Monday, April 29, 2024

ယိင်းတႆး ၸိူဝ်းတေၶဝ်ႈၵႂႃႇႁဵတ်း ၵၢၼ် ၼႂ်းမိူင်းထႆး တေလႆႈၾၢင်ႉသင်ၽွင်ႈ

Must read

ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မိူင်းတႆး ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းမိူင်း ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၵိၼ်းၸႂ်မႃး ၵူႈမိုဝ်ႉၵူႈဝၼ်း ၸူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း 2 ပီပၢႆၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးတူၵ်းတႅမ်ႇ ယိုင်ႈၶႅၼ်းသၢင်ႈပၼ်ႁႃ ပဵၼ်ပၢင် တိုၵ်းၵၼ်တင်း PDF ၸိူဝ်းၼႆႉ မႃးၶိူဝ်းယႂ်းၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး တင်ႈၸႂ်ပွႆႇႁႂ်ႈပၢင်တိုၵ်းၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈၼမ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼင်ႇၵၼ် ပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်မႃး ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ တုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းမိူင်း ပၢႆႈ ၽေးသိုၵ်း ႁႃၵိၼ်ယၢပ်ႇ ၸုမ်းယိပ်း ၵွင်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢႅဝ်ႇၵဵပ်းသိုၵ်းၵဵပ်းၶွၼ်ႇၼမ်။

ႁႅင်းၵၢၼ်ယိင်း
Photo Credit – ယိင်းဢွၼ်ႇ ဢႃယု 16 ပီ ထုၵ်ႇပေႃႈလဵင်ႉ ၵၼ်ႉၸၼ် တီႈၸႄႈဝဵင်းတၢၵ်ႇ ၸႄႈတွၼ်ႈမႄႈသွတ်ႇ ၸိုင်ႈထႆး မိူဝ်ႈပီ 2022 ၼၼ်ႉ

ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ႁဵတ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈ ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉတၢင်းမိူင်းထႆး၊ မိူင်းၶႄႇလႄႈ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး၊ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၼမ်မႃး။ ယွၼ်ႉၼႆလႄႈ ၼၢင်းယိင်းၼုမ်ႇ ဢၼ်လၵ်ႉၶဝ်ႈၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် တၢင်းမိူင်းထႆး ဢမ်ႇၸွမ်းပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇၵူၼ်းၵႃႉၵူၼ်း ဢဝ်ၵႂႃႇၶၢႆ၊ ထုၵ်ႇပလိၵ်ႈထႆးတီႉၺွပ်းလႆႈ၊ ထုၵ်ႇၵၼ်ႉၸၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးမႃးယဝ်ႉ။

- Subscription -

ၼင်ႇႁိုဝ် ၼၢင်းယိင်းၼုမ်ႇၶဝ် ပေႃးတေဢမ်ႇတူၵ်းပဵၼ်ယိူဝ်ႇ တေဢမ်ႇပဵၼ်မႃး လွင်ႈထုၵ်ႇၵႃႉၶၢႆ၊ ထုၵ်ႇတီႉၺွပ်းလႄႈ ထုၵ်ႇ ၵၼ်ႉၸၼ်လူလၢႆၼၼ်ႉ ယူႇတီႈ ၼွင်ႉသၢႆမွၵ်ႇႁွမ် ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ လႆႈၵပ်းသိုပ်ႇတွင်ႈထၢမ်ဝႆႉ ၼၢင်းငမ်းယဵၼ် ၾၢႆႇပူၵ်း ပွင်လႄႈ ၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် မႄႈဝၢၼ်ႈ ၼႂ်းႁိူၼ်းယေး ၸိုင်ႈထႆး ဝႆႉၼင်ႇၼႆ။  

ထၢမ် – တွၼ်ႈတႃႇ ၼၢင်းယိင်းၼုမ်ႇၶဝ် တေၶဝ်ႈၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် ၼႂ်းမိူင်းပိူၼ်ႈၼၼ်ႉ ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈသုတ်းမၼ်း တေလႆႈ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းလဵပ်ႈႁဵၼ်းသင်ဝႆႉၽွင်ႈၼေႃ?  

