ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း ၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 မႃးၼႆႉ သိုၵ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၵုမ်းလႆႈဝႆႉလၢႆဝဵင်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ႁဵတ်း ႁႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇႁၢၼ်ႉၸႂ်သေ ၶိုၼ်းၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်း မႃးယိုဝ်းမၢၵ်ႇလူင်သႂ်ႇ ၶိူဝ်း ယႂ်း မိူၼ်ၼင်ႇ – လၢဝ်ႇၵၢႆး ၊ ၵျွၵ်ႉမႄး ၊ လႃႈသဵဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈၸႄႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီၼႆႉၵေႃႈ ဝၢႆးလင် သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၵုမ်းလႆႈမႃးၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယူႇယူႇမႃးပွႆႇမၢၵ်ႇ တိူဝ်ႉသႂ်ႇ ႁိူၼ်းယေးလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းလူႉတၢႆၼမ်မႃး ၵူႈမိုဝ်ႉၵူႈဝၼ်း။
ၸဵမ်မိူဝ်ႈ ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်း – TNLA ၊ MNDAA လႄႈ AA ၶဝ် ႁူမ်ႈၵၼ် တႄႇၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 မႃး ၵူၼ်းမိူင်းလၢႆၸႄႈဝဵင်း ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လႆႈလူႉႁၢႆတၢႆၸွမ်း ၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင် ၸိူဝ်းဢမ်ႇတၢႆ ဢမ်ႇႁၢႆၵေႃႈ လႆႈၶၢမ်ႇတၢမ်ႇပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ် လႆႈဢိုပ်းလႆႈယၢၵ်ႈ လႆႈပၢႆႈလႆႈၼီ တုၵ်ႉၶၸွမ်း ဢမ်ႇယဝ်ႉဢမ်ႇဝၢႆး။
မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈၸႄႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉၵေႃႈ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၵုမ်းလႆႈဝႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈႁူဝ်ပီ 2024 ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ယူႇယူႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈမႃးယိုဝ်း၊ မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇၼႂ်းဝဵင်း။ ထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 03/07/2024 ဝၼ်းဢၼ်သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ၶဝ်ႈလေႃႇတိုၵ်း တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ် မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇယႂ်ႇသႅၼ်း 500 ပွင်ႊ တိူဝ်ႉသႂ်ႇ ႁိူၼ်းယေး၊ ဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်လႄႈ ဢွင်ႈတီႈ ၵူၼ်းမိူင်းလၢႆတီႈ။
လွင်ႈၼႆႉ ၵဝ်ႉငဝ်ႈသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း ၸိုင်ႈတႆး SHRF ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 06/08/2024 ၼၼ်ႉဝႃႈ ၼႂ်းလိူၼ်ၵျူႊလၢႆႊၼႆႉၵူၺ်း ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇလူင်သႂ်ႇ ၼႂ်းသႅၼ်ဝီလႄႈ ႁဵတ်း ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း လူႉတၢႆ 13 ၵေႃႉ ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်း 24 ၵေႃႉ ၊ ႁိူၼ်းယေး လူႉၵွႆ 40 ပၢႆ ၊ ႁူင်းႁဵၼ်းၵွႆ 3 လင် ဝႃႈ ၼႆဝႆႉ။
ဝၼ်းတီႈ 03/07/2024 ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်မၢၵ်ႇလူင် ဢၼ်မီးၼမ်ႉၼၵ်း 500 ပွင်ႊၼၼ်ႉ ပွႆႇသႂ်ႇတီႈႁိမ်းႁူင်းပလိၵ်ႈသႅၼ်ဝီလႄႈ တိူဝ်ႉၺႃးႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းမိူင်း လူႉၵွႆၸွမ်း 10 လင်။
ဝၢႆးၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်းမႃးပွႆႇမၢၵ်ႇလူင်သႂ်ႇ တီႈဢိူင်ႇမိူင်းလီ ဢၼ်မီးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းတူၵ်း ႁၢင်ႇ ၵၼ်တၢင်း ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ 10 ၵီႊလူဝ်ႊမီႊတိူဝ်ႊၼၼ်ႉ ထႅင်ႈ 6 ပွၵ်ႈ။ ဢၼ်ႁၢႆႉၸႃႉႁၢဝ်ႈႁႅင်းၼႃႇတႄႉ ပဵၼ်ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 18/07/2024 ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇလူင် ဢၼ်ၼမ်ႉၼၵ်းမီး 500 ပွင်ႊ တီႈၼႂ်းၵၢတ်ႇလူင်သႅၼ်ဝီ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းလူႉတၢႆ 20 ၵေႃႉ ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်း 10 ၵေႃႉ။ တူဝ်တၢႆၵူၼ်းမိူင်းမၢင်ၵေႃႉ ယွၵ်းယွႆပုတ်းၶၢတ်ႇပေႃးဢမ်ႇၶႂ်ႈၵိုတ်းသင်။
ထိုင်မႃး ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 25/07/2024 ၼႆႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇလူင်သႂ်ႇၼႂ်း ပွၵ်ႉ 2 ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ထႅင်ႈႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းမိူင်းလူႉၵွႆ ဢမ်ႇယွမ်း 10 ။ မၢၵ်ႇဢၼ်မႃးတူၵ်းသႂ်ႇ တီႈၼႆႈၼႆႉ တူၺ်းႁွႆးမၼ်းယႂ်ႇသေ မၢၵ်ႇလူင်သႅၼ်း ဢၼ်မီးၼမ်ႉၼၵ်း 500 ပွင်ႊၼၼ်ႉ ထႅင်ႈၵွၼ်ႇၼႆ ၼႂ်းလိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၼၼ်ႉပႃးဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၽိုၼ်ၼႆႉသေ ၸၢႆးႁေႃသႅင် ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ SHRF လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ –
“ပိူင်လူင်မၼ်းတႄႉ ယူႇတီႈၸုမ်းႁဝ်းၶႃႈ သၢၼ်ၶတ်း ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ။ မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈသႅၼ်ဝီၼႆႉ ပၢင်တိုၵ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးသေ ပေႃးယဵၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၶဝ်သမ်ႉ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်မႃးပွႆႇ ဢဝ်မၢၵ်ႇလူင်မႃးယိုဝ်း ၸိူင်ႉၼႆ လႆႈဝႃႈ ၶဝ် တွပ်ႇတႅၼ်းၶိုၼ်း ဢမ်ႇမႅၼ်ႈလွၵ်းမႅၼ်ႈလၢႆးမၼ်း”- ဝႃႈၼႆ။
ပေႃးတူၺ်း ၽိဝ်မၼ်းၵူၺ်းတႄႉၵေႃႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆးၼႆႉ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၸုမ်းၼိုင်ႈလႄႈ ၸုမ်းၼိုင်ႈ ႁႅမ်ၵၼ်ၶိုၼ်း။ ပေႃးတူၺ်းလိုၵ်ႉလိုၵ်ႉတႄႉ ပဵၼ်ၽႅၼ်ၵၢၼ် ဢၼ်မိူင်းၶႄႇ – မိူင်းမၢၼ်ႈၶဝ် တေဢၢၼ်းႁဵတ်းသဵၼ်ႈတၢင်း ရူတ်ႉၾႆးလႄႈသင်၊ တႃႇပိုတ်ႇသဵၼ်ႈတၢင်းၵႃႉၶၢႆ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ လႄႈသင်။ လိူဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ တေမီးပႃးသၢႆ တေႃႈၼမ်ႉမၼ်း ၸိူဝ်ႉၾႆး တေႃႈၵႅတ်ႉသ်ၶဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ ပၼ်ႁႃပိုတ်း ယိုဝ်းၵၼ်ၼႆႉ ၸင်ႇဢမ်ႇယဝ်ႉဢမ်ႇဝၢႆးၼႆ ၸၢႆးႁေႃသႅင် SHRF လၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။
ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉ တႄႇၸဵမ်မိူဝ်ႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်း လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင်မႃး မီးပၼ်ႁႃၵၢၼ်မိူင်း ၵၢၼ်သိုၵ်း မႃးယူႇတႃႇသေႇ။ ထိုင်မႃးပီ 2021 ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ယိုတ်းမိူင်းထႅင်ႈသေ ၼႆႉၵေႃႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၵူႈသႅၼ်းထၢၼ်ႈ ၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်း လုၵ်ႉႁိုၼ်ႇသၢၼ်ၶတ်းသေဢမ်ႇၵႃး ဢွၵ်ႇ မႃးထႅင်ႈ ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉထႅင်ႈလၢႆၸုမ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်း PDF ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ပၢင်တိုၵ်း ပၼ်းၸွတ်ႇတူဝ်ႈမိူင်းသေ ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၶိုင်ယိုတ်း ဢဝ်ဝဵင်းၼိုင်ႈယဝ်ႉ ဝဵင်းၼိုင်ႈ။ ၶႄႇ ယူႇၵၢင်သေ သိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်း လႆႈဢုပ်ႇၵၼ်မႃး လၢႆပွၵ်ႈယဝ်ႉ။ ယၢမ်ႈတူၵ်းလူင်း ၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ်ယူႇၵေႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်ၼင်ႇဢုပ်ႇၵၼ်ဝႆႉ။
