ပွႆးသၢင်ႇလွင်း ဝတ်ႉၵူႇတဝ်ႈ ၵဵင်းမႆႇ ဢမ်ႇပဵၼ်ယဝ်ႉ ပီၼႆႉ

ၸုမ်းပွင်ပဵၼ်ပၢင်ပွႆး ပွႆးသၢင်ႇလွင်း ဝတ်ႉၵူႇတဝ်ႈ ၸႄႈဝဵင်းၵဵင်းမႆႇ  ယုၵ်ႉလိူၵ်ႈပွႆးသၢင်ႇလွင်း ဢၼ်တေၸတ်းႁဵတ်းပဵၼ်ပွၵ်ႈၵမ်း 18 ၼႆႉ  ယွၼ်ႉတၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊရူဝ်ႊၼႃႊ(ၶူဝ်ႊဝိတ်ႊ – 19) ၽႄႈငၢႆႈဝႆးၼၼ်ႉဝႃႈၼႆ။

ဝၼ်းတီႈ 5/3/2020 ယူႇတီႈ တၢင်းသင်ၶၸဝ်ႈ ဝတ်ႉၵူႇတဝ်ႈ၊ ၸုမ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတီႈဝတ်ႉၵူႇတဝ်ႈလႄႈ ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈ ၾိင်ႈငႄႈတႆး ဢၼ်ပဵၼ်ၵေႃၵမ်ၵၢၼ် ၸတ်းပွႆးသၢင်ႇလွင်း ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်ၵၼ် တီႈဝတ်ႉၵူႇတဝ်ႈ ဢိူင်ႇသီၽုမ်း ၸႄႈဝဵင်း ၵဵင်းမႆႇ ၸိုင်ႈထႆး။ ဢုပ်ႇၵုမ်တူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ်ၵၼ်ဝႃႈ ပွႆးသၢင်ႇလွင်း ပွၵ်ႈၵမ်း 18 ၼႆႉ တေဢမ်ႇပဵၼ်ၸတ်းယဝ်ႉ ယွၼ်ႉတၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊရူဝ်ႊၼႃႊ (ဝူႊႁၢၼ်ႊ) ဝႃႈၼႆ။

ၸၢႆးသႅင်ယ ႁူဝ်ပဝ်ႈၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈၾိင်ႈငႄႈတႆး ဝဵင်းၵဵင်းမႆႇ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “ ပွႆးသၢင်ႇလွင်း  တီႈဝတ်ႉၵူႇတဝ်ႈ ပီၼႆႉ  ဢမ်ႇပဵၼ်ယဝ်ႉၶႃႈ။ တေဝႆႉၸတ်းၼႂ်းပီၼႃႈဢဝ်။ ယွၼ်ႉဝႃႈ တၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊရူဝ်ႊၼႃႊ(ၶူဝ်ႊဝိတ်ႊ-19)ၼႆႉ လၢမ်းၽႄႈဝႆးၼႃႈ။ ၵူဝ်လႆႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၵူၼ်းမႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ပွႆး၊ ၵူၼ်းၸတ်းပွႆး” ဝႃႈၼႆ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ယူႇတီႈႁွင်ႈၵၢၼ်ပၢႆးယူႇလီ  မိူင်းထႆး ၵေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ ယွၼ်ႉတၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊရူဝ်ႊၼႃႊၼႆႉ ၸပ်းဝႆး လၢမ်းဝႆးသေ ၼင်ႇႁိုဝ် ၵူၼ်းမိူင်းထႆး ပေႃးတေဢမ်ႇၸပ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ တိုၵ်းသူၼ်း ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ်ႁႄႉၵင်ႈ။ ႁၢမ်ႈၵႂႃႇ ပွႆးလၢမ်းတီႈ ၵူၼ်းၵိုၼ်း၊ တီႈၵူၼ်းၶွၼ်ႈ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ။

