ၼမ်ႉထူမ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း လၢႆၸႄႈဝဵင်း လၢႆဝၼ်းယဝ်ႉ ပႆႇလူတ်းယွမ်း

တႄႇႁူဝ်လိူၼ်ဢေႃႊၵတ်ႊသ်ၼႆႉမႃး ၾူၼ်တူၵ်းထပ်းၵၼ်လၢႆဝၼ်းသေ ၼမ်ႉႁူၺ်ႈၼမ်ႉလွႆ မႄႈၼမ်ႉၵႄးၼမ်ႉ ၼွင်းထူမ်ႈၶဝ်ႈၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်းသူၼ် ၼႂ်းပွၵ်ႉၼႂ်းယွမ်ႇ ၵူၼ်းမိူင်းၸိုင်ႈတႆး ပွတ်းၸၢၼ်း လၢႆလၢႆဝဵင်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းယၢပ်ႇၸႂ်ဝႆႉ။

တီႈဝၢၼ်ႈၼႃးၵူင်း ဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်းၼႆႉ ၼမ်ႉထူမ်ႈႁၢႆႉႁႅင်းမႃး 2-3 ဝၼ်းယဝ်ႉ မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 28/08/2024 ၼမ်ႉ ႁူၺ်ႈၼမ်ႉလွႆလႄႈ ၼမ်ႉပၢၵ်ႈ ၼွင်းၼမ်ႉထူမ်ႈဝၢၼ်ႈၼႃးၵူင်း ႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ ၼမ်ႉတဵင်းသမ်ႉ ၼွင်းဝႆႉၸဵမ် မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 17/08/2024 ပူၼ်ႉမႃး တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇလူတ်းယွမ်း။ ႁူင်းႁဵၼ်း ၼႂ်းဝၢၼ်ႈလႆႈဢိုတ်းဝႆႉ 2 လင်။ ၼမ်ႉထူမ်ႈႁိူၼ်းၵူၼ်း ဝၢၼ်ႈၼႃးၵူင်း 100 လင်ပၢႆ။  

 ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼႃးၵူင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢၼ်ၺႃးၼမ်ႉထူမ်ႈႁိူၼ်းဝႆႉၼၼ်ႉ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ပွတ်းႁွင်ႇတႄႉ ၺႃးၽေးသိုၵ်း ပီႈၼွင်ႉမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်းတႄႉ ၺႃးၽေးၼမ်ႉ။ ၼမ်ႉထူမ်ႈၼမ်ႉၼွင်းၼႆႉ တေပဵၼ်ယွၼ်ႉ 2 လွင်ႈ၊ လွင်ႈၼိုင်ႈတႄႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုတ်ႇၾၢႆၼမ်ႉတီႈၵဵင်းတွင်း၊ ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈသမ်ႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉပႃႇမႆႉမူၺ်ႉ၊ ဢမ်ႇမီးတူၼ်ႈမႆႉ တႃႇတေႁႄႉၼမ်ႉႁူၺ်ႈၼမ်ႉလွႆလႄႈ ၼမ်ႉၸင်ႇထူမ်ႈတူင်ႈၼႃး”- ဝႃႈၼႆ။

တီႈဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း ၼႂ်းဝူင်ႈၼႆႉၵူၺ်း ၾူၼ်ဢမ်ႇတူၵ်းၵေႃႈ ၼမ်ႉတဵင်း ယိုင်ႈၶိုၼ်ႈထူမ်ႈ ၶဝ်ႈၼႂ်းပွၵ်ႉ ၶဝ်ႈထိုင်ပွၵ်ႉၵၢတ်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈလူင်ၾၢႆႇဢွၵ်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈမၢၵ်ႇပိၼ်း၊ ဝၢၼ်ႈပၢင်သၼွင်း၊ ဝၢၼ်ႈတႃႈလႄႈ ဝၢၼ်ႈၼမ်ႉဢုၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၼမ်ႉသုင်ၶိုၼ်ႈမွၵ်ႈ 20 ထတ်း/ ပေႇ။ ၶိုၼ်ႈထိုင်ပိုၼ်ႉၶူဝ်မႂ်ႇၼမ်ႉတဵင်း ဢၼ်ၵေႃႇၵၢႆႇႁဵတ်းဝႆႉ တီႈပွၵ်ႉၵၢတ်ႇ ထိုင်ဝၢၼ်ႈႁူဝ်တိုဝ်ႉ ၾင်ႇၾၢႆႇဢွၵ်ႇတဵင်း။ ၵူၼ်းမိူင်းလၢင်းၶိူဝ်း လၢတ်ႈဝႃႈ ၼမ်ႉထူမ်ႈသုင် ၶႂ်ႈပဵင်းမိူဝ်ႈပီ 2004 ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်လီမႆႈ ၸႂ် ဝႃႈၼႆ။

