တူင်ႈၼႃး လူႉသုမ်းၼပ်ႉႁဵင်ဢေႊၶိူဝ်ႊ ၵူၼ်းထုင်ႉပူင်း မႆႈၸႂ်တႃႇယူႇၵိၼ် မိူဝ်းၼႃႈ

ၶၢဝ်းတၢင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းမႃးၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်း လႆႈယူႇၸွမ်းလွင်ႈၵူဝ်ႁႄ ၵူႈဝၼ်းၶိုၼ်းလႄႈ ၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉၵေႃႈ ယၢပ်ႇၶိုၼ်ႈမႃးၸွမ်းၵူႈမိုဝ်ႉၵူႈဝၼ်းယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၵႄႈၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်း မႆႈၸႂ် ၵူဝ်ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းသိူဝ် ၵူဝ်လႆႈမၢတ်ႇ ၸဵပ်းလူႉတၢႆ ဢွၼ်ၵၼ်လႆႈပၢႆႈလႆႈၼီႈၵၼ်။

ထိုင်မႃးၶၢဝ်းၾူၼ်ၼႆႉသမ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်း ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၶၢၼ်ၸႂ် ယွၼ်ႉၽေးၼမ်ႉထူမ်ႈထႅင်ႈ။ မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈထုင်ႉပူင်း မိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၼႆႉ တူင်ႈၼႃးလူႉသုမ်း ၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်ဢေႊၶိူဝ်ႊ။ ၵူၼ်းမိူင်းပဵၼ် ဢၼ်ၶမ်ၸႂ်ၵိၼ်းၸႂ် တႃႇမိူဝ်းၼႃႈ ၶၢဝ်းယၢဝ်း ၵူဝ်ဢမ်ႇမီးငိုၼ်းၶဝ်ႈ၊ ၵူဝ်ဢမ်ႇမီးၶဝ်ႈၵိၼ် ၼႆယဝ်ႉ။

ၸဵမ်မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၵဵပ်းသိုၵ်းမႂ်ႇၼၼ်ႉသေ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၵူႈတီႈၵူႈလႅၼ် ၶၢႆႉပၢႆဢွၵ်ႇပိုၼ်ႉတီႈၼမ် မိူၼ်ၼင်ႇ – တီႈထုင်ႉပူင်းၼႆႉၵေႃႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ၊ ၵူၼ်းၶၢဝ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈ ဢွၵ်ႇမိူင်းၼမ်လႄႈ ၵူၼ်းႁဵတ်းၼႃး ပေႃးဢမ်ႇၶႂ်ႈမီးယဝ်ႉ။

ၵမ်ႈၼမ် ၵူၼ်းထုင်ႉပူင်းသမ်ႉ ႁဵတ်းၼႃးၽုၵ်ႇၶဝ်ႈပဵၼ်ပိူင်ယႂ်ႇလႄႈ ႁႅင်းၵူၼ်း လူတ်းယွမ်းၼမ်သေတႃႉ ၼင်ႇႁိုဝ် တေမီးငိုၼ်းၶဝ်ႈ ၼင်ႇႁိုဝ် ၵူၼ်းၸိူဝ်းတိုၵ်ႉၵိုတ်းယူႇ ဢမ်ႇၶၢတ်ႇၵၢၼ်ငၢၼ်းၼၼ်ႉ ၵႃႈလႆႈၵၼ်ႉၵူၵ်ႉသေႁဵတ်းမႃး။

ၽိူဝ်ႇထိုင် ၶၢဝ်းၼႃးမႃးသမ်ႉ ၺႃးၼမ်ႉၼွင်းယိုင်ႈထူမ်ႈ တူၼ်ႈၶဝ်ႈ ၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်ဢေႊၶိူဝ်ႊမၼ်းလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းထူပ်းလွင်ႈၵိၼ်းၸႂ်တႄႉတႄႉ။ မိူဝ်ႈၽုၵ်ႇၵေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလွင်ႈငၢႆႈ လႆႈသဵင်ႈၵႃႈလိၼ်ပုၺ် ၵႃႈ ယႃႈၶႃႈမူင်းမႅင်း၊ ၵႃႈၸၢင်ႈ ၵူၼ်းၽုၵ်ႇသွမ်ႈလႄႈ လႆႈသဵင်ႈထႅင်ႈလၢႆလၢႆလွင်ႈ လႆႈလူင်းတိုၼ်းလၢင်းၼမ် ။ ယၢမ်းလဵဝ်သမ်ႉ ၼမ်ႉႁူၺ်ႈလွႆ ယိုင်ႈလုပ်ႇထူမ်ႈ တူၼ်ႈၶဝ်ႈၼဝ်ႈတၢႆပႅတ်ႈမူတ်းယဝ်ႉလႄႈ ၸဝ်ႈၼႃး ဢွၼ်ၵၼ်လူႉသုမ်း တင်းၼမ်တင်းလၢႆ ၵႃႈတိုၼ်းလၢင်းမၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈၶိုၼ်းယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

