ပၼ်ႁႃမၢၵ်ႇယုမ်ႁႆၸိုင်ႈတႆး တႂ်ႈၾႆးပၢႆးမၢၵ်ႈမီးမိူင်းၶႄႇ လုၵ်ႉႁုပ်ႇလၢမ်းမႆႈ

မိူင်းၶႄႇ ႁိုဝ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶႄႇ ၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် တေဢွၼ်ၵၼ် ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ဢမ်ႇပေႃးသူၼ်ၸႂ်ၵၢၼ်မိူင်း၊ သူၼ်ၸႂ် ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၵႃႉၶၢႆပိူင်လဵဝ် – ၸွမ်းၼင်ႇတင်းယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ “ဢမ်ႇၵူဝ်တၢႆ ၵူဝ်ၽၢၼ်ၵူၺ်း” ၼႆသေတႃႉ ယၢမ်းလဵဝ် ဢေႃးၸႃႇပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ဢေႃးၸႃႇၵၢၼ်မိူင်း ဢေႃးၸႃႇၵၢၼ်သိုၵ်း သုမ်ႇငမ်းၼိူဝ် မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ မႃးၵူႈမိုဝ်ႉၵူႈ ဝၼ်း။

ႁၢင်ပီ 2018 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ လႆႈႁၼ်ၶၢဝ်ႇငၢဝ်း မိူင်းၶႄႇ တၢင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ လႆႈၸႂ်လူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵၼ် တႃႇႁူမ်ႈသၢင်ႈ လူင်းတိုၼ်းၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၸွမ်းၵၼ်လၢႆယၢင်ႇ။ မိူၼ်ၼင်ႇၵၢၼ်ၽိုၼ်ႉၽူးၶိုၼ်းတႃႇႁဵတ်းၾၢႆလူင် ၼမ်ႉၵဵဝ်ၶွႆႈ။ ၵၢၼ်သၢင်ႈတၢင်းရူတ်ႉၵႃး၊ ရူတ်ႉၾႆး၊ ၵၢၼ်သၢင်ႈဝဵင်းမႂ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။

2019 ၵၢင်လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊဝရီႊ ၼႆႉ မၢႆတွင်း ပီၵေႃႇတင်ႈမိူင်းၶႄႇ ၶွပ်ႈတဵမ် 70 ပီ သေ မိတ်ႉသ်တိူဝ် ဝၢင်ႊယီႊ ( Mr. Wang Yi ) ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းၶႄႇ မႃးၵူတ်ႇထတ်း လၵ်းႁူဝ်ႉမိူင်းမၢႆ (1) တီႈၶႅၼ်ႈသၢပ်ႇၼမ်ႉ လႅၼ် လိၼ် မိူင်းၶႄႇ – မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ။ ၶၢဝ်းတၢင်း မိတ်ႉသ်တိူဝ် ဝၢင်ႊယီႊ ႁွတ်ႈၽႅဝ်သၢပ်ႇၼမ်ႉလႅၼ်လိၼ် မိူင်းၶႄႇ – မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မၢၼ်ႈၼႆႉ ၼႄၾၢင်ႁၢင်ႈ လွင်ႈဝႆႉၼၵ်းၵၢၼ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈ ထုင်ႉလႅၼ်လိၼ် ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းတူၵ်း မိူင်းၶႄႇ။ ၶၢဝ်ႇ CCTV ႁၢႆးငၢၼ်းဝႃႈ ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းၶႄႇ မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်း ထိုင်ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ၵူႈႁွင်ႈၵၢၼ် ႁႂ်ႈဝႆႉၼမ်ႉၼၵ်း လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ၊ လွင်ႈယူႇလွင်ႈၵိၼ် ၵူၼ်းမိူင်း တင်းသွင်ၽႅၼ်ႇလိၼ်။ ႁႂ်ႈသႂ်ႇၸႂ် ၵၢၼ်ပူၵ်းပွင် ၶူင်းၵၢၼ် သဵၼ်ႈတၢင်းၵႃႉၶၢႆ သၢႆယႆးမႆ One Belt One Road ႁွပ်ႈလူၵ်ႈ။

ၶူင်းၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆလူင် သၢႆယႆးမႆ One Belt One Road ႁိုဝ် Belt and Road ၶွင်မိူင်းၶႄႇၼႆႉ ဢၢၼ်းလတ်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈသေလဵပ်ႈလူၵ်ႈ ၵႃႉၶၢႆတေႃႇတင်းၵမ်ႇၽႃႇ။ ဢၼ်တေလုၵ်ႉတၢင်း ၸႄႈမိူင်းယုၼ်ၼၢၼ် တႂ်ႈၶူင်း ၶဝ်ႈၸူးမိူင်းတႆး လတ်းၵႂႃႇၸူးမိူင်းမၢၼ်ႈတႄႉ ပဵၼ်တၢင်းၵႃး တင်း တၢင်းရူတ်ႉၾႆး။ တႃႇသၢင်ႈသဵၼ်ႈတၢင်းၼႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ တင်းၶႄႇ လူင်းလၢႆးမိုဝ်း လႆႈၸႂ်ၵၼ် သေ လူင်းၵူတ်ႇထတ်း ပိုၼ်ႉတီႈ မႃးလၢႆၵမ်း။ ၾၢႆႇတၢင်းမိူင်းၶႄႇၵေႃႈ ၵေႃႇၵၢႆႇ ႁဵတ်းသၢင်ႈလတ်း ႁူၺ်ႈလတ်းလွႆမႃး ပေႃးၸမ်ထိုင် မိူင်းမၢဝ်းယဝ်ႉ။