လွင်ႈဢၼ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ဢဝ်ႁိူၼ်းယေးဝၢၼ်ႈသူၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ဝႆႉပဵၼ်ပဝ်ႉမၢႆၵၢၼ်သိုၵ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ် ဢၼ် ၽိတ်းပိူင်သိုၵ်း ၽိတ်းပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈၸိုင်ႈမိူင်းလႄႈ ၽိတ်းၶေႃႈတူၵ်းလူင်း ၵျီႊၼီႊဝႃႊၶွၼ်ႊ ဝႅၼ်ႊသျိၼ်ႊ။
သိုၵ်းၸုမ်းလႂ်ၵေႃႈယဝ်ႉ တၵ်းလႆႈႁဵတ်းၸွမ်းပိူင်သိုၵ်း ဢၼ်တေဢမ်ႇတုမ်ႉတိူဝ်ႉတေႃႇၵူၼ်းမိူင်း ၼၼ်ႉ ၵူႈၸုမ်း ယဝ်ႉၼႆ ၸၢႆးႁေႃသႅင် ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ SHRF လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈၼင်ႇၼႆ –
“ပေႃးဢဝ်ပိူင်လုမ်ႈၾႃႉ UN ဝႃႈ ဢဝ်ပိူင်သိုၵ်းဝႃႈၼႆ ဢၼ်ၼႆႉ ၶဝ်ၽိတ်းပၵ်းပိူင်တႄႉတႄႉ။ ပိုၼ်ႉတီႈ ၵူၼ်းယူႇသဝ်းၼႆႉ တေဢမ်ႇလႆႈယိုဝ်းၵွင်ႈ၊ တေဢမ်ႇလႆႈပွႆႇမၢၵ်ႇ၊ တေဢမ်ႇလႆႈၸႂ်ႉ ၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်း ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ လွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈပူၼ်ႉပႅၼ်ႈတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ။ ၶဝ်ဢၢင်ႈဝႃႈ သိုၵ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ် ယူႇဝႆႉၸွမ်းၸိူဝ်း ဢွင်ႈတီႈၵူၼ်းမိူင်းၼႆသေ ပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇ။ တေလႆႈလွၵ်းလၢႆးၸိူင်ႉၼႆ ပဵၼ်ဢၼ်ပူၼ်ႉ ပႅၼ်ၵေႃႈဝႃႈ လၢႆးမိူၵ်ႈမႂ်ႈၼႆၵေႃႈဝႃႈလႆႈ”- ဝႃႈၼႆ။
ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုဝ်းမၢၵ်ႇလူင်သႂ်ႇပိုၼ်ႉတီႈ ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းၼႆႉ ယူႇတီႈ ၸုမ်းၵဵဝ်ႇၶွင်ႈလႄႈ သင် ယူႇတီႈ UN ၶဝ် ၵဵပ်းၶေႃႈမုလ်းဝႆႉၵေႃႈ မီးယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တႃႇတေဢဝ်လိူင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႆႈ ၵမ်း သိုဝ်ႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉသမ်ႉ တိုၵ်ႉမီးလွင်ႈၶွင်ႈၶမ်ဝႆႉ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ မိူင်းတႆး (မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ႈမၢၼ်ႈ) ၼႆႉသမ်ႉ တူၵ်းယူႇၼႂ်းၵႄႈၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်မီးဢၢမ်း ၼၢတ်ႈယႂ်ႇ။ ယွၼ်ႉၼၼ် မိူင်းတႆးၼႆႉ ပၢင်တိုၵ်း တေ သိုပ်ႇပဵၼ်ထိုင်မိူဝ်ႈလႂ် ၽႂ်ပႆႇၸၢင်ႈလၢမ်းလႆႈ။ ဢၼ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းၵမ်းသိုဝ်ႈတႄႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်း။
ယူႇတီႈ UN ၵေႃႈ ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈသၢၼ်ၶတ်း ပၼ်ၾၢင်ႉလွင်ႈပိုတ်းယိုဝ်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းမိူင်းၼႆ ယူႇၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈတုမ်ႉယွၼ်ႈတိူဝ်ႉယမ်သင်။ ၵူၼ်းမိူင်းၵူၺ်း တေၸၢင်ႈဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းတူဝ်ၵဝ်ႇလႆႈ ႁဝ်းႁႃးၼင်ႇၵၼ်ၵူၺ်း ဢၼ်တေၸၢင်ႈတူၺ်းထိုင်ၵၼ်လႆႈ ၊ ၵူၼ်းမိူင်း လူဝ်ႇလႆႈဢဝ်တူဝ် လွတ်ႈဝႆႉၵွၼ်ႇ တူၺ်းသၢႆငၢႆငဝ်းလၢႆးဝၢၼ်ႈမိူင်းသေ ထုၵ်ႇဝႄႈၵေႃႈ ငိူင်ႉဝႄႈဝႆႉၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေၸၢင်ႈ လွတ်ႈၽေးယဝ်ႉၼႆ ၸၢႆးႁေႃသႅင် ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ SHRF လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။