တွပ်ႇ – တွၼ်ႈတႃႇ ၼၢင်းယိင်း ဢၼ်တေၶႂ်ႈၶဝ်ႈမႃးႁဵတ်းၵၢၼ်မိူင်းပိူၼ်ႈၼႆႉ – မိူဝ်ႈလဵဝ် ပဵၼ်ပၢၼ်ၶိုတ်းၵၢပ်ႈယဝ်ႉလႄႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈ ႁဵၼ်းႁူႉဝႆႉ လွင်ႈၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်းလၢတ်ႈပိူၼ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ လိၵ်ႈသွင်ၽႃႇသႃႇၼႆႉ ပိူၼ်ႈမီးၶၢႆဝႆႉယူႇ ႁႂ်ႈႁဵၼ်းႁူႉ ၵႂၢမ်းပိူၼ်ႈ လိၵ်ႈ ပိူၼ်ႈဝႆႉ ႁႂ်ႈလီ။

သင်ႁဝ်းမီးၶၢဝ်းယၢမ်း ႁၢင်ႈႁႅၼ်းယူႇၼႆၸိုင် ႁႂ်ႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းတွင်ႈထၢမ် ၵူၼ်းတီႈဢၼ်ယၢမ်ႈမႃးယူႇမိူင်းထႆးၼႆႉၵေႃႈလႆႈ ဝႃႈ ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်းပိူၼ်ႈ မီးဝႆႉၸိူင်ႉႁိုဝ်? လွင်ႈၵၢၼ်ယူႇၵၢၼ်ၵိၼ် ၼႃႈၵၢၼ်တႃငၢၼ်း ပဵၼ်ဝႆႉၸိူင်ႉႁိုဝ်ၽွင်ႈ ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉ။

မၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ပိူၼ်ႈတေမႃးၸွမ်း MOU ဢၼ်ပိူၼ်ႈဝႃႈ ၶေႃႈတူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ်ၵၼ် မိူင်းမၢၼ်ႈ – မိူင်းထႆး ၼႆၼၼ်ႉ။ သင်ႁဝ်း တေမႃးၸွမ်းၸိူင်ႉၼၼ် ႁဝ်းတေလႆႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၸွမ်း ၾၢႆႇၼၢႆးၼႃႈ (ၵူၼ်းၵၢင်/ ၶဵဝ်) ၵူၼ်းတီႈဢၼ် ၸတ်းႁႃပၼ်ၸွမ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈမၼ်းလႆႈၸႂ်ၵၼ်တင်းသွင်ၾၢႆႇ၊ ႁႂ်ႈပွင်ႇၸႂ်ၵၼ်တင်းသွင်ၾၢႆႇဝႃႈ ပေႃးႁဝ်းၵႂႃႇ ႁဝ်းတေလႆႈႁဵတ်းၼႃႈၵၢၼ်ဢီႈသင်၊ တေ ႁဵတ်းႁိုဝ်ယူႇ၊ ၸဵမ်တီႈယူႇတီႈၵိၼ်တီႈၼွၼ်းႁဝ်း ပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ် ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈမီးၶေႃႈတူၵ်းလူင်းပၼ်ႁဝ်းလီလီ။

ၶေႃႈတူၵ်းလူင်းၼႆႉ မၼ်းလမ်ႇလွင်ႈဢီႈသင်ၼႆ ၽိူဝ်ႇဝႃႈႁဝ်းမႃးၽႅဝ်မိူင်းထႆးယဝ်ႉ ႁဝ်းဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်းပိူင်မၼ်းၼေႇ၊  ပေႃႈ လဵင်ႉ ၼၢႆးၸၢင်ႈ ဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်းပိူင်ၼေႇ ဢၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ တေမႃးပဵၼ်လၵ်းထၢၼ်သၵ်ႈသေႇ တွၼ်ႈတႃႇတေဢဝ်တၢင်း ၽိတ်းတီႈၵၼ်လႆႈ ၸွမ်းပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ မိူင်းထႆး ဢၼ်ၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ။