တႃႇတေႁဵတ်းသဵၼ်ႈတၢင်းလူင်ဢၼ်ၼႆႉ ဢမ်ႇႁၼ် သပ်းလႅင်းၼႄ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းသေ ၸိူဝ်ႉသေပိူင်။

တႃႇႁဵတ်းသဵၼ်ႈတၢင်းရူတ်ႉၾႆးၼႆႉ မိူင်းၶႄႇ တင်း မိူင်းမၢၼ်ႈ တူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ်ၵၼ် မိူဝ်ႈ 9/9/2018။ ဝၢႆးလူင်း လၢႆးမိုဝ်းၵၼ်ယဝ်ႉ ဢမ်ႇလၢႆဝၼ်း 11/9/2018 ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢဝ်ၵၢင်ၸႂ် ၼႂ်းသၽႃး သေ မၵ်းမၼ်ႈ မၢႆမီႈမႂ်ႇ ၵဵဝ်ႇၵပ်းတီႈလိၼ်။

ၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းတိုၼ်းၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၵၼ်ၼႆ ၸဝ်ႈၶိုၼ်းသႂ် ၸႂ်ယဵၼ် ၽူႈၵွၼ်းႁွင်ႈၵၢၼ် ပျီႇထွင်ႇၸူႉ ဢိၼ်ႇသတီႇၵျုတ်ႉ PI လၢတ်ႈၼႄ တၢင်းႁၼ်ထိုင်မၼ်းၸဝ်ႈၼင်ႇၼႆ။

“ပေႃးတူၵ်းလူင်းတႃႇႁဵတ်းတၢင်းရူတ်ႉၾႆးယဝ်ႉ 9/9/2018 ယဝ်ႉ ထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 11/9/2018 လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမူၼ်ႉမႄး မၢႆမီႈတီႈလိၼ်။ မၢႆမီႈၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်မၢႆမီႈတႃႇတေသိမ်းတီႈလိၼ်။ ၶဝ်ပၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်းၵူၼ်းမိူင်း 6 လိူၼ်ၵူၺ်း။ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 6 လိူၼ် ၽႂ်မီးတီႈလိၼ် ၼိုင်ႈဢေႊၶိူဝ်ႊၶိုၼ်ႈၼိူဝ် တေလႆႈယွၼ်း။ ပေႃးဢမ်ႇယွၼ်း သမ်ႉတေသိမ်းယဝ်ႉ”

“ပေႃးယိုၼ်ႈယွၼ်းလူး ၸွင်ႇသမ်ႉတေလႆႈ။ မီးၸုမ်းထတ်းသၢင် တႃႇတေပၼ် ၸွင်ႇတေပၼ်။ ပေႃးၵႂႃႇမီး ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်း CMEC : China-Myanmar Economic Corridor ။ မိူဝ်ႈလဵဝ် ၶဝ်ထတ်းတူၺ်း တႃႇႁဵတ်းသဵၼ်ႈတၢင်း ။ ၵမ်ႈၼမ် ဝႃႈ လႅပ်ႈတေႁဵတ်းဢိူမ်ႈၾၢႆႇႁွင်ႇသဵၼ်ႈတၢင်း တေႃႈၵႅသ်ႉ။ ပေႃးႁဵတ်းတၢင်း ရူတ်ႉၾႆး ၊ တၢင်းၵႃး ၵေႃႈ ႁူႉတေယိုတ်းတီႈလိၼ်ယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းတိုၼ်းၸၢင်ႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၵၼ်။ ပေႃးပဵၼ် ၸိူင်ႉၼၼ်မႃး ၵူၼ်းမိူင်း တိုၼ်းတေလိူတ်ႇမႆႈဢမ်ႇႁၢင်ႉ။”

မိူဝ်ႈပီ 2005 ၼၼ်ႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵႂၢတ်ႇလၢင်ႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၸိူဝ်းပၵ်း သဝ်းၸွမ်းၼိူဝ်တၢင်းလူင် ဝဵင်းလိူဝ်ႇ – ၵျွၵ်ႉမႄး – သီႇပေႃႉ – လႃႈသဵဝ်ႈ။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ သိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ မီးၽႅၼ်ၵၢၼ် ၽႂ်ဢမ်ႇႁူႉ – ဝၢင်းၽႅၼ် ၸႂ်ႉၸုမ်းသိုၵ်းလွႆ PSLF/PSLA Palaung State Liberation Army ၸုမ်းမၢႆႇဢၢႆႈမူင်ႉ ၊ တပ်ႉသိုၵ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး SSNA Shan State National Army ၸုမ်းၸဝ်ႈၵၢၼ်းယွတ်ႈ ၶဝ်ဝၢင်းၶိူင်ႈ။

ၽွင်းၼၼ်ႉ ထိုင်တီႈတပ်ႉသိုၵ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး SSNA လႆႈတႅၵ်ႇၵႂႃႇ တပ်ႉၸုမ်း 11 ဢၼ်ၸဝ်ႈၵၼ်ႇၼ ဢွၼ်ႁူဝ် လႆႈဝၢင်းၶိူင်ႈၵႂႃႇ၊ ၸိူဝ်းၵိုတ်း ၸဝ်ႈၸၢႆးယီႈ၊ ၸဝ်ႈဢွင်ႇမျႃႉ ဢွၼ်ႁူဝ်ထူဝ်းၼႃႈ လူင်းၵႂႃႇတၢင်းလႅၼ်လိၼ် ထႆးႁူမ်ႈႁွမ်း ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး RCSS/SSA ။ တပ်ႉၸုမ်း 3 ဢုမ်ႇမူႉ တႂ်ႈပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင် ၸိုင်ႈတႆး တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSPP/SSA ၵေႃႈ ႁႂ်ႈၶၢႆႉလူင်း ယူႇ ၸၢၼ်းတၢင်းၵႃး လႃႈသဵဝ်ႈ – သီႇပေႃႉ – ဝဵင်းလိူဝ်ႇ။

