ၽွင်းလၢႆလၢႆမိူင်းၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ႁၢမ်ႈပိၵ်ႉ ၸၢဝ်းၶႄႇၶဝ်ႈမိူင်း ၊ ႁၢမ်ႈၶူဝ်းၶွင်ၶႄႇ ၶဝ်ႈမိူင်းယူႇယၢမ်းလဵဝ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး ၸီႉသင်ႇၸူး ၸုမ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၾၢႆႇတွင်ႈတဵဝ်းလႄႈ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၼႂ်းမိူင်းထႆး ဝႃႈ တၵ်း လႆႈပိုတ်ႇပၼ်ၶႅၵ်ႇတွင်ႈတဵဝ်းၸၢဝ်းၶႄႇ ႁႂ်ႈမႃးဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈမိူင်းထႆးၼမ်ၼမ် ဝႃႈၼႆ။
ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၸိူဝ်ႉမႅင်းဝႆးရတ်ႉသ် ၶူဝ်ႊရူဝ်ႊၼႃႊ (ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ- 19) ဝူႊႁၢၼ်ႊ – ၽႄႈဝႆးသေ မိူင်းဢမေႊ ရိၵၼ်ႊ ၵျပၼ်ႊ ဢိၵ်ႇလၢႆလၢႆမိူင်း ႁၢမ်ႈ ၶႅၵ်ႇတွင်ႈတဵဝ်း ၸိူဝ်းပဵၼ်ၸၢဝ်းၶႄႇ ၶဝ်ႈဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈၼႂ်းမိူင်းၶဝ်။
လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈၼေႇပျီႇတေႃႇ ၵေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တေဢမ်ႇႁပ်ႉၶႄႇ ၸိူဝ်းဢဝ် Arrival Visa (ဝီႊသိူဝ်ႊၵိုင်ႉၵၢင်ႉႁွတ်ႈ) ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးယိုၼ်ႈယွၼ်းမႃးၸွမ်းတၢင်း လုမ်းတၢင် လႄႈ E-Visa တႄႉ တေဝူၼ်ႉပၼ်ယူႇ- ဝႃႈၼႆဝႆႉ။
ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ-19 သေ ၵူၼ်းမိူင်းထႆး ၸႂ်ႉၼႅင်ႈသိုဝ်ႇ Social Media ဢီးသူၼ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး ႁႂ်ႈႁၢမ်ႈႁႄႉၶႅၵ်ႇတွင်ႈတဵဝ်းၸၢဝ်းၶႄႇ ၶဝ်ႈမိူင်းထႆး လႄႈမိူဝ်ႈႁၢင်လိူၼ် ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ ပူၼ်ႉမႃး ၽွင်း လူင်ၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီမိူင်းထႆး မိတ်ႉသ်တိူဝ်ႊ ဢၼုထိၼ်း ၶျၼ်ႊဝီႊရၵုၼ်ႊ ဢုပ်ႇလၢတ်ႈတုၵ်းယွၼ်းႁႂ်ႈႁၢမ်ႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်း ၸႂ်ႉဝီႊသႃႊ Arrival Visa ၸၢဝ်းၶႄႇဝႆႉၸူဝ်ႈၵႅပ်ႉ ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ၺႃးလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး ပၢၵ်ႈပႅတ်ႈၶေႃႈတၢင်ႇယိုၼ်ႈ။
ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၾၢႆႇတၢင်းၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၼႂ်းမိူင်းထႆး ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ပေႃးဢမ်ႇမီးၶႅၵ်ႇတွင်ႈ တဵဝ်းၶႄႇၶဝ်ႈဢႅဝ်ႇမိူင်းထႆးၸိုင် တေတုမ်ႉတိူဝ်ႉပၢႆးမၢၵ်ႈမီးမိူင်းထႆး တေႁဵတ်းႁႂ်ႈပၢႆးမၢၵ်ႈမီးယူပ်ႈယွမ်း လိူဝ်ႁႅင်း ဝႃႈၼႆ။
ပီၵၢႆ ၽွင်းၶႅၵ်ႇတွင်ႈတဵဝ်းမိူင်းဝၼ်းတူၵ်း ဢမ်ႇပေႃးမႃးဢႅဝ်ႇမိူင်းထႆးၼၼ်ႉ ၶႅၵ်ႇမိူင်းၶႄႇ မႃးဢႅဝ်ႇမိူင်းထႆး တင်းၼမ်တင်းလၢႆ လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်း မီးငိုၼ်းၶဝ်ႈ။
ႁူဝ်ပဝ်ႈၸုမ်းၵၢၼ်ငၢၼ်းႁူမ်ႈသၢင်ႈ ၵၢၼ်ဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈတွင်ႈတဵဝ်း ၶႄႇ-ထႆး မိတ်ႉသတိူဝ်ႊရေႃးၼရူင်း ၶျီႊဝိၼ်ႊ သီႇရီႇ ဢမ်းၼူၺ်း လၢတ်ႈဝႃႈ – “ပေႃးႁၢမ်ႈ ဢိုတ်းၶႅၵ်ႇမိူင်းၶႄႇ ၶဝ်ႈဢႅဝ်ႇမိူင်းထႆးတႄႉ တေတုမ်ႉတိူဝ်ႉပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ႁႅင်း။ တေၸၢင်ႈလႆႈ လူတ်းႁႅင်းၵၢၼ်တင်းၼမ် တင်းလၢႆ ” – ဝႃႈၼႆ။
