ပႃႇတီႇမိူင်းမွၼ်းမႂ်ႇ ၼႂ်းၵၢၼ်မိူင်းၵၢၼ်သိုၵ်း တိုၵ်းတေႃးမႃးၸိူင်ႉႁိုဝ်?

ၵၢၼ်မိူင်းၵၢၼ်သိုၵ်းၵိုၵ်းပႃးၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမႃးပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ် ဢမ်ႇဝႃႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႂ်ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈၼႆႉ လႆႈထူပ်းမႃးၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းယူႇ၊ မိူၼ်ၼင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းမွၼ်းၵေႃႈ လႆႈၸႂ်ႉလွၵ်းလၢႆးၵၢၼ်မိူင်းၵၢၼ်သိုၵ်းတိုၵ်းတေႃး လွင်ႈၶီႇၼဵၵ်းတဵၵ်းတဵင် ပေႉၵိၼ်လူလၢႆ ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉမၵ်းမၼ်ႈ။ ၼင်ႇႁိုဝ်တေပူၼ်ႉၸၢတ်ႈပၢၼ်ပဵၼ်ၶီႈၶႃႈ ဢၼ်ပိူၼ်ႈပေႉၵိၼ် ဢၢၼ်းဢူမ်ဢိုၼ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းဝွတ်ႈဝၢႆးႁၢႆ ယဵၼ်းပဵၼ်ၵူၼ်းၶိူဝ်းဝႃႇတႃႉယႂ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လႆႈတေႃႇသူႈမႃး၊ ၼင်ႇႁိုဝ်တေလႆႈမႃး လွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်း၊ လွင်ႈထၢင်ႇႁၢင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း လႄႈ မိူင်းၾႅတ်ႊၻရႄႊၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်မွၼ်းၶဝ် ၸၢဝ်းမွၼ်းၶဝ် လႆႈၶဝ်ႈပွႆးတိုၵ်းၵၢၼ်မိူင်းၵၢၼ်သိုၵ်းမႃး ဢမ်ႇၶၢတ်ႇ ဢမ်ႇထၢတ်ႇ ဢမ်ႇဝၢႆးယူႇယဝ်ႉ။