ၽွင်းၼၼ်ႉ ၾၢႆႇလွႆတႆးလႅင်းသမ်ႉ ဢမ်ႇႁူႉၸွမ်းၽႅၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပေႃးထုင်ႉၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးၸုမ်းလႂ်ယဝ်ႉၵေႃႈ ၸဝ်ႈၶုၼ်ၵျေႃႇ ဢဝ်ႁႅင်းသိုၵ်း လုၵ်ႉတၢင်းၸၢၼ်း ၶိုၼ်ႈမိူဝ်းတၢင်းႁွင်ႇ၊ ၶၢမ်ႈသဵၼ်ႈတၢင်း လႃႈသဵဝ်ႈ – သီႇပေႃႉ – ၵျွၵ်ႉမႄး – ဝဵင်းလိူဝ်ႇ ။ ၸွမ်ႁၢၼ်မိၼ်ႉလၢႆႇ ၺႃးၽူႈၵွၼ်းတိူင်းသိုၵ်း ယမၶ ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇ ဢၼ်ပၵ်း လႃႈ သဵဝ်ႈ ၼၼ်ႉ ၸႂ်ႉႁႅင်းသိုၵ်း 15 တပ်ႉၵွင် ၵႂၢတ်ႇလၢင်ႉလိုပ်ႈတိုၵ်း၊ ဢမ်ႇလႆႈၵိၼ်ၶဝ်ႈ ဢမ်ႇလႆႈၵိၼ်ၼမ်ႉ ပဵၼ်လၢႆလၢႆ ဝၼ်းလႄႈ ထိုင်တီႈ ၸဝ်ႈၶုၼ်ၵျေႃႇ ၺႃးတီႉ။ ဝၢႆးၸဝ်ႈၶုၼ်ၵျေႃႇ ၺႃးတီႉယဝ်ႉ ထိုင်မႃး 2006 ၸင်ႇလႆႈႁူႉဝႃႈ မိူင်းၶႄႇ တင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ လႆႈၸႂ် ၽႅၼ်ၵၢၼ် တေႃႇၵပ်းတေႃႈလွတ်ႈၵႅသ်ႉ တေႃႇတေႃႈလွတ်ႇၼမ်ႉမၼ်းမဵၼ်။

ၸၢႆးၶိူဝ်းသႅင် ၽူႈပႂ်ႉတူၺ်းသိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉလႄႈ မႄႈၼမ်ႉၸိုင်ႈတႆး လၢတ်ႈဝႃႈ – တေႃႈၵႅတ်ႉၼႆႉသင်ဝႃႈၵူၼ်းမိူင်း လႆႈၸၢမ်ႇတႄႉ ပဵၼ်ၽွၼ်းလီတႄႉ။ ၵွပ်ႈဝႃႈ မၼ်းၸႂ်ႉႁုင်ၶဝ်ႈၽၵ်းၵေႃႈလႆႈ။ ၸႂ်ႉ တႃႇၾႆးၾႃႉၵေႃႈလႆႈ။ ပႃးၸဵမ် တႃႇႁေႃႈလူတ်ႉႁေႃႈၵႃး ၸႂ်ႉလႆႈတင်းၼမ်။ ၵူၺ်းၵႃးၵႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းသမ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈ ၸႂ်ႉသင်။ မိူဝ်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈ ၵေႃႈသိမ်းတီႈလိၼ်။ တူၼ်ႈမႆႉတူၼ်ႈတွၵ်ႇမၢၵ်ႇၶဝ်ႈတဝ်ႈၼမ်ႉၵေႃႈ လူႉသုမ်းၸွမ်းၼမ်။ ငိုၼ်းဢၼ်ၶဝ်ႈမႃးတီႈ တေႃႈၵႅတ်ႉ ၼႆႉ လႆႈ 4 Billion US$ ၵူၺ်းၵႃႈ ႁၢၼ်ႉတေႃႇမိူဝ်ႈလဵဝ် ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈ ၸၢမ်ႇပူၺ်ႈသင်။ ၵႃႈတီႈလိၼ် ၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇလႆတဵမ်ထူၼ်ႈ။ ဢၼ်လႆမႆႈၸႂ်သမ်ႉ ၽႅၼ်ၵၢၼ် ၸတ်းၵၢၼ် တေႃႈ ၵႅတ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးသင် ပေႃးမၼ်းတႅၵ်ႇမႃးတေႁဵတ်းႁိုဝ်ၵုမ်းၵမ်။ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းယူႇၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ မီးၽေး ၼမ်တႄႉ။ ၽႅၼ်ၵၢၼ်တၢင်းလူတ်ႉၾႆးၵေႃႈ ႁူႉတေယိုတ်းတီႈလိၼ် ၸိုင်ႉၼၼ်ထႅင်ႈၵူၺ်း – ဝႃႈၼႆ။

ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ဢၼ်ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၵိုတ်းတိုၵ်းၾၢႆႇလဵဝ် ၼႆႉၵေႃႈ တိုၼ်းၸၢင်ႈ ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၵၼ် တင်း ၽႅၼ်ၵၢၼ်တၢင်းၵႃး တၢင်းရူတ်ႉၾႆး။ ငဝ်းလၢႆးယၢမ်းလဵဝ် သမ်ႉဢမ်ႇမိူၼ်ၵူႈပွၵ်ႈ။ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸိူဝ်းပဵၼ် ၸုမ်းဢူၺ်းလီ ပွတ်းႁွင်ႇ သမ်ႉဢမ်ႇၸႂ်ႈ ၸုမ်းၵိုတ်းတိုၵ်းသေၸုမ်း။

ဝၼ်းတီႈ 21/12/2018 ဝၢႆး ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ၊ ၾၢႆႇတပ်ႉသိုၵ်းတပ်ႉမတေႃႇမၢၼ်ႈ တင်း ၶွင်ႇသီႇသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ မိူင်းမၢၼ်ႈ Myanmar Press Council ႁူပ်ႉဢုပ်ႇၵၼ်။ ၽႂ်ဢမ်ႇတၼ်းတင်ႈတူဝ် ဢမ်ႇတၼ်းႁူႉသင် ၾၢႆႇသိုၵ်း တပ်ႉမတေႃႇမၢၼ်ႈ ဢွၵ်ႇၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ Unilateral Ceasefire agreement ၵိုတ်းတိုၵ်းၾၢႆႇလဵဝ် 4 လိူၼ် ဝၼ်းတီႈ 21/12/2018 တေႃႇ 30/4/2019 ။

ဢၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတူဝ်ႈမိူင်း လိူၵ်ႈဢဝ် ငဝ်ႈငုၼ်းတိူင်းသိုၵ်းၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇ ယမၶ ဢၼ်ပၵ်း လႃႈသဵဝ်ႈ၊ ငဝ်ႈငုၼ်းတိူင်းသိုၵ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ယပၶ ဢၼ်ပၵ်းတီႈ ဝဵင်းလူင်တူၼ်ႈတီး၊ ငဝ်ႈ ငုၼ်းတိူင်းသိုၵ်းဝၼ်း ဢွၵ်ႇၵၢင် ယလၶ ဢၼ်ပၵ်းတီႈ ဝဵင်းၶူဝ်လမ် ၊ ငဝ်ႈငုၼ်းတိူင်းသိုၵ်း သၢမ်ၸဵင်ႇ ၵဵင်းတုင် ၼႂ်းမိူင်းတႆး 4 တိူင်းသိုၵ်း တင်း မပၶ ၸႄႈၼႃး ( ငဝ်ႈငုၼ်းတိူင်းသိုၵ်းပွတ်းႁွင်ႇ မပၶ မျိတ်ႉၵျီးၼႃး) ႁူမ်ႈတင်း မူတ်း 5 တိူင်းသိုၵ်းၵူၺ်း။ ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ သိုၵ်းတပ်ႉမတေႃႇမၢၼ်ႈၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈလၢႆၾၢႆႇငမ်းငဝ်း ၵႂင်ၸွမ်း၊ ဝႃႈၶဝ်ၶႂ်ႈႁဵတ်းသင်တႄႉတႄႉ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈထတ်းသၢင်ဝႃႈ ယွၼ်ႉ ICC : International Criminal Court ၶိုင်ႁႃလိူင်ႈ ၸွမ်ၸိၵ်း သိုၵ်းလူင် မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ။ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ ထတ်းသၢင်ႈဝႃႈ ၵွပ်ႈမိူင်းဢမေႊရီႊၵၼ် US ၶွင်ႊၵရႅၵ်ႉ မၵ်းမၢႆဝႃႈ ပၼ်ႁႃ ဢၼ်ပဵၼ်ယူႇတၢင်းမိူင်းရၶႅင်ႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၽႅၼ်ၵၢၼ် တင်ႈၸႂ် ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၶိူဝ်းၵူၼ်း။ လိူဝ်သေ ၼၼ်ႉၵေႃႈယင်း မီးထႅင်ႈ ဝႃႈၵဵဝ်ႇၵပ်း ပၢင်ၵုမ်လူင်ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ UNGA: United Nation General Assembly ပွၵ်ႈၵမ်း တီႈ 73 ၊ တီႈၼၼ်ႈၵေႃႈဝႃႈ ၽႅၼ်ၵၢၼ်ၶိုၵ်ႇဢဝ်လိူင်ႈတေႃႇ ၸုမ်းဢွၼ်ႁူဝ် ၸိူဝ်းပဵၼ် ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၵႂၢတ်ႇလၢင်ႉ ၽဵဝ်ႈၶိူဝ်းၵူၼ်း ၼႂ်းၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇ။ မၢင်ၸိူဝ်းယင်းထတ်းသၢင်ဝႃႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ Mr. Yohei Sasakawa ၸုမ်း Nippon Foundation ( ၸုမ်းၵမ်ႉၸွႆႈငိုၼ်းတွင်း ၶၵ်ႉၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ်) မိူင်းၵျပၼ်ႊ ၼၼ်ႉ သုၼ်ႇတူဝ်မၼ်းၸဝ်ႈ မိုတ်ႈၵိုဝ်းၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်း မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ။ Mr. Yohei Sasakawa တိုၵ်းသူၼ်း လႄႈ သိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ၸင်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၵိုတ်းတိုၵ်း။

ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ၸဝ်ႈၶိုၼ်းသႂ် ၸႂ်ယဵၼ်တႄႉလၢတ်ႈဝႃႈ တိုၼ်းၵဵဝ်ႇၵပ်း CMEC ဝႃႈၼႆ။

