“ပၢင်ႇလႅင်းသႂ် ပိူၼ်ႈဝႃႈ ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈယႃႈ ၸဝ်ႈလႅင်းသႂ် သပ်းၸႅင်ႈဝႃႈႁိုဝ်?”

တွင်ႈထၢမ် ၸဝ်ႈလႅင်းသႂ်ႁိူင်း
ၸဝ်ႈလႅင်းသႂ်ႁိူင်း (ႁိုဝ်) ၸဝ်ႈၸၢႆးလူႇ ၽူႈဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈသဵင်လိုဝ်းလင် ပူၵ်းပွင်သႃသၼႃၼၼ်ႉ ငဝ်ႈတိုၼ်းငိုၼ်းလူႇ ဢဝ်လႂ်မႃး လုၵ်ႉလႂ်မႃး?။ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၵမ်ႈၼမ် ၸီႉၸမ်ႈဝႃႈ ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆလႄႈ ၼင်ႇႁိုဝ် တေလႆႈႁူႉၸႅင်ႈ လႅင်းၼၼ်ႉ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ လႆႈႁူပ်ႉထူပ်းတွင်ႈထၢမ်ၸဝ်ႈလႅင်းသႂ်ႁိူင်း (ႁိုဝ်) ၸဝ်ႈၸၢႆးလူႇဝႆႉၼင်ႇၼႆဢေႃႈ။

ထၢမ် – ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၶၼ်ၵုၼ်ႇၶၼ်သိၼ်ၵႃႈယႂ်ႇၵႃႈလူင် ၵူႈမဵဝ်း။ တႃႇလူႇ တႃႇတၢၼ်း လႆႈလီၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ တေလႆႈ ၸႂ်ႉငိုၼ်းၼပ်ႉႁူဝ်သႅၼ်ႁူဝ်မိုၼ်ႇလၢၼ်ႉမၼ်းၵူၺ်း။ ငိုၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉသမ်ႉ ဢဝ်တၢင်းလႂ်မႃးၽွင်ႈၶႃႈ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈဝႃႈ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်ဢိူဝ်ႈၼႆ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈမီးၶႃႈ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈသပ်းလႅင်းၼႄပၼ်လွင်ႈၼႆႉ ဢိတ်းၼိုင်ႈၶႃႈ။တွပ်ႇ – ႁဝ်းၼႆႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈပဵၼ်တပေးၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇမႃး ဢမ်ႇၸႂ်ႈႁႃႉ ပႆႇဝႃႈ ၵွမ်ႉဝႃႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉၵူၺ်းဢၼ်ဝႃႈ တေႃႈ ၼင်ႇ ၸဝ်ႈယွတ်ႈသိုၵ်း ယင်းဝႃႈႁင်းႁဝ်း၊ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း မၼ်းယင်းသႂ်ႇၶၢဝ်ႇတီႈထႆးယူႇ၊ သႂ်ႇၶၢဝ်ႇထႆးဝႃႈ ႁဝ်းၼႆႉ ပဵၼ် ၵူၼ်းၵႃႉယႃႈမဝ်းၵမ် မိုဝ်းၶႂႃ ၶုၼ်သႃႇ။ ၵႂႃႇတၢင်ႇလိၵ်ႈၼႂ်းၽိုၼ်ၶၢဝ်ႇဢိူဝ်ႈၼႆႉ ႁဝ်းႁၼ်ၼႂ်းလိၵ်ႈၽိုၼ်ၶၢဝ်ႇ၊ သႅင် ၸိုၼ်ႈၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၸဝ်ႈၶိုၼ်းသႂ် ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ဝၢႆးလင်မႃး ၶဝ်ၶိုၼ်းမႃးယွၼ်းၼွမ်းတွင်းပၢၼ်ႇႁဝ်းဝႃႈ ႁဝ်းလၢတ်ႈၽိတ်း။ ႁဝ်းဝႃႈ သူၶႂ်ႈလၢတ်ႈၸိူင်ႉႁိုဝ်လၢတ်ႈ ႁဝ်း ၼႆႉ ယူႇဢၼ် မၢၼ်ႇတြႃးၵူၺ်း ၵွပ်ႈႁဝ်းပဵၼ်တပေးၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇမႃး ထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်ၵေႃႈ ပိူၼ်ႈထၢင်ႇၸိူင်ႉၼၼ်ယူႇ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၵူၼ်းဢၼ်ယူႇၸမ်ၵူၺ်း ဢၼ်ထၢင်ႇ၊ ဢၼ်ပိူၼ်ႈယူႇၵႆ ပိူၼ်ႈႁူႉႁဝ်းယူႇ ဢမ်ႇၸႂ်ႈႁႃႉ ဢၼ်ႁဝ်းၼႆႉ ႁဝ်း ႁဵတ်းသင်လႃႇ ႁၼ်ယူႇၼႄႇ၊ ၵႃႉမႆႉၸွမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ယႂ်ႇလူင်၊ ႁဵတ်းယူင်ႇလဵၵ်း၊ ယူင်ႇလဵၵ်းႁဝ်းမီးပဵၼ် လၢႆ ယူင်ႇ။ သီႇၽႅၵ်ႉ ႁဝ်းမီးမၼ်းတလေး ယူင်ႇလဵၵ်းႁဝ်းၵေႃႈ ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ၊ ယူင်ႇသီႇၽႅၵ်ႉႁဝ်းၵေႃႈ ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ။ တီႈ ၼမ်ႉၸၢင် ပမ်ႉ ၼမ်ႉမၼ်း ပိုတ်ႇဝႆႉမီးလၢႆတီႈ၊ ႁူင်းႁႅမ်းႁဝ်းမီးလၢႆတီႈ၊ ႁဝ်းႁဵတ်းၵႃႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ႁဵတ်းၵႃႉ တေႃႇၼႂ်းၼႆႉ ႁဝ်းႁဵတ်းၵႃႉတေႃႇၼွၵ်ႈမိူင်း ဢၼ်ႁဝ်းဝၢင်းၽႅၼ်ဝႆႉ ၼွၵ်ႈမိူင်းလူး မီးထႅင်ႈၼႃႇ ဢၼ်ႁဝ်းႁဵတ်းၵေႃႉ ပိူၼ်ႈ ဢၼ်ပိူၼ်ႈႁဵတ်းထၢတ်ႈႁိၼ်ႁႄႈ(တၢတ်ႉတူႉ) ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်း ဢၼ်ႁဵတ်းၸွမ်းၶွပ်ႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းႁဵတ်း မႃးၸိူင်ႉၼႆ ၸဵမ် မိူဝ်ႈလႂ်မႃး။

ၸဵမ်မိူဝ်ႈႁဝ်းယူႇၼႂ်းထိူၼ်ႇမႃးၵေႃႈ ႁဝ်းႁဵတ်းၸိူင်ႉၼႆၸွမ်းပိူၼ်ႈ မဵဝ်းၵူၼ်းၶႂ်ႈသႄႉၵၼ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၶႂ်ႈသႄႉသင် သႄႉ ႁဝ်းဢမ်ႇသူၼ်ၸႂ်၊ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵေႃႈ တႃဢမ်ႇမွတ်ႇ၊ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ တႃဢမ်ႇမွတ်ႇ ၽႂ်ၵေႃႈႁၼ်ယူႇ လွင်ႈ သႄႉၵၼ်တႄႉ ၽႂ်ၵေႃႈသႄႉ။ တူၺ်းလေႃႇ သူတူၺ်းမိူဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ။ ၶုၼ်သႃႇၼႆႉ ပဵၼ်ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းယႃႈၾိၼ်ႇ ၵူၼ်းၵႃႉ ယႃႈမဝ်းၵမ်။ ဢဝ်ၸႂ်မၼ်းဝႃႈ။ ၶုၼ်သႃႇတၢႆယဝ်ႉ မၼ်းႁၢႆယဝ်ႉႁႃႉ၊ ၶႅၼ်းလိူင်ႇမႃးထႅင်ႈလၢႆပၢၵ်ႇပုၼ်ႈ၊ ၼႆႉၵူၼ်း ၶႂ်ႈ သႄႉၵၼ်ၵူၺ်း ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈၶုၼ်သႃႇတၢႆယဝ်ႉလႄႈ တေႁၢႆဢမ်ႇၸႂ်ႈ။

ပၢင်ႇလႅင်းၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၵႃႉယႃႈမဝ်းၵမ်ဝႃႈ မိူၼ်ၸိူင်ႉတီႈတႄႉမၼ်း ဢမ်ႇၸႂ်ႈပၢင်ႇလႅင်း၊ ၸႂ်ႈဢိူဝ်ႈ ၼႂ်းထုင်ႉပၢင်ႇ လႅင်းၼႆႉ မႅၼ်ႈဢိူဝ်ႈ။ ၵူၼ်းမိူင်းဢိတ်းဢွတ်းၵူၺ်းမီး။ ၵူၺ်းၵႃႈ မီးၼႂ်းႁဝ်းၵူၺ်းႁႃႉ၊ ၼမ်ႉၸၢင်ဢမ်ႇမီးႁႃႉ၊ တွင်ႇၵျီး ဢမ်ႇမီးႁႃႉ၊ မၼ်းတလေး၊ ယၼ်ႇၵုင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉသမ်ႉ ဢမ်ႇဝႃႈႁႃႉ၊ သမ်ႉမႃးဝႃႈပၢင်ႇလႅင်းၵူၺ်း။ ဢၼ်မႃးဝႃႈပၢင်ႇလႅင်း တိၵ်းတိၵ်း ၽႂ်သမ်ႉဝႃႈလႃႇ၊ ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်တႆးၵူၺ်းဢိူဝ်ႈဝႃႈ။ ဢၼ်ၶႂ်ႈသႄႉၵၼ်ၵူၺ်းဢိူဝ်ႈသူဝႃႈ၊ ဢီႈသင်ၵေႃႈ ပၢင်ႇ လႅင်း ပၢင်ႇလႅင်း၊ ပေႃးၼႆ ၼႃးယႆးသမ်ႉ ဢမ်ႇဝႃႈလႃႇ၊ SSS သမ်ႉဢမ်ႇဝႃႈလႃႇ၊ ဢၼ်ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇပေႃး ၼမ် တၢၼ်ႇၼႆႉ ႁဝ်းတႄႉႁဝ်းဢမ်ႇၼႄးပိူၼ်ႈ ပိူၼ်ႈႁဵတ်းႁႃႉ၊ ဢမ်ႇႁဵတ်း ႁဝ်းဢမ်ႇဝႃႈၵူၺ်း၊ သၽေႃးမၼ်းၵႂႃႈၼေႃႈ သမ်ႉ မႃးႁၼ်ပၢင်ႇလႅင်းၵူၺ်း။

ပၢင်ႇလႅင်းၼႆႉ ႁဝ်းႁဵတ်းႁိူဝ်ႈႁိူင်းပိူင်းသႂ်ၶိုၼ်ႈမႃး ၶႂ်ႈတဵၵ်းၵၼ်ၵူၺ်း ၸွင်ႇၸႂ်ႈ။ တႄႇဝၢၼ်ႈ တႄႇမိူင်းၼႆႉ ႁဝ်းႁဵတ်း သင်လႃႇၼႆ ႁဝ်းႁဵတ်းၸွႆႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ၊ ႁဝ်းၵေႃႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမီးၼႃႈတႃၸွမ်းႁဝ်း၊ ႁဝ်းၵေႃႈ ႁႂ်ႈမီးၼႃႈတႃ ၵူဝ်ပိူၼ်ႈထၢင်ႇလဵၵ်ႉတႆးႁဝ်း ဝႃႈၵူၼ်းထိူၼ်ႇၼႆႉ ဢမ်ႇႁူႉသင်၊ ဢမ်ႇမီးပၺ်ၺႃသင် မိူဝ်ႈႁဝ်းတႄႇၶဝ်ႈမႃးၶဝ် ပေႃး ဢၢမ်းယဝ်ႉၼႄႇ သိုၵ်ႈမၢၼ်ႈၵမ်ႈၽွင်ႈ။ ပိူၼ်ႈဝႃႈ ၵူၼ်းထိူၼ်ႇၼႆႉ ဢမ်ႇႁူႉသင် ၸၼ်ႉတႅမ်ႇၼႆၼႆႉ ႁဝ်းမႃးတူၺ်း သူၼႆႉ မေႃႁေႃႈရူတ်ႉႁေႃႈၵႃး ႁဝ်းၼႆႉပဵၼ်ပူဝ်ႇယဝ်ႉ ပႆႇမေႃႁေႃႈရူတ်ႉၵႃးဢိူဝ်ႈၼႆႉ။ တိုၵ်ႉလႆႈသွၼ်ပၼ် ၶဝ်ဢိူဝ်ႈ။ ၵမ်းၼႆႉ ႁဝ်းမႃးႁဵတ်းၸိူင်ႉၼႆ ၶဝ်ၵေႃႈဝႃႈ ဢူးလႅင်းသႂ်ၼႆႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈမၼ်းလႄႇ မေႃၸေးၼႃႇမေႃႉ မၼ်းမေႃတႄႇ ဝၢၼ်ႈတႄႇမိူင်း မၼ်းမေႃႁဵတ်းဢိူဝ်ႈၼႆၼၼ်ႉၼႃႇ ၶဝ်တႄႉ ၶဝ်ဝႃႈၸိူင်ႉၼၼ်။

