ၵၢၼ်ပိုတ်းတိုၵ်း တီႈမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်ဝႆႉယူႇ ၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ပိူဝ်ႈတႃႇၶိုင်သၢင်ႈ လွင်ႈပဵၼ်တၢင်း ၵၢၼ် လိူင်ႈသိုၵ်း Military Legitimacy ၵူၺ်းႁႃႉ ဢမ်ႇၼၼ် ပိူဝ်ႈတႃႇၶူၼ်ႉၶီး ပိူင်ႁေႃၶမ်း သိုၵ်း ပိုၼ်ႉတီႈ Local Warlord ယူဝ်ႉၼႆ တူၺ်းၸွမ်းတၢင်းႁဵတ်း ၶွင်ၸိူဝ်းၸုမ်းၸၢဝ်းပေႉ ၵၢၼ်တိုၵ်းၶဝ် ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ သိုဝ်ႇသၢၼ်တေႃႇၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈသေ ၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်း ၵမ်ႈၽွင်ႈ လွမ်မႆႈၸႂ်ၵေႃႈ မီးမႃးယဝ်ႉ။
ၸိူဝ်းၸုမ်းၸၢဝ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၶဝ် ဢွၼ်ပိုတ်းတိုၵ်းတေႃႇၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ပၢၵ်ႇဢွၵ်ႇဝႃႈ ပဵၼ်တႃႇၵွႆ ႁၢင်လၢင်ႉထွၵ်ႇပႅတ်ႈၵၼ် တွၼ်ႈတပ်ႉသိုၵ်း ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃးၸွမ်းၼႂ်းၵၢၼ်မိူင်းၼၼ်ႉသေ ပူၵ်း ပွင်ၾႅတ်ႊၻရႄႊ တီႊမူဝ်ႊၶရေႊၸီႊ ၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇၼႆယူႇ။ ၸုမ်းၸၢဝ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၸိူဝ်း မီးၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်မိူင်းၼႆႉ ယဵပ်ႇၸွမ်းလွၵ်းဢူၼ်ႈ ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈသေ တင်းပၼ်ႈၵႅၼ်ႇ ႁႂ်ႈၼႃႈ လိၼ်တႂ်ႈၵုမ်းၵမ်ၶဝ် တိူဝ်းၼႅၼ်ႈၼႃ၊ တင်းၶတ်းၸႂ် ၶႂၢၵ်ႈႁႂ်ႈၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ထႅင်ႈယူႇလႄႈ ၸင်ႇဝႃႈ လီလႆႈမႆႈၸႂ် ၸွမ်းၼင်ႇလၢတ်ႈမႃး တီႈၼိူဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ။
ပေႃးဢဝ်တၢင်းႁၼ် Morten B. Pedersen ၵေႃႉပဵၼ်ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇ လိူင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ႁၢပ်ႇၵၢၼ် တီႈ Australian Defence Force Academy ၼၼ်ႉဝႃႈၸိုင် “တေတႅၵ်ႇယွႆႈၽၢတ်ႇၽႄၵၼ် ပဵၼ်ၵႂႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်းဢွၼ်ႇဢိတ်း ၽႂ်မၼ်းႁႃႉၼႆၵေႃႈ လႅပ်ႈမႆႈၸႂ်ၼႃႇပူၼ်ႉတီႈ၊ တႃႇတေပဵၼ်မႃး ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈ တုမ်ၾႅတ်ႊၻရႄႊ ဢၼ်မႅၼ်ႈလွၵ်းၸွမ်းပိူင်ၼၼ်ႉတႄႉၵေႃႈ တေႃႈသမ်ႉဢမ်ႇၸၢင်ႈလၢတ်ႈလႆႈလပ်ႉ” ၼႆယဝ်ႉ။
တႄႇတီႈ ၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 မႃး တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၸုမ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA လႄႈ ၸုမ်းလွႆ TNLA ၊ ရၶႅင်ႇAA လႄႈ ဢူၺ်းလီၶဝ် ၸိူင်ႉၼင်ႇ DPLA ၊ ထၼု PLA တပ်ႉၶွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉ၊ BPLA (မောင်ဆောင်းခ)၊ PDF (မၼ်းတလေး)၊ မတ်ႉတယႃႇ လႄႈ BLDF မူင်ႇယႂႃႇၶဝ် ဢွင်ႇမၢၼ်ပေႉသိုၵ်း ယူႇၼႆႉ ပိုၼ်ႉငဝ်ႈမၼ်း ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းယဝ်ႉ။ ၵႃႈၵွၼ်ႇပူၼ်ႉမႃး ဢမ်ႇၵွမ်ႉဝႃႈ MNDAA ၵူၺ်း၊ TNLA လႄႈ AA ၵေႃႈ ယၢမ်ႈတိုၵ်းသိုၵ်းမႃးယူႇၼႃႇ။ ၸွင်ႇၶဝ်ယၢမ်ႈလႆႈ လွင်ႈဢွင်ႇမၢၼ်မႃး မိူၼ်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉႁိုဝ် ၽႂ်ဢမ်ႇလႆႈမႃးသႄႈ။