– “ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ဢၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၸိူင်ႉၼၼ်ၼၼ်ႉ ႁူႉတိုၼ်းၵဵဝ်ႇၶွင်ႈတင်း CMEC ။ တၢင်းၾၢႆႇၼိူဝ် တၢင်းၵႃး ဝဵင်းလိူဝ်ႇ – လႃႈသဵဝ်ႈ – မူႇၸေႊၼႆႉ ၶဝ်ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈမီးသေၸုမ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈသမ်ႉ ဢမ်ႇ ၸၢင်ႈပူတ်းၵွင်ႈ ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၵူႈပွၵ်ႈ ။ သမ်ႉဢမ်ႇၸႂ်ႈၸုမ်းၵိုတ်းတိုၵ်းသေၸုမ်း။ ၾၢႆႇၶႄႇၵေႃႈ ႁူႉတေႁၢမ်ႈယႃႇ ႁႂ်ႈယိုဝ်းၵၼ်။ ႁႂ်ႈဢုပ်ႇၶဝ် ၵႃႈဢမ်ႇ လႆႈ ဢမ်ႇၸူး၊ ၾၢႆႇမၢၼ်ႈသမ်ႉဢမ်ႇၶႂ်ႈဢုပ်ႇယိုတ်ႈယၢဝ်း လႄႈ ၸင်ႇမႃးပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ သီႇလိူၼ်ၵေႃႈပဵၼ်လႆႈ။ ၵွပ်ႈၼၼ် မၼ်းတိုၼ်း ပဵၼ်လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈၶွင် CMEC လႄႈ ၸင်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၵိုတ်းတိုၵ်း 5 တိူင်းသိုၵ်း ၵေႃႈပဵၼ်လႆႈ” – ဝႃႈၼႆ။

ၾၢႆႇသိုၵ်းတပ်ႉမတေႃႇမၢၼ်ႈ၊ ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ၼႆႉ ၵၢၼ်ငၢၼ်းဢၼ်ႁူမ်ႈၵၼ် တၢင်းမိူင်းၶႄႇ ဝၢင်းၽႅၼ်ဝႆႉလၢႆလၢႆဢၼ် ၵၢၼ်ၶုတ်းမိူင်ႁႄႈ၊ ၵၢၼ်သၢင်ႈၾၢႆ၊ ၵၢၼ်သၢင်ႈဝဵင်းမႂ်ႇ၊ ၵၢၼ်သၢင်ႈတၢင်းၵႃး၊ တၢင်းရူတ်ႉၾႆး ၸိူဝ်းၼႆႉ လႄႈ ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇ ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈ သိုၵ်းတပ်ႉမတေႃႇ ပိုတ်ႇၼႃႈသိုၵ်း တေႃႇ ၸုမ်းၸိူဝ်းဢၼ်ပၵ်းၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ၶႄႇ ။ ပေႃးတူၼ်ႈၸႂ် လိုၵ်ႉလိုၵ်ႉ ၸုမ်းသိုၵ်းတပ်ႉမတေႃႇမၢၼ်ႈ ဝႆႉၼိူဝ် ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႄႉ တိုၼ်းဢမ်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈသေပွၵ်ႈ။

မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 19-20/12/2018 ၼၼ်ႉ ၸုမ်းၸွႆႈၶိုင်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၶၢင် PCG: Peace Creation Group ႁဵတ်းပဵၼ်တူဝ်တႅၼ်း တပ်ႉသိုၵ်းလွတ်ႈလႅဝ်းၶၢင် KIA သေ ၵႂႃႇႁူပ်ႉ တူဝ်တႅၼ်းသိုၵ်းတပ်ႉမတေႃႇမၢၼ်ႈ။ ၽူႈၵႅမ်တူဝ် ၵႅမ်ၽူႈၵွၼ်းသိုၵ်းသုင်သုတ်း တပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸွမ်းသိုၵ်း ၸူဝ်းဝုၼ်း ။ မၼ်းၸၢႆး လၢတ်ႈယဵၼ်ႈယဵၼ်ႈငႄႈငႄႈ တေႃႇ ၸုမ်းတူဝ်တႅၼ်းၶၢင် ၼႆသေတႃႉ ၼမ်ႉၵႂၢမ်းမၼ်း ဢမ်ႇယွၼ်ႇယၢၼ်းတေႃႇ သိုၵ်းၶၢင် သေဢိတ်း ။

လႆႈႁူႉမၼ်းၸၢႆးလၢတ်ႈဝႃႈ – ၸွမ်သိုၵ်းလူင် မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ၾၢၵ်ႇၵႂၢမ်းလၢတ်ႈမႃး – လႆႈငိၼ်းဝႃႈ ၸုမ်းၶၢင် KIO တေဢၢၼ်းပူၵ်းတင်ႈ ၸိုင်ႈမိူင်းဝုၼ်ႇပွင်ႇ မိူင်းလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃၶိူဝ်းၶၢင်တင်းသဵင်ႈ၊ ၸိူဝ်းပဵၼ်မၢၼ်ႈ ဢၼ် ယူႇၼႂ်း မိူင်းၶၢင်တင်းသဵင်ႈ တေလိုပ်ႇဢွၵ်ႇမူတ်းမူတ်း – ဝႃႈၼႆ။

