ၶွမ်ႊမတီႊမူၼ်ႉမႄးပိူင်ပိုင်းလၵ်းမိူင်း  ၶပ်းၶိုင်တႃႇပၢၵ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းဢွၵ်ႇဝူင်းၵၢၼ်မိူင်း

ၶွမ်ႊမတီႊမူၼ်ႉမႄးပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း 2008 တၢင်ႇထိုင်သၽႃးႁူမ်ႈတုမ်  ၶေႃႈမူၼ်ႉမႄးယုၵ်းယၢင်ႇ   ၼႂ်းၼၼ်ႉပႃးတွၼ်ႈၵၢၼ်လူတ်းယွၼ်ႇဢမ်းၼၢတ်ႈ ၸွမ်ဢွၼ်ႁူဝ်ၾၢႆႇၵႅတ်ႇၶႄ (ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်း) ။

ၼႂ်းၶေႃႈမူၼ်ႉမႄးယုၵ်းယၢင်ႇၶေႃႈတီႈ 1 ၼၼ်ႉပႃးဝႆႉတႃႇႁႂ်ႈ ပၢၵ်ႈပႅတ်ႈ မၢတ်ႈတႃ 20  ( c )  ဢၼ်ဝႃႈ “ၸွမ်ဢွၼ်ႁူဝ်ၾၢႆႇၵႅတ်ႇၶႄၼႆႉ တေလႆႈပဵၼ် ၽူႈၼမ်းၸိၵ်းၸွမ် ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇတင်းမူတ်း” ဝႃႈၼႆ။

ထႅင်ႈၶေႃႈၼိုင်ႈၵေႃႈ မၢတ်ႈတႃ 40 ( c )  ဢၼ်တႅမ်ႈဝႆႉဝႃႈ  “ ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းၼႆႉ ပေႃးထိုင်ငဝ်းလၢႆး ၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉမႃး  ၸႂ်ႉတိုဝ်းဢမ်းၼၢတ်ႈၸိုင်ႈမိူင်း (ၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈဢၼ်ပႃးၼႂ်းပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်းဝႆႉ) ၼၼ်ႉလႆႈ  ” – ၼႆၼၼ်ႉ ၵေႃႈ ၶိုၼ်းမူၼ်ႉမႄးဝႆႉဝႃႈ – “ပေႃးပဵၼ်ငဝ်းလၢႆးၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉမႃး ၸွမ်ၸိုင်ႈၼႆႉ တေလႆႈဢဝ်ၶေႃႈတႅပ်းတတ်းတီႈ သၽႃးႁူမ်ႈတုမ်  သေ တေလႆႈႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်း ဢွၼ်ႁူဝ် ၸတ်းၵၢၼ်ၵႂႃႇ ” – ဝႃႈၼႆ။

ၶေႃႈမူၼ်ႉမႄးယုၵ်းယၢင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၽူႈၶဝ်ႈၶွမ်ႊမတီႊ  လူင်းလၢႆးမိုဝ်းဝႆႉသေ ဢူးထုၼ်းထုၼ်းႁဵင်ႇ ႁူဝ်ပဝ်ႈၵေႃႇမတီႇႁူမ်ႈသၢင်ႈမူၼ်ႉမႄးပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း လႆႈတၢင်ႇထိုင် ၼႃႇယၵ သၽႃးႁူမ်ႈတုမ် မိူဝ်ႈဝႃး ဝၼ်းတီႈ 27/1/2020။

ယၢမ်းလဵဝ် ဢၼ် ၶွမ်ႊမတီႊႁူမ်ႈသၢင်ႈမူၼ်ႉမႄးပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်းတၢင်ႇဝႆႉ  ၶေႃႈမူၼ်ႉမႄးပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း 2 ၶေႃႈ လေႈ ဢၼ်ၾၢႆႇတူဝ်တႅၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းဢိၵ်ႇတင်း ပႃႇတီႇသၢင်ႇသီႈၶဝ် ႁူမ်ႈၵၼ်မူၼ်ႉမႄးသေ တၢင်ႇဝႆႉ 5 ၶေႃႈ ႁူမ်ႈၵၼ်မီး 7 ၶေႃႈ။  ​တႃႇတေႁူမ်ႈၵၼ်သေ ၶိုၼ်းထတ်းထွင် ဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ်ၵႂႃႇၼၼ်ႉ ၵေႃႈ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈၶွမ်ႊမတီႊ ဝႆႉယဝ်ႉဝႃႈၼႆ။