ပီၼႆႉၵူၺ်း ၼမ်ႉႁူၺ်ႈၼမ်ႉလွႆ လုပ်ႇထူမ်ႈ ၼႂ်းထုင်ႉပူင်း ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ဢမ်ႇယွမ်း 3 ပွၵ်ႈ။ ဝၼ်းတီႈ 17 လိူၼ်မေႊၼၼ်ႉ ပွၵ်ႈၼိုင်ႈ ၊ ဝၼ်းတီႈ 17 လိူၼ်ၵျုၼ်ႊၼၼ်ႉ ပွၵ်ႈၼိုင်ႈလႄႈ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ထႅင်ႈ ပွၵ်ႈၼိုင်ႈ။ ၸဵမ်မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 10 ၼၼ်ႉမႃး ၼမ်ႉယိုင်ႈၼွင်း ထူမ်ႈတီႈ ယူႇတၼ်းသဝ်းၵူၼ်းမိူင်း ဝႆႉ ထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ်ပႆႇမိူၼ် ပၵ်းၵဝ်ႇပိူင်ၵဝ်ႇ။

ဢၼ်ၺႃးၽေးၼမ်ႉသေ တူၵ်းၵိၼ်းႁႅင်းႁႅင်းတႄႉ ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈဢၼ်ယူႇၸွမ်းႁၢင်ၼမ်ႉ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၼမ်ႉႁူၺ်ႈၼမ်ႉလွႆ ၵႂႃႇၶွၼ်ဢိူင်းဝႆႉ တီႈၼၼ်ႈၼမ်လိူဝ် မိူၼ်ၼင်ႇ – ပၢင်မွၼ်း၊ ပၢင်ယူၼ်ႇ၊ ၼွင်ၸၢင်ႉ၊ သၢႆလႄးဢွၵ်ႇ၊ သၢႆလႄးတူၵ်း၊ ဝၢၼ်ႈၽၵ်းၵုမ်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈၵၢင်ၼႃး၊ မူၺ်ႇတေႃႇ၊ ၵုၼ်သၢႆး၊ ဝၢၼ်ႈမႂ်ႇ ၵမ်ႈ ၼမ် ဝၢၼ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ယူႇၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ။

ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ယူႇႁူဝ်ၼမ်ႉၼၼ်ႉ ၼမ်ႉလူတ်းယွမ်းၽွင်ႈယဝ်ႉသေတႃႉ ၸိူဝ်းယူႇႁၢင်ၼမ်ႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ၼမ်ႉတိုၵ်ႉထူမ်ႈႁိူၼ်းဝႆႉ။ မၢင်ႁိူၼ်း ပဵၼ်သွင်ၸၼ်ႉၵေႃႈ ပႆႇၸၢင်ႈပွၵ်ႈယူႇ ၼမ်ႉထူမ်ႈပႅတ်ႈ တင်းႁိူၼ်းၼႆ ၵူၼ်းထုင်ႉပူင်း လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ –

“ၾၢႆႇႁူဝ်ၼမ်ႉပုၼ်ႉတႄႉ ၼမ်ႉယွမ်းၽွင်ႈယဝ်ႉ။ တၢင်းႁၢင်ၼမ်ႉပုၼ်ႉတႄႉ ၼမ်ႉပႆႇယွမ်း။ ၵူၼ်းဢၼ်ယူႇႁၢင်ၼမ်ႉ ၼႆႉ ၶႅၼ်းၼႃႇယဝ်ႉ။ မၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁိူၼ်းသွင်ၸၼ်ႉ ယင်းဢမ်ႇၸၢင်ႈယူႇ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ပၢႆႈယူႇၸွမ်းၼႂ်းဝဵင်း။ ၵမ်ႈ ၽွင်ႈၵေႃႈ ပၢႆႈယူႇၸွမ်းဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇ။ ယၢပ်ႇၸႂ်ၼႃႇ ပေႃး ၼမ်ႉၼွင်းမႃးၼႆ ဢမ်ႇၸၢင်ႈလုမ်းလႃး မၢၵ်ႇၶဝ်ႈတဝ်ႈ ၼမ်ႉဢၼ်ၽုၵ်ႇဝႆႉ။ တႃႇမိူဝ်းၼႃႈ တေဢမ်ႇ ၸၢင်ႈလႆႈသင်ဝႆႉ”- ဝႃႈၼႆ။

လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၼႂ်းဢိူင်ႇၵုင်းၵႅင်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းႁူဝ်ပူင်းလႄႈ ၼႂ်းဢိူင်ႇၼမ်ႉၵူတ်ႉ၊ ဢိူင်ႇၼႃးႁီးလႄႈ ဢိူင်ႇၵၢတ်ႇၵူႇ ၼႂ်း ၸႄႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၵူၼ်းမိူင်းထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇႁႅင်း ယွၼ်ႉ ၽေးၼမ်ႉၼွင်း။ ၼမ်ႉထူမ်ႈ ၼႂ်းထုင်ႉပူင်း ႁၢဝ်ႈႁႅင်းၼႆႉ ယၢမ်းမီးမႃး 3 ပွၵ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပီ 2011 ၼၼ်ႉ ပွၵ်ႈၼိုင်ႈ။ ပီ 2021 ၼၼ်ႉ ပွၵ်ႈၼိုင်ႈလႄႈ ပီ 2024 ၼႆႉ ပွၵ်ႈၼိုင်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပီၼႆႉတႄႉ ပဵၼ်ပီဢၼ်ၼမ်ႉထူမ်ႈ လိူဝ်ႁႅင်းသုတ်း ၼႆယဝ်ႉ။

ၼမ်ႉၼွင်းပွၵ်ႈၼႆႉ ယွၼ်ႉၼမ်ႉၵိုင်ႉၵၢင်ႉၶိုၼ်ႈသုင်လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်းထုင်ႉပူင်း ဢမ်ႇတၼ်းလႆႈတင်ႈတူဝ် ပၢႆႈၵေႃႈ ဢမ်ႇတၼ်းလႆႈၵဵပ်းသိမ်း ၶၢႆႉၶူဝ်းသင်လႆႈလီလီ။ ပဵၼ်ဢၼ်လူႉယႂ်ႇသုမ်းၼမ် တႄႉတႄႉၼႆ ၵူၼ်းထုင်ႉပူင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ –

“ၼမ်ႉၼႆႉ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉယိုင်ႈၶိုၼ်ႈမႃးသုင်လႄႈ ၵမ်ႈၼမ် ဢမ်ႇတၼ်းလႆႈၶၢႆႉၶူဝ်းႁိူၼ်းယေးသင်။ ၼမ်ႉၶဝ်ႈတဵမ်ႁိူၼ်းဝႆႉလႄႈ လိူဝ်သေ လႆႈၶူဝ်းၼုင်ႈၸပ်းတူဝ်ၵႂႃႇၵူၺ်း။ ၼမ်ႉထူမ်ႈၼႃး ႁႅင်းၼႃႇလႄႈ ၶဝ်ႈဢၼ်ၽုၵ်ႇဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈလုမ်းလႃး ဢၼ်ပၢတ်ႇဝႆႉၵေႃႈ လူႉသုမ်းမူတ်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ယၢပ်ႇပႃးလွင်ႈၵိၼ်လွင်ႈယႅမ်ႉထႅင်ႈ”- ဝႃႈၼႆ။

မီးၸုမ်းၸွႆႈထႅမ်တူင်ႇၵူၼ်းၶဝ် မႃးၸွႆႈယူႇ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၊ လိူဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးသင်ၶၸဝ်ႈလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၶဝ် ႁူမ်ႈၵၼ် မႃး ၸွႆႈထႅမ်ၵေႃႈမီး။  ၵူၼ်းၼႂ်းဝၢၼ်ႈ ၼႂ်းဢိူင်ႇၼင်ႇၵၼ် ၶိုၼ်းၵမ်ႉၸွႆႈၵၼ်ၶိုၼ်း ၵေႃႈမီး ။ ယၢမ်းလဵဝ် တႃႇၶၢဝ်းပွတ်းတႄႉ ပႆႇၵိၼ်းၸႂ်ႁႅင်းသေတႃႉ ဝၢႆးၼႆႉမႃး ၸၢင်ႈထူပ်းပၼ်ႁႃ ၵၢၼ်ႁႃၵိၼ် လဵင်ႉတွင်ႉထႅင်ႈ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ သူၼ်ၼႃး ဢမ်ႇၸၢင်ႈလုမ်းလႃးလီလီလႄႈ တႃႇၶၢဝ်းယၢဝ်းတႄႉ ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈမႆႈၸႂ်။

ထုင်ႉပူင်းၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းႁဵတ်းၵိၼ်ၵၢၼ်သူၼ် ၵၢၼ်ၼႃး ပဵၼ်ပိူင်လူင်။ ၶဝ်ႈဢၼ်ဢွၵ်ႇ ၼႂ်းထုင်ႉပူင်းၼႆႉ လႆႈသူင်ႇၶၢႆပႃးတၢင်ႇတီႈတၢင်ႇဝဵင်း။ မိူၼ်ၼင်ႇ – ဝဵင်းပၢင်လူင်၊ ဝဵင်းလွႆလႅမ်၊ ဝဵင်းတူၼ်ႈတီးလႄႈ တၢင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ တူင်ႈပဵင်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တင်းၼမ်လၢႆ။ ၵမ်ႈၼမ် တေႁွင်ႉၵၼ်ဝႃႈ ပဵၼ်ၶဝ်ႈၼွင်မွၼ်။