ငဝ်းလၢႆး မိူင်းမၢၼ်ႈ ၼႂ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈလႆႈမႆႈၸႂ်ယူႇလႄႈ တေလႆႈၶၢတ်ႈၶႅၼ်ႈဝႆႉႁူဝ်ႉသၢမ်ႁၢဝ်း။ ၼိုင်ႈ – ဢၼ်တေႁဵတ်းႁႂ်ႈ ပဵၼ်သိုၵ်းၵၢင်မိူင်း၊ သွင် – ဢၼ်တေဝဵၼ်ႉပွႆႇမိူင်းမၢၼ်ႈပႅတ်ႈ ၼွၵ်ႈၶွပ်ႇ ဢေသီယၼ်၊ သၢမ် – ဢၼ်တေ ၶဝ်ႈၵႅဝ်ၸွမ်းလိူင်ႈၵၢၼ် တၢင်းၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇၶႂၢင်းပၼ်လႆႈၼႆ ဝၢင် ယီႈ ပၢၵ်ႇလၢတ်ႈထိုင် ၶုၼ်ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇမိူင်းၼွၵ်ႈ လၢဝ်း၊ ထႆးလႄႈ မၢၼ်ႈ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 16 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ။
ဢၼ်ၼႆႉ မၢႆထိုင်ဝႃႈ ၶႄႇတၵ်းတေၸုၵ်း ၸၢင်ႈၵႅတ်ႇၶႄပၼ် ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်းပိုၵ်းယဝ်ႉႁႃႉ ဢမ်ႇၼၼ် တေႁဵတ်းၽီသွင်ၼႃႈ ၽႃႉသွင်ၶူမ်း ၼင်ႇပၵ်းၵဝ်ႇပိူင်ၵဝ်ႇၵူၺ်းႁိုဝ်ၼႆ တႃႉလီဝႆႉၼၵ်းၼပ်ႉၸင်ႈၸွမ်းယူႇ။
ၶႄႇၼႆႉ ၵဵဝ်ႇလိူင်ႈၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈသေ ၽႂ်တေဢမ်ႇလႆႈၶဝ်ႈၵႅဝ်ၸွမ်းၼႆ လၢတ်ႈမႃးၸဵမ်ပိုင်း ႁၢၼ်ႉတေႃႇမိူဝ်ႈ လဵဝ်သေတႃႉ တၢမ်တူဝ်မၼ်းတႄႉ ၶဝ်ႈထိုင်ႁွင်ႈၼိူဝ်ဝႆႉၵွၼ်ႇယဝ့်။ ၸဵမ်မိူဝ်ႈပီ 2022 ဝၢင်ယီႈ ယၢမ်ႈလၢတ်ႈမႃး ယၢမ်းမၼ်း ၶိုၼ်ႈႁွတ်ႈပၢင်ၵုမ် လၢၼ်ႉၸၢင်ႉ – မႄႈၶွင် တီႈပူးၵမ်ႇၼၼ်ႉယူႇ၊ မိူင်းၶႄႇ ႁၼ်လီ ၵမ်ႉယၼ် ၸွမ်းတႃႇႁႂ်ႈတုမ်ႁူဝ်ၵၼ်ၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃ တႂ်ႈႁူမ်ႈပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်းၼႆ ပွၵ်ႈၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇယွမ်းႁူပ်ႉ မဢလ။
ပွၵ်ႈၼႆႉတႄႉ ႁူပ်ႉပႃးတၢၼ်းသူၺ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်ပေႃႈလဵင်ႉၵဝ်ႇလႄႈ ဢၼ်တိုၵ်ႉမီး ဢေႃးၸႃႇ သုမ်ႇငုမ်း လႆႈၼိူဝ် မဢလ ၼၼ်ႉၵွၼ်ႇ။ တၢၼ်းသူၺ်ႇ ၶေႃယွၼ်းထိုင်ဝၢင်ယီႈ ႁႂ်ႈၸွႆႈလူလွမ်ၵွပ်ႇၵူႈပၼ် လွင်ႈၼိမ်တဵင်ႈၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ငိၼ်းဝႃႈၼႆလႄႈ မိူၼ်တင်းပိူင်းၼႄ လွင်ႈမဢလ ဢမ်ႇထိင်းပေႉလႆႈတပ်ႉသိုၵ်းမၼ်း တႃႇတိုၵ်းတေႃးၶိုၼ်း ၸုမ်းၸၢဝ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ဢၼ်တဵမ်မိူင်းယူႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ပေႃးၼၼ် ၶႄႇၼႆႉ ၸွင်ႇတေတဵၵ်းၾၢႆႇၼိုင်ႈ ယွင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈတႄႉယူႇၼႄႇ။ တူၺ်းၸွမ်းယၢင်ႈတိၼ် ၵႃႈ ၵွၼ်ႇပူၼ်ႉမႃးၸိုင် ၶႄႇၼႆႉတိုၼ်းၸႂ်ႉ လၢႆးၽီသွင်ၼႃႈၽႃႉသွင်ၶူမ်းၵူၺ်း။ တႃႇတေၾႃႈ ပႅတ်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈလုမ်း လုမ်းသေ ပူင်ၸႂ် ၸွႆႈထႅမ်ၾၢႆႇၼိုင်ႈလုမ်းလုမ်းၼႆႉ ၶေးပဵၼ်ယၢပ်ႇယူႇ။ ဢမ်ႇၸွႆႈၾၢႆႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတင်းလူင်ၵေႃႈ မွၵ်ႈ FPNCC (ၸုမ်း ဢူၺ်းလီၽၢၵ်ႈၼိူဝ်) တႄႉၵေႃႈ ၶႄႇတိုၼ်း တေဢမ်ႇပႆႇပွႆႇ။
ပေႃးၸဵၼ်းတူၺ်း ၸုမ်းၸၢဝ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈပတ်းပိုၼ်ႉၼႆ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းသၢမ် ပီပၢႆမႃး ယင်းပႆႇ မီးၶေႃႈမၼ်ႈၵၢၼ်မိူင်းၵၼ် ၼႅၼ်ႈၼႃၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇ။ ဢၼ်ၼႆႉ ၸၢင်ႈပဵၼ်လွင်ႈလိူင်ႈဢၼ်တေႁဵတ်းႁႂ်ႈမိူင်းၶႄႇ ယိၼ်းမႆႈၸႂ် ၸွမ်း ငဝ်းလၢႆးမိူင်းမၢၼ်ႈ ဝၢႆးၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ ပူတ်းတူၵ်းၼၼ်ႉယူႇ။ လင်ၵတႃႇၾီႇတူၵ်းယဝ်ႉ လိပ်ႉပီးယႃး ယုင်ႈယၢင်ႈယွၵ်းယွႆၵႂႃႇ မိူၼ်ႁိုဝ်ၼႆ လႆႈႁၼ်မႃးယဝ်ႉၼႃႇ။
ၸင်ႇၼၼ် ႁူႉယူႇဝႃႈ မဢလၼႆႉ ဢမ်ႇၶီႈၶႆၼႆ ၵေႃႈယႃႇ တႃႇတေပွႆႇႁႂ်ႈယူင်ႉယႂ်းတပ်ႉသိုၵ်း ယူတ်ႇယၢတ်ႈ လူႉပင်းတႄႉၵေႃႈ ၶႄႇတေဢမ်ႇပွႆႇပဵၼ်ငၢႆႈငၢႆႈသႄႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တပ်ႉသိုၵ်းဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတင်းလၢႆ ဢမ်ႇယွမ်း ႁပ်ႉႁၼ်လီ ၼၼ်ႉ မိူင်းၶႄႇလူင် တေႁဵတ်းႁိုဝ်ၵွပ်ႇၵူႈၵဵဝ်ႇၾူတ်ႇဢဝ်မၼ်း။ ၸႂ်ႉၸတ်းႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈမႂ်ႇယဝ်ႉ ၽွတ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈသေ ႁႃလၢႆးဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် ပိူဝ်ႈတႃႇမွတ်ႇယဵၼ်လွင်ႈပိုတ်းတိုၵ်းၵၼ် ၶႂ်ႈဝႃႈ ၼႆယူႇ။
