28/04/1899 ဢဵင်းၵလဵတ်ႈ မွပ်ႈပၼ် ၶွမ်ႊပၼီႊ မိူင်းဢမေႊရီႊၶိူဝ်ႊ Pennsylvania Steel Company တႄႇသၢင်ႈၶူဝ်ၵိုတ်ႈ၊ ၵၢႆႇတၢင်းလူတ်ႉၾႆး ၶၢမ်ႈႁူၺ်ႈၵိုတ်ႈ တီႈႁူဝ်ၵိုတ်ႈ(ႁဵတ်းၶူဝ်ၵိုတ်ႈ) ဝူင်ႈၵၢင် ဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး တင်းၼွင်ၶဵဝ်။
22/04/1942 ၵျပၼ်ႊၶဝ်ႈယိုတ်းဝဵင်းတူၼ်ႈတီး။
29/04/1942 ၵျပၼ်ႊၶဝ်ႈယိုတ်းဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ။
06/04/1947 ယၢင်းၽိူၵ်ႇပူၵ်းတင်ႈႁူမ်ႈတုမ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈယၢင်း KNU (Karen National Union)။
24/04/1959 ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းတႆးဝၢင်းဢႃႇၼႃႇပၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈတႆးလႄႈၵူၼ်းမိူင်းတႆး( ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝၢင်းပၼ်မၢၼ်ႈ)။
05/04/1961 ၶႄႇထႆဝၼ်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တပ်ႉသိုၵ်းၵေႃမိၼ်တင် KMT (ၶႄႇၽိူၵ်ႇ) ထွၼ်တပ်ႉဢွၵ်ႇ ၼႂ်းမိူင်းတႆးမူတ်း။
11/04/1961 ဢမေႊရိၶိူဝ်ႊ တင်းထႆဝၼ်း ႁူမ်ႈၵၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ သိုၵ်းၶႄႇၽိူၵ်ႇမွၵ်ႈ 6,000 ၸိူဝ်းၶၢင်ႉယူႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၵပ်းၵၢႆႇၵဵဝ်ႇၶွင်ႈ လူင်ပွင် ၸိုင်ႈဢမေႊရိၶိူဝ်ႊ။
30/04/1962 သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇသဵၼ်ႈတၢင်းသူဝ်ႇသျႄႇလိတ်ႉမၢၼ်ႈသေၽွင်းငမ်းမိူင်း ဝၢႆးယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ။
24/04/1964 ၸဝ်ႈမႄႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း ဢွၼ်ႁူဝ်ၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSA။
16/04/1973 ဝၢႆးသေၸု မ်းသို ၵ်းလွႆ မေႃႇ SUA ပွႆႇမေႃယႃရတ်ႉ သျိူဝ်း 2 ၵေႃႉပၼ် ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈထႆးယဝ်ႉၶု ၼ် သႃႇၵေႃႈလႆႈထု ၵ်ႇ ပွႆႇဢွ ၵ်ႇၶွ ၵ်ႈဝဵ င်းလိူဝ်ႇ။
20/04/1975 ၸုမ်းၾၢႆႇသၢႆႉ ၼႂ်းပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး SSPP ယွမ်းႁပ်ႉလၵ်းၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ ဢိင်ၼိူဝ် ပႃႇတီႇၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ CPB တိုၵ်းသူၼ်း။
16/04/1976 ၶုၼ်သႃႇယိုၼ်ႈၽႅၼ်ၵၢၼ်ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ် 6 ပီ တီႈ ၵဵဝ်းသႅပ်ႉ ၼႄးလိတ်ႉသ် Joseph Nellis ၽူႈၸွႆႈၵၢၼ် လႅတ်ႉသ်တိူဝ်ႊ ဝုပ်ႉၾ် Lester Wolff ၽွင်းတႅၼ်းသၽႃးသုင် ဢမေႊရိၶိူဝ်ႊ။
16/04/1978 ၽွင်းတႅၼ်းသၽႃးသုင် ဢမေႊရိၶိူဝ်ႊ Congnessman လႅတ်ႉသ်တိူဝ်ႊ ဝုပ်ႉၾ် Lester Wolff ၽူႈၵုမ်းၵမ်ၾၢႆႇယႃႈမဝ်းၵမ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ USA သူင်ႇတူဝ်တႅၼ်းမၼ်း ၵဵဝ်းသႅပ်ႉ ၼႄးလိတ်ႉသ် Joseph Nellis ၵႂႃႇႁူပ်ႉထူပ်းၶုၼ်သႃႇ တီႈႁိၼ်တႅၵ်ႇ။
01/04/1984 ၸဝ်ႈၵွၼ်းၸိူင်းတပ်ႉသိုၵ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ SURA တင်းၸဝ်ႈၸၢမ်မႂ်ႇ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSA ပွတ်းၸၢၼ်း ႁူမ်ႈပူၵ်းတင်ႈၶွင်ႇ သီႇၸိုင်ႈတႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ TRC တီႈပၢင်မႂ်ႇသုင်။
