သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈ ပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း တေႁူမ်ႈၵၼ် လွတ်ႈပရိတ်ႈသုတ်ႇမုၼ်းတႃႇႁႂ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းၵတ်းယဵၼ် လွတ်ႈၽေးၶဵၼ် ဝႃႈ ၼႆ။
ပေႃးထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 23/3/2020 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 8 မူင်း ယူႇတီႈၵိင်ႇၽေငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆး ပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း တေၸတ်းႁဵတ်းပၢင်သုတ်ႇမုၼ်းလွတ်ႈပရိတ်ႈ တႃႇႁႂ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းၵတ်းယဵၼ် လွတ်ႈၽေးၶဵၼ် တၢင်းပဵၼ် (ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ -19)။ ပၢင်လွတ်ႈဢၢၼ်ႇပရိတ်ႈၼႆႉ တေၸတ်းႁဵတ်းတီႈဝတ်ႉမွၵ်ႇမႆႇၵွင်းမူးၶမ်း ၸႄႈဝဵင်းၵဵင်းတုင် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ ၶူင်း။
ၸဝ်ႈၶူး ၵုလိသ ၾၢႆႇယိပ်းငိုၼ်း လုမ်းသင်ႇၶႃႇ ၸိုင်းတႆး ပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “ ပေႃးဝၼ်းတီႈ 23 ၼႆႉ မႃး သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈႁဝ်း တၢင်းပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း တေႁူမ်ႈၵၼ်လွတ်ႈဢၢၼ်ႇပရိတ်ႈ ႁႄႉၵင်ႈတၢင်းပဵၼ် ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 ၽွင်းပိူၼ်ႈတူင်ႉတိုၼ်ႇၵၼ်တင်းလုမ်ႈၾႃႉ ယၢမ်းလဵဝ်တိတ်းၸပ်းၽႄႈလၢမ်းထိုင် 180 မိူင်း။ မိူင်း မၢၼ်ႈ မိူင်းတႆးႁဝ်းသမ်ႉ ဢမ်ႇပႆႇတူင်ႉတိုၼ်ႇၵၼ် တိူဝ်ႈၼႆႉ ႁဝ်းထုၵ်ႇလီလွတ်ႈပရိတ်ႈသေ ဢဝ်လိၵ်ႈၽြႃးတြႃး ပဵၼ်ၸဝ်ႈ သေႁႄႉၵင်ႈဝႆႉ ။ ယိူင်းဢၢၼ်းႁႂ်ႈပီႈၼွင်ႉတၵ်ႉၵႃႇ သတ်ႉထႃး မိူင်းတႆးလႄႈ ၼႂ်းသိူင်ႇတိူင်းဝဵင်းၵဵင်းတုင်ႁဝ်း ပေႃးတေလႆႈၵတ်းယဵၼ် လွတ်ႈၽေးၶဵၼ်ၵၼ်ၼၼ်ႉ ၸင်ႇလႆႈ ၸတ်းႁဵတ်း ပၢင် လွတ်ႈပရိတ်ႈၼႆႉ” ဝႃႈၼႆ။
ၼႂ်းပၢင်သုတ်ႇမုၼ်းလွတ်ႈပရိတ်ႈၼႆႉ မွၵ်ႇထိုင်သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈလႄႈ ပီႈၼွင်ႉတၵ်ႉၵႃႇသတ်ႉထႃး ၼိုင်ႈဝၢၼ်ႈလႂ် 3-4 ၵေႃႉ မႃး ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ လွတ်ႈဢၢၼ်ႇပရိတ်ႈၸွမ်း ဝႃႈၼႆ။
ၸဝ်ႈၶူး ၵုလိသ ၶႆႈၼႄဝႃႈ “ ၸွမ်းၼင်ႇလွင်ႈယုမ်ႇယမ် ပုတ်ႇထၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်းၶႃႈသေ မိူဝ်ႈပၢၼ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ မီးပိုၼ်းမၼ်းဝႆႉ လွတ်ႈပရိတ်ႈသေ တၢင်းပဵၼ်ႁၢႆၵႂႃႇ”- ဝႃႈၼႆ။
ၸဝ်ႈၶႆႈၼေဝႃႈ – မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ တီႈမိူင်းဝေႇသႃႇလီႇ ၵူၼ်းမိူင်းတုၵ်ႉယၢၵ်ႈ ထူပ်းတၢင်း ပဵၼ် ရေႃးၵႃႇ မိူၼ်မဵဝ်းၼႆသေ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းဝေႇသႃႇလီႇ ၵႂႃႇပၢင်းၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈသေ ၵမ်းၼႆႉ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၸႂ်ႉဢၼၼ်ႇ တႃႇ ရႁၢၼ်းၶဝ်ၸဝ်ႈ လွတ်ႈပရိတ်ႈ 4 ၼႃႈမိူင်း ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 7 ဝၼ်း။ ၵမ်းၼႆႉ ၾူၼ်လူင် ၼမ်ႉမႃးလုပ်ႇဢဝ် ဢၼ် ဢမ်ႇလီ ဢမ်ႇငၢမ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵႂႃႇသေ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ ၸင်ႇၶဝ်ႈမိူင်းမႃးလွတ်ႈပရိတ်ႈပၼ်ထႅင်ႈသေ လႆႈဢဝ်ႁၢႆၵႂႃႇ တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ လွင်ႈၼႆႉ ၼႂ်းပိုၼ်းပိတၵၢတ်ႇၵေႃႈမီးဝႆႉယူႇ၊ ယွၼ်ႉၼၼ် သင်ၶၸဝ်ႈႁဝ်း ၸင်ႇတေႁူမ်ႈၵၼ် သူတ်ႇမူၼ်းပရိတ်ႈပၼ် – ဝႃႈၼႆ။
ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉၵူၼ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ် ၶူဝ်ႊရူဝ်ႊၼႃႊ (ၶူဝ်ႊဝိတ်ႊ 19) တၢင်းလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ မီးၵႂႃႇ 261,886 ၵေႃႉ၊ တၢႆ 11,167 ၵေႃႉ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ South China Morning Post ဢွၵ်ႇဝႆႉ။
တီႈမိူင်းထႆးၵေႃႈ ဝၼ်းတီႈ 21/30/2020 ယင်းတိုၵ်ႉထိုင်ၶိုင်ႈဝၼ်းၵူၺ်း ၵူၼ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ် တိူဝ်းၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃး 89 ၵေႃႉ။ ဢၼ်လႆႈမႆႈၸႂ် မီး 7 ၵေႃႉ။ ႁူမ်ႈၵူၼ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ်မီး 411 ၵေႃႉယဝ်ႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၼင်ႇၼႆ။
