႁိူင်း) ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ။ ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၽွင်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈသိုၵ်းလူင်လႃႉႁၢၼ်ႇ (မေႃယႃ)၊ ပဵၼ်ၵူၼ်းသိုၵ်းၵဝ်ႇဢၼ်ယိုဝ်းၵၼ် တင်းပၢၼ်ၵျပၢၼ်ႇ၊ ပၢၼ်သိုၵ်းလုမ်ႈၾႃႉပွၵ်ႈ 2 ၼႂ်းမၢၼ်ႈယုမ်ႇယမ်ၼပ်ႉထိုဝ်မၼ်းၸဝ်ႈတင်းၼမ်။
ဢိင်ၶေႃႈမုလ်းပပ်ႉ The Shan of Burma ဢၼ်ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ (ယွင်ႁူၺ်ႈ) တႅမ်ႈဝႆႉ
ဢုပ်ႇလၢတ်ႈတၢၼ်ႈၶႆႈ ၶမ်းၸမ်ႈ
ၵဵပ်းႁွမ်တွမ်တႅမ်ႈ ၸၢႆးၽွၼ်းလီ-သၢႆၼမ်ႉမွင်း
ၶေႃႈမုလ်း – ပပ်ႉမႅၵ်ႉၵသိၼ်းၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ မၢႆ 20, August 2019