ပႃႇတီႇမိူင်းမွၼ်းမႂ်ႇၵေႃႇတင်ႈမႃးမိူဝ်ႈလႂ် လုၵ်ႉလႂ်မႃး?
မိူဝ်ႈပၢၼ်ဢိင်းၵလဵတ်ႈဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်းမိူင်းမၢၼ်ႈယူႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးၸႄႈမိူင်း မိူင်းမွၼ်း၊ ၵၢၼ်ၽွင်းငမ်း မိူင်းမွၼ်းၵေႃႈ မိူၼ်ၵၼ်တင်းယူႇပႃႈတႂ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ၊ ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်တင်းတႆး လႄႈတၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢၼ်ၶိတ်ႇသဵၼ်ႈလႅၼ်လိၼ်ပဵၼ်ၸႄႈမိူင်း (State)။ ၽူႈႁၵ်ႉၸၢတ်ႈမွၼ်းၶဝ်ၵေႃႈ တႄႇၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ မိူဝ်ႈဢိင်းၵလဵတ်ႈပႆႇၶိုၼ်းမိူဝ်းမိူင်း ပႆႇပၼ်လွတ်ႈလႅဝ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၼႂ်းလိူၼ် ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊၿိူဝ်ႊ မိူဝ်ႈပီ 1945 ၼၼ်ႉ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်မွၼ်းၶဝ်ၵေႃႇတင်ႈၸုမ်း ၵေႃႁူမ်ႈတုမ်မွၼ်း UMA (United Mon Association)၊ တႃႇတေႃႇသူႈတိုၵ်းတေႃး ႁႂ်ႈပေႃးလႆႈမႃးလွင်ႈယွမ်းႁပ်ႉမၵ်းမၼ်ႈၸၢဝ်းမွၼ်း၊ ယွၼ်ႉဝႃႈမိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ယူႇပႃႈတႂ်ႈဢိင်းၵလဵတ်ႈလႄႈ လႆႈတေႃႇသူႈ တႃႇလႆႈၵွၼ်းၶေႃၸွမ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ဢွင်ႇသၢၼ်းဢွၼ်ႁူဝ် Anti-Fascist People’s Freedom League(AFPFL)၊ ၵူၺ်းၵႃႈ မိူဝ်ႈပီ 1947 ပၢင်ၵုမ်လူင်ၵိုၵ်းပိုၼ်း လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင်ၼၼ်ႉ ၶဝ်ဢမ်ႇလႆႈႁပ်ႉၽိတ်ႈမွၵ်ႇၶဝ်ႁူမ်ႈၸွမ်း ယွၼ်ႉဝႃႈမိူဝ်ႈၼၼ်ႉ မၢၼ်ႈၶဝ်ဢမ်ႇလႆႈ ႁပ်ႉႁွင်းမၵ်းမၼ်ႈလႅၼ်လိၼ်ၸၢဝ်းမွၼ်း၊ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်မွၼ်းၶဝ် ဢမ်ႇႁၢၼ်ႉၸႂ် ဢမ်ႇပဵင်းပေႃးၸႂ်ဢၼ်မၢၼ်ႈၶဝ် ဢမ်ႇဝႆႉၼမ်ႉၼၵ်းမၵ်းမၼ်ႈယွမ်းႁပ်ႉၸၢဝ်းမွၼ်း ႁႂ်ႈမီးၶွပ်ႇၼမ်ႉလႅၼ်လိၼ် ၸၢဝ်းမွၼ်းလႄႈ ၶဝ်ၸင်ႇတႅၵ်ႇဢွၵ်ႇ AFPFL သေၶွတ်ႇၽွတ်ႈၸုမ်း ငဝ်ႈငုၼ်းမွၼ်းလွတ်ႈလႅဝ်း Mon Freedom League (MFL) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈၼၼ်ႉၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်မၢၼ်ႈၶဝ် မိူဝ်ႈပၢၼ်ဢူးၼူႉဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉ မၢၼ်ႈၶဝ်လၢတ်ႈဝႃႈ “မွၼ်းတင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၶိူဝ်းလဵဝ်ၵၼ်၊ ယွၼ်ႉၼၼ် မွၼ်းဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇလႆႈလိူဝ်သင်ထႅင်ႈ” ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်မၢၼ်ႈၶဝ်ၵေႃႈ တိုၼ်းဝႆႉမွၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၶိူဝ်းဢၼ်မၢၼ်ႈလူဝ်ႇဢူမ်ဢိုၼ်ပႅတ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ (Burmanization)။ ယွၼ်ႉဝႃႈမၢၼ်ႈၶဝ် လူဝ်ႇဢူမ်ဢိုၼ်ၶိူဝ်းမွၼ်းလႄႈ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်မၢၼ်ႈၶဝ် တိုၼ်းၶတ်းၸႂ်ၶတ်းၶႂၢင်လွင်ႈတူင်ႉၼိုင်မွၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇႁႄႉႁၢမ်ႈဢမ်ႇပၼ်ၸတ်းႁဵတ်း ဝၼ်းၸိူတ်ႉၸၢတ်ႈမွၼ်း၊ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်မွၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးတၢင်းလိူၵ်ႈတၢင်ႇလၢႆးလႄႈ ၸင်ႇလႆႈၶဝ်ႈထိူၼ်ႇယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ဝၢႆးမႃး ငဝ်ႈငုၼ်းမွၼ်းလွတ်ႈလႅဝ်း Mon Freedom League (MFL) ၸင်ႇႁူမ်ႈႁွမ်းၵၼ်တင်း Mon Affairs Organizations (MAO) သေၶွတ်ႇၽွတ်ႈ မွၼ်းႁူမ်ႈတုမ်တႅဝ်းၼႃႈ Mon Peoples Front (MPF) ဢၼ်ပဵၼ်ၾၢႆႇသိုၵ်းႁွင်ႉဝႃႈ (National Defense Organization (MNDO)။ လႆႈဝႃႈမွၼ်းၶဝ်ၵေႃႈ လႆႈယိူင်ႈႁဵတ်းမိူၼ်ၵၼ်တင်းယၢင်းၽိူၵ်ႇ Karen National Union (KNU) ဢၼ်ပဵၼ်ၾၢႆႇၵၢၼ်မိူင်း ၾၢႆႇၵၢၼ်သိုၵ်းသမ်ႉပဵၼ် Karen National Liberation Army (KNLA)။ မိူဝ်ႈ 1958 ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းမွၼ်းတႅဝ်းၼႃႈဢဝ်ငမ်းယဵၼ်ၵၼ်တင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢူးၼူႉ လႄႈ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၵမ်ႈၽွင်ႈၸင်ႇၶိုၼ်း ၵေႃႇတင်ႈ ပႃႇတီႇမိူင်းမွၼ်းမႂ်ႇ NMSP ဢၼ်ပဵၼ်ၾၢႆႇၵၢၼ်မိူင်း၊ ၾၢႆႇၵၢၼ်သိုၵ်းသမ်ႉပဵၼ် တပ်ႉသိုၵ်းပူတ်းပွႆႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈမွၼ်း Mon National Liberation Army (MNLA)။

ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈမွၼ်း တုၵ်းယွၼ်းမႃးၸိူင်ႉႁိုဝ်?
ၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၽႂ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းမၼ်း ၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႂ်ၵေႃႈမီးဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၶိူဝ်းလႂ်ၶိူဝ်းၼၼ်ႉ၊ ဢမ်ႇဝႃႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႂ် ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၼႆႉ တႄႇမႃးတီႈပိုၼ်းၵၢၼ်မိူင်း ၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈမူတ်းယဝ်ႉ။ ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈမွၼ်းၵေႃႈတေႃႈၼင်ႇၼၼ်။ ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈမွၼ်းၼႆႉ ၶုၵ်းထူပ်းမိူဝ်ႈဝၼ်းၵေႃႇတင်ႈႁေႃၶမ်း ႁူင်သႃဝတီႇ မိူဝ်ႈႁူဝ်ပၢၵ်ႇၸဵင်ပီတီႈ 11 ။ ၸၢဝ်းမွၼ်းၼႆႉ လႆႈဝႃႈပဵၼ်ၶိူဝ်းၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်မီးႁၢင်ႈမီးႁေႃ (civilization) မီးပိုၼ်းမႃးၶိူဝ်းၼိုင်ႈယူႇယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈတႄႇၼၼ်ႉမႃး မၢၼ်ႈတင်းမွၼ်းတိုၵ်းတေႃးၵၼ် ႁိမ်ပိုၼ်ႉတီႈၽႅၼ်ႇလိၼ်ၵၼ် ထိုင်တီႈမွၼ်းပေႃးတူၵ်းသုမ်းပၼ်မၢၼ်ႈ မိူဝ်ႁူဝ်ပၢၵ်ႇပီတီႈ 17 သေသိုပ်ႇဢုပ်ႉပိူင်ႇ ၽွင်းငမ်းႁၢၼ်ႉတေႃႇ ဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ်မႃးၽွင်းငမ်းမိူင်းမၢၼ်ႈယဝ်ႉ။

ပႃႇတီႇမိူင်းမွၼ်းမႂ်ႇ ဢွၼ်ၸၢဝ်းမွၼ်း တႄႇၸတ်းပွႆးၶုၵ်းထူပ်းဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈမႃးမိူဝ်ႈ 1972 ။ ဢၼ်ႁဵတ်း ပွႆးယႂ်ႇပွႆးလူင်မိူၼ်ၼင်ႇတီႈၵွင်းမူးသၢမ်သူႇ၊ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်မွၼ်း−ထႆး လႄႈတီႈငဝ်ႈငုၼ်း ပႃႇတီႇမိူင်းမွၼ်းမႂ်ႇ။ ၵူၼ်းမိူင်းမွၼ်း ဢမ်ႇဝႃႈယူႇၼႂ်းမိူင်းၼွၵ်ႈမိူင်း၊ မွၼ်းဢၼ်တူၵ်းမိူင်းပိူၼ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇၼႂ်းမိူင်းထႆးၵေႃႈပၼ်ႁႅင်း ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈမွၼ်း။ တႄႇၼၼ်ႇမႃးႁဵတ်းမႃးၵူႈပီ ႁဵတ်းပွႆးယႂ်ႇပွႆးလူင်တေႃႇထိုင် 1989 ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈလေႃႇတိုၵ်းငဝ်ႈငုၼ်းၸုမ်းသိုၵ်းမွၼ်းလႄႈ လွင်ႈႁဵတ်းပွႆးဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈမွၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈ။

ၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းမွၼ်းလႄႈ လွင်ႈငမ်းယဵၼ်
ၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းမွၼ်းၼႆႉ လူမ်ႉလုၵ်ႉလူမ်ႉလုၵ်ႉ ၸုၵ်းၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမႃးပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ် ဢိင်ၼိူဝ်ငဝ်းလၢႆးၵၢၼ်မိူင်းမၢင်ပွၵ်ႈၸမ်ႁိူင်း မၢင်ပွၵ်ႈၸမ်ဝၢႆး၊ မၢင်ပွၵ်ႈၵိုတ်းသိုၵ်းဢဝ်ငမ်းယဵၼ်၊ မၢင်ပွၵ်ႈယိပ်းဝႆႉ လွၵ်းၸုၵ်းၵၢၼ်မိူင်း တူဝ်ႈတၼ်းတႃႇၵႅတ်ႇၶႄတူဝ် တေႃႇသူႈၽူႈၶဵၼ်။ မိူၼ်ၼင်ႇ မိူဝ်ႈ 1958 ၼၼ်ႉ ပႃႇတီႇမိူင်းမွၼ်းမႂ်ႇၼႆႉ တႅၵ်ႇဢွၵ်ႇမႃးတီႈၵူၼ်းမိူင်းမွၼ်းတႅဝ်းၼႃႈ Mon Peoples Front (MPF)ၽွမ်ႉတႃႇတိုၵ်း ၽူႈၶဵၼ်။ ပဵၼ်ၶၢဝ်းတၢင်း 30 ပီပၢႆ ထိုင်မႃးမိူဝ်ႈပီ 1995 ၼၼ်ႉ ပႃႇတီႇမိူင်းမွၼ်းမႂ်ႇ လႆႈဢဝ်ငမ်းယဵၼ်ၵၼ်တင်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိူဝ်ႈပၢၼ် ၼဝတ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ဢဝ်ငမ်းယဵၼ်ယဝ်ႉဢမ်ႇလႆႈယူႇၵတ်းၵတ်းယဵၼ်ယဵၼ်၊ ဝၢႆးသေမွၵ်ႈ 10 ပီ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း ပီ 2008 ယဝ်ႉ တႄႇၽႅၼ်ၵၢၼ်ၸိုင်ႈမိူင်းလဵဝ် တပ်ႉသိုၵ်းလဵဝ်သေ မိူဝ်ႈပီ 2010 ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈမိပ်ႇငႅၼ်းတဵၵ်းၸႂ်ႉ ႁႂ်ႈၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ လႅၵ်ႈလၢႆႈပဵၼ်တပ်ႉပႂ်ႉ လႅၼ်လိၼ်၊ ပႃႇတီႇမိူင်းမွၼ်းမႂ်ႇ ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉလႄႈ လႆႈမီးလွင်ႈၶဵင်ႈၶႅင်တေႃႇၵၼ်။ မိူဝ်ႈပီ 2012 ၸွမ်ၸိုင်ႈတဵင်းၸဵင်ႇ ၸင်ႇၶိုၼ်းႁွင်ႉဢုပ်ႇဢူဝ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ်။ ပႃႇတီႇမိူင်းမွၼ်းမႂ်ႇၵေႃႈ ၶဝ်ႈပႃးမႃးၼႂ်းၶၵ်ႉတွၼ်ႈ ၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ် ပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်း UNFC တင်း NCTT ။

ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ပႃႇတီႇမိူင်းမွၼ်းမႂ်ႇ ၶဝ်ႈပႃးမႃးၼႂ်းၶၵ်ႉတွၼ်ႈၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ် ဢွၼ်ဢုပ်ႇဢွၼ်လၢတ်ႈ သဵတ်ႈၵႃႈသဵတ်ႈႁူဝ် (negotiation)မူႇပိူင် NCA ။ မိူဝ်ႈ UNFC တင်း NCTT ၶိုင်သၢင်ႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၶၵ်ႉတွၼ်ႈ ငမ်းယဵၼ် NCA ယူႇၼၼ်ႉ လၢႆလၢႆၸုမ်းယိပ်းၵမ်ၶေႃႈၸုၵ်းမၼ်ႈ inclusiveness ႁႂ်ႈၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်း ၶဝ်ႈပႃးၸွမ်း ၵူၺ်းၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉ မၵ်းမၼ်ႈၸုမ်းလိုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမၢင်ၸုမ်း မိူၼ်ၼင်ႇၸုမ်းသိုၵ်းလွႆ TNLA ၊ ၸုမ်းသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA (ၵူဝ်းၵၢင်ႉ)။ ပဵၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်မွၼ်း ဢွၼ်ဢုပ်ႇဢွၼ်လၢတ်ႈ NCA သေတႃႉ မိူဝ်ႈပိုတ်ႇၼႃႈမိူင်းမႂ်ႇ မိူဝ်ႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်း NCA ပီ 2015 ၼၼ်ႉ ပႃႇတီႇမိူင်းမွၼ်းမႂ်ႇ ဢမ်ႇလႆႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်းၸွမ်း။