ၸွမ်သိုၵ်းလူင် ယင်းသိုပ်ႇသင်မႃးဝႃႈ တွၼ်ႈတႃႇသူၸဝ်ႈလူဝ်ႇဝူၼ်ႉဝႆႉတႄႉ – (1) ၶႂ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်မိူင်းၵေႃႈ တင်ႈပႃႇတီႇ၊ (2) ပေႃးၶႂ်ႈႁဵတ်းသိုၵ်းၵေႃႈ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈတင်းတပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ၊ (3) ၶႂ်ႈႁဵတ်းပၢႆးမီးၵေႃႈ တင်ႈၶွမ်ႊပၼီႊ၊ (4) ၶႂ်ႈလိုဝ်ႈၵေႃႈလိုဝ်ႈ။ ဢၼ်သူၸဝ်ႈလူဝ်ႇႁူႉဝႆႉတႄႉ ၸွမ်သိုၵ်းလူင်မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇတႄႉ ၸုၵ်းၼိူဝ် ၶေႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ မိူဝ်ႈ 15/10/2018 (ဝၼ်းၵိုတ်းတိုၵ်း တဵမ် 3 ပီ) ၼၼ်ႉ – ၼႂ်းပီ 2020 တေမႃးၼႆႉ တေႁဵတ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ် ၵႃႈဢမ်ႇလႆႈဢမ်ႇၸူး တေႁဵတ်းႁႂ်ႈပေႃးလႆႈ။

ၶေႃႈၵႂၢမ်းၸိူင်ႉၼႆ ၾၢႆႇသိုၵ်းတပ်ႉမတေႃႇမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉမႃး လၢတ်ႈမႃး ၸဵမ်လႂ်၊ ပဵၼ်ပၵ်းၵဝ်ႇပိူင်ၵဝ်ႇၵူၺ်း။ တိုၼ်းတေ ႁဵတ်းၸွမ်း ပိူင်သိုၵ်း ႁူၵ်းၶေႃႈ – (တေဢမ်ႇလႆႈၶႂၢၵ်ႈႁႅင်းသိုၵ်း၊ ၶႂၢၵ်ႈၼႃႈလိၼ်ပၵ်းတပ်ႉမႂ်ႇ၊ တေဢမ်ႇလႆႈပၼ် ႁၢပ်ႇၼၵ်းၼႃႈပႃးပၢင်ၵူၼ်းမိူင်း၊ တေဢမ်ႇလႆႈၶတ်းၶႂၢင်ၶႃႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ၊ တေဢမ်ႇလႆႈၶႃႈႁႅမ်ၵူၼ်းတၢႆ ၊ တေဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်းၶဵၼ်တေႃႇၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ)ၵူၺ်း။ ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ 7 ၸုမ်း FPNCC – Federal Political Negotiation and Consultative Committee (မီးၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈ ဝႃႉ UWSA ၊ မိူင်းလႃး NDAA ၊ ၶႄႇၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA၊ လွႆ TNLA ၊ ၶၢင် KIA၊ တႆး SSPP၊ ရၶႅင်ႇ AA ) ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တိုၼ်းဢမ်ႇႁပ်ႉလႆႈ။ ပေႃးဢုပ်ႇၵေႃႈ တေဢုပ်ႇၸုမ်းလႂ်ၸုမ်းၼၼ်ႉၵူၺ်း။ သင်ႁူမ်ႈၵၼ်ဢုပ်ႇၵေႃႈ ပေႃးလူင်းလၢႆးမိုဝ်း တေယႅၵ်ႈလူင်း ၸုမ်းလႂ် ၸုမ်းၼၼ်ႉၵူၺ်း – ဝႃႈၼႆ။

လိူဝ်ၼၼ်ႉ ယင်းလၢတ်ႈၵႂၢမ်း ပုတ်းၶၢတ်ႇတေႃႇၶၢင် ထႅင်ႈ 4 ၶေႃႈ –
(1) သိုၵ်းၶၢင် KIA တေလႆႈပၼ်သဵၼ်ႈမၢႆ (ၸရၢင်း)ၵွင်ႈ/ၵူၼ်းတင်းသဵင်ႈ။ ၵွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ တေလႆႈဝႆႉၼႂ်းၵူဝ်ႇတွင်ႇ တီႈဝႆႉဝၢင်းၸႂ်၊ ပေႃးတူၵ်းလူင်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ယဝ်ႉ တေလႆႈၽဝ်ပႅတ်ႈမူတ်း။

(2) ၼႃႈလိၼ် ဢၼ် သိုၵ်းၶၢင် KIA ၶႂၢၵ်ႈယိုတ်းဝႆႉ တင်းသဵင်ႈ တေလႆႈထွႆပၼ်မူတ်းမူတ်း။

(3) တပ်ႉၸုမ်း ဢၼ် သိုၵ်းၶၢင် KIA ၶႂၢၵ်ႈဝႆႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တေလႆႈယႃႉပႅတ်ႈသဵင်ႈသဵင်ႈ။ ႁႂ်ႈမိူၼ်ၶိုၼ်း မိူဝ်ႈတူၵ်း လူင်းၵၼ် မိူဝ်ႈပီ 1994 (မိူဝ်ႈ ၽွင်းၼၼ်ႉ သိုၵ်းၶၢင် 4 တပ်ႉၸုမ်း။ ဝၢႆးၵိုတ်းသိုၵ်း ၶၢဝ်းတၢင်း 17 ပီ (1994-2009) တပ်ႉၸုမ်းၶၢင် KIA မီးထိုင် 10 တပ်ႉၸုမ်း)။

