Tuesday, March 19, 2024

တႃႇၽဵဝ်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်မိူင်းတႆး တၵ်းလႆႈမွတ်ႇၾႆးၵၢင်မိူင်းၵွၼ်ႇ

Must read

ၶူးႁိုၼ်း ၵႃယၢင်း မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်း
Photo by – SHAN/ ၶူးႁိုၼ်း ၵႃယၢင်း မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်း ၼႂ်းပၢင်ပွႆး ၶွပ်ႈတဵမ် 27 ပီ ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ တီႈတူၼ်ႈတီး

တွၼ်ႈတႃႇဝူင်ႈၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈမႃးဢုပ်ႇၸွမ်း လွင်ႈသိုၵ်းၵၢင်မိူင်းလႄႈ ယႃႈမဝ်းၵမ် မိူဝ်ႈလဵဝ် လႆႈႁၼ်ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၶဝ် ၸုတ်ႇၽဝ်ပႅတ်ႈရူတ်ႉၵႃးၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇၵႃးၵူၼ်းမိူင်းတႆး ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈ ပႃးၸဵမ် ၵူၼ်းမိူင်းပွတ်းၵၢင်၊ ပွတ်းတႂ်ႈ တင်းမူတ်းတင်းသဵင်ႈ ဢၼ်ၸႂ်လမ်ၶေႃးၶူမ် ဢၼ်မၢပ်ႇၼႄးပဵၼ်ၵူၼ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉယူႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈတေလႆႈႁၼ်ၸွမ်း။

ဝႃႈၼႆလႄႈ ႁဝ်းၶႃႈဢမ်ႇသွၼ်ႇတူဝ်တေႃႇၸဝ်ႈရူတ်ႉၸဝ်ႈၵႃးၶဝ် ၸဝ်ႈၵုၼ်ႇၸဝ်ႈၵႃႉၶဝ် ဢမ်ႇၸႂ်ႈလႃးလႃး။ ပၼ်ႁႅင်းတူပ်း မိုဝ်းတေႃႇ လွင်ႈႁုၵ်ႉႁၢႆႉၵေႃႈဢမ်ႇၸႂ်ႈ ဢၼ်မႃးႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းပဵၼ်ပဝ်ႉမၢႆ ၼႂ်းၵႄႈသိုၵ်း 2 ၾၢႆႇ တိုၵ်းယိုဝ်းၵၼ်ယူႇ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁဝ်းၶႃႈဢမ်ႇၶႂ်ႈႁၼ် ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈမီး။ ၵူၺ်းၵႃႈ တီႈၼႆႈလီလႆႈၶိုၼ်း ႁိဝ်ႈၸင်ႈတူၺ်းၽဝၵူၼ်းမိူင်းသၼ်လွႆႁဝ်း ၶဝ် ဢၼ်လႆႈထုၵ်ႇၸုတ်ႇဝၢၼ်ႈၽဝ်ႁိူၼ်း တီႉၺွပ်း၊ ပေႃးထုပ်ႉ၊ ၵၼ်ႉၸၼ်၊ တဵၵ်းၸႂ်ႉႁၢပ်ႇၶျေႃး၊ ၸူၼ်ႁိမ်မူ ၵႆႇ ဝူဝ်း ၵႂၢႆး ၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်ဢၼ်လႆႈႁဵတ်းႁႃမႃးတင်းပီ တင်းလိူၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈထုၵ်ႇယႃႉလူႉၵဝ်းႁၢႆပႅတ်ႈမိူဝ်ႈလဵဝ် ၵမ်းလဵဝ် ၵူၺ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လီလႆႈၶိုၼ်းဢဝ်သွၼ်ႇတူဝ်ၵၼ်တူၺ်းယူႇ ႁဝ်းၶႃႈလၢတ်ႈလွင်ႈၼႆႉ။

- Subscription -

ၸဵမ်မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး 60 ပီမိူင်းပုၼ်ႉ ပိူင်ယႂ်ႇမၼ်း ၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်း လႆႈထုၵ်ႇၶီႇၼဵၵ်းတဵၵ်းတဵင်မႃး လူၺ်ႈဢမ်ႇမီးပၵ်းပိူင် လူၺ်ႈဢမ်ႇမီးမၢႆမီႈသင်၊ ပွႆႇႁႂ်ႈဝႃႈ သၢႆသိုၵ်းၶဝ်ႈဝၢၼ်ႈမႃးယဝ်ႉ ႁၼ်မူ ႁၼ်ၵႆႇ ၺွပ်းယိုဝ်းၵိၼ် ၶႂ်ႈပၼ်ငိုၼ်းၵေႃႈ ၸင်ႇတေ ပၼ် ၵမ်ႈၼမ်ၼမ်တႄႉ ဢမ်ႇလႆႈၶိုၼ်း။ ႁၼ်ၵူၼ်းၸၢႆး တဵၵ်းၸႂ်ႉႁၢပ်ႇၶျေႃး၊ ပေႃးလႅပ်ႈငမ်းငဝ်းထၢင်ႇထိူမ် တီႉၺွပ်းပေႃႉ ထုပ်ႉႁႅမ်တၢႆ။ ပေႃးႁၼ်ၼၢင်းယိင်းသမ်ႉ ၵၼ်ႉၸၼ်လူလၢႆ။

