သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း လႆႈၼွၼ်းႁူၼ်းၸူမ်တႂ်ႈ ၵၢၼ်ပိုတ်းတိုၵ်းမိုင့်သုၼ်ႇ

လိူၼ်ၵျုၼ်ႊ 16 ဝၼ်းၼႆ့ ပဵၼ်ဝၼ်းသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ် ၸိူဝ့်ၸၢတ်ႈၶိူဝ်းတႆး ( Shan National Human Rights Day)  ဢၼ် ၵေႃပွင်ၵၢၼ်ၽွမ့်ႁူမ်ႈၸိုင်ႈတႆး(Committee for Shan State Unity: cssu) ဢွၼ်မၵ်းမၼ်ႈမႃး ၼႂ်းပီ 2020 ၼၼ့်ယဝ့်။

ငဝ်းလၢႆးဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် ယႃႇၽူမ်ႈဝႃႈ တေၸွႆႈပႂ်ႉပႃးတူၺ်းလူ သု ၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းတႆးလႃႈ၊ တၢမ်တူဝ် CSSU ယင်းၸၢင်ႈၺႃးထတ်းထွင်ဝႃႈ လူၺ်ႈဢမ်ႇထၢမ်ထိုင် ၵၢင် ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်သူၶဝ်ႁူၺ်းႁွင့်ပႃးၸွမ်းမႃးၼၼ့်သေ ၵိုတ်းယိုတ်းယင့်လိုဝ်ႈပႅတ်ႈၽၢႆႇလဵဝ်ၼႆ့ ၸွင်ႇၸပ်းမႅၼ်ႈတင်း ၾိင်ႈတိုဝ်းၵမ်သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းယူႇႁိုဝ် ၼႆၵွၼ်ႇယဝ့်။

ၵၢၼ်မိူင်း ဢၼ်ဢဝ်တၢင်းၶုၺ့်ႁၼ်ပဵၼ်ယႂ်ႇ လႄႈ ၵၢၼ်မိူင်းပူၵ်းပၢႆ့လၢႆလၢႆၼႆ့ ဢမ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ်သေဢမ်ႇၵႃး ၸၢင်ႈလၢၵ်ႈၸၼ်လုပႃး ၼႃႈတႃၵူၼ်းၼုမ်ႇလုၼ်ႈမႂ်ႇၶဝ်လူးၼႆ လီလႆႈဢဝ်တွၼ်ႈသွၼ်ၵၼ်တေ့ယူႇ။ ပေႃးတူၺ်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆၵေႃႈ ယၼ်ၼိူဝ်ၵၢၼ်လုၵ့်ၽိုၼ့်တေႃႇ ၸၵၸ စကစ ၸုမ်းယိုတ်းမိူင်းသေ သလေႃႇဢမ်ႇတေႃႇလႄႈသင်၊ တင်ႈၸႂ်သႂ်ႇႁႅင်းသေလႄႈသင် လွင်ႈပူၼ့်ပႅၼ်လူလၢႆႁၵ်းယႃႉ ၼိူဝ်သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းၼႆ့ ထၢၼ်ႈပေႃးၶႂ်ႈပဵၼ်မီးလူင်ၵႂႃႇ ၵူႈၸုမ်းယဝ့်။

ယိုင်ႈသဵင်ႁုၼ့်ဢွင်ႇပွႆးလင် ယိုင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း ၸူမ်ထင်ယဝ့်။ လွင်ႈတဵင်ႈထမ်းၼႆ့ ၽႅဝ်ထိုင်ၵႂႃႇ တီႈတႂ်ႈၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းၼမ်ယဝ့်ႁိုဝ်ၼႆ ၸိူဝ်းၽူႈလူင့်လႅၼ်ႇၵၢၼ်မိူင်းပၢႆးသၢႆႊ ပေႃးလႆႈတူၵ်ႇထၢမ်ၵၼ်ယူႇယဝ့်။