ၼႂ်းမိူင်းထႆးၼၼ်ႉ ပီႈၼွင်ႉတႆးႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း ၵေႃႈ ႁဵတ်းၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉဝႆႉ ၼပ်ႉႁူဝ်သႅၼ်။ ၸိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈဝဵင်းၵဵင်းမႆႇ မီးၼပ်ႉႁူဝ်မိုၼ်ႇ ။ ပႆႇဝႃႈၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၼႂ်းႁူင်းၸၢၵ်ႈ ၊ လၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် – ၸိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈႁူမ်ႈၵၼ်တင်းမႄႈလဵင်ႉၵူၼ်းထႆးၵေႃႈ ယင်းတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ထိုင်။
ၸၢႆးပုၼ်ႉ ၵူၼ်းလႃႈသဵဝ်ႈ ဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်သူၼ် ၽုၵ်ႇမၢၵ်ႇမူင်ႈ မၢၵ်ႇလမ်းယႆး တီႈဝဵင်းၵဵင်းမႆႇ လၢတ်ႈ တီႈ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ ပီၼႆႉတႄႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဢမ်ႇမီးပီႈၼွင်ႉၶႄႇမႃးသိုဝ်ႉ၊ ဢမ်ႇၸၢင်ႈ သူင်ႇၶၢႆမိူင်းၶႄႇလႄႈ မၢၵ်ႇလမ်းယႆးႁၢင်ႈလီႁၢင်ႈငၢမ်းတဵမ်သူၼ်ၵေႃႈဢမ်ႇမီးၵႃႈၶၼ်။ ဢွၵ်ႇဝႆႉ ငိုၼ်း တိုၼ်းလၢင်းပဵၼ်လၢၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈၶိုၼ်း 2 -3 သႅၼ်ၵူၺ်းၵေႃႈမီး။ မႄႈလဵင်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၼမ်ႉႁူ ၼမ်ႉတႃ။ လုၵ်ႈလဵင်ႉၵေႃႈ ယင်းတေဢမ်ႇၸၢင်ႈလႆႈၵႃႈႁႅင်းယဝ်ႉၶႃႈပီၼႆႉတႄႉ ၵိၼ်းၸႂ်တႄႉၶႃႈဢေႃႈ ” – ဝႃႈၼႆ။
ၽွင်းယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် ပဵၼ်ၶၢဝ်းပီႈၼွင်ႉႁႅင်းၵၢၼ်တႆး တေလႆႈႁဵတ်းလွင်ႈဝတ်းဝႂ်တႃႇယူႇသဝ်း တႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်လႄႈ တၵ်းလႆႈၸႂ်ႉငိုၼ်းတွင်းၼမ်။ ၸိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈလၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၵေႃႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဢမ်ႇမီးၶႅၵ်ႇမႃးၵိၼ်လႄႈ ၺႃးပူတ်းၵၢၼ်ၵေႃႈမီးတင်းၼမ် – ၼၢင်းသူၺ်ႇ ၵူၼ်းလၢင်းၶိူဝ်း ဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈလၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၼႂ်းၵဵင်းမႆႇ လၢတ်ႈ။
ၾၢႆႇၼိုင်ႈ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၼႂ်းၸုမ်းၽူႈၼမ်းဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈၵေႃႈလၢတ်ႈတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇထႆးဝႃႈ – “ဝၢႆးလင် ၶႅၵ်ႇဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈ လူတ်းလူင်းၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း လိူၼ်ပၢႆမႃးၼႆႉၵူၺ်း ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်သူင်ႇၶႅၵ်ႇ တႃႇ 2500 ၵေႃႉ ဢမ်ႇမီးၵၢၼ်ငၢၼ်း” ဝႃႈၼႆ။
မိူင်းထႆးၼႆႉ ၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇၶႅမ်ႉလႄႈ ၶႅၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈတွင်ႈတဵဝ်းလႆႈ ၵူႈၶၢဝ်း။ ၶႅၵ်ႇဢၼ်မႃးမိူင်းထႆးမီး 39. 7 လၢၼ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်ၸၢဝ်းၶႄႇ 27% ။ ၵူႈပီတႄႉ ၶႅၵ်ႇဢၼ်ၶဝ်ႈမိူင်းထႆးၼမ် ပဵၼ်ၼႂ်းလိူၼ် ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊပိူဝ်ႊ တေႃႇထိုင် လိူၼ် ဢေႊပရိူဝ်ႊ ၊ ပဵၼ်ၶၢဝ်းပွႆးၾိင်ႈထုင်းၼႂ်းမိူင်းထႆး ၼမ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 2 လိူၼ် ႁူဝ်ပီ 2020 ၼႆႉ ၶႅၵ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းဢၼ်မႃးဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈမိူင်းထႆး လူတ်းလူင်းလိူဝ်ႁႅင်းလႄႈ မီးလွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ တင်ႈဢဝ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး လူင်းထိုင်ၵူၼ်းတဵင်ႇပၢၼ်ႉ ၶၢႆတၢင်းၶၢႆ ၸွမ်းၵၢတ်ႇ ၸွမ်းဝဵင်း ၾင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ – ၼႆ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ ၿီႊၿီႊသီႊထႆး ၵေႃႈ ဢွၵ်ႇဝႆႉ ၼင်ႇၼႆ။
ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၸုမ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈတွင်ႈတဵဝ်း မိူင်းထႆး ပိုတ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ – “ယွၼ်ႉတၢင်းပဵၼ် ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ-19 သေ ၼႂ်း 4 လိူၼ်ႁွပ်ႈႁႅၵ်ႈ ပီ 2020 ၼႆႉၵူၺ်း မိူင်းထႆး သုမ်းငိုၼ်း 1.7 ႁဵင်လၢၼ်ႉတေႃႊလႃႊ ယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈတေသိုပ်ႇၵႂႃႇၸိူင်ႉၼႆ တင်းပီၼႆ တေၸၢင်ႈသုမ်းတႃႇငိုၼ်း 9.6 ႁဵင်လၢၼ်ႉတေႃႊလႃႊ။ တေပဵၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ဢၼ်တူၵ်း ႁၢဝ်ႈႁႅင်းသုတ်းလႄႈ မိူင်းထႆးတေႁူပ်ႉလွင်ႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇယႂ်ႇလူင် ” – ဝႃႈၼႆ။
ၾၢႆႇၼိုင်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီ ဢၼ်ယၢမ်ႈတၢင်ႇလၢတ်ႈတႃႇႁၢမ်ႈႁႄႉ ၶႅၵ်ႇၶႄႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶိုၼ်းဢုပ်ႇလၢတ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၼႂ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၶိုၼ်းဝႃႈ – ႁၢမ်ႈႁႄႉၶႄႇၶဝ်ႈမိူင်းၼႆႉ မၼ်း ဢမ်ႇ ၸွႆႈၵႅတ်ႇၶႄတၢင်းပဵၼ် ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ-19 လႆႈ – ဝႃႈၼႆ။
ၵဵဝ်ႇၵပ်းတၢင်းပဵၼ် ဢၼ်ၸပ်းၸိုဝ်ႈ ဝူႊႁၢၼ်ႊ ႁိုဝ် ၶူဝ်ႊရူဝ်ႊၼႃႊ ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ -19 ဢၼ်ၽႄႈငၢႆႈၼႆႉသေ လွင်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းထႆး ႁဵတ်းၸတ်းၵၢၼ်ယူႇယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇၵၢၼ်မိူင်း ထတ်းသၢင်ဝႃႈ လွင်ႈပိူင်ၵၢၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇ တိတ်းတေႃႇ ၼွၵ်ႈမိူင်းတႄႉ မိူင်းထႆးၵတ်ႉၶႅၼ်ႇယူႇသေတႃႉ တႃႇႁႄႉၵင်ႈတၢင်း ပဵၼ် ဝႆႊရတ်ႉသ်ၼၼ်ႉႁႅင်းဢႄႇဝႆႉ ဝႃႈၼႆ။
တေႃႇထိုင်ဝၼ်းတီႈ 20/2/2020 ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉတႄႉ ၵူၼ်းတိတ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ၸိူဝ်ႉမႅင်း ဝႆးရတ်ႉသ် ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ-19 မီးယူႇ 75000 ၵေႃႉ။ ဢၼ်တၢႆၵႂႃႇမီးယူႇ 2100 ပၢႆယဝ်ႉ။
ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ သင်မိူင်းထႆး ႁၢမ်ႈႁႄႉ ၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇ မႃးဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈ မိူင်းထႆးတႄႉတႄႉၸိုင် ပၢႆးမီးထႆး တေတူၵ်းႁႅင်း ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ၸိူဝ်းၵႂႃႇ ႁဵတ်းၵၢၼ်မိူင်းထႆးၵေႃႈ တေႁူပ်ႉတၢင်းယၢပ်ႇ၊ ယွၼ်ႉၾၢႆႇထႆး တေၸၢင်ႈလူတ်းယွမ်းၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်လႄႈ ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း ၸိူဝ်းတေ ဢမ်ႇမီးၵၢၼ် ငၢၼ်းႁဵတ်းသေ ဢၼ်တေ လႆႈ ပွၵ်ႈၶိုၼ်း ဝၢၼ်ႈၵဝ်ႇမိူင်းလင်ၵေႃႈၸၢင်ႈမီး။
