တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ပၼ်ႇႁူဝ်မဝ်းၼႆႉ ၵူၼ်းႁဝ်းၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈၵၼ်ၵူႈၵေႃႉယဝ်ႉ။ တၢင်းပဵၼ်ဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ်၊ ပဵၼ်ယွၼ်ႉသင်၊ ၵႆႉပဵၼ်မိူဝ်ႈၽွင်းလႂ်၊ ၽႂ်ၸၢင်ႈၵႆႉပဵၼ်။ ပေႃးပဵၼ်မႃးတေလႆႈယူတ်းယႃ ၸိူင်ႉႁိုဝ်၊ တေလႆႈငိူင်ႉဝႄႈတၢင်းၵိၼ်သင်။ ပေႃးၵႆႉပဵၼ် တေလႆႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းယႃႈယႃၸိူင်ႉႁိုဝ်ဝႆႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းႁႃးပီႈၼွင်ႉမႃးႁူမ်ႈၵိၼ်လဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်းၸွမ်းၵၼ် ဢိတ်းၼိုင်ႈၶႃႈ။
တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ပၼ်ႇႁူဝ်မဝ်း ပဵၼ်မႃးယွၼ်ႉသင်?
တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ပၼ်ႇႁူဝ်မဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်မႃးယွၼ်ႉ မီးလူမ်းလိူတ်ႈလိူဝ် (လိူတ်ႈၶိုၼ်ႈ)၊ လူမ်းလိူတ်ႈတူၵ်း (ႁႅင်းလိူတ်ႈဢေႇ)၊ ၶႃတႃၼွၼ်း (ဢမ်ႇလႆႈလပ်းလႆႈၼွၼ်းမႃးႁိုင်)၊ ထၢတ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼႂ်းလိူတ်ႈဢေႇ၊ ထၢတ်ႈၼမ်ႉယွမ်း။ မိူဝ်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸွမ်းရူတ်ႉၵႃး၊ ႁႅင်းတဵင်/တဵၵ်းၼႂ်းဢွၵ်းဢေႃႁႅင်း၊ လူမ်းၵီႈ၊ မီးၸဵပ်း၊ ဢဵၼ်သဵၼ်ႈလိူတ်ႈလဵင်ႉႁူဝ်ၸႂ်ႁႅင်းဢေႇ၊ လူမ်းႁူဝ်ၸႂ် (မီးလူမ်းယွင်ႇ)ၸိူဝ်းၼႆႉ။
လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမီးရေႃးၵႃႇတၢင်းပဵၼ်သေပိူင်ပိူင်ၶဝ် မိူဝ်ႈၵိၼ်ယႃႈယႃယူတ်းယႃသေ လိူတ်ႈလူမ်း ဢမ်ႇမႅၼ်ႈၵၼ်တင်းယႃႈယႃၵေႃႈ ၸၢင်ႈပဵၼ်။ မိူဝ်ႈမီးလွင်ႈၶႆႈၼၢဝ်သေ ၽွင်းလူမ်းၼၢဝ်ၶိုၼ်ႈႁႅင်းၽႅဝ် ၼၼ်ႉၵေႃႈၸၢင်ႈပဵၼ်။ ၵၢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်း/သူႇ/သမ်း/ၵိၼ် ယႃႈမဝ်းၵမ်၊ ၵိၼ်ၺႃးတၢင်းၵိၼ်မီးငူၼ်ႉ/ၵွင်ႉမိူဝ်ႇ၊ ၼႃႈၵၢၼ်တႃငၢၼ်းၼမ် လႆႈဝူၼ်ႉၼမ် တၢင်းသုၵ်ႉၸႂ်ၼမ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈပဵၼ်ႁူဝ်ပၼ်ႇႁူဝ်မဝ်း ၼင်ႇၵဝ်ႇယဝ်ႉ။
တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ပၼ်ႇႁူဝ်မဝ်းၼႆႉ ၵႆႉလႆႈႁၼ်ၽႂ်ပဵၼ်?။
တၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ ၵႆႉပဵၼ်ၵႆႉႁၼ်ၼႂ်းၵူၼ်းၸိူဝ်း ၶႃတႃၼွၼ်း ႁိုဝ် တႃၼွၼ်းလူႉ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းၵိၼ်ၶဝ်ႈၽၵ်း တၢင်းၵိၼ်သေ တၢင်းၵိၼ်ဢမ်ႇထုၵ်ႇလိူတ်ႈမႅၼ်ႈလူမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇသေ တၢင်းၵိၼ်ဢမ်ႇယၢႆႈဢမ်ႇယွႆႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵႆႉၸၢင်ႈပဵၼ်။
ၾၢင်ႁၢင်ႈလႄႈၵူၼ်းပဵၼ်-ပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ်?။
ၵူၼ်းပဵၼ်ႁူဝ်ပၼ်ႇႁူဝ်မဝ်းၼႆႉ ႁိူဝ်ႉဢူၼ်ႈၼူၼ်းမွႆႈ၊ ၸုၵ်းတင်ႈတူဝ်ဢမ်ႇမၼ်ႈ ၶႂ်ႈလူမ်ႉတိၵ်းတိၵ်း။ ႁႅင်းသၢႆတႃဢူၼ်ႈ၊ တႃၽႃႈတႃမူဝ်း။ လုပ်ႇၸွမ်းႁိမ်းႁွမ်းမၢၵ်ႇတႃ တေၶူပ်းၶိုၼ်ႈ၊ ႁူဝ်ငၢၼ်ႈ၊ ၵွင်ႇၵေႃႈၼၵ်း၊ ၸႂ်သၼ်ႇ၊ ပဵၼ်တွင်ႉၵႂ်ႈတွင်ႉပွင်း၊ ၼႂ်းတွင်ႉမီးလူမ်းၼမ်၊ ဢိူဝ်ႇ။ ၼွၼ်းဢမ်ႇလပ်း၊ သူပ်းၸၢင် ဢၼ်ဢမ်ႇဝၢၼ်၊ ၵႆႉၸႂ်ပွတ်းၸႂ်လမ်ငၢႆႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပေႃးပဵၼ်ႁႅင်းမႃးၸိုင် တိၼ်မိုဝ်းဢမ်ႇၶႂ်ႈတူင်ႉၶႂ်ႈၼိုင်၊ တိၼ်မိုဝ်းၼၵ်းၼိုၵ်း၊ တိၼ်မိုဝ်းလႄႈၼႃႈၸၢင်ႈပဵၼ်ၵႂ်ႈ လႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
လၢႆးႁႄႉၵင်ႈတၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ပၼ်ႇႁူဝ်မဝ်း။
-ငိူင်ႉဝႄႈတၢင်းၵိၼ် ဢၼ်မီးထၢတ်ႈမၼ်းလႄႈ ၶႆမၼ်းၼမ် (ၼိူဝ်ႉမူ၊ ၼိူဝ်ႉဝူဝ်း)၊ ထေႃးပၢတ်ႈ။
-ငိူင်ႉဝႄႈတၢင်းၵိၼ်ဢၼ်ပႃးထၢတ်ႈၸဵမ်းၵိူဝ်ၼမ်၊ သူဝ်ႊၻႃႊ (Soda) ၊ ၽွင်ဝၢၼ်၊ လဝ်ႈ၊ ယႃႈ။
-ဢမ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၼၵ်းပူၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁိူဝ်ႉမွႆႈလိူဝ်ႁႅင်း။
-ဢမ်ႇၶႃတႃၼွၼ်းလႄႈ လိုဝ်ႈပၼ်လီလီ။
-ၵိၼ်ၼမ်ႉသႅၼ်ႈသႂ်ပၼ်ၼမ်ၼမ်။
-လဵၼ်ႈဢဵၼ်ႁႅင်း ဢွၵ်ႇဢဵၼ်ဢွၵ်ႇႁႅင်းလွႆးလွႆးၵူႈဝၼ်း၊
-ၵၢၼ်ႁဵတ်းဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸႂ်ၼိမ် မိူၼ်ၼင်ႇၼင်ႈတြႃး၊ ၼင်ႈသမႃႇထိ ၸိူဝ်းၼႆႉ။
ၶေႃႈၾၢင်ႉ-ဢၼ်ထုၵ်ႇလီႁူႉၵႅမ်တူဝ်။