ၵူၼ်းမိူင်းလၢင်းၶိူဝ်း လၢတ်ႈဝႃႈ – “တၢင်းဝၢၼ်ႈၼမ်ႉဢုၼ်ႇ ဢၼ်လုၵ်ႉလၢင်းၶိူဝ်း ဢွၵ်ႇၵႂႃႇၸူးဝဵင်းမိူင်းပၼ်ႇ ၼၼ်ႉ ၵေႃႈ ၼမ်ႉထူမ်ႈသဵၼ်ႈတၢင်းၶၢတ်ႇဝႆႉ။ ရူတ်ႉၵႃးဢွၼ်ႇ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵႂႃႇမႃး။ ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ ၶူဝ်းၵုၼ်ႇၵိုတ်းၶၢတ်ႇဝႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈဝႃး။ တၢင်းၵႂႃႇဝၢၼ်ႈၼႃးၵူင်းၵေႃႈ ၼမ်ႉၼွင်းထူမ်ႈပႃးသဵၼ်ႈတၢင်း၊ လိူဝ်ၼၼ်ႉ တီႈတႃႈသူပ်းတဵင်းၵေႃႈ ၼွင်းထူမ်ႈၶိုၼ်ႈသုင် ၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇၸၢင်ႈတေႃႉၶူဝ်းၵုၼ်ႇၵႂႃႇမႃးၶိုၼ်ႈလူင်း။ ယၢမ်းလဵဝ် ဝၢၼ်ႈဢိူင်ႇပွၵ်ႉယွမ်ႇ ဢၼ်ၺႃး ၼမ်ႉထူမ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ ၾႆးၾႃႉၵေႃႈ ၶၢတ်ႇဝႆႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈ ႁုင်ၵိၼ်ႁုင်ယႅမ်ႉယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ”- ဝႃႈၼႆ။

ၵူၼ်းထူပ်းၽေးၼမ်ႉထူမ်ႈတႄႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈပၢႆႈဢွၵ်ႇဝၢၼ်ႈဢွၵ်ႇဝဵင်း၊ လႆႈဢွၼ်ၵၼ်ၶၢႆႉ ၵႂႃႇယူႇၸွမ်း ႁိူၼ်းပီႈၽႂ်ၼွင်ႉမၼ်း ၸိူဝ်းမီးတီႈၵွင်းတီႈသုင် ဝႃႈၼႆ။

မိူၼ်ၼႆ ၼင်ႇၵဝ်ႇ တီႈဝဵင်းမိူင်းၼၢႆး ဢၼ်ပဵၼ်ယွင်လူင် မိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၵေႃႈ ဝႃႈလႆႈ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၼမ်ႉႁွင်ႈလူၼ်ႉၾင်ႇသေ ၼွင်းတိူၵ်ႇႁႆႈလွၵ်းၼႃး ၵူၼ်းမိူင်းလူႉသုမ်း 7,000 ဢေႊၶိူဝ်ႊ ၸဝ်ႈသူၼ်ႁႆႈၼႃး လူႉသုမ်းတင်းၼမ် ဝႃႈၼႆ။

ၸဝ်ႈသူၼ် ဝဵင်းမိူင်းၼၢႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပီၼႆႉတႄႉ မႆႈပိူၼ်ႈၵေႃႈ ထိုင်ႁဝ်း ၊ မႆႈႁဝ်းၵေႃႈ ထိုင်ပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၸႂ်ဢမ်ႇလီၸွမ်း ၸဝ်ႈၼႃး တင်းမူတ်းယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်း ဢဝ်ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇ သွမ်ႈႁဵတ်းပဵၼ်ပိူင်လူင် လဵင်ႉသၢႆၸႂ်ၵႂႃႇလႄႈ ပေႃးမီးလွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉၸိူင်ႉၼႆ ၶဝ်ႈဢၼ်တေဢွၵ်ႇႁူင်းမႃးၼႆႉ ၸွင်ႇတေလီယဝ်ႉႁိုဝ်ဢမ်ႇႁူႉ”- ဝႃႈၼႆ။

တီႈဝဵင်းၵဵင်းတွင်းၵေႃႈ ၼမ်ႉတဵင်းယိုင်ႈဝႆႉ 2-3 ဝၼ်းယဝ်ႉ မိူဝ်ႈၼႆႉတႄႉ ၼွင်းလူၼ်ႉၾင်ႇၶဝ်ႈထိုင်ၼႂ်း ပွၵ်ႉၼႂ်းယွမ်ႇၼႂ်းဝဵင်း ၵူၼ်းၸိူဝ်းယူႇႁိမ်းၸမ် ၾင်ႇၼမ်ႉ ၼမ်ႉႁွင်ႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လႆႈငိူင်ႉပၢႆႈဝႆႉ ဝႃႈၼႆ။

တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၸၢင် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၼၼ်ႉ ၾူၼ်တူၵ်းဢမ်ႇထၢတ်ႇလႄႈ ၼမ်ႉလၢတ်ႈ ၼွင်းလူၼ်ႉၾင်ႇ ၶဝ်ႈၼႂ်းပွၵ်ႉ (1) ႁူင်းႁဵၼ်းၼႂ်းပွၵ်ႉၵေႃႈ လႆႈဢိုတ်းဝႆႉသေ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ လႆႈၶၢႆႉၶူဝ်းၶွင် ပၢႆႈသွၼ်ႈယူႇသဝ်း တီႈလွတ်ႈၽေး။

တီႈထုင်ႉပူင်း ဢၼ်ၶဝ်ႈသၢၼ် ဢွၵ်ႇၼမ်သေပိူၼ်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆးၵေႃႈ တႄႇဝၼ်းတီႈ 14 ၼႆႉ ၼမ်ႉတၢမ်ၽၢၵ်ႇ ၼွင်းလူၼ်ႉၾင်ႇထူမ်ႈ 19 ဝၢၼ်ႈ ဢၼ်ယူႇၸွမ်း ၾင်ႇၼမ်ႉ ထူမ်ႈၶဝ်ႈၼႂ်းသူၼ်ႁႆႈၼႃး ၶဝ်ႈၼႂ်းၼႃႈ ထုၵ်ႇၼမ်ႉထူမ်ႈလူႉ ၵွႆ ၼႃႇလိူဝ်သေ ၵူႈပီ ဝႃႈၼႆ။

မႄႈၼမ်ႉတၢမ်ၽၢၵ်ႇ ၼွင်းထူမ်ႈမႃးထိုင် တၢင်းဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ ၶဝ်ႈၼႃးၼဝ်ႈ ၸဝ်ႈသူၼ်ၸဝ်ႈၼႃး လူႉသုမ်းတင်းၼမ် ဝႃႈၼႆ။

ၸဝ်ႈၼႃး ဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ– “ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၼမ်ႉယွမ်းဝႆးဝႆး ၼမ်ႉထူမ်ႈ 10 ဝၼ်းပၢႆ ယဝ်ႉလႄႈ တူၼ်ႈၶဝ်ႈၵေႃႈၼဝ်ႈမူတ်းယဝ်ႉ ပီၼႆႉတႄႉ သုမ်းတင်းမူတ်း ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁိုဝ်။ ၼိုင်ႈပီၼိုင်ႈပီ လႆႈလူင်းငိုၼ်းတိုၼ်းၼႂ်းၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇယွမ်း 40 သႅၼ်ပျႃး။ ပီၼႆႉတႄႉ ၶဝ်ႈၵေႃႈသုမ်း ငိုၼ်းၵေႃႈသုမ်းမူတ်း ၶဝ်ႈတႃႇၵိၼ်ပီၼႃႈဢမ်ႇမီး၊ တၵ်းတေလႆႈသိုဝ်ႉၵိၼ်လႄႈ တၵ်းတေႁူပ်ႉတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇဢမ်ႇႁၢင်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။

တီႈဝဵင်းၵႃလီႉ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၼၼ်ႉ ၾူၼ်တူၵ်း ဢမ်ႇထၢတ်ႇလႄႈ ၼမ်ႉလွႆယိူင်း လေႃႈလူင်းလွႆ ၼွင်းယိုင်ႈ ၶဝ်ႈၼႂ်းဝဵင်း ပွၵ်ႉသွင်၊ သၢမ်၊ ႁႃႈလႄႈ ၼႂ်းၵၢတ်ႇ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၵႂႃႇမႃးႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉယၢပ်ႇ ဝႃႈၼႆ။

ၸုၸုၸၢၼ်ႇၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇ ၾၢႆႇၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇတႄႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ – ၾူၼ်တေတူၵ်းတေႃႇထိုင်ၼႂ်း လိူၼ်သႅပ်ႊထႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ၾူၼ်တေတူၵ်းႁႅင်း ၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈၵၢတ်ႇလေႃႉ၊ ၸႄႈတွၼ်ႈတူၼ်ႈတီးလႄႈ ၸႄႈတွၼ်ႈလၢင်းၶိူဝ်း၊ ၸႄႈတွၼ်ႈမိူင်းသၢတ်ႇ ၊ တႃႈၶီႈလဵၵ်း၊ ၵဵင်းတုင် ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ ၼမ်ႉႁွင်ႈၼမ်ႉၵႄး ၸၢင်ႈၼွင်းလူၼ်ႉၾင်ႇ ၶဝ်ႈထူမ်ႈၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်းဝဵင်း။ ႁႂ်ႈလႆႈဢွၼ်ၵၼ် ၾၢင်ႉယူႇၾၢင်ႉၵိၼ်ၵၼ် – ဝႃႈၼႆဝႆႉ။

တီႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇတႄႉ ပီၼႆႉ ၼမ်ႉသၢႆၼွင်းထူမ်ႈ ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၵမ်းထူၼ်ႈ 6 ယဝ်ႉ လႆႈ ႁူႉၼင်ႇၼႆ။ 

တႅမ်ႈ – ယိင်းသဵဝ်ႈၶၢဝ် (ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ်)