ၵူၼ်းၼုမ်ႇ မိူင်းၼၢႆး ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် ၼႂ်းမိူင်းထႆးၼမ်ၼႆလႄႈ တုမ်ႉယွၼ်ႈၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ သူၼ်ႁႆႈၼႃး ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈႁၢဝ်ႈႁႅင်း ပီၼႆႉ ၸဝ်ႈၼႃးၶဝ် လႆႈပၼ်ၵႃႈၸၢင်ႈၼမ် ပဵၼ်လၢႆပုၼ်ႈ။
တႄႇဢဝ်လိူၼ်ၵျုၼ်ႊ – ၵျုႊလၢႆႊ 2023 ၼႆႉမႃး ပီႈၼွင်ႉမိူင်းၼၢႆးဢွၼ်ၵၼ်လူင်းၼႃး ၶဝ်ႈသူၼ်။ ၵူၺ်းၵႃႈၼႂ်းပီ 2022-2023 ၼႆႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ သႅၼ်းပၢၼ်ႁႅင်းၵိုမ်း ဝဵင်းမိူင်းၼၢႆး ၵႂႃႇႁႃႁဵတ်းၵၢၼ်မိူင်းထႆးၼမ် တႃႇၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ သူၼ်ႁႆႈၼႃး ပီၼႆႉ ဢမ်ႇမီးယဝ်ႉလႄႈ ၵႃႈၸၢင်ႈၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၵေႃႈၵႃႈၶၼ်သုင် ။
ၸဝ်ႈၼႃး မိူင်းၼၢႆး လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ တီႈမိူင်းၼၢႆးၼႆႉ ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် တၢင်းမိူင်းထႆး ၼမ်ၼႃႇယဝ်ႉ ၊ တၢင်းႁိူၼ်းတၢင်းယေး ၵိုတ်းၵူၼ်းထဝ်ႈၵူၺ်း ။ ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆး ဝၢၼ်ႈမိူင်းဢမ်ႇလီ ၵၢၼ်ႁႃ ၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ ယၢပ်ႇ ။ ႁႃၵူၼ်းထူၺ်ႈၵႃႈ သွမ်းၼႃးၼႆႉ ယၢပ်ႇတႄႉယၢပ်ႇဝႃႈ လႆႈပၼ်ၵႃႈၸၢင်ႈသုင် ၵႃႈသွမ်ႈၼႃးပီၼႆႉ တေႃႇၵေႃႉ လႆႈၸၢင်ႈ ဢမ်ႇယွမ်း 13,000 ပျႃးၼႆႉ ယၢပ်ႇၶႃႈဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။
ပီၼႆႉ ၵႃႈၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆး (ၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈ/ ရူတ်ႉ) ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵႃႈႁႅင်း ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵႃႈၾုၼ်ႇထၢတ်ႈ 1 ထူင်ဢမ်ႇယွမ်းသႅၼ်။ ၵႃႈၸၢင်ႈၵူၼ်းသွမ်ႈၼႃး ပီၼႆႉ တေႃႇၵေႃႉလႆႈပၼ် တႄႇဢဝ် 12,000 ပျႃး ထိုင် 15,000 ပျႃး။ ၵူႈပီ လႆႈ ၸၢင်ႈၵၼ် 6,000 ပျႃး 7,000 ပျႃး ၼႆႉၵူၺ်း ဝႃႈၼႆ။
ယၢမ်းလဵဝ် တီႈဝဵင်းမိူင်းၼၢႆးၼႆႉ ပဵၼ်ၶၢဝ်းဢဝ်ထူဝ်ႇၼဝ်ႈ၊ ၽုၵ်ႇၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ(ၶဝ်ႈၶႄႇ) လႄႈ သွမ်းၼႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ။ တေႃႈလဵဝ် ဢဝ်ထူဝ်ႇၼဝ်ႈၼႆႉ ပေႃးမဝ်ဢဝ်ၸိုင် ၼိုင်ႈဝၼ်း 40,000 ပျႃး တေႃႇၵေႃႉ။ လၢႆးဝၼ်းသမ်ႉ တေႃႇၵေႃႉ 15,000 ပျႃးထိုင် 18,000 ပျႃး။ ပီၵၢႆသမ်ႉ ၵႃႈႁႅင်း တေႃႇၵေႃႉ 8,000 – 10,000 ပျႃး ၼႆယဝ်ႉ။
ဝၢႆးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း သွင်ပီပၢႆၼႆႉ ၼႂ်းၵၢတ်ႇ ဝဵင်းမိူင်းၼၢႆးၼႆႉ ၸဵမ်ၵူၼ်းၵႃႉၶၢႆ ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၸၢဝ်းမၢၼ်ႈ ႁူဝ်ပၢၵ်ႇလႂ် 80 % ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉငဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၸၢဝ်ႈမၢၼ်ႈ လုၵ်ႉတၢင်ႇတီႈ ဢဝ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇမႃး ၶိုၼ်ႈၼမ်။ ၵူၼ်း ႁဵတ်းၵၢၼ် ၵိၼ်ၸၢင်ႈ ၸွမ်းလၢႆဝၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၸၢဝ်းမၢၼ်ႈ တင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ပၢႆႈၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် တင်းမိူင်းထႆးၼမ်လႄႈ ဢမ်ႇမီးၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်။
ဝဵင်းမိူင်းၼၢႆးၼႆႉ တင်းမူတ်းမီး 5 ပွၵ်ႉ 7 ဢိူင်ႇ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၵမ်ႈၼမ် တေႁဵတ်းၵိၼ်ၵၢၼ်ႁႆႈၼႃးလဵင်ႉတွင်ႉ။ သူၼ်သမ်ႉ တေ ၽုၵ်ႇမီႇႁေႃ၊ ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ(ၶဝ်ႈၶႄႇ)၊ မၢၵ်ႇၶိူဝ်သူမ်ႈလႄႈ ထူဝ်ႇၼဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။
