ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၸိူဝ်းႁွတ်ႈတႃႈၶီႈလဵၵ်း ႁႃၵၢၼ်ယၢပ်ႇ တေပွၵ်ႈၶိုၼ်းၵေႃႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်းတိုၵ်ႉသုၵ်ႉ

ပၢင်တိုၵ်း သိုၵ်းသိူဝ်ပဵၼ်မႃးမိူဝ်ႈလႂ်ၵေႃႈ ဢၼ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉလႄႈ ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၵိၼ်းၸႂ် လိူဝ်ႁႅင်း ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၽၵ်းၵႃႇ၊ ႁိူၼ်းယေး ၵၢၼ်ငၢၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႆႈပွႆႇၽႃႈပႅတ်ႈမူတ်းသေ ၼႅတ်ႈပၢႆႈ လိပ်းပၢႆႈတၢႆ ဢဝ်တူဝ်လွတ်ႈ၊ တေႃႉတႄႉ မီးၶူဝ်းၸပ်းတူဝ်မႃးၵူၺ်း။

မၢင်ၸိူဝ်း ပၢႆႈပူၼ်ႉထိုင်တၢင်ႇၸိုင်ႈမိူင်း၊ ၸိူဝ်းပၢႆႈသွၼ်ႈ ယူႇၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး ၵေႃႈမီး။ မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈတႃႈၶီႈလဵၵ်းၼႆႉ ၵူၼ်းပွတ်းႁွင်ႇ၊ ပွတ်းၸၢၼ်း ထိုင်ဝႆႉၼမ်။ ၸိူဝ်းတၼ်းလႆႈ ၶူဝ်းၶွင် ငိုၼ်းၶမ်းမႃးၸွမ်းတႄႉ ဢမ်ႇပေႃးယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၵႃႈႁိုဝ်သေတႃႉ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢမ်ႇပွင်ပဵၼ်လႆႈတႄႉ ပၢႆႈသွၼ်ႈ ထိုင်လႂ်ၵေႃႈ ၵႃႈလႆႈႁႃႁဵတ်းၵၢၼ် တႃႇလႆႈငိုၼ်းမႃးလဵင်ႉတွင်ႉ လဵင်ႉၼႃႈႁိူၼ်းတႃယေး။ 

တီႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ဢၼ်ၵိုၵ်းပိုၼ်းမႃးဝႃႈ မီးၵၢၼ်ယူႇတႃႇသေႇၼၼ်ႉၵေႃႈ – ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ႁူဝ်ၵူၼ်း ၼမ်လိူဝ် ၵၢၼ်ပႅတ်ႈယဝ်ႉလႄႈ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၸိူဝ်းမႃးသွၼ်ႈဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ် ယၢပ်ႇၵိၼ်းၶၢၼ်ၸႂ်။ တေယူႇ ၵေႃႈဢမ်ႇသႃႇ တေပွၵ်ႈမိူဝ်းၵႂႃႇၶိုၼ်းၵေႃႈ ပႆႇၸၢင်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။

ၸဵမ်မိူဝ်ႈ ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်း တႄႇၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼၼ်ႉမႃး ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼႂ်းမိူင်းတႆး ၵေႃႈ လႆႈပၢႆႈဢွၵ်ႇယၢၼ်ႁိူၼ်းယၢၼ်ယေး ၼႃႈတီႈၵၢၼ်ငၢၼ်း ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်း ၵမ်ႈၼမ် ပၢႆႈၶဝ်ႈမိူင်းထႆး – မိူင်းၶႄႇ ၸိူဝ်းပၢႆႈႁွတ်ႈဝႆႉ တၢင်းလႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆးၵေႃႈ မီးတင်းၼမ်တင်းလၢႆ။

မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈၸႄႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်းၼႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈၶၢဝ်းတၢင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းမႃး ၵူၼ်းလႆၶဝ်ႈမႃး ပဵၼ်သဵၼ်ႈပဵၼ်သၢႆ ၵူၼ်းတၢင်ႇတီႈ ၶၢႆႉမႃးထင်သဝ်းၼမ်။ ၼႂ်းပွၵ်ႉၼႂ်းယွမ်ႇ ၵူၼ်းပေႃးၶပ်ႉပေႃးၶိုဝ်း။ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း တႃႈၶီႈလဵၵ်းၼႆႉ ပဵၼ်တီႈၵူၼ်းတၢင်ႇတီႈသီႇလႅၼ် မႃးဢႅဝ်ႇမႃးယဵမ်ႈၵူၺ်း ယၢမ်းလဵဝ်သမ်ႉ ပဵၼ်တီႈၵူၼ်းမႃးၶွၼ်ႈ ယူႇဝႆႉတႃႇ ႁဵတ်းၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉၽႂ်မၼ်း။

