ဝူၼ်ႉထိုင်ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈယဝ်ႉၸင်ႇတႅပ်းတတ်းလၢတ်ႈၸႃ  တႃႇႁႃလၢႆးၵႄႈလိတ်ႈဢၼ်ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈ

မႂ်ႇသုင်ၵၼ် ၵူႈၵေႃႉၵူႈၵူၼ်းၶႃႈ လိူၼ်ၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 10 တေႃႇထိုင် ဝၼ်းတီႈ 12 ၽူႈၵိူဝ်းၵုမ်ၸိုင်ႈမိူင်း တေႃႇဢွင်ႇသၢၼ်း ၸူႉၵျီႇ တေဢွၼ်ႁူဝ်ၸုမ်းသိုင်ႇၾိင်ႈၶဝ်သေယဝ်ႉ ၵႂႃႇၵႄႈလိတ်ႈတေႃႇသူႈ လွင်ႈဢၼ်မိူင်းၵမ်ႊပီႊယႃႊ ပိုတ်ႇလိူင်ႈမၢပ်ႇ မႂ်ဝႆႉတီႈ   ICJ လုမ်းတတ်းသိၼ်ၵူႈမိူင်းမိူင်း ၶွင်ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉၼၼ်ႉ။

ယူႇတီႈမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈမၼ်းယုပ်ႈယွမ်း ပိူဝ်ႈတႃႇႁၢမ်ႈတပ်ႉ၊ ပိူဝ်ႈတႃႇဢဝ်လိူင်ႈပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇ တီႈၵူၼ်းၸိူဝ်း ၶႃႈႁႅမ်ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ႁႂ်ႈပေႃးႁၢႆလၢႆၵႂႃႇၼၼ်ႉၼႆလႄႈ ၸင်ႇဝႃႈလႆႈပိုတ်ႇလိူင်ႈမၢပ်ႇမႂ်ဝႆႉ ၵူႈၵေႃႉၵေႃႈ ၵူႈၵေႃႉၵေႃႈတေငိၼ်းယိၼ်း ၸွမ်းၵၼ်ယူႇ။

ၽိူဝ်ႇဝႃႈ ပဵၼ်လွင်ႈၼႆႉမႃး လႆႈႁၼ်ပႃႇတီႇၼူၵ်ႉလႅင်ၶဝ် ဢွၼ်ဢဝ်ၵူၼ်းမိူင်းႁဵတ်းပၢင်လုၵ်ႉႁိုၼ်ႇၵမ်ႉယၼ်ၸွမ်း လွင်ႈ ၼၢင်းဢွင်ႇသၢၼ်းၸူႉၵျီႇ တေၵႂႃႇတေႃႇသူႈၼႆႉ ပဵၼ်ပုၵ်ႉပဵၼ်ဝႃၼႆၼၼ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈတိူင်းတႃႈၵုင်ႈ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃး တၢင်းတိူင်းဝဵင်းလိူဝ်ႇလႂ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ တၢမ်တူဝ် ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၶဝ်ဢွၼ်ႁူဝ်၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ယူႇတီႈၸုမ်းတူင်ႇ ဝူင်းၵူၼ်းၶဝ်ဢွၼ်ႁူဝ်သေယဝ်ႉ ၵမ်ႉယၼ်ၸွမ်း လွင်ႈတေၵႂႃႇတေႃႇသူႈၼႆႉၵူၺ်းသေဢမ်ႇၵႃး မၢင်တီႈ လႆႈႁၼ်ၵဵပ်းပႃး ငိုၼ်းၵွင်ၵၢင်ၵွၼ်ႇ။

တီႈၼႆႈတေလႆႈႁၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉသၢႆႉၶႂႃပဵၼ်ဝႆႉ 2 ယၢင်ႇ ၼႂ်းၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၶဝ်ၼင်ႇၵၼ်ၵေႃႈလီ၊ ၼႂ်းၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ၶဝ်ၼင်ႇၵၼ်ၵေႃႈလၢႆး ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈမိူင်းၵမ်ႊပီႊယႃႊ ပိုတ်ႇလိူင်ႈမၢပ်ႇမႂ်တေႃႇမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ပၢႆးႁပ်ႉႁၼ် ပဵၼ်2 ၾၢႆႇ 2 ယၢင်ႇဝႆႉ။