ပေႃးႁဝ်းႁဵတ်း ႁဝ်းႁွင်ႉမႃးၼႄ တၢင်းဝႃႇ၊ ႁိူၼ်းဝႃႇ၊ ဢီႈသင်ဝႃႇ၊ ၼမ်ႉဝႃႇ တေႃႇလွတ်ႇၼမ်ႉ ႁဵတ်းပၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ႁဵတ်း တၢင်းႁဵတ်းၶူဝ်ၵူႈၸိူဝ်ႉၵူႈမဵဝ်း ပေႃးႁွင်ႉၶဝ်မႃးတူၺ်း လူဝ်ႇလႆႈႁဵတ်းသင်ၶႃႈ၊ လူဝ်ႇလႆႈမႄးသင်ၶႃႈ မိူၼ်ၸိူင်ႉၾၢႆႇလိူမ်ႈ လႆႇၶဝ်၊ ၾၢႆႇတၢင်းၶဝ်၊ ၾၢႆႇၼမ်ႉ၊ ၾၢႆႇၾႆး ႁဝ်းႁွင်ႉမႃးၵူႈၸုမ်း မႃးတူၺ်းပၼ် ၶဝ်ၵေႃႈဝႃႈ ဢူဝ်းၶေးယဝ်ႉ ဢူဝ်းၶေး ယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၾၢႆႇပႃႇမႆႉၶဝ်ဝႃႈ ႁဝ်းယွၼ်းတွင်းပၢၼ်ႇၸဝ်ႈယဝ်ႉ ၸဝ်ႈလူဝ်ႇမႃးႁဵတ်းသြႃႇႁဝ်းဢိူဝ်ႈ ႁဝ်းဢမ်ႇလူဝ်ႇမႃး ႁဵတ်းသြႃႇၸဝ်ႈ ၸဝ်ႈၼႆႉၵျႃႉၶႅၼ်ႇလိူဝ်ႁဝ်းဢိူဝ်ႈၼႆၼၼ်ႉၼႃႇ။

ထၢမ် – ႁူမ်ႈဝႃႈ ႁေႃၶမ်းၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇ တၢႆၵႂႃႇ ၼေႃႇၶမ်းၵေႃႈ ၶႄႇၶဝ်မႃးတီႉၵႂႃႇ ၵူၺ်းၵႃႈ ယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆႉသမ်ႉ ဢမ်ႇႁၢႆ သေ လိူင်ႇမႃးတိၵ်းတိၵ်း ၼင်ႇႁိုဝ်မၼ်းပေႃးတေႁၢႆၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈမီးလွၵ်းလၢႆးၸိူင်ႉႁိုဝ်ၽွင်ႈၶႃႈ။             တွပ်ႇ – မဵဝ်းၼႆႉတႄႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶႅၼ်းႁူႉ ႁဝ်းတေဝႃႈ ႁဵတ်းၼၼ်လႄႈႁၢႆဝႃႇ၊ ႁဵတ်းၼႆလႄႈႁၢႆဝႃႇ ႁဝ်းၼႆႉ လၢတ်ႈ ၵေႃႈ လၢတ်ႈလႆႈဢိူဝ်ႈ ႁဵတ်းဢမ်ႇလႆႈ ၵႂၢမ်းသိုဝ်ႈသိုဝ်ႈမၼ်း။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ႁဵတ်းတႄႉတႄႉ ႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ် တင်းၵူၼ်းမိူင်း၊ ႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်တင်း မူႇၸုမ်းသေႁဵတ်း ပေႃးၼႆတႄႉ ၶႂ်ႈႁၢႆၵေႃႈ ႁၢႆလႆႈယူႇၵႂႃႈ ႁဝ်းဝႃႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တေဝႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵေႃႈ ဝတ်ႉယူႇႁင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ၊ မူႇၸုမ်းၵေႃႈ ဝတ်ႉႁင်းမူႇၸုမ်း ႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်း ၽႂ်ၵေႃႈဝႃႈ ၽႂ်ထိင်း ယူႇ။ ၵူၺ်းၼႃႇ ဢမ်ႇႁၼ်ႁၢႆမႃး လွင်ႈၼႆႉ တေၵႂႃႇၼႄးၽႂ်လႃႇ။