ယဝ်ႉၵေႃႈ လဵပ်ႈႁဵၼ်းႁူႉဝႆႉ မူႇၸုမ်း ဢၼ်ၸွႆႈထႅမ် ႁႅင်းၵၢၼ် တီႈၼႂ်းမိူင်းထႆးၼႆႉ မီးလၢႆမူႇလၢႆၸုမ်း ပဵၼ်ၸုမ်းလႂ်ၽွင်ႈ။ ၸုမ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ၸွႆႈထႅမ် ၾၢႆႇလႂ် ၊ ၶဝ်ၸွႆႈထႅမ်ဢီႈသင် ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈႁႅင်းၼႃႇ။ တီႈၵပ်းသိုပ်ႇ မၢႆၾူၼ်း၊ ဢီး မေးလ် ၶွင်ၸုမ်းပိူၼ်ႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပေႃးႁဝ်းၺႃးတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇမႃး ႁဝ်းတေၵပ်းသိုပ်ႇတီႈၸုမ်းပိူၼ်ႈၼၼ်ႉငၢႆႈ သင်ပဵၼ် လႆႈ မၢႆၾူၼ်းပိူၼ်ႈၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈမီးဝႆႉၼႂ်းမိုဝ်းႁဝ်းဝႆႉ ဢၼ်ၼႆႉၵေႃႈ တေငၢႆႈတွၼ်ႈတႃႇတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉ။

ၵၢၼ်မႃးယူႇ မိူင်းပိူၼ်ႈၼႆႉ ယႃႇပေဝႆႉၸႂ်ပိူၼ်ႈၼႃႇဢႃးလႃး မၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၼပ်ႉၺႃးၵၼ် တၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊ၊ တၢင်းၾဵတ်ႉပုၵ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးၼမ်။ မၢင်ၵေႃႉၼႆႉ ၺႃးလဵၼ် ထုၵ်ႇလွၵ်ႇ၊ ၺႃးၶျေႃးၵိၼ်ၵေႃႈၼမ် ယွၼ်ႉဝႃႈ တီႈၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၶဝ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ် ဢၼ်ၼိုင်ႈ၊ တူဝ်တႄႉၶဝ်သမ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်ၼိုင်ႈ မၼ်းဢမ်ႇငၢမ်ႇမႅၼ်ႈၵၼ် တၢင်းၼႂ်းၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၶဝ်လႄႈ တူဝ်ၶဝ် လွင်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇၵႃးၼၢင်းယိင်းၼုမ်ႇၵူၺ်းၺႃး ၼၢင်းယိင်း ၸိူဝ်းယၢမ်ႈမီးၼႃႈႁိူၼ်း ယင်းၺႃးလွၵ်ႇ။ ပေႃးႁဝ်းၶႃႈ ဢုပ်ႇၵၼ် တၢင်း ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉၼမ်သေ ဢမ်ႇဝႆႉၾၢင်ႉသတိၸိုင် ၸၢင်ႈတူၵ်းပဵၼ်ယိူဝ်ႇ၊ ၸၢင်ႈတူၵ်းသုမ်းယွၼ်ႉၽဝၸၢတ်ႈပၢၼ်ႁဝ်းၵေႃႈ ပဵၼ်လႆႈ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၶႂ်ႈၾၢင်ႉထိုင် ၼၢင်းယိင်း ႁဝ်းၶႃႈ ၵူႈၵေႃႉၵေႃႉၶႃႈဢေႃႈ လွင်ႈၼႆႉ။

ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၶႂ်ႈတုၵ်းသူၼ်းထိုင်ဝႃႈ လွင်ႈလဵၼ်ႈၾဵတ်ႉပုၵ်ႉ ဢွၼ်ႊလၢႆႊၼႆႉ ႁႂ်ႈမေႃၾၢင်ႉသတိၵၼ်ယႂ်ႇၼမ်သေၵမ်း သင်ပဵၼ် လႆႈ ႁႂ်ႈမေႃတူၺ်းႁဵၼ်းႁူႉ ၸိူဝ်းၼႆႉၵႂႃႇ ယိုင်ႈၶႅၼ်းလီ။

ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈ ၼၢင်းယိင်းၼုမ်ႇၶဝ် ယွၼ်ႉလႆႈပၢႆႈၽေးသိုၵ်းသေ လၵ်ႉၶဝ်ႈမႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ ယွၼ်းႁႂ်ႈၾၢင်ႉသတိၵၼ် သင်တေ တိတ်းတေႃႇ ၵပ်းသၢၼ်ႁႃပိူၼ်ႈ တီႈႁဝ်းဢမ်ႇႁူႉၸၵ်းၼၼ်ႉ ယႃႇပေလႃႈလီတိတ်းတေႃႇ ယုမ်ႇပိူၼ်ႈငၢႆႈ သင်ႁဝ်း တေတိတ်း တေႃႇၼႆ လူဝ်ႇလႆႈပဵၼ်ၵူၼ်းတီႈဢၼ်ဝႆႉၸႂ်ၵၼ်လႆႈတႄႉတႄႉ။ ၸိူဝ်းပဵၼ်ပေႃႈမႄႈၵေႃႈ ယႃႇပေပွႆႇလုၵ်ႈႁဝ်းၵႂႃႇၵေႃႉလဵဝ် ၸိူဝ်းပဵၼ်ၼၢင်း ယိင်းပႆႇပေႉတူဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ထၢမ် – ၵမ်ႈၼမ် ၼၢင်းယိင်းႁဝ်း တေၶဝ်ႈၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် ၼႂ်းမိူင်းထႆးၼၼ်ႉ တေပဵၼ်ၵၢၼ်မႄႈဝၢၼ်ႈၼမ်လႄႈ လွင်ႈ ၼႆႉလူး ထုၵ်ႇလီၾၢင်ႉ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၽွင်ႈ?

တွပ်ႇ – ပၼ်ႁႃယႂ်ႇ ၼၢင်းယိင်း တီႈႁဵတ်းၵၢၼ်ယူႇ ၼႂ်းႁိူၼ်းယေး ပိူၼ်ႈၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉၶဝ် ဢမ်ႇၸၢင်ႈဢွၵ်ႇမႃး ၵုမ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ မီးပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈမိူင်းထႆး တူၺ်းလွမ်ယူႇသေတႃႉ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇလႆႈ ဝၼ်းယိုတ်း။ ဝၼ်းလိုဝ်ႈၶဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈ ပေႃး ဢမ်ႇလႆႈ ၶဝ်တေႁဵတ်းႁိုဝ် ဢွၵ်ႇမႃးယွၼ်းတၢင်းၸွႆႈထႅမ် ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၶေႃႈၶမ်ၸႂ်မိူၼ်ၵၼ်။ ဝူၼ်ႉဝႃႈ တေမီးပၼ်ႁႃယူႇ ၼမ်လႄႈၵေႇ။ ၼၢင်းယိင်းၵုမ်ႇၼႆႉ တႃႇတေဢွၵ်ႇမႃးတၢင်းၼွၵ်ႈ မၼ်းယၢပ်ႇ ၵူၼ်းတၢင်းၼွၵ်ႈ တေၶဝ်ႈႁႃၶဝ်ၵေႃႈယၢပ်ႇ ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပၼ်ႁႃယႂ်ႇ တီႈၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ၼႂ်းႁိူၼ်းယေးပိူၼ်ႈယူႇ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ။

ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵမ်ႈၼမ် ၵူၼ်းတီႈဢၼ်မႃးႁဵတ်းၵၢၼ် ၼႂ်းႁိူၼ်းယေး တီႈဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ် ဢမ်ႇလႆႈၵႃႈၸၢင်ႈၵေႃႈမီး။ ႁဵတ်းၵၢၼ် မႄႈဝၢၼ်ႈ ယူႇႁိူၼ်းပိူၼ်ႈၼႆႉ မၢင်ၸိူဝ်း ထုၵ်ႇပေႃႈလဵင်ႉၼၢႆးၸၢင်ႈ ၸႂ်ႉဢွၵ်ႇၵၢၼ် ဢမ်ႇပၼ်ၵႃႈယေႃႇတႅၼ်း ဢမ်ႇပၼ်ငိုၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးၼမ်ဝႃႈၼမ်ယဝ်ႉ။ ႁဝ်းဢမ်ႇမီးတင်းၽိတ်းသင် ယူႇယူႇၵေႃႈ ၺႃးပေႃႈလဵင်ႉၼၢႆးၸၢင်ႈ ၸႂ်ႉႁဝ်းဢွၵ်ႇၵၢၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢၼ်ၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ပၼ်ႁႃယႂ်ႇ ဢၼ်ၼိုင်ႈ။

ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈ ၼၢင်းယိင်းႁဝ်းၶႃႈ ၵမ်ႈၼမ်ၼႆႉ မိူဝ်ႈတႄႇၶဝ်ႈမႃး ပေႃးပဵၼ်ၼုမ်ႇသၢဝ်ၼႆ ပဵၼ်တီႈပေႃႈလဵင်ႉမႄႈလဵင်ႉ ၶႂ်ႈ ၸၢင်ႈသႅၼ်းၼႆႉၼမ် ယွၼ်ႉဝႃႈ မၼ်းၸႂ်ႉငၢႆႈ လၢတ်ႈတေႃႇငၢႆႈ ဢမ်ႇလႆႈၵဵင်ၸႂ်။

ပေႃးပဵၼ် ဢႃယုယႂ်ႇ မႃးႁဵတ်းၵၢၼ် မႄႈဝၢၼ်ႈၼႆ တေယူႇၵိၼ်ၸွမ်းပိူၼ်ႈဢေႇ။ ၵမ်ႈၼမ် တေပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇယိင်း တိုၵ်ႉ ယႂ်ႇ မႃးယူႇၵိၼ်ၸွမ်းပိူၼ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ တူၺ်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ၊ လုမ်းလႃးၵူၼ်းထဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၼမ်။

ၼၢင်းယိင်း သႅၼ်းမဵဝ်းၼႆႉ ဢၼ်ၸၢင်ႈၺႃးတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇသမ်ႉ ဢမ်ႇပွင်ႇၵႂၢမ်းပိူၼ်ႈ၊ ဢမ်ႇႁူႉတီႈၵႂႃႇမႃး၊ ၺႃးပိူၼ်ႈလွၵ်ႇၵဝ်း၊ ဢမ်ႇၸၢႆႇၵႃႈမႃႇႁႅင်း ၸိူင်ႉၼႆၼမ်။ ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈသေပိူၼ်ႈၼၼ်ႉ ပေႃးႁဝ်းတေၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၼႆ ၵူဝ်ၺႃးပေႃႈလဵင်ႉ ၼၢႆးၸၢင်ႈ တီႈဢမ်ႇလီ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၸွင်ႇမီးႁွင်ႈၼွၼ်းသုၼ်ႇတူဝ်ႁႃႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ။