ၵမ်းၼႆႉ တၢင်းၾၢႆႇၶဝ် လႆႈထုၵ်ႇလူမ်ႇတိုၵ်း တိူဝ်ႉမၢတ်ႇမႃး၊ လူႉတၢႆမႃးသမ်ႉ သိုပ်ႇ ၽဝ်ဝၢၼ်ႈသူၼ်ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၶိုၼ်း ၵမ်းလိုၼ်းမႃးႁဵတ်းတႅပ်း 4 တႅပ်း။ ႁဵတ်းၸိူင်ႉၼၼ်မႃးၼႆႉ မီးမႃးလၢႆပီမိူင်းယဝ်ႉၼႆ ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈတေႁူႉၵၼ် လႆႈငိၼ်းၵၼ် လႆႈထုၵ်ႇ လႆႈၺႃးမႃးမိူၼ်ၵၼ်။ ယူႇတီႈၾၢႆႇၵူၼ်းမိူင်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႆၵေႃႈ ယွၼ်ႉ ဢမ်ႇယိူၼ်ႉၶၢမ်ႇလႆႈယဝ်ႉလႄႈ လႃးလႃး ဝႃႈ ႁဵတ်းႁိုဝ် ၵၼ်ႈၵေႃႈဢမ်ႇလႆႈ၊ ယိူၼ်ႉၵေႃႈဢမ်ႇလႆႈယဝ်ႉၼႆ ၵႃႈလႆႈ လုၵ်ႉ ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇသေယဝ်ႉ ၽိုၼ်ႉၶိုၼ်းမႃး လႆႈတိုၵ်းၶိုၼ်းၸိူင်ႉၼႆယဝ်ႉၵေႃႈ သမ်ႉလူဝ်ႇမႃးသင်လႃႇ လူဝ်ႇၵႃႈၸရိပ်ႈ တႃႇ တင်ႈတပ်ႉ၊ တႃႇသိုဝ်ႉၶိူင်ႈ၊ တႃႇၽႅၼ်တိုၵ်း ၸိူဝ်းၼႆႉသေယဝ်ႉ ၵမ်းလိုၼ်းထိုင်ၵႂႃႇ တီႈဢၼ်ၼႃႈၵၢၼ် ၵႃႉၶၢႆယႃႈမဝ်းၵမ် ၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈႁၼ်မီးမႃး။

ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၼႆႉ ၼၢၼ်းလွတ်ႈၵၢင်းတင်းၼႃႈၵၢၼ်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈၼႃႈၵၢၼ်ၵႃႉယႃႈမဝ်းၵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈၸၢင်ႈဝႃႈလႆႈယူႇ တႅၵ်ႇတႅၵ်ႇလႅင်းလႅင်း။ ၼႂ်းၼင်ႇၼၼ် ၼႂ်းမိူင်းတႆးၼႆႉ ပဵၼ်မႃးပႃႇယႃႈ၊ ပဵၼ်မႃးမေႃႇထၢင် ယႃႈ မဝ်းၵမ်။ ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈမိူင်းတႆးႁဝ်းၶႃႈ ပဵၼ်ၵႂႃႇမေႃႇထၢင်ယႃႈမဝ်းၵမ် ဢၼ်ယႂ်ႇသုတ်းတီႈၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ ပိူင်လူင် မၼ်းပုၼ်ႈၽွၼ်းမီးတီႈၽႂ်လႃႇၼႆ ႁဝ်းၶႃႈလီလႆႈမႃးၼပ်ႉသၢင်ႈတူၺ်းၶႃႈၼေႃႈ။

ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၼႆႉမႃး ႁဝ်းၶႃႈႁၼ်ထိုင်တႄႉ တၵ်းလႆႈပိုတ်ႇမိုၼ်းတႃပၢႆးမိူင်းၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈသေယဝ်ႉ ၼပ်ႉသၢင်ႈၵၼ်ယူႇ ပၼ်ႁႃယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆႉ ၵိူတ်ႇယႂ်ႇမီးမႃးယွၼ်ႉၵွပ်ႈဢီႈသင် တႃႇတေမွတ်ႇယႃႉပႅတ်ႈလႆႈ ယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆႉ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ႁဝ်းၶႃႈႁၼ်ထိုင်တႄႉ တၵ်းလႆႈမွတ်ႇယဵၼ်ပႅတ်ႈ ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်ၵၢင်မိူင်းဢၼ်ပဵၼ်ယူႇ ၶၢဝ်းတၢင်း ႁႃႈႁူၵ်းသိပ်းပီ ႁၢၼ်ႉတေႃႇဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ။

ပေႃးၼႆၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈႁဝ်းၶဝ် မိူၼ်ၸိူင်ႉ ဢဝ်ၸဵမ်မိူင်းတႆး၊ မိူင်းၶၢင်၊ တၢင်းရၶႅင်ႇတင်းမူတ်းတင်းသဵင်ႈ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၵူၼ်း မိူင်း ပိုၼ်ႉတီႈတႄႉ ၶဝ်လူဝ်ႇသင်၊ ၶဝ်ၶႂ်ႈလႆႈဢီႈသင်လႃႇ။ ၶႂ်ႈလႆႈလွင်ႈထၢင်ႇႁၢင်ႈ၊ ၶႂ်ႈလႆႈသုၼ်ႇတႅပ်းတတ်း ၸတ်းသၢင်ႈ ႁင်းၶေႃ၊ ၶႂ်ႈလႆႈသုၼ်ႇပၢၼ်ႇပွင်ႁင်းၶေႃ ၸိူဝ်းၼႆႉၵူၺ်း။ ၼွၵ်ႈလိူဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇငိၼ်းၽႂ် တိုၵ်းယွၼ်းသင်ထႅင်ႈမႃးလၢၵ်ႇ လၢၵ်ႇလၢႆးလၢႆးသင်။ မိူဝ်ႈလႂ်လႆႈမႃးသုၼ်ႇထၢင်ႇႁၢင်ႈတႅပ်းတတ်းၸတ်းပွင်ၽွင်းငမ်းႁင်းၶေႃၼၼ်ႉၸင်ႇ ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်း သိူဝ်ၵေႃႈတေယဵၼ် ၼႃႈၵၢၼ်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇၵႃႉၶၢႆ ယႃႈမဝ်းၵမ်ၵေႃႈ တေၵိုတ်းဝၢႆးၵႂႃႇ ႁဝ်းၶႃႈတႄႉ ႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉၼႆ။

တီႈလႂ် ၸုမ်းလႂ် ဢမ်ႇၵိုတ်းဢမ်ႇဝၢႆးၼႆၵေႃႈ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၵူႈမိူင်းမိူင်း ၾၢႆႇၵႂၢတ်ႇၽဵဝ်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်ၶဝ် တၵ်းၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ ဢမ်ႇႁၢင်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ႁဵတ်းသင်လႃႇ ၶဝ်ဢမ်ႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ တီႈၼႆႈၵေႃႈတေမီးမႃးၶေႃႈထၢမ် ယူႇ တီႈတႄႉမႃးမိူဝ်ႈလႂ် လႆႈမႃးသုၼ်ႇထၢင်ႇႁၢင်ႈၸတ်းပွင်ၽွင်းငမ်းႁင်းၶေႃၼၼ်ႉ ၸွင်ႇတေၵပ်းသိုပ်ႇ သိုဝ်ႇသၢၼ်ၵၼ် လွင်ႈၵၢၼ်ၽုၵ်ႇၾင်တိုၼ်းလၢင်း ပိူဝ်ႈတႃႇတေၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမုၼ်းလႅင်း တေႁဵတ်းႁႂ်ႈၵၢၼ်ၵႃႉလႅၵ်ႈၵူးၵၼ် ပိူဝ်ႈတႃႇတေၶိုၼ်ႈ ယႂ်ႇ မုၼ်းလႅင်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၸင်ႇတေၸၢင်ႈၶေႉၵၼ်၊ ၶႅင်ႇၵၼ်လႆႈလွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်း ထၢင်ႇႁၢင်ႈသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၼႃႈ ၵၢၼ်ယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆႉ ၸၢႆႇႁၢႆၵႂႃႇႁဝ်းၶႃႈလီလႆႈပွင်ႇၸႂ်ဝႆႉ။

