ၸိုဝ်ႈ ၸဝ်ႈဢမၢတ်ႈလူင် မိူင်းၼွင်
ၸိုဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ ၸၢႆးသႃႇဢွင်ႇ၊ မွင်ႇငႄႇ
တၢင်ႇၸိုဝ်ႈ ၸိုဝ်ႈမုၼ်ၸဝ်ႈ ၸဝ်ႈသေႃးၽိၼ်ႇၼ၊ ၸရေးၸူင်ယၢဝ်း
ပေႃႈၸိုဝ်ႈ လုင်းမၢၼ်ႇၸီႇ
မႄႈၸိုဝ်ႈ ပႃႈမၢၼ်ႇၸီႇ
တီႈၵိူတ်ႇ ဝၢၼ်ႈပၢင်ႇ၊ ဢိူင်ႇၸူင်ယၢဝ်း ဝဵင်းမိူင်းၼွင်။
ၵိူတ်ႇ ၵေႃးၸႃႇ ပီ 1216 လိူၼ် 12 မႂ်ႇ 4 ၶမ်ႈ (ဝၼ်းသုၵ်း) ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 11 မူင်း၊ ပီသႃႇသၼႃႇ 2400 ၊ ပီၶရိတ်ႉ 1854 ။
ၼႃႈႁိူၼ်း – ၸဝ်ႈၼၢင်းၶမ်းမုင်း လုၵ်ႈယိင်းၸဝ်ႈတေႃႇလူင် မိူင်းသူႈ။ မီးလုၵ်ႈယိင်းႁူမ်ႈၵိုၵ်းၵၼ်ၵေႃႉၼိုင်ႈ ႁဵၵ်ႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၼၢင်းၺူဝ်ႇ။ ဝၢႆးမႃးတႄႇၼႃႈႁိူၼ်း ၵိုၵ်းထႅင်ႈၼၢင်းၵူႇ ဝၢၼ်ႈၵုင်းသႃႇ ၼွင်သူၼ်၊ ဢိူင်ႇၶွၵ်ႈၸၢင်ႉ။ မီးလုင်ႈလၢင်းႁူမ်ႈၵၼ် 3 ၵေႃႉ- 1)ၸၢႆးၽူင်း။ 2)ၼၢင်းၵၢၼ်ႇယူင်ႇ။ 3)ၸၢႆးၵႃၶမ်း။
ၵၢၼ်ႁဵၼ်း – ဢႃယု 7 ၶူပ်ႇ ယူႇဝတ်ႉသူၺ်ႇပုတ်ႉထေႃး၊ 8 ၶူပ်ႇ ၼုင်ႈသၢင်ႇ (သၢင်ႇသေႃးၽိၼ်ႇၼ) ၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇဝတ်ႉ(ၵျွင်း)ၶူဝ်ဢူင်း ၵေးသီး။ ၵျွင်းမႅင်းၵျေႃႇ မိူင်းၼိမ် ၵေးသီး။ မိူင်းမၢၼ်ႈ၊ မိူင်းသီႇႁူဝ်ႇ ႁိုင် 7 ပီ။
ၼမ်ႉၵတ်ႉ – ပဵၼ်မုၼ်ၸဝ်ႈသေ တွင်ႈတဵဝ်းႁဵၼ်းသွၼ်ဢဝ်ပၺ်ႇၺႃႇ ၼႂ်းမိူင်းတႆး၊ မိူင်းမၢၼ်ႈ၊ မိူင်းသီလင်းၵႃ/သီႇႁူဝ်ႇလႄႈၵတ်ႉၶႅၼ်ႇလူင်ႉလႅၼ်ႇသတ်ႉတႃႇ ပႃလိ၊ ၽႃႇသႃႇမၢၼ်ႈ တင်း လိၵ်ႈထမ်း/ လိၵ်ႈမိူင်း (လေႃးၵီႇ/လေႃးၵုတ်ႉ) ပႃးၸဵမ်ၽႃႇသႃႇဢင်းၵိတ်ႉ။ လႆႈႁဵတ်းၽူႈမၢႆ(ၸရေး) ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းၼွင်၊ တႅမ်ႈၽိုၼ်လိၵ်ႈသင်ႇသွၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းၼွင်။ ဝၢႆးမႃးပဵၼ်ၽူႈမၢႆၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းၵိုင်။ ဝၢႆးၼၼ်ႉထႅင်ႈ လႆႈၵႂႃႇပဵၼ်ဢမၢတ်ႈ ၸဝ်ႈၾႃႉၶုၼ်သၢင်ႇတူၼ်ႈႁုင်း မိူင်းသႅၼ်ဝီလႄႈလႆႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈဢမၢတ်ႈလူင်မိူင်းၼွင် ပဵၼ်တၼ်းႁဵင်း (ၸၼ်ႉတႃၶုၼ်) ။ ဢဝ်ၾၢင်ႁၢင်ႈလိၵ်ႈတႆး ယဵၼ်းပဵၼ်တူဝ်မူၼ်း မႃးၸွမ်းလၢႆးတႅမ်ႈတူဝ်လိၵ်ႈၸိုၼ်း၊ ဢဝ်ၸၢၵ်ႈဢိတ်ႇလိၵ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈမႃးထိုင် မိူင်းတႆး ဢၼ်ပဵၼ်မိူင်းသႅၼ်ဝီ ပွၵ်ႈၵမ်းႁႅၵ်ႈ။
ၽွၼ်းၵၢၼ်(လိၵ်ႈလၢႆး) – မိူဝ်ႈပဵၼ်ၽူႈမၢႆ(ၸရေး) ၊ ပဵၼ်ဢမၢတ်ႈၼၼ်ႉ တႅမ်ႈလိၵ်ႈလင်ႇၵႃႇ ဢၼ်ပဵၼ်ၵႂၢမ်းသင်ႇသွၼ် ၼႂ်းထမ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈ ဝႆႉတင်းၼမ်တင်းလၢႆ။ ၽိုၼ်လိၵ်ႈဢၼ်ၸဝ်ႈတႅမ်ႈဝႆႉလႄႈ တိုၵ်ႉၶူၼ်ႉႁႃႁၼ် ၼၼ်ႉမီး 43 ၽိုၼ်လိူဝ်လိူဝ် ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ဢၼ်လိုဝ်းၸိုဝ်ႈ ပဵၼ်ၽိုၼ်လိၵ်ႈမႁေႃႇသထႃႇဢူးမၢင်ႇၶၢၼ်း။
သဵင်ႈၵမ် – ၵေႃးၸႃႇ ပီ 1267 လိူၼ်10 လွင်ႈ 4 ၶမ်ႈ (ဝၼ်းသဝ်) ၽွင်းဢႃႇယု 51 ပီ၊ လူၺ်ႈတၢင်းပဵၼ်မၢၵ်ႇႁဵင်း (ၶႅၼ်ႊသိူဝ်ႊ) တီႈၶၢင်ႈၶေႃးၾၢႆႇၶႂႃ၊ မႅၼ်ႈမိူဝ်ႈပီၼီႈလၵ်းထမ်း ပီသႃႇသၼႃႇ 2451 ၊ ပီၶရိတ်ႉ 16/9/1905 ၼီႈ၊ တီႈဝၢၼ်ႈၵွင်းမူးပုတ်း တူင်ႇဝဵင်းမိူင်းၵျွၵ်ႉမႄး။
ၶေႃႈမုလ်း – ပပ်ႉၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ မၢႆ 16, April 2019