မၢင်ႁိူၼ်းပိူၼ်ႈၶႂ်ႈၸၢင်ႈသေတႃႉ ဢမ်ႇမီးႁွင်ႈၼွၼ်းပၼ် လုၵ်ႈၸၢင်ႈ ၺႃးပူၼ်ႉပႅၼ် တၢင်းလၢတ်ႈဢုပ်ႇ ပၢၵ်ႇဝႃႈမိုဝ်းထိုင်။ မၢင်ၸိူဝ်း ၵၢမ်ႇႁၢႆႉသေ ထုၵ်ႇၵၼ်ႉၸၼ် လူလၢႆ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ လွင်ႈၼႆႉ ၼၢင်းယိင်းႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇၶႂ်ႈၺႃးၼႃႈၵၢၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ပဵၼ်ၵႂႃႇၵေႃႈမီး။

ထၢမ် – ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ဢိင်ၼိူဝ် ငဝ်းလၢႆး လၢႆလွင်ႈသေ ၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မိူင်းတႆး ၶဝ်ႈၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် မိူင်းထႆးၼၼ်ႉ ၵေႃႈ ၼမ်ႁႅင်းလႄႈ ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ မၢင်ၵေႃႉၵေႃႈ တေထုၵ်ႇပူၼ်ႉပႅၼ်လူလၢႆ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တိုၵ်ႉတေမီးယူႇလႄႈ ၶႂ်ႈပၼ်ၾၢင်ႉထိုင် ယိင်းသၢဝ်တႆးႁဝ်း ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၽွင်ႈၶႃႈ ၼင်ႇႁိုဝ် တေဢမ်ႇထုၵ်ႇပူၼ်ႉပႅၼ်ၼၼ်ႉ?

တွပ်ႇ – ၽႂ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ပေႃးတေၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းမိူင်းထႆးၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈႁိူၼ်းမႃး မိူဝ်ႈၽွင်းတေမႃးၼၼ်ႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈ ၵပ်းသိုပ်ႇ တိတ်းတေႃႇ တၢင်းပီႈၼွင်ႉ တီႈဢၼ်ႁဝ်းဝႆႉၸႂ်လႆႈတႄႉတႄႉ တၢင်းမိူင်းထႆးၼႆႉၵွၼ်ႇ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပၼ်ၾၢင်ႉထိုင် ယႃႇပေမႃး ၸွမ်းပိူၼ်ႈ တီႈဢၼ်ႁဝ်းဢမ်ႇႁူႉၸၵ်းၼၼ်ႉလႃးလႃး။

ၵၢၼ်ၶဝ်ႈမႃး မိူင်းထႆးၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ တေၼင်ႈၵႃး၊ ၼင်ႈရူတ်ႉ၊ ၼင်ႈၶိူင်ႈမိၼ်သေ ၶဝ်ႈမႃးလႆႈငၢႆႈငၢႆႈ ႁဝ်းလူဝ်ႇလဵပ်းႁဵၼ်း တူၺ်း။ ၵၢၼ်တေၶဝ်ႈၵႂႃႇ ၼႂ်းမိူင်းထႆးၼၼ်ႉ ၸွမ်းသဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်း ႁဝ်းတေထူပ်းၽေးသင် ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းတေလႆႈ ဝူၼ်ႉ။ မၢင်ၸိူဝ်းၵူၼ်းတီႈဢၼ် မႃးၸွမ်းတီႈပိူၼ်ႈဢွၼ်လၵ်ႉၶဝ်ႈမႃးၼၼ်ႉ ပေႃးၺႃးၵူၼ်းဢမ်ႇလီ ၶဝ်တေ ႁဵတ်းႁၢႆႉၸႃႉလူ လၢႆ ႁဝ်းၸွမ်းတၢင်းယဝ်ႉ ၸင်ႇတေမႃးႁွတ်ႈထိုင်မိူင်းထႆး ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈမီး။ လွင်ႈၼႆႉ လူဝ်ႇလႆႈၾၢင်ႉသတိၵၼ် ၸိူဝ်းမီးလုၵ်ႈ ယိင်း ယႃႇပေပွႆႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁဝ်း ၵႂႃႇၸွမ်းပိူၼ်ႈ တီႈဢၼ်ႁဝ်းဢမ်ႇႁူႉၸၵ်းမိုတ်ႈၵိုဝ်းၶဝ်ၼၼ်ႉ။ မၢင်ၸိူဝ်း မိုတ်ႈၵိုဝ်းၵၼ်ယူႇ ၵေႃႈ ယင်းႁဵတ်းလႆႈႁင်းၵၼ်။