ၵွပ်ႈဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းတင်းလၢႆ ဢမ်ႇလုမ်ႈၵၼ် ၵမ်ႉယၼ်ပၼ်ႁႅင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸင်ႇဝႃႈ ပိုၼ်ႉထၢၼ် ငဝ်ႈငႃႇၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတင်းလုမ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။
ၵွပ်ႈၼႆ ဢၼ်ဢွင်ႇသိုၵ်းပေႉသိုၵ်းယူႇ ဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ဝႆႉမိူၼ်ႁိုဝ်ၵေႃႈလၢႆးလႃႈ ဝၼ်းၼိုင်ႈ တၵ်းလႆႈ မွပ်ႈဢႃႇ ၼႃႇပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၼႆႉ တေလႆႈဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ်ဢေႃႈ။ တေႃႈၼင်ႇ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊၵေႃႈ လႆႈတိုၵ်းသိုၵ်းသေ ၵေႃႇသၢင်ႈတီႊမူဝ်ႊၶရေႊၸီႊလႄႈ ၾႅတ်ႊၻရႄႊမႃး ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵွမ်ႉတိုၵ်းသိုၵ်းပိူင်လဵဝ်ၵူၺ်းတႄႉၵေႃႈ ဢမ်ႇပူၵ်းသၢင်ႈပဵၼ်လႆႈ ၾႅတ်ႊၻရေႊလႄႈ မူဝ်ႊၶရေႊၸီႊသႄႈ။
ၵွမ်ႉသိမ်းလႆႈ ၼႃႈဝၢၼ်ႈလိၼ်ဝဵင်းပိူင်လဵဝ်ၵူၺ်းလႄႈ ၶိုပ်ႈၼႃႈၽႅဝ်ထိုင်မႃးငဝ်းလၢႆး ဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် ဢမ်ႇၸႂ်ႈသႄႈ။ လုၵ်ႉတီႈ ပၢႆးႁပ်ႉႁၼ် ၵၢၼ်မိူင်းဢၼ်ဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ ဢွၼ်ႁူဝ်ထူဝ်းၼႃႈၼၼ်ႉသေ တေႃႇထိုင်ပေႃးမီးမႃး လွင်ႈဢုပ်ႇၵုမ်ၵၢၼ်မိူင်း၊ လွင်ႈဢုပ်ႇၵုမ်ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်းယဝ်ႉ ၸင်ႇၽႅဝ်ထိုင်မႃး ၶၵ်ႉၵၢၼ်တိုၵ်းဢွင်ႇပေႉပၢင်သိုၵ်းယဝ်ႉ။
ဝၢႆးပၢင်တိုၵ်းၼႆႉ ၵႃႈတၵ်းတေလႆႈမုင်ႈၼႃႈၸူးၶိုၼ်း ၶၵ်ႉဢုပ်ႇၵုမ်ၵၢၼ်မိူင်း ဢမ်ႇႁၢင်ႉယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းပိၼ်ႈၽူၼ်ၵၼ်တင်း ၼင်ႇလၢတ်ႈမႃးတီႈၼိူဝ်သေ ပေႃးတေၵုမ်ႇမိင်းမဝ်းၸွမ်း ဢွင်ႇပွႆးသိုၵ်းသေ သိုပ်ႇၵုမ်းၵမ်ၵႂႃႇ မိူၼ်ၸိူင်ႉသိမ်းပဵၼ်မိူင်းၶႃႈမိူင်းႁၢႆးတူဝ်ၵဝ်ႇၼႆတႄႉ တၵ်းၺႃးၵူၼ်းမိူင်း ဝၢႆႇ ၽိုၼ်ႉၶိုၼ်း ၸိူင်ႉၼင်ႇ ဝၢႆႇၽိုၼ်ႉတေႃႇ တပ်ႉမတေႃႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇယဝ်ႉ။
ၼင်ႇႁိုဝ် ၸုမ်းၸၢဝ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၸိူဝ်းလႆႈဢွင်ႇပွႆးၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇမုင်ႈၼႃႈၸူး ဝႃႇတႁေႃၶမ်းသိုၵ်း လႄႈ လွင်ႈယွင်ႇမဝ်းၼိူဝ် ၵၢၼ်ပူၼ်ႉပႅၼ် ယိုတ်းသိမ်းပဵၼ်မိူင်းၶႃႈမိူင်းႁၢႆးၼၼ်ႉတႄႉ တၵ်းတေလႆႈ ဝႆႉၼၵ်း ႁဵတ်းသၢင်ႈၵၢၼ်ပွင်မိူင်းသေ ယုၵ်ႉမုၼ်းလွင်ႈဢွၼ်ႁူဝ်ၵၢၼ်မိူင်းလႄႈ ၸႂ်ၽႂ်ႇၶႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉၼႆ ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇ ၵၢၼ်ပၢႆးလုၵ်ႉ ၽိုၼ်ႉလူၵ်ႈမိူင်းလုမ်ႈၾႃႉၶဝ် တႅမ်ႈတမ်းမီးဝႆႉ ၼင်ႇၼႆ။