ပေႃးမႃးတူၺ်းၼႂ်းၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵိုတ်းတိုၵ်းၶဝ် 10 ၸုမ်းၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းၶဝ်ဢွၵ်ႇၵႂႃႇဝႆႉဝႃႈ လိူင်ႈ လၢဝ်းဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်လိူင်ႈၵၢၼ်ၸိုင်ႈမိူင်း၊ လိူင်ႈၵၢၼ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼႆ ပွင်ပဵၼ်လႆႈၵႃႈႁိုဝ်ၵေႃႈ တေ ၸွႆႈထႅမ်ၵႂႃႇ ဝႃႈၼႆသေယဝ်ႉ  ဝၢႆးလင်တႄႉ ၶိုၼ်းပိၼ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလိူင်ႈလၢဝ်းဢၼ်ၼႆႉ ယူဝ်ၾၢႆႇပိူၼ်ႈ မီး ဝႆႉၶေႃႈမုလ်းလၵ်းထၢၼ်ဢီးသင်ၵူၺ်းၵူၺ်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တေလႆႈၾၢင်ႉၸွမ်းၼၵ်းၼၵ်းၼႃၼႃယူႇ လႆႈႁၼ်ၶိုၼ်ၶိုၼ်း လႅၵ်ႈလၢႆႈၵႂႃႇၽွင်ႈ။

ၵူၺ်းၵႃႈ ၼႂ်းၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း လူင်းလၢႆးမိုဝ်း ၵိုတ်းတိုၵ်းၼင်ႇၵၼ် မိူၼ်ၸိူင်ႉႁူမ်ႈတုမ်ယၢင်းၽိူၵ်ႇ KNU ၶဝ်တႄႉ ဢမ်ႇဝႃႈ ၸိူင်ႉၼၼ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆႉ တေလႆႈၼပ်ႉယမ်ႁဵတ်းၸွမ်းပိူင်ၵၢၼ်ပိုၼ်ႉထၢၼ်လႄႈ  သုၼ်ႇလႆႈ သုၼ်ႇပဵၼ် ၵူၼ်း ဢၼ်ၵူႈမိူင်းမိူင်းတမ်းဝၢင်းဝႆႉၼၼ်ႉဢိူဝ်ႈ ၶဝ်တႄႉႁပ်ႉႁၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်။

ပွင်ႇဝႃႈ ယူႇတီႈၸိုင်ႈမိူင်းၵေႃႈလီ ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵေႃႈလီ၊ ယူႇတီႈတပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈယဝ်ႉ တၵ်းတေလႆႈ ႁပ်ႉႁဵတ်းၸွမ်း တၢမ်ၼင်ႇ ပၵ်းပိူင်ၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်ၵူႈမိူင်းမိူင်းတၢမ်းဝၢင်းဝႆႉၼၼ်ႉယူႇ။ ၼႆႉတႄႉပွင်ႇဝႃႈ ၼႂ်းၸုမ်းၸၢဝ်း ၶိူဝ်း ၵိုတ်းတိုၵ်းၼင်ႇၵၼ်ၵေႃႈ လွင်ႈႁပ်ႉႁၼ်ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ဝႆႉ။

ၵမ်းၼႆႉ ပေႃးတူၺ်းၶိုၼ်းၸုမ်းၽၢၵ်ႈၼိူဝ်ၶဝ် ဢၼ်မီးယူႇ 6-7 ၸုမ်းၼၼ်ႉ ၼႆၵေႃႈ လႆႈႁၼ်ပၢႆးႁပ်ႉႁၼ်ၶဝ်ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ဝႆႉ UWSA “ဝႃႉ”၊ မိူင်းလႃးလႄႈ တင်း SSPP ၶဝ် 3 ၸုမ်းၼႆႉတႄႉ ယူႇၾၢႆႇႁၼ်လီၸွမ်း လွၵ်းၸုၵ်းလႄႈလၢႆးၵၢၼ်ဢွင်ႇ သၢၼ်းၸူႉၵျီႇ ဝႃႈၼၼ်ဝႆႉ။ ၵူၺ်းဝႃႈၼၼ်သေတႃႉဢမ်ႇမၢႆထိုင်ဝႃႈ ၶဝ်ၸုၵ်းမၼ်ႈၾၢႆႇတပ်ႉမတေႃႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။

ၵူၺ်းၵႃႈ ၸုမ်းဢူၺ်းလီ 3 ပီႈၼွင်ႉ AA ၊ ပလွင်ႈ၊ ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ၶဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသမ်ႉ ဢမ်ႇဝႃႈၸိူင်ႉၼၼ် လႃးလႃး။ ယူႇတီႈမိူင်းလုမ်ႈၾႃႉ ပိုတ်ႇလိူင်ႇမၢပ်ႇမႂ်တေႃႇတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ၶဝ်တိုၼ်းဝႃႈ ၵမ်ႉယၼ်ႁၼ်လီ တႃႇတေသူင်ႇပၼ်ၶေႃႈမုလ်း လၵ်းထၢၼ် သေယဝ်ႉ ႁူမ်ႈမိုဝ်းႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇၵေႃႈၶဝ်တူဝ်ႈတၼ်းဝႆႉ ဝႃႈဝႆႉၸိူင်ႉၼၼ်။