16/04/1985 ၶႄႇလႅင်သင်ႇပိၵ်ႉပႅတ်ႈလၢႆးၵၢၼ်ပွႆႇသဵင်ၶွင်ပႃႇတီႇၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ CPB။
20/04/1989 ၸုမ်းဝႃႉၽိုၼ်ႉဝၢႆႇပႃႇတီႇၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ CPB ပူၵ်းတင်ႈပႃႇတီႇ ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈမိူင်း မၢၼ်ႈ BNUP ဝၢႆးၼၼ်ႉ လႅၵ်ႈ လၢႆႈပဵၼ် ပႃႇတီႇမိူင်းဝႃႉၽွမ်ႉႁူမ်ႈ UWSP။
21/04/1991 ပႃႇတီႇပူတ်းပွႆႇၸႄႈမိူင်းပလွင်ႈ PSLP တူၵ်းလူင်းၵိုတ်းသိုၵ်းၵၼ် တင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ။
28/04/1991 ၸဝ်ႈၸၢႆးလဵၵ်ႉ တၢင်တူဝ် SSPP လူင်းလၢႆးမိုဝ်းႁူမ်ႈႁွမ်း SSRC။
23/04/1992 ၸွမ်သိုၵ်းလူင်ၸေႃးမွင်ႇ ထုၵ်ႇသင်ႇႁႂ်ႈၵိုတ်းပေႃးသေၸွမ်သိုၵ်းလူင်တၢၼ်းသူၺ်ႇ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈပုတ်ႈတႅၼ်း။
04/04/1999 ဝိူၺ်ႉသဵဝ်ႇၵင်း ႁူဝ်ၼႃႈၸုမ်းဝႃႉ ဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢမေႊရိၶိူဝ်ႊ တင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆး ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၵႃႈႁူဝ်ဝႆႉၼၼ်ႉ ၶၢႆႉငဝ်ႈငုၼ်း လုၵ်ႉတီႈမိူင်းယွၼ်း ၵႂႃႇဝၢၼ်ႈႁုင်ႈ-မိူင်းသၢတ်ႇ။
April 2002 မူႇၸုမ်းပူၵ်းပွင်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈလႃးႁူႇ LNDO ပိုၼ်ၽႄႈၽိုၼ်ႁၢႆးငၢၼ်းလွင်ႈ ၸုမ်းဝႃႉၵိုတ်းသိုၵ်း UWSA တဵၵ်းၸႂ်ႉၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်း ၼႃႈလိၼ်ဝႃႉ တေႃႉလူင်းမႃး ပွႆႇႁႂ်ႈယၼ်ႇပၵ်းယူႇသဝ်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းသၢတ်ႇ မိူင်းတူၼ် ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ထႆး။ ၸိုဝ်ႈပပ်ႉဝႃႈ လွင်ႈ ၶၢႆႉဢွင်ႈဢမ်ႇမီးတၼ်းသဝ်း Unsettling Moves။
06-12/04/2003 ပၢင်ၵုမ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး သၢပ်ႇၼမ်ႉသီႇမႄႈ တီႈမိူင်းၶွၼ်။
04-12/04/2005 SSNA တပ်ႉၸုမ်း 11 ၸေႊဢူ သႅၼ်ဝီ၊ တပ်ႉၸုမ်း 19 (20/05/2005) ၼမ်ႉပွင်ႈလႃႈသဵဝ်ႈ၊ တပ်ႉၸုမ်း 6( 24/07/2005) မိူင်းယဵၼ် ၼမ်ႉတူႈ ဝၢင်းၶိူင်ႈပၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ။
24/04/2009 ၸွမ်ႁၢၼ်လွႆမၢဝ်း ဢွၼ်ႁူဝ် တပ်ႉငဝ်ႈငုၼ်းသႅင်ၵႅဝ်ႉ၊ တပ်ႉၸုမ်း 7 ၵႃလီႉ၊ တပ်ႉၸုမ်း 3 မိူင်းၶိူဝ်း ၶွင်ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆးၼၼ်ႉ ယွမ်းလႅၵ်ႈႁဵတ်းတပ်ႉသိုၵ်းၵူၼ်းမိူင်း(ပျီႇတုၸိတ်ႉ) ဢၼ်ယူႇတႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ။
01/04/2017 လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ NLD ၸတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈသွမ်ႈ။
19/04/2017 UWSA ဝႃႉဢွၼ်ႁူဝ် သိုၵ်းလွႆTNLA၊ သိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA၊ သိုၵ်းၶႄႇၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA၊ သိုၵ်းမိူင်းလႃး NDAA၊ သိုၵ်းၶၢင် KIO၊ သိုၵ်းတႆး SSPP သေတင်ႈၸုမ်း FPNCC – The Federal Political Negotiation and Consultative Committee။
ၶေႃႈမုလ်း ပပ်ႉၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ 003 April 2018