ၸွမ်းၼင်ႇပိူင်ၵၢၼ်မိူင်းပိၼ်ႇပၢႆႇလႅၵ်ႈလၢႆႈတႃႇသေႇ ပႃႇတီႇမိူင်းမွၼ်းမႂ်ႇ ဢၼ်ယၢမ်ႈၸုၵ်းၼိူဝ် ၵူႈၾၢႆႇၵူႈၸုမ်း ၶဝ်ႈပႃးၸွမ်းၼၼ်ႉ ပႃႇတီႇမိူင်းမွၼ်းမႂ်ႇၵေႃႈ လႆႈၺႃးလွင်ႈမိပ်ႇငႅၼ်းလၢႆၾၢႆႇလၢႆတၢင်း၊ ဢမ်ႇဝႃႈၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇဝႃႈၸုမ်းသိုၵ်းယၢင်း ဢၼ်ပဵၼ်ဢူၺ်းလီၵၼ် တေႃႇၼႃႈၶဵင်ႈၶႅင်ၵၼ် တွၵ်ႉတႅၵ်ႉၵၼ် ထူပ်းၺႃးလူမ်းလႅင်ႉလူင်ႁႅင်းသိုၵ်းလၢႆၾၢႆႇလၢႆတၢင်း၊ ႁႅင်းၵၢၼ်မိူင်းၽတ်ႉပဝ်ႇသႂ်ႇၼၼ်ႉ လွၵ်းၸုၵ်းပႃႇတီႇမိူင်းမွၼ်းမႂ်ႇၵေႃႈ လႆႈၵိူင်းၸွမ်းလူမ်းၵႂႃႇ (blow with the wind)။ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ပႃႇတီႇၼူၵ်ႉယုင်းဢွၼ်ႁူဝ် သိုပ်ႇႁဵတ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ် ႁူၺ်းဢဝ် ႁူမ်ႈတုမ်လႃးႁူႇတီႇမူဝ်ႇၶရႅတ်ႉတိၵ်ႉ လႄႈ တင်းပႃႇတီႇမိူင်းမွၼ်းမႂ်ႇလူင်းလၢႆးမိုဝ်း NCA ၸွမ်းၵၼ် မိူဝ်ႈဝၼ်းထီႉ 13 လိူၼ်ၾႅပ်ႊၿိဝ်ႊရီႊ ပီ 2018။

NMSP ပႃႇတီႇမိူင်းမွၼ်းမႂ်ႇၼႆႉ လုၵ်ႉမႃးတီႈ MPF (Mon People Front) ဢၼ်ၵေႃႇတင်ႈမိူဝ်ႈ လိူၼ်ၵျူႊလၢႆႊ 1958 ၊ မိူဝ်ႈတႄႇတင်ႈၼၼ်ႉ ပိုၼ်ႉတီႈတူင်ႉၼိုင်မိူၼ်ၼင်ႇ တထူင်ႇ၊ ၶွင်းသူင်ႇ၊ မေႃႇလမႅင်ႇ၊ ၽႃဢၢင်ႇ၊ ၵေႃႇၵရဵၵ်ႉ၊ ၵျိၵ်ႉမရေႃး၊ မူႉတူင်ႇ၊ တၼ်ႇၽိဝ်ႇၸရတ်ႉ၊ ဝဵင်းယေး၊ ယေႇၽိဝ်ႇ၊ ၼႂ်းပီ 2019 ၼႆႉလၢမ်းၶၢတ်ႈဝႃႈ ဢဵၼ်ႁႅင်းသိုၵ်းၶဝ် ဢမ်ႇယွမ်း 800 ၼႆယဝ်ႉ။

ၽိုၼ်ဢိင်
2019 “Mon National Day: The History of the Celebration and the Mon People’s Movement for Self-determination in Myanmar in the Modern Era, Mon News Agency”
2019 “Mon public losing trust in the NCA, says NMSP”, Mon News Agency
2017-2018 Deciphering Myanmar’s Peace Process A Reference Guide, BNI Multimedia Group
2014 “UNHCR Southeast Myanmar Information Management Unit (Mon State Profile)”

ၸၢႆးၽူးမိူင်း

ၶေႃႈမုလ်း – ပပ်ႉမႅၵ်ႉၵသိၼ်းၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ မၢႆ 18, June 2019