 ဢဝ်ၸဵမ်လိူင်ႈရူဝ်ႁိၼ်ၵီယႃ ဢၼ်လႆႈၺႃးပူၼ့်ပႅၼ်လူလၢႆ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းမႃး ပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ်သေ ႁၢၼ့်တေႃႇဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် တိုၵ့်ထုၵ်ႇပႅတ်ႈမၢင်ၸၢင်ၸၢႆႇယူႇၼၼ့်လႂ်၊ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၼင်ႇၵၼ် ပိုတ်းတိုၵ်းၵၼ် လူၺ်ႈၽွၼ်းပၢင်ႈသုၼ်ႇၸုမ်းၶဝ်သေလႄႈ ၶိုၼ်းတႅင်ႇၶေႃႈဢၢင်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်ၸိူဝ့်ၶိူဝ်းမၢၼ်ႈမိူင်းၼႆသေ ႁိပ်ႇႁွပ်ႈတဵၵ်းငႅၼ်းပေ့ၵိၼ်ယင်းပႆႇယဝ့် ပၢႆလႆႈတၢႆႁၢႆမၢတ်ႇႁၵ်းပႃးယူႇ ပေႃးၶႂ်ႈၸွတ်ႇတူဝ်ႈၸိုင်ႈမိူင်းၼၼ့်လႂ်ၸိူဝ်းၼႆႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၸႂ်ယႂ်ႇၽူႈၵူၼ်း မုၵ့်ၸုမ်းသင်တေ့တေ့ တႃႇတေၸွႆႈႁေ့ႁၢမ်ႈၵႅတ်ႇၶေပၼ်လႆႈၵမ်းလဵဝ်သႄႈ။

ၸွမ်းလူၺ်ႈ ၶၢတ်ႇႁၢင်ႇလွင်ႈႁဵၼ်းႁူႉၵႂၢင်ႈၶႂၢင် ဢၼ်ယၼ်ၼိူဝ်ၵၢၼ်ၶူၼ့်ၶႂႃႉတူၵ်းလွၵ်းၸွမ်းပိူင်ၼၼ့်လႂ်၊ ၸွမ်းလူၺ်ႈၾိင်ႈဝႆ့ဝၢင်းၸႂ်ၸူးငၢႆႈ ဢၼ်ၵုမ်ႇသူင်ပူးၸႃးသိူဝ်ငၢၼ်ၼႂ်းပိုၼ်းလႄႈ ၸႂ်ယႂ်ႇႁူဝ်ၼႃႈ ဢၼ်ၶၢတ်ႇႁၢင်ႇၵၢၼ်မိူင်းလုမ်ႈၾႃႉၼၼ့်လႂ်သေ လိူင်ႈသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းၼႆ့ၵေႃႈ ထိုင်တီႈ လိုမ်းႁူႉၸၵ်းဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်သုၼ်ႇဢၼ်တေလႆႈလုၵ့်ႁဵတ်းႁႃဢဝ်ႁင်းၵွႆးၼႆပႅတ်ႈယဝ့်။

ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ တႄႇငိူၼ်ႈၵႂၢမ်းမႃး တီႈဝၼ်းသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ် ၸိူဝ့်ၸၢတ်ႈတႆးၶိူဝ်းတႆးလႄႈ တေသိုပ်ႇတၢႆးထိုင် လိူင်ႈၵၢၼ်သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၼႂ်းမိူင်းတႆး ဢၼ်ႁူင်ၵၼ်ႁူဝ်ႇၵၼ်ယူႇယႅၼ်ႈယႅၼ်ႈၼႆႈၵွၼ်ႇ။ ႁူမ်ႈဝႃႈ ႁဝ်းႁႃးၵမ်ႈၼမ်သုတ်းၼႆ့ သူင်သိူဝ်ငၢၼ်ၼႂ်းပိုၼ်းသေတႃႉ ပိုၼ်းသၢႆမိူင်းပဵၼ်တေ့မီးတေ့သမ့် ဢမ်ႇသူႈ ဝႆ့ၼၵ်းသူၼ်ၸႂ်၊ တေႃႈဝႃႈမီးၵူၼ်းသူၼ်ၸႂ်ယူႇ ဢိတ်းဢွတ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇပိုတ်ႇၸႅင်ႈပိူင်းၼေၵၼ်လႆႈထိုင်တီႈ၊ တႅမ်ႈယူႇပိုၼ်ယူႇၼႆၵေႃႈ ဢမ်ႇၶၢမ်ႈပူၼ့်လႆႈ ၼႃႈလိၵ်ႈၶွင်ၸိူဝ်းၵူၼ်း ပႅပ့်ၶၢင်ႈသေ့သွမ်းလူၺ်ႈတၢင်းၶုၺ့်ႁ ၼ်တူဝ်ၵဝ်ႇပိူင်လဵဝ်ၼၼ့်သႄႈ။

ၵူၺ်းၵႃႈ ၸိူဝ်းပွင့်ၶၢင်းသေ့သွမ်းၸွမ်းၼႆၵေႃႈ တေၸၢင်ႈပဵၼ်လူၺ်ႈ ၸႂ်ႁၵ့်ၶိူဝ်းႁၵ့်မိူင်းမၼ်းယူႇလႄႈ တေလႆႈဝႆ့ပဵၼ်သုၼ်ႇလႆႈပုၼ်ႈတူဝ်မၼ်းၵွႆးၼင်ႇၵဝ်ႇ။ မိူၼ်ၸိူင့် လိူင်ႈမေႃႇႁူဝ်ၸၢင့် ဢၼ်သိုၵ်းၶၢင်လႄႈသိုၵ်းလွႆ ႁိမ်ၵၼ်ၶုတ်းႁိမ်ၵၼ်ၶၢႆ ပေႃးၸမ်ပဵၼ်သိုၵ်းပဵၼ်သိူဝ်ယူႇၼၼ့်ၼႆလႃႈ၊ ၵွပ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်မေႃႇႁႄႈၼႂ်းမိူင်းတႆးလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႆးၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း တိုၼ်းႁူမ်ႈပိူင်ႇ၊ ႁဵတ်းသင် သိုၵ်းၶၢင်လႄႈသိုၵ်းလွႆ တေလႆႈၶုတ်းၶၢႆတႃႇၸုမ်းသိုၵ်းၶဝ်မႃႇလၢႆ၊ ၵွၼ်ႇၵၢၼ်လုၵ့်ၽိုၼ့်တိုၵ်းလိုပ်ႈ ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇၽူႈၶႂၢၵ်ႈမိူင်း ပႆႇယဝ့်ပႆႇတူဝ်ႈၼႆ့ သိုၵ်းၸုမ်းလႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇၶုတ်းၶၢႆ။ ၶူဝ်းၶွင်တႂ်ႈၼမ့်ၼိူဝ်လိၼ် ပႃးၸဵမ်ၼႂ်းၵူင်လူမ်းၼႆ့ ၸဝ်ႈၶွင်တေ့မၼ်း ပဵၼ်ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ယူႇသဝ်းၼႂ်းၽႅၼ်ႇလိၼ်မိူင်းတႆးဢိူဝ်ႈ။

 တပ့်သိုၵ်းၼႆ့ ၽွတ်ႈတင်ႈပိူဝ်ႈတႃႇ ၵွပ်ႇၵူႈၵူၼ်းမိူင်း၊ ပိူဝ်ႈတႃႇပူတ်းပွႆႇပၼ်မၢၼ်ႈမိူင်း၊ တိုၵ်းၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇၼႆ့ ပိူဝ်ႈတႃႇၵေႃႇတင်ႈ လွၵ်းပိူင်ၾႅတ်ႊတရႄႊၼႆ ၼင်ႇသူၶဝ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပၢၵ်ႇဝႃႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ဝႆ့ၼၼ့် ပေႃးၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈတေ့ၸိုင် ယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆ့ ၽႂ်တိုၼ်းတေပႆႇမီးသုၼ်ႇလႆႈၶုတ်းၶၢႆၵွၼ်ႇ။

ၵႃႈၸူဝ်ႈၵၢၼ်လုၵ့်ၽိုၼ့် ပႆႇယဝ့်ပႆႇတူဝ်ႈ၊ ၵႃႈၸူဝ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႆးပႆႇႁူမ်ႈတမ်းလႆႈ လွၵ်းပိူင်ၽၼ်ႇတႃႇၾႅတ်ႊတရႄႊ မူႇလႂ်ၸုမ်းၼၼ့် တေလႆႈမီးသၸ့်ၸႃႇ ၼိူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းၼင်ႇၵၼ်ယဝ့်ၼႆ ဢမ်ႇႁၼ်ငိၼ်းမူႇလႂ်ၸုမ်းလႂ် ဢွၵ်ႇၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတူၵ်ႇတၵ့်ယိုၼ်ႈယွၼ်း။