ပေႃးတင်းဝႃႈဢမ်ႇမီးလွင်ႈသုၼ်ႇထၢင်ႇႁၢင်ႈ တႅပ်းတတ်းႁင်းၶေႃ၊ သုၼ်ႇထၢင်ႇႁၢင်ႈ ၽွင်းငမ်းႁင်းၶေႃၸိူဝ်းၼႆႉ တႃႇ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈၼႃႈတီႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမုၼ်းလႅင်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ယွၼ်ႉဢမ်ႇမီးလွင်ႈထၢင်ႇႁၢင်ႈလႄႈ တိုၼ်းဢမ်ႇ ၸၢင်ႈႁဵတ်းလႆႈ။ ပေႃးဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းလႆႈ လွင်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမုၼ်းလႅင်းၵေႃႈ ပွင်ႇဝႃႈ ၼႃႈၵၢၼ်ယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆႉ တေဢမ်ႇႁၢႆ။

ႁဝ်းၶႃႈ ၶိုၼ်းမႃးဝူၼ်ႉတူၺ်းၶိုၼ်းလွင်ႈဝၼ်းလင် ၸဵမ်မိူဝ်ႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်းလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင်သေ ဢဝ်လွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်း ၶေႃ တင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်လူၺ်ႈၵၼ်မႃးယဝ်ႉ ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ လွင်ႈၵတ်းယဵၼ် ႁိၼ်ႉၼွၼ်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပႆႇတွၼ်ႉမီးမႃး။ လွင်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမုၼ်းလႅင်းမၢၵ်ႈမီးလီပဵၼ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ယႃႇပေၽူမ်ႈဝႃႈၵွၼ်ႇ လွင်ႈပၢႆးယူႇလီတူဝ် ၵဝ်ႇၽႂ်မၼ်းလႄႈ ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈလိၵ်ႈလၢႆး တူဝ်ၵဝ်ႇၽႂ်မၼ်းဢွၼ်ႇၵူၺ်းၵေႃႈ ယင်းဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇပူၵ်းပွင်ထၢင်ႇႁၢင်ႈၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈၵူၼ်းမိူင်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ႁူႉထိုင်ၵၼ်ယူႇသေတႃႉၵေႃႈ ၸိူဝ်းပဵၼ်လုၵ်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼင်ႇၼႆ ဢမ်ႇႁူႉထိုင်ၸွမ်း။ ၵူၺ်း ပဵၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈၼင်ႇၼၼ်ၵေႃႈ လုမ်ႈၾႃႉတႄႉ တိုၼ်းႁူႉႁၼ်ထိုင်ၸွမ်း ထိုင်လိုၵ်ႉထိုင်ၼႂ်းလႄႈ ၸင်ႇဝႃႈ တွၼ်ႈၵၢၼ်ပၢႆး မိူင်း ပႆႇၵႄႈလိတ်ႈယဝ်ႉတူဝ်ႈၼႆႉ ပၼ်ႁႃယႃႈမဝ်းၵမ်ၵေႃႈ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈၶဝ်ႈၵႄႈၸွႆႈ ၼင်ႇႁိုဝ် ပေႃးတေ မူတ်းႁၢႆၼႆ ၶဝ် ၸဝ်ႈၵေႃႈႁူႉပွင်ႇႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉၼၼ်။ ၼႆႉပဵၼ်ၶေႃႈတွပ်ႇပိူဝ်ႈတႃႇၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃၵၢၼ်မိူင်းႁဝ်းၶႃႈဝၼ်း မိူဝ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈတႄႉ ႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉၼႆ။

မုင်ႈမွင်းယွၼ်းသူးဝႃႈ ၵူၼ်းလမ်ႇမၢၵ်ႈၵၢၼ်မိူင်းၶဝ် ၸဵဝ်းႁႃႁၼ်လႆႈ တင်းၵၢၼ်မိူင်းဢၼ်မေႃဝႆႉၸႂ်ၽႃႇၵၢင်ဝၢင်းၶိုင်ႈ သွၼ်ႇတူဝ် တေႃႇၵူၼ်းၵိုၵ်းမိူင်းတၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ်ၼၼ်ႉသေၵမ်း ႁဝ်းၶႃႈ ယွၼ်းၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆ ၵႂၢမ်းဝႆႉတီႈၼႆႈၶႃႈ။

မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ

ႁိုၼ်း ၵႃယၢင်း

6/9/2019

ဢၢၼ်ႇယဝ်ႉႁူမ်ႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်တီႈၼႆႈ

- Subscription -
- SHAN's Apps -spot_img

ၶၢဝ်ႇလိုၼ်းသုတ်း