ၵမ်းၼႆႉ ပေႃးမႃးတူၺ်းၸွမ်းၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းၼႆၵေႃႈ သမ်ႉလႆႈႁၼ်မီးလွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ဝႆႉၼင်ႇၵဝ်ႇၶႃႈ။ ၸုမ်းပၢႆးမိူင်းဢၼ် ၸမ်ၸႂ်ၵၼ် တင်းပႃႇတီႇ NLD လႄႈ ဢၼ်ၵိူဝ်းယမ် ၼၢင်းဢွင်ႇသၢၼ်းၸူႉၵျီႇ ပဵၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ဢမ်ႇႁူႉၸႅင်ႈလႅင်းၸွမ်း ငိူၼ်ႈငဝ်ႈလိူင်ႈလၢဝ်း ဢၼ်ပဵၼ်ဢၼ်မီးယူႇၼၼ်ႉ လီငၢမ်းသေတႃႉၵေႃႈ တိုၼ်းလပ်းႁူလပ်းတႃ ၵမ်ႉယၼ်ၸွမ်းၵေႃႈ မီးတင်းၼမ်။

ၵူၺ်းၵႃႈ သၢႆႉၶႂႃၵၼ် တၢင်းဢၼ်ၼၼ်ႉသေယဝ်ႉ မိူၼ်ၸိူင်ႉ ဝေႃႊဝၢႆႉၵွမ်ႊမိဝ်ႊၼိဝ်ႊတီႊၶဝ်လႄႈသင် ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈ ႁူမ်ႈပႃးတင်းၸုမ်းတူင်ႇဝူင်ႇၵူၼ်း 48 ၸုမ်းၶဝ်ၼၼ်ႉသမ်ႉ ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈၵမ်ႉယၼ်တေႃႇ ICC လႄႈ ICJ ပိုတ်ႇလိူင်ႈမၢပ်ႇမႂ် တေႃႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈလႄႈ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယူႇတီႈၶဝ်ႁၼ်ထိုင်တႄႉ မိူဝ်ႈလႂ်မၢပ်ႇမႂ်ၸိူင်ႉၼႆၸင်ႇ တေႁဵတ်း ႁႂ်ႈတပ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယွမ်းယူႇတႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵူၼ်းမိူင်းသေယဝ်ႉ၊ ယွမ်းမူၼ်ႉမႄးလၵ်းမိူင်း ပိူဝ်ႈတႃႇ သၢင်ႈလႆႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၶဝ် ႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉၼၼ်။

မိူၼ်ၼႆၼင်ႇၵဝ်ႇ ၼႂ်းမိူဝ်ႈဝႃး မိူဝ်ႈသိုၼ်းၼႆႉ ယူႇတီႈ KNU ၶဝ်ၵေႃႈသမ်ႉ ဢွၵ်ႇမႃးလိၵ်ႈၽိုၼ်ၼိုင်ႈ ၶဝ်ၵေႃႈႁပ်ႉႁၼ်ထိုင် ဝႃႈ လွင်ႈ ICC လႄႈ ICJ မၢပ်ႇမႂ်ၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈလီ။ ပေႃးႁဵတ်းၼႆ လွင်ႈတပ်ႉမတေႃႇပူၼ်ႉပႅၼ်တေႃႇသုၼ်ႇလႆႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း မႃး ပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်ၼၼ်ႉ တေယွမ်းၵိုတ်းယိုတ်းၵႂႃႇ ၶဝ်ၵေႃႈႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉၼၼ်။

လွင်ႈဢၼ်ၵမ်ႉယၼ်ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈႁိုဝ်၊ ၵမ်ႉယၼ်ၾၢႆႇ ICC, ICJ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉ ယူႇတီႈငဝ်းလၢႆးၽႂ်မၼ်းလႄႈ လွၵ်းၸုၵ်းမူႇၽႂ်ၸုမ်းမၼ်း ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈပွင်ႇၸႂ်ၸွမ်းယူႇ။