ထၢမ် – တႃႇၼၢင်းယိင်းလႄႈ ႁႅင်းၵၢၼ် ပေႃးတေမေႃၵဵပ်းငိုၼ်း ယူႇလွတ်ႈၵႂႃႇ ၼႂ်းမိူင်းပိူၼ်ႈၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီပၼ်ၾၢင်ႉထိုင် ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၶႃႈ?

တွပ်ႇ – ပေႃးႁွတ်ႈထိုင်မႃး မိူင်းထႆးၼႆႉယဝ်ႉ ၼၢင်းယိင်းၼုမ်ႇႁဝ်းၼႆႉ တေလႆႈႁူႉပဝ်ႈမၢႆ တီႈတူဝ်ႁဝ်း မီးဢီႈသင်။ ပေႃးႁဝ်း ၸိူၵ်ႈႁဵၼ်းႁူႉၼႆ ႁႃလဵပ်ႈႁဵၼ်းတၢင်းႁူႉသႂ်ႇတူဝ်ႁဝ်း၊ တႃႇမႃးႁႃငိုၼ်း လဵင်ႉပေႃႈမႄႈ ၼႃႈႁိူၼ်းယေးႁဝ်းၼႆ ၵေႃႈ ၶတ်းၸႂ် ၵဵပ်း ငိုၼ်းႁွမ်ငိုၼ်းၵၼ် ယႃႇပေလိုမ်း ၶေႃႈယိူင်းဢၢၼ်း တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈႁဵတ်းၸွမ်းၼင်ႇပဝ်ႉမၢႆ ယိူင်းဢၢၼ်းႁဝ်း။

မၢင်ၸိူဝ်း မႃးယူႇမိူင်းပိူၼ်ႈႁိုင်ယဝ်ႉ ဢမ်ႇမီးငိုၼ်း မူတ်းသဵင်ႈၸွမ်း လွင်ႈသိုဝ်ႉၶွင်ၸႂ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉၼမ်ႉ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ႁဝ်း တေလႆႈတူၺ်းငိုၼ်းၼႂ်းထွင်းတူဝ်ၵဝ်ႇၵွၼ်ႇ ႁၼ်ပိူၼ်ႈၸႂ်ႉသင် ႁဝ်းၵေႃႈ သိုဝ်ႉၸႂ်ႉၸွမ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းပႆႇထုၵ်ႇ လၢႆးလႆႈလၢႆး ၸၢႆႇႁဝ်း ၸွင်ႇၵိုင်ႇငၢမ်ႇၵၼ် မၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ သိုဝ်ႉၶူဝ်းၸႂ်ႉ ၵူႈဝူင်ႈ။ တၢင်းမိူင်းၼႆႉသမ်ႉ သိုဝ်ႉငၢႆႈ ၸၢႆႇငၢႆႈ။ မၢင်မဵဝ်းၼႆႉ ပေႃးဢမ်ႇ ၸမ်ပဵၼ် တွၼ်ႈတႃႇၸူဝ်ႈပၢၼ်ႁဝ်း သင်ပဵၼ်လႆႈ တတ်းဢွၵ်ႇပႅတ်ႈ ဢၼ်ၼႆႉၵေႃႈ ၶႂ်ႈၾၢင်ႉထိုင် ၼၢင်းယိင်းႁဝ်းၶဝ်ၶႃႈ။