လွင်ႈၶႃႈတႃၼွၼ်းသေ တႃၼွၼ်းလူႉၸိူဝ်းၼႆႉ ၸၢင်ႈပဵၼ်ႁူဝ်ပၼ်ႇႁူဝ်မဝ်းယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၽူႈၵူၼ်းၸိူဝ်းမီး လွင်ႈသုၵ်ႉၸႂ်လိူဝ်ႁႅင်းလႄႈသင်၊ ၵူၼ်းႁူဝ်ၸႂ် မီးလူမ်းယွင်ႇဢိတ်းဢီႈလႄႈသင်၊ ၵူၼ်းပဵၼ်ၶူမ်းပဵၼ်ယဵၼ်း (မိူၼ်ႁေႃ)ၸွမ်းတူဝ်လႂ်၊ ၵႆႉၶီႈဢိူၵ်ႉလႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉ တႃၼွၼ်းၸၢင်ႈလူႉယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈတႃၼွၼ်းလူႉမႃး ဢမ်ႇၼၼ် ဢမ်ႇလႆႈလပ်းလႆႈၼွၼ်းႁိုင်မႃးၸိုင် ႁႅင်းတေဢူၼ်ႈသေ တၢင်ပဵၼ်တၢင်ႇၸိူဝ်ႉတၢင်ႇပိူင်ၵေႃႈ တေၶဝ်ႈၸူးၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းၵူၼ်းႁဝ်းလႆႈငၢႆႈ၊ ပေႃးၶႃတႃၼွၼ်းႁိုင်ၼႆႉ ၸၢင်ႈပဵၼ်ၵိုၵ်းပႃးႁႅင်းလိူတ်ႈတူၵ်းယဝ်ႉ။
တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ပၼ်ႇႁူဝ်မဝ်းမိူဝ်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း။
တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ပၼ်ႇႁူဝ်မဝ်း မိူဝ်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၼႆႉ ပဵၼ်မိူဝ်ႈၶီႇရူတ်ႉၶီႇၵႃး၊ ၶီႇရူတ်ႉၾႆး၊ ႁိူဝ်းမိၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပိူင်လူင်မၼ်း မိူဝ်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸွမ်းရူတ်ႉၵႃးၼၼ်ႉ မၢင်တီႈမၢင်လႂ် ၺႃးတၢင်းၵူတ်ႉတၢင်းငွၵ်း၊ တၢင်းၸၼ်းၶိုၼ်ႈလွႆလူင်းၵုင်း၊ တၢင်းလုၵ်းတၢင်းၶူင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတူဝ်ၶိင်းၵူၼ်းႁဝ်း မီးလွင်ႈတူင်ႉၼိုင်ၶွၼ်ႇၶဝ်ႇ သၼ်ႇဝႆ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီ လၢတ်ႈဝႃႈ-ပဵၼ်ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼမ်ႉဢၼ်မီးၼႂ်းတူင်ႇလုပ်ႇၼုမ်ႇဢွၼ်ႇ ၼႂ်းႁူးႁူတူင်ႉၼိုင်လႄႈ ၸၢင်ႈပဵၼ်ႁူဝ်ပၼ်ႇႁူဝ်မၼ်း-ၼႆယဝ်ႉ။
(ႁူဝ်ပၼ်ႇႁူဝ်မဝ်းယွၼ်ႉရူတ်ႉၵႃးၸိူဝ်းၼႆႉ ပေႃးၺႃးသဵၼ်ႈတၢင်းသိုဝ်ႈလႄႈသင်၊ ႁွတ်ႈထိုင်တီႈမၢႆပၢႆတၢင်းသေ လႆႈလိုဝ်ႈလီငၢမ်းယဝ်ႉလႄႈသင် တေႁၢႆၶႅၼ်းၵႂႃႇႁင်းမၼ်းယဝ်ႉ။ (သင်ဝႃႈၽႂ်ၵေႃႉလႂ်ၵႆႉမဝ်းရူတ်ႉမဝ်းၵႃးၸိုင် ႁႂ်ႈၵိၼ်ယႃႈၵႄႈမဝ်းရူတ်ႉၵႃး ၵွၼ်ႇဢွၵ်ႇတၢင်းၼၼ်ႉလီယဝ်ႉ)။
ဢိင်ပႃးၶေႃႈမုလ်း “ပပ်ႉၵႅမ်မိုဝ်း ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ပၢႆးယူႇလီၵူၼ်းမိူင်း ပိုၼ်ႉႁူႉ ပၢႆးယႃႈယႃလႄႈလၢႆးယူတ်းယႃ” ဢၼ်ႁွင်ႈၵၢၼ်ပၢႆးယူႇလီ ၸိုင်ႈတႆး ဢိတ်ႇဢွၵ်ႇပိုၼ်ၽႄႈ 2001
ၸၢႆးၽွၼ်းလီ သၢႆၼမ်ႉမွင်း
ၶေႃႈမုလ်း – ပပ်ႉမႅၵ်ႉၵသိၼ်းၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈမၢႆ 18, June 2019