ၸၢႆးသႅင်ယ သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ “   ယူႇတီႈၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီလႄႈ ၽူႈၵွၼ်းၸႄႈဝဵင်းသင်ႇလူင်းမႃးလႄႈႁဝ်းၶႃႈ မႃးဢုပ်ႇၵၼ် ထတ်းသၢင်ၼႄၵၼ်သေ ၸင်ႇလႆႈတႅပ်းတတ်းဝႃႈဢမ်ႇႁဵတ်းယဝ်ႉ ပေႃးပဵၼ်မႃးၼႆ မၼ်းယၢပ်ႇ၊ လၢမ်းၽႄႈပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်း၊  ပေႃးၵူၼ်းမႃးပွႆး ပဵၼ်ၵႂႃႇသေၵေႃႉၵေႃႉလႄႈ ၵႂႃႇၵူတ်ႇၺႃးၸိုင် တေၸၢင်ႈပဵၼ်မႃး လွင်ႈၸဝ်ႈၼႃႈတီႈပလိၵ်ႈၶဝ် တေၸၢင်ႈၸွႆးတြႃးၽူႈဢွၼ်ၸတ်းပွႆးထႅင်ႈ ” ဝႃႈၼႆ။

ပွႆးသၢင်ႇလွင်း တီႈဝတ်ႉၵူႇတဝ်ႈ ဢိူင်ႇသီၽုမ်း ၸႄႈဝဵင်းၵဵင်းမႆႇ ပွၵ်ႈၵမ်း 18 ၼႆႉ တေဢၢၼ်းၸတ်းႁဵတ်း ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 26-29/3/2020 ။ တေႃႈလဵဝ် သၢင်ႇလွင်း ဢၼ်တေမႃးႁဵတ်းၼႆႉ ပၼ်သဵၼ်ႈမၢႆဝႆႉ တင်းမူတ်း 48 ၵေႃႉယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

“ မိူဝ်ႈၽုၵ်ႈဝၼ်းတီႈ 6/3/2020 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 9 မူင်း ႁဝ်းၶႃႈ ၵေႃၵမ်ၵၢၼ် ၸတ်းပွႆးသၢင်ႇလွင်း တေႁူပ်ႉထူပ်းတင်း ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢၼ်တေမႃးႁဵတ်းသၢင်ႇလွင်းၼႆႉသေ တေသပ်းလႅင်းၶႆႈၼႄ လွင်းတၢင်း တီႈဢၼ်ၵိုတ်းလိုဝ်ႈပွႆးသၢင်ႇလွင်းပီၼႆႉ ” ၸၢႆးသႅင်ယ ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈၾိင်ႈငႄႈတႆး ၵဵင်းမႆႇ လၢတ်ႈ။

ၸၢႆးသႅင်ယ ယင်းလႆႈတိုၵ်းသူၼ်းပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ်ဝႃႈ –  ပွႆးသၢင်ႇလွင်း ဢၼ်တေၸတ်းႁဵတ်း ၼႂ်းၵဵင်းမႆႇပီၼႆႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈဢွၼ် ၵၼ် ၵိုတ်းလိုဝ်ႈယင်ႉဝႆႉသေ  ၼႂ်းပီၼႃႈ ပေႃးငဝ်းလၢႆး တၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊရူဝ်ႊၼႃႊ(ၶူဝ်ႊဝိတ်ႊ) ႁၢႆယဝ်ႉၸိုင်  ၸင်ႇၵွႆႈၸတ်းႁဵတ်း – ဝႃႈၼႆ။

တေႃႈလဵဝ် ၵူၼ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ် ၶူဝ်ႊရူဝ်ႊၼႃႊ (ၶူဝ်ႊဝိတ်ႊ) တၢင်းလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ မီးၵႂႃႇ တင်းမူတ်း 95,607 ၵေႃႉ၊ တၢႆ 3,289 ၵေႃႉလႄႈ ၶႅၼ်းၶိုၼ်း 53,452 ၵေႃႉ ယူႇတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ South China Morning Post ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။