ယဝ်ႉၵေႃႈ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈမီးငိုၼ်းၾၢင်ႉဝႆႉထႅင်ႈ မိူဝ်ႈႁဝ်းၼုမ်ႇတႄႉ ဢမ်ႇပဵၼ်သင် ႁဵတ်းၵၢၼ်လႆႈ ပေႃးႁဝ်း ယူႇဢမ်ႇလီ ၵိၼ် ဢမ်ႇဝၢၼ်မႃး ပေႃးဢမ်ႇမီးငိုၼ်းၼႆ ႁဝ်းတေယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၵိၼ်းၸႂ်ႁႅင်း။ ယွၼ်ႉႁဝ်းဢမ်ႇလႆႈယူႇၸွမ်းပေႃႈမႄႈလႄႈ ပေႃႈလဵင်ႉ ၼၢႆးၸၢင်ႈၼႆႉ ပေႃးႁဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်လႆႈ ဢဵၼ်ႁႅင်းႁဝ်းတဵမ်ထူၼ်ႈၼႆ ပိူၼ်ႈႁၵ်ႉႁဝ်း ယွၼ်ႉႁဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ပၼ်ပိူၼ်ႈလႆႈ။

ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ပေႃးႁဝ်း ဢမ်ႇမီးငိုၼ်းမႃး ဢမ်ႇမီးဢဵၼ်ႁႅင်းတဵမ်ထူၼ်ႈမႃး ယူႇဢမ်ႇလီ ၵိၼ်ဢမ်ႇဝၢၼ်ႈမႃးၼႆၸိုင် တေဢမ်ႇ မီးၽႂ် မႃးၸွႆႈလိူဝ်ႁဝ်းလႆႈ။ ယူႇတီႈ ပီႈသေ တီႈယၢမ်ႈၵႂႃႇတူၺ်းၸွႆႈမႃးႁႅင်းၵၢၼ်ႁဝ်းသမ်ႉ မၢင်ၸိူဝ်း ထုၵ်ႇပေႃႈလဵင်ႉၼၢႆးၸၢင်ႈ မႃးပွႆႇပႅတ်ႈ ၸွမ်းတႃႈၸွမ်းတၢင်း။ ဢဝ်ၵႂႃႇဝႆႉတီႈႁူင်းယႃ ဢမ်ႇမီးပီႈၼွင်ႉ၊ မၢင်ၸိူဝ်း ၵႂႃႇတၢႆလိုမ်း၊ မၢင်ၸိူဝ်းမႃးၽႃႇဢွၵ်းဢေႃ၊ ရူတ်ႉၽႃႇ ဢမ်ႇမီးၵူၼ်းၵႂႃႇတူၺ်းလွမ် ၸိူဝ်းၼႆႉ မီးတင်းၼမ်ဢေႃႈ။

တၢင်းႁူင်းယႃၶဝ် ၵပ်းမႃး တီႈမူလၼိထိမႅၵ်ႇႁဝ်း ႁႂ်ႈမႃးၸွႆႈတူၺ်းပၼ်ဢိတ်းၼိုင်ႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းတီႈလႂ် ဝဵင်းလႂ် ႁႂ်ႈသူင်ႇမိူဝ်း ပၼ် ဢိတ်းၼိုင်ႈၼႆ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈမီး။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈမေႃၵဵပ်းမေႃႁွမ် လူဝ်ႇမီးငိုၼ်းဝႆႉ ယွၼ်ႉႁဝ်းမႃးႁဵတ်းၵၢၼ် မိူင်းပိူၼ်ႈလႄႈ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈဝၢၼ်ႈၵိူတ်ႇမိူင်းၼွၼ်းႁဝ်းၶႃႈလႄႈ ဢၼ်ၼႆႉၵေႃႈ ၶႂ်ႈၾၢၵ်ႇထိုင်ၵူႈၵေႃႉၶႃႈ။

ငိၼ်းၸူမ်းၶွပ်ႈၸႂ်ၶႃႈ

ဢၢၼ်ႇယဝ်ႉႁူမ်ႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်တီႈၼႆႈ

- Subscription -
- SHAN's Apps -spot_img

ၶၢဝ်ႇလိုၼ်းသုတ်း