(4) ပေႃးလူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ်ယဝ်ႉတူဝ်ႈလီငၢမ်း ၶႂ်ႈၸူဝ်းႁွင်ႉ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းမႃး ၵေႃႈလႆႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးမီး လွင်ႈယုမ်ႇယမ်ၵၼ် ယူႇၸိုင်ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ဢမ်ႇတၢပ်ႈပႃးၵေႃႈလႆႈ – ဝႃႈၼႆ။

ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ပေႃးတူၺ်းၶေႃႈၵႂၢမ်း ၽူႈၼမ်းသိုၵ်းတပ်ႉမတေႃႇ လၢတ်ႈတေႃႇသိုၵ်းၶၢင် ၼႆႉ တိုၼ်းဢမ်ႇယွၼ်ႇ ယၢၼ်း တေႃႇ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းသေပိူင်။ ဢၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၵိုတ်းတိုၵ်း ၾၢႆႇလဵဝ် ၶၢဝ်းတၢင်းသီႇလိူၼ် ၼၼ်ႉ ၵေႃႈ တိုင်းပဵၼ်ၽႅၼ်ၵၢၼ် CMEC ၵူၺ်း- ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇၶဝ်ၸဝ်ႈထတ်းသၢင်ၼင်ႇၼႆ။

မိူဝ်ႈတေႃႇၵပ်းတေႃႇလွတ်ႈၵႅသ်ႉ တေႃႇလွတ်ႇၼမ်ႉမၼ်းမဵၼ်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းလူႉသုမ်းသူၼ်ႁႆႈၼႃး ၼပ်ႉႁူဝ်မိုၼ် ဢေၶိူဝ်ႊ။ တီႈဢၼ်ယိုတ်းဢဝ်လၢႆၵေႃႈမီး၊ မၢင်ဝၢၼ်ႈမၢင်ဢိူင်ႇ လႆႈထုၵ်ႇတဵၵ်းၵႃႈတဵၵ်းႁူဝ်သေ ႁိမ်သိုဝ်ႉဢဝ် ၵေႃႈမီး။ ပေႃးႁဵတ်းတၢင်းၵႃးလူင်ဢေႊသျိူဝ်း တၢင်းလူတ်ႉၾႆးသၢႆဝႆးၸိူဝ်းၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းတေ လူႉယႂ်ႇသုမ်းလူင် ထႅင်ႈ။ မိူင်းၶႄႇ ၼႆႉ ဢမ်ႇမီးပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ ယိုတ်းဢဝ်တီႈလိၼ်ၵူၼ်းမိူင်း။

သဵၼ်ႈတၢင်းရူတ်ႉၾႆးၼၼ်ႉ တေမီးရူတ်ႉၾႆးလႅၼ်ႈ 2 သႅၼ်း၊ သႅၼ်းတၢင်ႇၶူဝ်းၵုၼ်ႇသိၼ်ၵႃႉလႄႈ သႅၼ်းတၢင်ႇ ၵူၼ်း။ တၢင်းယၢဝ်း သၢႆတၢင်းရူတ်ႉၾႆး 430 ၵီႊလူဝ်ႊမီႊတိူဝ်ႊ၊ ၼိုင်ႈၸူဝ်ႈမူင်း တေလႅၼ်ႈဝႆး 160 ၵီႊလူဝ်ႊမီႊ တိူဝ်ႊ။ တႃႈ ၵူၼ်း လႄႈ ၶူဝ်းၵုၼ်ႇ ၶိုၼ်ႈလူင်း တေမီး 7 တႃႈ၊ တႃႈၵူၼ်းလူင်းတႄႉ တေမီးယူႇ လၢႆလၢႆတႃႈ၊ တၢင်းၶွႆႈၵၼ် မီး 24 တီႈ။ သဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼ်လုၵ်ႉ တႃႈလီ မႃး မိူင်းမၢဝ်း တေဢၢၼ်းၵေႃႇႁႂ်ႈယဝ်ႉ ၼႂ်းပီ 2019 ။ သဵၼ်ႈတၢင်းၼႆႉ တေတိတ်းတေႃႇ ၼႅင်ႈသၢၼ် သဵၼ်ႈတၢင်းရူတ်ႉၾႆး ဢိၼ်ႊတူဝ်ႊၶျၢႆးၼႃး။ ႁႅင်းၵႅၼ်ႇၶႅင် ဢၼ်တေၵၢႆႇ တေမိူၼ် သဵၼ်ႈတၢင်း ရူတ်ႉၾႆး မိူင်းၶႄႇ – မိူင်းလၢဝ်း – မိူင်းထႆး ဝႃႈၼႆ။

ၽွင်းတၢင်လူင်မိူင်းၶႄႇ Mr.Hong Liang ပိုတ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ – သဵၼ်ႈတၢင်းၼႆႉတေလတ်းဝၢႆႈ ဝဵင်းၵႃႉၶၢႆ ဝဵင်းပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၶွၼ်ႈၵိုၼ်းလၢႆလၢႆဝဵင်းလႄႈ တေယုၵ်ႉယွင်ႈ ထၢၼ်ႈယူႇ ထၢၼ်ႈၵိၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ၶိုၼ်ႈသင်ႉၶိုၼ်ႈၸွမ်းဝႃႈၼႆ။

ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ပေႃးတူၺ်း ၽႅၼ်ၵၢၼ် ၼႆႉမိူင်းၶႄႇ ဢမ်ႇၶႂ်ႈမီးသိုၵ်းသိူဝ်သေဢိတ်း။ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇသမ်ႉ ပိူဝ်ႈတႃႇ ဝၵ်ႉဢဝ် တိုဝ်ႉတၢင်းၼႆႉ သေ မီးႁႅင်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၢၼ်မိူင်း တွၼ်ႈတႃႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၽႂ်မၼ်းၼၼ်ႉ လႄႈ တေလႆႈဝႃႈ ဢၼ်ပဵၼ်သိုၵ်း ပဵၼ်သိူဝ် ယူႇ ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇယၢမ်းလဵဝ်ၵေႃႈၵဵဝ်ႇၵပ်းၵၼ်တင်းၶူင်းၵၢၼ် လူင်ၼႆႉ။ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၵေႃႈ ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ပေႃးၶႂၢၵ်ႈႁႅင်းသိုၵ်းၵုမ်းၵမ်လႆႈ ၾၢႆႇၼိူဝ် တၢင်းၵႃး မူႇၸေႊ၊ လႃႈသဵဝ်ႊ၊ သီႇပေႃႉ၊ ၵျွၵ်ႉမႄး၊ ဝဵင်းလိူဝ် ၵေႃႈ တေၸၢင်ႈမီးႁႅင်း ဢုပ်ႇဢူဝ်းမိူင်းၶႄႇ ႁႂ်ႈၸၢင်ႈ ပဵၼ်ဢဵၼ်ပဵၼ်ႁႅင်း ဢဝ်ႁႅင်းၶႄႇသူၼ်းဢီး တႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၢၼ်မိူင်း ၵၼ်တင်းၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ၊ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ။

ၼႂ်းလုၵ်ႈလိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ တေမႃးၼႆႉ တေႃႇဢွင်ႇသၢၼ်းသုၵျီႇ တေဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇမိူင်းၶႄႇ။ ၵမ်ႈၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်လၢမ်းၶၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ မၼ်းၼၢင်းတေၵႂႃႇလူင်းလၢႆးမိုဝ်း ၶေႃႈလႆႈၸႂ်ဝူင်ႈၵၢင်သွင်မိူင်း ဢၼ်မိူင်းၶႄႇ ဢၢၼ်းလူင်းတိုၼ်း လၢႆၸိူဝ်ႉလၢႆလွင်ႈ။ မိူၼ်ၼင်ႇတႃႇႁိူဝ်း ဝဵင်းမႂ်ႇလူင် တီႈတႃႈၵုင်ႈ လႄႈ တီႈဝဵင်းပတဵင်ႇ။ ပႃးၸဵမ် လွင်ႈတေၸၢင်ႈ လူင်းမိုဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ၵေႃႇသၢင်ႈသဵၼ်ႈတၢင်းၵႃး ၊ သဵၼ်ႈတၢင်းရူတ်ႉၾႆး။

ယင်းမီးၽူႈလူင်ႉလႅၼ် လၢႆၸဝ်ႈထတ်းသၢင်ဝႆႉဝႃႈ ၶူင်းၵၢၼ် ၵေႃႇတႅၼ်ႈႁဵတ်းၾၢႆ တီႈၼမ်ႉၵဵဝ်ၶွႆႈ (မိတ်ႉၸူင်ႇ) ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈပတ်းပိုၼ်ႉသၢၼ်ၶတ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်းႁႅင်းလႄႈ တႃႇႁႂ်ႈၶႄႇ လူင်းတိုၼ်းတတ်းႁႅတ်ႉၾၢႆႇၼမ်ႉၵဵဝ် တေဢမ်ႇ ပဵၼ်လႆႈ။

ၵွပ်ႈၼၼ် မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 7/2/2019 ဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးၼၼ်ႉ တူဝ်တေႃႇဢွင်ႇ သၢၼ်း သုၵျီႇႁွတ်ႈ ၽႅဝ်တႃႈၸၢင်ႉ(တႃႈသၢင်း) ၼမ်ႉၶူင်း၊ တွၵ်ႇပၵ်း သင်ႉလၵ်းသဝ်ၶူဝ် တႃႇၵေႃႇသၢင်ႈ ၶူဝ်ႈတႃႈၸၢင်ႉ လင်မႂ်ႇ။ ၶၢဝ်း တၢင်းမၼ်းၼၢင်း ႁွတ်ႈၸိုင်ႈတႆးၵမ်းၼႆႉ မၼ်းၼၢင်း ယင်းၶီႇႁိူဝ်းမိၼ် ဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈတူၺ်း တီႈ တေႁဵတ်းၾၢႆ မိူင်းတူၼ် (ဢၼ်မီးၾၢႆႇၼိူဝ်ၶူဝ်တႃႈသၢင်းမွၵ်ႈ 10 လၵ်း) ။ ၽႅၼ်ၵၢၼ် ဢမ်ႇၸၢင်ႈပၼ်ၶႄႇ ႁဵတ်းၾၢႆၼမ်ႉ ၵဵဝ် ၵေႃႈ တေၸၢင်ႈ ဢဝ်ၶႄႇ မႃးႁဵတ်းၾၢႆၼမ်ႉၶူင်း။ ယွၼ်ႉမိူင်းၶႄႇ၊ မိူင်းမၢၼ်ႈ ပႃးၸဵမ်မိူင်းထႆး ႁူမ်ႈၵၼ် လူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ၵူတ်ႇထတ်း မႃးလၢႆလၢႆၵမ်း။

ၶုၼ်သၢင်ႇမူး

ၶေႃႈမုလ်း – ပပ်ႉမႅၵ်ႉၵသိၼ်း ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ မၢႆ 15, March 2019