ၸူဝ်ႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေး မႃးယူႇပွတ်းၼႆႉၼမ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ၊ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ တင်ႈၸႂ် ၵူတ်ႇထတ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၶဝ်ၵူဝ်ပႃးၵူၼ်းသိုၵ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႃးၸွမ်းၵေႃႈ ပိူင်ၼိုင်ႈ၊ ယွၼ်ႉႁႃလၢႆးတၢင်းတႃႇမၢပ်ႇၵိၼ် ငိုၼ်းၵူၼ်းမိူင်း ၵေႃႈပိူင်ၼိုင်ႈၼႆ – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈ။

တေႃႈၼင်ႇ ၶၢမ်ႈၶူဝ်တႆး – ထႆး မၢႆၼိုင်ႈ တႃႈၶီႈလဵၵ်းၼႆႉ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းတႄႉ သင်ဝႃႈ ဢဝ်ၵႃးလတ်း တႆႇၶူဝ်ၶဝ်ႈထိုင်မႄႈသၢႆၼႆ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈၶဝ် ၸႅတ်ႈထၢမ်ၸိုဝ်ႈလႄႈ ဝတ်းဝႂ်ၵႃႈၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ၵူၼ်းၶီႇၵေႃႈ ၸႂ်ႉလူင်းမူတ်းသေၵူတ်ႇထတ်း လႆႈလူင်းပႆၵႂႃႇတေႃႇထိုင်ၾင်ႇထႆး။ ၶဝ်ၵူတ်ႇထတ်း ႁၢဝ်ႈႁႅင်းသေ ၸင်ႇပၼ်လတ်း။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းလုၵ်ႉတၢင်ႇ တီႈသီႇလႅၼ်မႃးပႂ်ႉၶၢမ်ႈၶူဝ် တႃႇလတ်းၶဝ်ႈမိူင်းထႆးၼမ်ၼႆ ၼၢင်းယိင်း ၵူၼ်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၵေႃႉ ၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ –

“ၵူၼ်းၶၢမ်ႈၶဝ်ႈထႆး တၢင်းမႄႈသၢႆၼႆႉ ၼမ်တႄႉၼမ်ဝႃႈ။ ၵူၼ်းပေႃးၶပ်ႉယႆၵၼ် ပႂ်ႉတေႃႇထႅဝ်ဢဝ်ၶိဝ်းၼၼ်ႉ ၼပ်ႉႁဵင်ဢေႃႈ။ ၵူၼ်းၼမ်ၼႃႇ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၵူၼ်းဢၼ်လုၵ်ႉတၢင်းပွတ်းႁွင်ႇ၊ ပွတ်းၸၢၼ်းလႄႈ တၢင်ႇတီႈသီႇလႅၼ်မႃးယူႇၼႆႉ ၼမ်ၼႃႇ။ ၵွပ်ႈၼၼ် တီႈၶူဝ်ၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၵုမ်ႇပဵၼ် ၵူၼ်းတၢင်းပုၼ်ႉၵူၺ်းယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။

မိူဝ်ႈၽွင်း ၵၢၼ်ဢွၼ်ႊလၢႆႊ ၵဵမ်းတိုၵ်ႉႁိူင်းတႄႉ တီႈတႃႈၶီႈလဵၵ်းၼႆႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇလၢႆတီႈ မႃးၶွၼ်ႈတုမ် ၵၼ်ၼမ်။ ဝၢႆးသေ ၶႄႇပၼ်ႁႅင်းဢီးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵႂၢတ်ႇလၢင်ႉပႅတ်ႈ ၸုမ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၵျႃးၽႅၼ်ႉ ၼႂ်းမိူင်းတႆး ယဝ်ႉၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၸိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ဢွၼ်ႊလၢႆႊၵူႈသႅၼ်းသႅၼ်း ၼႂ်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ဢွၼ်ၵၼ်ၽူင်ႉ ပၢႆႈၼမ်။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၽႂ်ၵေႃႈဢမ်ႇထၢင်ႇႁၢင်ႈ ႁဵတ်းၵၢၼ်သင်လီလီ။ ၸုမ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉၵေႃႈ ပႂ်ႉဢဝ် တိုဝ်ႉတၢင်းလီသေ ပႂ်ႉၸူၼ်ပႂ်ႉလၵ်ႉယူႇတႃႇသေႇ။

ၾၢႆႇၼိုင်ႈ ယွၼ်ႉၸုမ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉၵေႃႈ မီးၼမ်လႄႈ ၵူၼ်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ဢမ်ႇႁတ်းႁွင်ႉၵူၼ်းပႅၵ်ႇၼႃႈ၊ ဢမ်ႇႁတ်းႁွင်ႉ ၵူၼ်းမႂ်ႇၶဝ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၸွမ်း ယွၼ်ႉၵူဝ်ထူပ်းၽေး။ ႁဵတ်းၼႆသေ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈမီးၵၢၼ်။ တေပွၵ်ႈ ၶိုၼ်းၵေႃႈ ငဝ်းလၢႆးဝၢၼ်ႈမိူင်း ပႆႇၸၢင်ႈတမ်းၸႂ်။ တေပၢႆႈၶဝ်ႈမိူင်းထႆးၵေႃႈ သမ်ႉယၢပ်ႇလွင်ႈဝတ်းဝႂ်ၶၢမ်ႈမိူင်းထႅင်ႈ ၼၢင်းယိင်း ၵူၼ်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ –

“တႃႈၶီႈလဵၵ်းၵေႃႈ ႁႃၵၢၼ်ယၢပ်ႇၼႃႇ မိူဝ်ႈလဵဝ်။ ပေႃးဢမ်ႇၸႂ်ႈ ၵူၼ်းတင်ႈၸႂ် မႃးႁဵတ်းၵၢၼ်တၢင်းၼႆႉ ၸဵမ်လႂ်တႄႉ ယၢပ်ႇဢေႃႈ။ မၼ်းဢမ်ႇလႆႈတင်ႈတူဝ်တင်ႈၸႂ်သေမႃး။ ပၢႆႈၽေးသေ မႃးၵူၺ်းလႄႈ ၵၢၼ်ငၢၼ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈလႆႈ ၵမ်းလဵဝ်။ ဢၼ်ပႃးမႃးငိုၼ်းဢိတ်းဢွတ်းၵေႃႈ သဵင်ႈမူတ်းလႄႈ ဢွၼ်ၵၼ်ယၢပ်ႇ။ တေၵႂႃႇတၢင်းမိူင်းထႆးၼႆၵေႃႈ သမ်ႉဢမ်ႇမီးပီႈၼွင်ႉလႄႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈလႅၼ်ႈႁႃၽႂ်”- ဝႃႈၼႆ။

ၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ၸိူဝ်းႁွတ်ႈတႃႈၶီႈလဵၵ်းဝႆႉ ယၢမ်းလဵဝ် တေသိုပ်ႇယူႇၵေႃႈ ၼၵ်းၸႂ် ယွၼ်ႉဝႃႈ ၵႃႈယူႇ ၵႃႈၵိၼ်ၵူၺ်းၵေႃႈ ၵႃႈၶၼ်သုင်ၵူႈလွင်ႈ။ ၵႃႈၶၢတ်ႈႁွင်ႈယူႇသဝ်း ၼိုင်ႈလိူၼ်လႂ်ငိုၼ်းထႆး 3,000 – 4,000  ဝၢတ်ႇ ( ႁိမ်း 5 သႅၼ်ငိုၼ်းမၢၼ်ႈ) ပႆႇၼပ်ႉပႃးၵႃႈၵိၼ်ယႅမ်ႉလႄႈ ၵႃႈၸၢင်ႈၵႂႃႇမႃး၊ မၢင်ၸိူဝ်း လႆႈငိုၼ်း မႃး 100 သႅၼ်ပျႃးၵေႃႈ မႃးလႅၵ်ႈလႆႈငိုၼ်းထႆး 5-6 မိုၼ်ႇဝၢတ်ႇၵူၺ်းလႄႈ တႃႇတေတင်ႈတူဝ် ယူႇလွတ်ႈလႆႈၼႆႉ ယၢပ်ႇတႄႉတႄႉ – ၵူၼ်းၸမ်ၸႂ် ၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈ။

ယၢမ်းလဵဝ် ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း ၼႂ်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၼမ်ၼႃႇယဝ်ႉလႄႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၵူတ်ႇထတ်းၵူၼ်း ၶဝ်ႈမိူင်းလႄႈ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈၶဝ် ႁူမ်ႈၵၼ်ၵူတ်ႇထတ်းႁႅင်း။ ၸိူဝ်းၶီႇရူတ်ႉၵႃးၵႂႃႇမႃး ၼႂ်းတႃႈၶီႈလဵၵ်းၵေႃႈ ၺႃးၵူတ်ႇထတ်းႁႅင်း ၺႃးပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ယွၼ်းၵိၼ်ငိုၼ်းၵေႃႈမီး။

သင်ဝႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းလုၵ်ႉတၢင်ႇတီႇသီႇလႅၼ်မႃး ၶီႇၶိူင်ႈမိၼ်မႃးၼႆ ၶဝ်တေထၢမ်တႂ်ႈထၢမ်ၼိူဝ်။ သင်ဢမ်ႇတွပ်ႇၸွမ်းၼင်ႇ ဢၼ်ၶဝ်ထၢမ်ၼႆ ၶဝ်သိမ်းပႃး မၢႆၾၢင် (မၢတ်ႇပူင်ႇတိၼ်ႇ) ထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ။ ၶဝ်တေထၢမ်ဝႃႈ မႃးႁႃၽႂ်၊ မႃးႁဵတ်းသင် တေလိုဝ်ႈသဝ်းတီႈလႂ် ဝႂ်ၶီႇၶိူင်ႈမိၼ်ၵေႃႈ ႁႂ်ႈၼႄလႆႈဢၼ်ၵႂႃႇဢၼ်မႃးၶိုၼ်း ၵမ်းလဵဝ် ဝႃႈၼႆ။