ၼႂ်းႁူဝ်ၶေႃႈၵဵဝ်ႇၵပ်းတပ်ႉသိုၵ်းၼၼ်ႉ ပႃႇတီႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈရၶႅင်ႇ ယင်းလႆႈတၢင်ႇဝႆႉဝႃႈ ႁႂ်ႈယႃႉပႅတ်ႈ ၶွင်ႊသီႊလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈလႄႈၾၢႆႇၵႅတ်ႇၶႄ ၼၼ်ႉလူးၵွၼ်ႇ ။

လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၶေႃႈမၢႆမၢတ်ႈတႃ 59 (ၸ) ဢၼ်ပဵၼ်မၢႆမီႈ ဢၼ်ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁႂ်ႈတေႃႇဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ၽူႈၶဝ်ႈၶွမ်ႊမတီႊၶဝ်တၢင်ႇဝႆႉဝႃႈႁႂ်ႈယႃႉပႅတ်ႈ။

ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပိူင်လူင် ႁူမ်ႈၵၼ် တုၵ်းယွၼ်းဝႆႉ  ႁႂ်ႈလူတ်းယွမ်းႁႅင်းသိုၵ်း  တူဝ်တႅၼ်းတပ်ႉသိုၵ်း ဢၼ်ပႃးၼႂ်းသၽႃးၵူၼ်းမိူင်း ၊သၽႃးၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ။ တူဝ်ယၢင်ႇ – တူဝ်တႅၼ်းသိုၵ်း 25%ၼၼ်ႉ ၼႂ်းသၽႃးၸုပ်ႈ 3 လူင်ပွင်ၸိုင်ႈတေမႃးၼႆႉ ႁႂ်ႈလူတ်းယွမ်းလႆႈထိုင် 15% ၊ ၼႂ်းသၽႃးၸုပ်ႈ 4  ႁႂ်ႈလူတ်းယွမ်းလႆႈထိုင် 10%၊  ၸုပ်ႈ5 ႁႂ်ႈလူတ်းလႆႈ 5% ၼႆၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်း   – ၼႆၵေႃႈပႃး။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းၶေႃႈယိုၼ်ႈတႃႇမူၼ်ႉမႄးပိူင်ပိုင်းလၵ်းမိူင်း ဢၼ်တၢင်ႇမႃးၸိူဝ်းၼႆႉ ၾၢႆႇတၢင်းတူဝ်တႅၼ်း တပ်ႉသိုၵ်းတႄႉလၢတ်ႈဝႃႈ ဢမ်ႇပႃးၵၢင်ၸႂ် တပ်ႉသိုၵ်းလႄႈ ပႃႇတီႇသၢင်ႇသီႈ။ လၢႆးမိုဝ်းၵေႃႈဢမ်ႇလႆႈ လူင်းဝႆႉၸွမ်းဝႃႈၼႆ။

ၾၢႆႇတူဝ်တႅၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းလႄႈ ပႃႇတီႇသၢင်ႇသီႈၶဝ်တႄႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈႁၢင်ပီ 2019 ၊ ၸဵမ်မိူဝ်ႈတႄႇၶွတ်ႇၽွတ်ႈၶွမ်ႊမတီႊ တႃႇမူၼ်ႉမႄးပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း 2008 ၼၼ်ႉ  လႆႈတၢင်ႇမႃးၶေႃႈဢၼ်ၶႂ်ႈမူၼ်ႉမႄးတင်းၼမ်။ ၼႂ်းၼၼ်ႉၵမ်ႈၼမ်ပဵၼ်တႃႇပၼ်တီႈယူႇ လႄႈၼႃႈတီႈပုၼ်ႈၽွၼ်း ၾၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈတင်းၾၢႆႇၵႅတ်ႇၶႄ ႁႂ်ႈၶဝ်ႈပႃးႁဵတ်း သၢင်ႈတႅပ်းတတ်းလႆႈၼႂ်းၼႃႈၵၢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ ၶွင်ၸိုင်ႈမိူင်း။

Ref; RFA