တီႈၼႆႈႁဝ်းၶႃႈႁၼ်ထိုင်တႄႉ ဢဵၼ်ႁႅင်းၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈယုမ်ႇယမ်ၵၼ် ပိူဝ်ႈတႃႇဢုပ်ႇၵုမ်ၵၢၼ်မိူင်း ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၸင်ႇ လႆႈၵမ်ႉယၼ် ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ပေႃးဝႃႈၼႆတႄႉၵေႃႈ တေၶႅၼ်းယူႇဢိတ်းၼိုင်ႈ။ သင်သမ်ႉၵူၺ်းဝႃႈ တူၺ်းတေႃႇ လွင်ႈ ၸုၵ်းမၼ်ႈ ၶွင်ၸုမ်းတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ၊ ၽွၼ်းပၢင်ႈၶွင်ၸုမ်းတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေယဝ်ႉ လပ်းႁူလပ်းတႃ ၵမ်ႉယၼ်ၵၼ်ၼႆ တႄႉ တေလႆႈဝႃႈလွၵ်းၸုၵ်းၵၢၼ်မိူင်းၼႆႉ ပိူင်ႈၶႃႈယဝ်ႉ တေလႆႈႁၢင်ႇၵၼ်တင်း ၶေႃႈၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းယဝ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈတႄႉ ႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉၼၼ်။

လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ တင်း တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ႁဝ်းႁႃးႁၼ်ပဵၼ်သွင်ၵုမ်ႇသေတႃႉၵေႃႈ ယူႇၾၢႆႇမိူင်းလုမ်ႈၾႃႉတႄႉ ပိူၼ်ႈတူၺ်း ၼပ်ႉပဵၼ်ၵုမ်ႇလဵဝ်ၵၼ်ၵူၺ်း။ တပ်ႉသိုၵ်းၽိတ်းၵေႃႈ ပိူၼ်ႈတိုၼ်းၼပ်ႉဝႃႈ ဢမ်ႇလွတ်ႈၽီမိုဝ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဝႃႈၼၼ် ၵူၺ်းၶႃႈ။

ယဝ်ႉၵေႃႈ ႁဝ်းလီလႆႈဝူၼ်ႉဝႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈလႂ်မႃး လုၵ်ႉတီႈ 2008 မႃး။ 2008 ၼႆႉ ၸွင်ႇမီး ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢၼ်လႂ်ၵမ်ႉထႅမ်ႁၼ်လီၸွမ်းလႃႇ ဢမ်ႇမီးၶႃႈလူး။ 2008 ၼႆႉ ၸွင်ႇၸႂ်ႈလွၵ်းပိူင်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၸွင်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်း ၶေႃႈၵၢင် ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်း၊ တိုၼ်းဢမ်ႇမႅၼ်ႈလႃးလႃး။ ၵူၼ်းမိူင်းလိူၵ်ႈတင်ႈ NLD ပဵၼ်မႃးလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆႉ ပိူဝ်ႈတႃႇမူၼ်ႉမႄး 2008။ ဢမ်ႇၸႂ်ႈပိူဝ်ႈတႃႇပႅပ်ႉလင် 2008 သေ လိုဝ်ႈၵိၼ်ၶဝ်ႈဝၼ်းၸွမ်း ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းသိူဝ်ၶဝ် ႁဝ်းၶႃႈတၵ်းလႆႈပွင်ႇၸႂ် ၵၼ်ဝႆႉ။

ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼၼ် ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵူႈဢၼ်ဢၼ်ၼႆႉ မီးပုၼ်ႈၽွၼ်းတႃႇတေသူၼ်းပၼ်ႁႅင်းႁႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ တိုၵ်းၶဵၼ် ပႅတ်ႈ ၾိင်ႈပဵၼ်ၸဝ်ႈဢႃႈၼႃႇသိုၵ်းသိူဝ်ၼၼ်ႉၵူၺ်း ဢမ်ႇၸႂ်ႈပၼ်ႁႅင်းတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ၸွႆႈႁူမ်ႈငမ်းပၼ် တၢင်းႁုၵ်ႉႁၢႆႉ ၸဝ်ႈ ဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းသိူဝ်ၶဝ် ဢၼ်ပူၼ်ႉပႅၼ်တေႃႇ ပီႈၼွင်ႉၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႃး ပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်ၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈတၵ်းတေလႆႈပွင်ႇၸႅင်ႈ လႅင်းၸႂ်ၵၼ်ယူႇ။

ၵွၼ်ႇႁဝ်းၶႃႈ တေၵမ်ႉထႅမ်ႁိုဝ် ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ တေသၢၼ်ၶတ်းၼၼ်ႉ တေလႆႈဝူၼ်ႉတူၺ်း ႁႂ်ႈႁူႉထိုင်ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈႁူဝ်မၼ်း လီငၢမ်းယဝ်ႉ ၸင်ႇတေတႅပ်းတတ်း ၸင်ႇတေလၢတ်ႈၸႃၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်လီသေပိူၼ်ႈ ႁဝ်းၶႃႈ ယွၼ်းပၼ်ၾၢင်ႉၵၼ် ပွတ်းဢွၼ်ႇတွၼ်ႈၼိုင်ႈသေ ယွၼ်းၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းဝႆႉတီႈၼႆႈၶႃႈ။

ႁိုၼ်း ၵႃယၢင်း

6/12/2019