မိူဝ်ႈလဵဝ် ႁဝ်းထွမ်ႇတူၺ်း မၼ်းမီးၵူႈတီႈ လႅၼ်လိၼ်ယိုင်ႈၶႅၼ်းၼမ်၊ ပေႃးတေမႃးဝႃႈ ပိုၼ်ၶဝ်ႈမိူင်းၶႄႇ ပိုၼ်ၶဝ်ႈ ၵမ်ႇ ၽႃႇၼႆႉ ဢမ်ႇၵွမ်ႉၵႃႈ သိုၵ်းၵူၺ်း ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈႁဵတ်းယူႇၼႃႇ၊ ႁဝ်းထွမ်ႇတူၺ်းၼႆႉ ႁဝ်းတေၵႂႃႇၼႄးၵေႃႉၼႆႉ ၵေႃႉ ၼၼ်ႉ၊ ႁဝ်းၵေႃႈသမ်ႉ ဢမ်ႇႁၼ် တေဝႃႈဢမ်ႇႁၼ်ႁႃႉ ဢၼ်မႃးၽုတ်းယူႇႁိမ်းႁဝ်း ႁဝ်းသမ်ႉႁူႉယူႇ၊ သမ်ႉယိၼ်း ယူႇ၊ သမ်ႉၸႂ်ႈတႄႉယူႇ ပိူၼ်ႈတီႉတႄႉယူႇ မီးယူႇၵူႈၸွၵ်ႉ ၵူႈတီႈၵူႈတၢင်းၼႆႉ သူသွၼ်ႇတူၺ်းလေႃႇ တေၵႂႃႇ ဝႃႈ ႁိုဝ်လႃႇၼႆႉ။ ႁဝ်းတေၵႂႃႇထိင်းၸိူင်ႉႁိုဝ် ႁဝ်းသမ်ႉဢမ်ႇမီးဢၶႂၢင်ႉ လၢတ်ႈသိုဝ်ႈသိုဝ်ႈမၼ်း။

သြႃႇလူင်ႁဝ်းတႄႉ လၢတ်ႈယူႇဢိူဝ်ႈ မိူၼ်ၸိူင်ႉ တၢႆးမူး(တိုင်းမှူး) ၶဝ်သင် ၸွႆႈထိင်းလူးၼႃႈ ယႃႈမဝ်းၵမ် ယႃႇပေပၼ် မၼ်းမီး ဢၼ်ႁဝ်း ႁၼ်တႄႉ ႁဝ်းထိင်းဢိူဝ်ႈ ႁဝ်းၵေႃႈ ၺွပ်းပၼ်ယူႇၼႃႇ မႃးၽႃႇႁဝ်းတႄႉ။ဢၼ်ႁဝ်းဢမ်ႇႁၼ် ႁဝ်း တေၵႂႃႇႁႃသွၵ်ႈ ႁဝ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးဢႃႇၼႃႇ(အမိန့်) လူး။ ပိူၼ်ႈၵေႃႈဢမ်ႇလၢတ်ႈႁဝ်းၼႄႇ သူၵႂႃႇႁႃၺွပ်းလႄႈ သူၵႂႃႇ ႁႃတီႉလႄႈ တီႈၼႂ်းတွၼ်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းသူ သူတေလႆႈၺွပ်းမႃးဢိူဝ်ႈ ပိူၼ်ႈဢမ်ႇဝႃႈတင်းႁဝ်းၼႃႇ ႁဝ်းတေ လႆႈႁဵတ်းႁိုဝ်။ ႁဝ်းႁူႉယူႇသေတႃႉၵေႃႈ ႁဝ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈလၢတ်ႈ ပေႃးလၢတ်ႈသိုဝ်ႈသိုဝ်ႈ ႁဝ်းတေၵႂႃႇႁဵတ်းၽိူဝ်ႉၶၢႆ ၵူၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ႁၼ်ယူႇသေတႃႉၵေႃႈ မၢင်ပွၵ်ႈၼႆႉ ႁဝ်းဢမ်ႇႁၼ် ဢမ်ႇမႃးၼႄပၢၵ်ႇၼႃႈႁဝ်းလူး ႁဝ်းႁူႉယူႇဝႃႈ ၵႃးဢၼ်ၼႆႉ တၢင်ႇယႃႈၾိၼ်ႇၼႆလႄႈ ႁဝ်းႁူႉယူႇသေတႃႉၵေႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈၵႂႃႇလၢတ်ႈလူး ႁဝ်းဢမ်ႇမီးဢမ်း ၼၢတ်ႈၼႃႇ။ သင်ၸိူဝ်ႉယႄးဝႃႈ ႁဝ်းႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်ၼႃႈ သူၵေႃႈႁဵတ်းၼႆလႄႈ ႁဝ်းၵေႃႈႁဵတ်းၼႆလႄႈ ႁဝ်းၸၢင်ႈပဵၼ် မဵဝ်းၼိုင်ႈၵႂႃႈ ႁဝ်းဝႃႈ။ မဵဝ်းၼႆႉ ပိူၼ်ႈဢမ်ႇပၼ်ဢမ်းၼၢတ်ႈႁဝ်း။