 ယၼ်ၼိူဝ် လွင်ႈဢမ်ႇႁၢၼ့်ၸႂ်ၶိုတ်းၸႂ် ၼိူဝ်လွၵ်းၸုၵ်းလႄႈတၢင်းႁဵတ်းတပ့်တႆးသေ ဢၼ်လႃႇဢၼ်ပွင့်ဢၼ်တၼ်ႇဢၼ်ႇဢၼ်တႅင်းတႄ့ ပိူဝ်ႇလိူဝ့်မိူဝ်ပျႃမူတ်း ၼင်ႇဝႃႈယဝ့်။

တီႈတေ့မႃး ၵဵဝ်ႇလိူင်ႈမေႃႇႁႄႈႁူဝ်ၸၢင့်ၼႆ့ ၸဵမ်မိူဝ်ႈပၢၼ်NDF ၼၼ့် ႁူဝ်ၼႃႈ SSA ၸဝ်ႈၸၢႆးလဵၵ့်လႄႈ ၽူႈၵႅမ်မၼ်း ၸဝ်ႈၵၢႆႇၾႃ့ လႄႈ ႁူဝ်ၼႃႈ KIA ပရၢင်ႇသႅင်း၊ ၸၢဝ်ႇမႆႇၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႈ လႆႈတူၵ်းလူင်းၵၼ်မႃးဝႃႈ ၵွၼ်ႇမိူင်းပႆႇယဵၼ် ၸုမ်းလႂ်တေဢမ်ႇလႆႈၶုတ်း၊ ထိုင်ၵမ်းဢမ်ႇၵုမ်းလႆႈမႃး ၵူဝ်ပဵၼ်ၵၢၼ်ထႅင်ႈႁႅင်းတႃႇၽူႈၶဵၼ်ၵွႆးဝႃႈၼႆယဝ့်။

ၽိူဝ်ႇထိုင်ပၢၼ်ငမ်းယဵၼ်မႃး ႁူဝ်ၼႃႈ SSPC ၸိူင့်ၼင်ႇ ၸဝ်ႈသိူဝ်ထႅၼ်ႈ၊ ၸဝ်ႈၸၢႆးတူး၊ ၸဝ်ႈၵၢၼ်းယွတ်ႈ လႄႈ ႁူဝ်ၼႃႈKIA ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၸွင်းၶရႃးၶဝ် ၶိုၼ်းတူၵ်းလူင်းၵၼ်ၸိူင့်ႁိုဝ်ၼႆ ၸၢမ်းႁႂ်ႈၶႂ်ႈႁူႉႁၼ်ငိူၼ်ႈငဝ်ႈ၊  ၸၢမ်းၶႂ်ႈႁႂ်ႈၶိုင်ၵေႈသၢႆႇၵႅတ်ႇၵင်ႈတေ့တႄ့ ၸိူဝ်းၸဝ်ႈတူၼ်ႈဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်းႁူႉ ႁၼ်ၸွမ်း  တိုၵ့်လိပ်းၶီးၸႂ်ယူႇလႄႈ ဢဝ်လိူင်ႈသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းဢၼ်ၼႆႈသေၵေႃႈ ၸၢင်ႈၵၢႆႇၶူဝ်ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇပွင်ႇထုင်ႈၵၼ်လႆႈ ၼႂ်းၵႄႈၵူၼ်းလူင်လႄႈၵူၼ်းၼုမ်ႇၶဝ်ၵွၼ်ႇယဝ့်။

ၶေႃႈလူပ်းၵႂၢမ်းတႄ့ ဢိင်ၼိူဝ်ငဝ်းလၢႆးႁုၵ်းႁၢႆ့ ဢၼ်ႁဝ်းႁႃးလႆႈသုမ်းၵၢၼ့် ပွႆႇပႅတ်ႈသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်လၢႆၸိူဝ့်လၢႆပိူင်ယူႇၼႆ့ ၼင်ႇႁိုဝ်တေဢမ်ႇလႆႈသုမ်းပႃးထႅင်ႈ လွင်ႈပိၼ်ႇပႆႇပွင်ႇၸႂ်ၵၼ်ၼၼ့် လီလႆႈတႄႇမူၼ့်မႄးၾိင်ႈယၢမ်ႈလၢႆးႁဵတ်းႁဝ်း ၸဵမ်ၵူၼ်းလူင်ၵူၼ်းၼုမ်ႇ မိူၼ်ၵၼ်ယဝ့်ၼႆ…။