ၵူၺ်းၵႃႈ တႃႇတေ တႄႇၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈၼၼ်ႉ ၸွင်ႇၽႂ်ပႃႈႁၼ်ငိူၼ်ႈၶႆမၼ်းႁိုဝ်။ မိူဝ်ႈၶႃထူပ်းၵၼ် မဢလ ဝႃႈတႃႇၶိုင်ပဵၼ်ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼႆ ၼႂ်းလိူၼ်ဢွၵ်ႊထိူဝ်ႊပိူဝ်ႊ တေလူင်းၵဵပ်း သဵၼ်ႈသၢႆမၢႆႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းၵႂႃႇ ၸွမ်းလူၺ်ႈမုင်ႉႁေႃ ႁိူၼ်းလႂ်မီးဝႆႉၼႆလႄႈ ဝၢင်ယီႈၵေႃႈဝႃႈ တေၸွႆႈထႅမ် လၢႆးၵၢၼ်ယူႇ ၼႆယဝ်ႉ။
ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ဢၼ်မဢလဝႃႈ တေဢၢၼ်းႁဵတ်း ၼႂ်းႁၢင်ပီ 2025 ၼၼ်ႉ ၸွင်ႇတေပဵၼ်လႆႈ ႁူးဢွၵ်ႇပၼ်ႁႃ ၵၢၼ်မိူင်းယူႇႁႃႉ။ လွင်ႈၼႆႉ ၸိူဝ်းၸုမ်းၸၢဝ်းယိပ်းၵွင်ႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ လႅပ်ႈပႆႇငိၼ်းၽႂ်ဢုပ်ႇလၢတ်ႈၸွမ်း၊ ၸိူဝ်းၵူၼ်းၵၢၼ်မိူင်းၵေႃႈ ၼွၵ်ႈလိူဝ်ၵူၼ်းၸိူဝ်း ၵႂႃႇယွၼ်းတၢင်ႇမၢႆၾၢင် (မၢတ်ႈပူင်ႇတိၼ်ႇ) ဝႆႉၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပေႃးမီးၵေႃႉသူၼ်ၸႂ်၊ ၵူၼ်းမိူင်းတင်းလၢႆ ယိင်ႈၶႅၼ်းထူၼ်ႈယဝ်ႉ။
လႆႈတၢႆလႆႈႁၢႆ လႆႈလူႉလႆႈလႅၼ်ႈ ယွၼ်ႉၽေးသိုၵ်းသိူဝ်ငရၢႆး မိူင်းၵူၼ်းလူင်ယူႇလႄႈသင်၊ လႆႈဢိုပ်းလႆႈယၢၵ်ႈ ယွၼ်ႉ ၵၢၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ ယၢပ်ႇယဵၼ်းလႄႈသင်၊ လႆႈႁိူဝ်ႉလႆႈၶီ ယွၼ်ႉပၢႆးၵၢၼ်သွၼ်ၵၢၼ်ႁဵၼ်း လုၵ်ႈလၢင်းၵၢင်တဝ်ႈလႄႈသင် ႁိုဝ်တေတၼ်းသူၼ်ၸႂ်ၼိူဝ် ၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈၼၼ်ႉသႄႈ။ လမ်ႇလွင်ႈသုတ်းၼႆႉ မီးတီႈၸုမ်းၸၢဝ်းသွင်ၾၢႆႇ ဢၼ်တိုၵ်းတေႃးၵၼ်ယူႇၼၼ်ႉဢေႃႈ။
ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႊၼႆႉ ၸွင်ႇၶႂ်ႈႁဵတ်းပဵၼ်ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈသေ ၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃၵၢၼ်မိူင်းတႄႉယူႇႁႃႉ။ ဝႃႈလႃး ၶႂ်ႈဢဝ် ၶၢဝ်းယၢမ်းလိုဝ်ႈႁိူဝ်ႉၸူဝ်ႈၵႅပ်ႉ ပိူဝ်ႈတႃႇတိုၵ်းဢဝ်ၶိုၼ်း ၼႃႈလိၼ်ဢၼ် လႆႈပွႆႇသုမ်းပႅတ်ႈၼၼ်ႉ ၵူၺ်းႁိုဝ်။
တေဝႃႈ ၾၢႆႇၸုမ်းၸၢဝ်းၸိူဝ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတိုၵ်းတေႃး ဢွင်ႇပေႉဝႆႉသေ ၸႂ်ၶိုၼ်ႈၸႂ်ၵီႈဝႆႉယူႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸွင်ႇပႃႈထိုင်တီႈ ၶုၺ်ႉႁၼ်ဝႃႈ ဝၢၼ်ႈသူၼ်ၸိုင်ႈမိူင်းၼႆႉ ယွၵ်းယွႆလူႉပင်းထိုင် တီႈၶွၼ်ႈၵူၼ်ႈသုတ်းၵွႆထၢၼ်ႈ ပေႃးဢမ်ႇၸၢင်ႈႁၼ်လၢႆး တေပူၵ်းပွင်တင်ႈၶိုၼ်ႈၶိုၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉႁိုဝ်။
ၵွၼ်ႇသွင်ၾၢႆႇၼႆႉ ပႆႇယွမ်းႁပ်ႉပဵၼ်ႁွႆႈလဵဝ်ၵၼ်ဝႃႈ ထိုင်ယၢမ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵႄႈလိတ်ႈယဝ်ႉၼႆတႄႉ တႃႇတေႁဵတ်းပဵၼ်လႆႈ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈလူင်ၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇငၢႆႈ။ တိူၵ်ႈတီႈဝႃႈ တိုဝ်ႁူဝ်ႁဵတ်းပဵၼ်ယူႇၵေႃႈ ၸွင်ႇတေ ၸႂ်ႈႁူးဢွၵ်ႇပၼ်ႁႃ ၵၢၼ်မိူင်းလႆႈၼႄႇ။
မိူၼ်ၼႆ ၼင်ႇၵဝ်ႇ ၵူၼ်းၸိူဝ်းတေလူင်း လိူၵ်ႈတင်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ တေလႆႈၶဝ်ႈပဵၼ်ၸုမ်းၸၢဝ်းၵေႃႉၵူၼ်း ဢၼ်တႅၼ်းတၢင်ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉတႄႉမီးမီးသေ ၶတ်းၶၢၼ်ႉတိုၵ်းတေႃး လူၺ်ႈဢမ်ႇတူၺ်းတေႃႇ သုၼ်ႇလဵဝ်ပဵၼ် ယႂ်ႇၼၼ်ႉၵွၼ်ႇ ၸင်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်း ပၵ်းၸႂ်သူၼ်ၸႂ် ပၼ်သဵင်တွတ်ႈမႄးယဝ်ႉ။
ၵွမ်ႉၵူၺ်းဢၢၼ်းႁဵတ်း လၢႆးမႃႉပိတ်ႉဢမ်ႇလိုမ်းတိၼ် ၶိၼ်ပွင်ပိူဝ်ႈတႃႇၽၢမ်းတႃ ၵူၼ်းမိူင်းၵူၺ်းတႄႉ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တေပဵၼ်ၼမ်ႉလၢႆးတႃးယႃမူၼ်ႇသေ ၽႂ်ႁဵတ်းၽႂ်ႁပ်ႉၵေႃႈ တၵ်းပဵၼ်ၽူႈပႅတ်ႉလႅၼ်ၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ ဢၼႃႇၵၢတ်ႈ ၸိုင်ႈမိူင်းၵူၺ်းယဝ်ႉ။