ထၢမ် – တၢင်းၾၢႆႇ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢၼ်ၵိၼ်ယႃႈလႄႈ ဢၵျၢင်ႉတၢင်းယၢမ်ႈ ၵေႃႈ လူႉၼႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ တီႈထုင်ႉပၢင်ႇလႅင်းသႂ်ၼႆၶႃႈလူး ၸွင်ႇမီးၽႅၼ်ၵၢၼ် တိုၵ်းတေႃး ႁႂ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းၵႆယၢၼ် ဢၼ်သူႇ သမ်း ၵိၼ်ယႃႈမဝ်းၵမ် ၸိူဝ်းၼႆႉၶႃႈဢေႃႈ။
တွပ်ႇ – ၼႆႉတႄႉ တင်ႈတႄႇႁဝ်းမႃးတႄႇၵေႃႈ ႁဝ်းတိုၼ်းပၵ်းဝႆႉၶွၵ်ႈ(အချူပ်) တီႈၵုမ်းၶင် ႁဝ်းႁဵတ်းဝႆႉယဝ်ႉ ႁဝ်းၵေႃႈ ႁွင်ႉယႄးၶဝ်မႃးတူၺ်း လၢႆးၵုမ်းၶင်ၼႃ တေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ်ၵေႃႈမီးဝႆႉ ၵႂႃႇတူၺ်းလႃႈ။ ၺွပ်းတိုတ်းပၼ် 3 လိူၼ် 6 လိူၼ် ပွႆႇမိူဝ်း ပေႃးဢမ်ႇလႆႈ 8 လိူၼ်မႃးထႅင်ႈ။ ပေႃးဢဝ်မႃးၶင်ဝႆႉတီႈႁဝ်း သွၼ်ၽုၵ်ႇ၊ သွၼ်သွမ်ႈ ႁႂ်ႈမေႃႁႃလဵင်ႉတွင်ႉ သွၼ် လၢႆးတိၼ် လၢႆးမိုဝ်းၶဝ် ပေႃးၶဝ်မေႃယဝ်ႉ ႁႂ်ႈမိူဝ်းၼႆႉတႄႉ မီးဝႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈလႂ်ယဝ်ႉ။

ထၢမ် – ၵူၼ်းၸပ်းယႃႈၾိၼ်ႇယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆႉ ႁပ်ႉၼႂ်းထုင်ႉၼႆႉၵူၺ်းၶႃႈႁႃႉ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ပေႃးပဵၼ်တၢင်ႇတီႈၶႃႈလူး ၸွင်ႇႁပ်ႉပႃးၶႃႈၼႄႇ။
တွပ်ႇ – ပေႃးပိူၼ်ႈမႃးၾၢၵ်ႇၵေႃႈ ႁပ်ႉဢိူဝ်ႈ။ ႁႂ်ႈႁဝ်းၵႂႃႇဢဝ်တႄႉ ႁဝ်းဢမ်ႇၵႂႃႇဢဝ်၊ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ တွင်ႇၵျီးၵေႃႈမီး၊ တၢင်းၵႃလိ တၢင်းၵဵင်းတုင် မႃးၾၢၵ်ႇယူႇၼႃႇ။ ဢဝ်လုၵ်ႈလၢၼ်ၶဝ်မႃးၾၢၵ်ႇတင်းၼမ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈမီး။ SSS ၵေႃႈ မႃးၾၢၵ်ႇၼႃႇ၊ ၸုမ်းၸဝ်ႈမႁႃႇၵျႃႇၶဝ်၊ မၢင်ပွၵ်ႈမႃးၾၢၵ်ႇပဵၼ် 20 ၵေႃႉ၊ ၵူၼ်းၶဝ် မႃးဝႆႉ။ ၼႆႉၵေႃႈ လႆႈလဵင်ႉပၼ်ဢိူဝ်ႈ၊ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵႂႃႇဢဝ်တီႈၽႂ်မႃးလဵင်ႉ၊ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇၸွႆႈလဵင်ႉလူး။ ႁဝ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈတၢင်ႇ ၼႄၵူၼ်းမိူင်း ႁဝ်း ပေႃးႁဝ်းတေ တၢင်ႇၼႄလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵေႃႈ လူဝ်ႇဢၢပ်ႈပၼ်ယႄး၊ ပေႃးဢၢပ်ႈ ယႄးၵေႃႈ တုၵ်ႉၶၼႃႇ။ ယႄးသမ်ႉ ႁႆႇ 2-3 ပီ၊ 4-5 ပီ ၶႅၼ်းၼႃႇယဝ်ႉ။ လုၵ်ႈမေးၶဝ် တေၵိၼ်သင်။ ႁဝ်းၵေႃႈ ၵႃႈလႆႈဝႃႈ ဢဝ်တီႈပွင်ႇၸႂ်သေ ဢုပ်ႇၵၼ် တၢင်းယႄး ႁဝ်းၸွႆႈၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်း ၼင်ႇႁိုဝ် ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းတေသၢၵ်ႈသႃႇ ၶဝ်ၵေႃႈတေဢမ်ႇၵိၼ်းၸႂ် ထၢၼ်ႇၼၼ်ႉ ႁဝ်း ၵေႃႈ ၸွႆႈၶဝ်လဵင်ႉသေလႄႈ ၸွႆႈၶဝ်ထိင်းဝႆႉ ၸူဝ်ႈၵႅပ်ႉ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းၵိၼ်ၵူၺ်း။ ၵူၼ်းၵႃႉယွႆႈ ၵႃႈယႅမ်းၵေႃႈ ၺွပ်း မီးၵႃႈလႂ်ၵေႃႈၺွပ်းၼႆႉတႄႉ ႁဝ်းထိင်းၵႂႃႇၵူၺ်းႁဝ်း။

ထၢမ် – ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇယူႇလီၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢၼ်မႃးၸွႆႈ ယူတ်းယႃ ပၢႆးၸႂ် ၼႄႇ၊ ပၼ်ယႃၵိၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉလူး မီးၸိူင်ႉႁိုဝ် ၽွင်ႈၶႃႈ။
တွပ်ႇ – တီႈၼႂ်းႁူင်းတိုတ်းယႃႈႁဝ်းၼႆႉတႄႉ ဢမ်ႇမီး။ ႁူင်းယႃ (ဆေးခန်း) ဢွၼ်ႇတႄႉ မီးဢိူဝ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ လွင်ႈတိုတ်း ယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆႉ ၶဝ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇပၼ် ဢၶႂၢင်ႉ သူဢဝ်ၵႂႃႇတိုတ်းလႄႈ။ ႁဝ်းၵေႃႈ ပွင်ႇၸႂ်ၵၼ်တင်းယႄးၵူၺ်းၼႃႇ။ ႁဝ်းလႄႈ တင်းယႄးၶဝ် ပွင်ႇၸႂ်ၼိူဝ်ၵၼ်သေ ၶဝ်ၵေႃႈဝႃႈ ႁဝ်းႁဵတ်းၼႆႉ ႁၼ်လီၸွမ်း ႁဵတ်းၶႃႈလႃႈ ႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇႁူႉ ၵေႃႈလႆႈ တူၺ်းတူၺ်းသေႁဵတ်းလႃႈ ၶဝ်ၵေႃႈႁူႉယူႇၼၼ်ႉၼႃႇ လၢႆးႁဝ်းႁဵတ်းၼႆႉ မၼ်းတေသၢၵ်ႈသႃႇ ၵူၼ်းမိူင်း။

ပေႃးၵႂႃႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆ ၶဝ်ၵေႃႈဝႃႈ ၶဝ်ဢဝ်ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ သင်ၵူၼ်းမိူင်းမႃးၼႆ ၵူၼ်းမိူင်းတုၵ်ႉၶဢိူဝ်ႈ ၶဝ်ၵေႃႈ လၢတ်ႈယူႇၼႃ။ ၶဝ်လၢတ်ႈၵေႃႈၸႂ်ႈဢိူဝ်ႈ ႁဝ်းႁဵတ်းၵေႃႈၸႂ်ႈဢိူဝ်ႈ။ တီႈႁဝ်းတႄႉ ႁဝ်းဢမ်ႇပၼ်တုၵ်ႉၶ ႁဝ်းတေပၼ် ပၢင်သွၼ်သေ တိုတ်းယႃႈၵူၺ်း၊ လဵင်ႉၵေႃႈလဵင်ႉပၼ်သေ ပေႃးပွၵ်ႈမိူဝ်းၵေႃႈ မိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၶဝ်ၶိုၼ်း။ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ လႆႈဢၶႂၢင်ႉလူင်ပွင်ၸိုင်ႈႁဵတ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇပၼ်ၶႂၢင်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇ။

ဢၼ်လူင်းၸွႆႈထႅမ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇမီး ၶိုင်သၢင်ႈႁင်းၵူၺ်း မူတ်းမူတ်း။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ ဢေးလူၵူၼ်းမိူင်းသေလႄႈ ႁဵတ်းပၼ် ၵူၺ်း ၵူၼ်းၵႃႉယႃႈမႃႉ ယႃႈၾိၼ်ႇ ပေႃးႁၼ်ၼႆ ၺွပ်းတိၵ်းတိၵ်း။ ၺွပ်းတႃႇသေႇယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇႁဵတ်းၸိူင်ႉ ဝႃႉ၊ ဝႃႉၼႆႉ ပေႃးၺွပ်းၼႆၵေႃႈ ၽဵဝ်ႈတင်းႁိူၼ်း၊ ဢၼ်ၼၼ်ႉ ၶႅၼ်းၼႃႇ၊ ၶႅၼ်းတေတုၵ်ႉၶထႅင်ႈၼႃႇ၊ ႁဝ်းဢမ်ႇႁဵတ်းလႆႈ လူးၼႆႉ၊ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႂ်ၵေႃႈယဝ်ႉ တင်းမူတ်း မီး 10 ၸၢဝ်းၶိူဝ်း တီႈႁဝ်းၼႆႉ၊ ၽႂ်တိတ်းယႃႈၵေႃႈ ဢဝ်မၼ်းမႃးတိုတ်း ယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၽိတ်းၵၼ်ဝႃႇ၊ ပေႃႉၵၼ်ဝႃႇ၊ ထုပ်ႉၵၼ်ဝႃႇ ပေႃးဢမ်ႇဢဝ်ၵၼ်တၢႆ။ ပေႃးဢဝ်ၵၼ်တၢႆတႄႉ ဢၢပ်ႈလူင်ပွင် ၸိုင်ႈ တႅပ်းတတ်း။ ယႃႈၾိၼ်ႇၵေႃႈ ပေႃးမၼ်းယႂ်ႇလူင်ၵေႃႈ ဢၢပ်ႈပၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ။ ပေႃးမၼ်းဢမ်ႇယႂ်ႇလူင်ၵေႃႈ မႄးဢဝ် ႁၢဝ်းမၼ်းၼၼ်ႉ။ ပေႃးဢီႈသင်ၵေႃႈ ဢၢပ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၸိုင် ၶဝ်တေတုၵ်ႉၶ တေႁဵတ်းႁိုဝ် ၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ ႁူႉၵၼ်ယူႇ လူး။ မၢၼ်ႈၵေႃႈယဝ်ႉ၊ တႆးၵေႃႈယဝ်ႉ ဢီႈသင်ၵေႃႈယဝ်ႉ ဢမ်ႇႁဵတ်းၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇမီး၊ တေႃႈလဵဝ်ၼႆႉ ဢၼ်ႁဝ်းႁၼ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ႁဝ်းတေၵႂႃႇလၢတ်ႈၸိူင်ႉၼႆ ၵမ်ႉပိူၼ်ႈတေဝႃႈႁဝ်း ၵူၼ်းသူပ်းယွႆႈၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ သူထၢမ် ႁဝ်း ႁဝ်းၵေႃႈ လၢတ်ႈၵႂႃႈ ၵမ်းၼႆႉ။