“ယၢမ်းလဵဝ် ဝၢၼ်ႈမိူင်းႁဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇသုၵ်းဢမ်ႇလိပ်း တိုၵ်ႉပဵၼ်ၽိုၼ်းပဵၼ်ၾႆးယူႇလႄႈ ယႃႇပေတိုၵ်းၵၼ် ႁႅမ်ၵၼ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းႁၢမ်ႈၵၼ်ဢမ်ႇလႆႈ လီတီႈသုတ်းတႄႉ ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၾၢင်ႉသတိၵႂႃႇမႃးၵိၼ်ၵၼ် ပေႃးၽႃႇ ၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းၼႆ မၢတ်ႇတၢႆလၢႆလၢႆၵူၺ်းလႄႈ ဢမ်ႇမီးၽႂ်မႃးသၢႆႈတႅၼ်းတူၺ်းထိုင်လုမ်းလႃးသင်ပၼ်ႁဝ်းလႆႈ ယွၼ်ႉဝၢၼ်ႈမိူင်းႁဝ်း ဢမ်ႇမီးၶိုဝ်ႇမီးပေ ဢမ်ႇမီးၸဝ်ႈမီးၸွမ် ဢမ်ႇမီးၽႂ်ဢဝ်လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈပၼ်ႁဝ်းလႆႈ လိူဝ်သေၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵူၺ်း”- ၸၢႆးႁေႃသႅင် ၽူႈၶၢၼ် ပၢၵ်ႇ ၵဝ်ႉငဝ်ႈသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း ၸိုင်ႈတႆးလၢတ်ႈ။
သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း 2 ပီပၢႆ 6 လိူၼ်ၼႆႉ ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်မီးၵူႈဝဵင်း ၵူႈမိူင်း။ ၼႂ်းမိူင်းတႆးၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ၸႄႈမိူင်းၸႄႈၵႅင်း မၵူၺ်း ၸိူဝ်းဢမ်ႇယၢမ်ႈမီးၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၵေႃႈယၢမ်းလဵဝ်ပၢင်တိုၵ်းပဵၼ်မႃးဢမ်ႇထၢတ်ႇ။
တၢင်ႇၸႄႈဝဵင်းၼႆႉပဵၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်း (သိုၵ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ PDF )ၶဝ်ပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်သေတႃႉ တၢင်းမိူင်းတႆးတႄႉ မိူၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တင်ႈၸႂ်ပွႆႇႁႂ်ႈပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ် ဢမ်ႇၵိုတ်းဢမ်ႇထၢတ်ႇ ၸဵမ်မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇလႄႈပွတ်းၸၢၼ်း။ ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် မိူၼ်ၼင်ႇ တၢင်းပွတ်းႁွင်ႇ မူႇၸေႊ၊ ၼမ်ႉၶမ်း၊ ၵူတ်ႉၶၢႆ၊ သႅၼ်ဝီ၊ လႃႈသဵဝ်ႈ၊ သီႇပေႃႉ၊ ၵျွၵ်ႉမႄး၊ ၼွင်ၶဵဝ်၊ မိူင်းမိတ်ႈ၊ ၼမ်ႉသၼ်ႇလႄႈ ၼမ်ႉတူႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ တၢင်းပွတ်း ၸၢၼ်းသမ်ႉ ၵေးသီး၊ မိူင်းၼွင်၊ မိူင်းၵိုင်၊ လၢႆးၶႃႈ၊ ဝဵင်းပၢင်လူင်၊ ႁူဝ်ပူင်း၊ လွၵ်ႉၸွၵ်ႇ၊ သီႇသႅင်ႇ၊ မိူင်းပၢႆး၊ ၾၢႆၶုၼ်၊ ပၢင်လွင်း ၸိူဝ်းၼႆႉမႃး။
ပၢင်တိုၵ်း ဢၼ်ပဵၼ်ၵၼ်ယူႇ ၶိူဝ်းယႂ်းၼႆႉသမ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းတင်း ၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်း PDF ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တင်း ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း မိူၼ်ၼင်ႇ သိုၵ်းၶၢင် KIA, သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA, သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ။ ယဝ်ႉ ၵေႃႈ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼႂ်းမိူင်းတႆးၼင်ႇၵၼ်လႄႈ သိုၵ်းတႆး ပွတ်းႁွင်ႇ – ပွတ်းၸၢၼ်း ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။
ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ် ဢၼ်ၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆး ပွတ်းႁွင်ႇ – ပွတ်းၸၢၼ်းမႃးၶိူဝ်းယႂ်း ၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ယွၼ်ႉႁႃ လွင်ႈႁိမ်ဢႃႇၼႃႇ၊ ႁိမ်တီႈယူႇ – ၶႅၼ်တီႈယူႇၵၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉမႃးသေ ၸင်ႇမီးႁၢင်ႈၵၢင်မၢၵ်ႇမႅင်းတေႃႇၵၼ်မႃး ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၸွမ်း လွင်ႈၽႃႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း ထိုင်တီႈပေႃးလႆႈလူႉတၢႆ သုမ်းၽဝၸွမ်းသေဢမ်ႇၵႃး မၢင်ၸိူဝ်းထိုင် တီႈ ပဵၼ်ၵႂႃႇတုၵ်ႉၶိတ ၶႃပုတ်းမိုဝ်းပုတ်း ၵေႃႈမီး။
ပေႃးမႃးထတ်းတူၺ်း ၼႂ်းပီ 2023 ၼႆႉမႃးၸိုင် ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းတင်း ၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်း MDY – PDF လႄႈ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်မႃး တၢင်းၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းတူၵ်း မႃး ၶိူဝ်းၶိူဝ်းယႂ်းယႂ်း။
ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈပၢင်တိုၵ်းၼႆႉသေ တုမ်ႉယွၼ်ႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ လႆႈပၢႆႈၽေးသိုၵ်း 1,568 ၵေႃႉ၊ ႁိူၼ်းၵူၼ်း ဝၢၼ်ႈလူႉၵွႆ 24 လင်၊ သူၼ်ဢွႆႈ ထုၵ်ႇၾႆးမႆႈ 460 ဢေႊၶိူဝ်ႊ၊ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၺႃးၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇ လူႉတၢႆၸွမ်း 3 ၵေႃႉလႄႈ မၢတ်ႇၸဵပ်း 4 ၵေႃႉ။ လိူဝ် ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၽႃႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း လူႉတၢႆမၢတ်ႇၸဵပ်းၸွမ်း ဢမ်ႇယွမ်း 10 ။
မၢၵ်ႇမႅင်း ဢၼ်ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ၽႃႇၺႃးၼႆႉသမ်ႉ တေပဵၼ်မၢၵ်ႇမႅင်းသႅၼ်းႁၢင်ႈၵၢင်လႄႈ ၾင်လိၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉၼမ်။
ၽူႈတူင်ႉၼိုင် ၵၢၼ်သိုၵ်း တၢင်းထုင်ႉၼွင်ၶဵဝ် ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မၢၵ်ႇမႅင်း ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ၽႃႇၺႃးၼမ် သုတ်းၼႆႉ တေပဵၼ်မၢၵ်ႇသႅၼ်းႁၢင်ႈၵၢင်။ မၢၵ်ႇၼႆႉ တေၸႂ်ႉၸိူၵ်ႈမၢတ်ႉဝႆႉ သင်ဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းဝူဝ်းၵႂၢႆး ၵႂႃႇၽႃႇၺႃးၸိူၵ်ႈၼၼ်ႉ ၵေႃႈ မၢၵ်ႈၼၼ်ႉ တႅၵ်ႇၵမ်းလဵဝ်။ ထႅင်ႈသႅၼ်းၼိုင်ႈ မၢၵ်ႇၾင်လိၼ် မၢၵ်ႇၼႆႉ တေၾင်ၸွမ်းတႃႈၸွမ်းတၢင်း ၸွမ်းၼႂ်းထိူၼ်ႇ။ သင်ဝႃႈ ၵႂႃႇယဵပ်ႇၺႃးၵေႃႈ တႅၵ်ႇၵမ်ႈလဵဝ်။ ထႅင်ႈသႅၼ်းၼိုင်ႈ မၢၵ်ႇသျွတ်ႉ ဢမ်ႇ ၼၼ် (မၢၵ်ႇၵွၼ်ႊထူဝ်ႊ) တဵၵ်းဢဝ် မၢၵ်ႇ မဵဝ်းၼႆႉ တေၸႂ်ႉၸွမ်းသိုၵ်း သင်ဝႃႈ သၢႆၵႃးသိုၵ်းမႃး ဢမ်ႇၼၼ်ႉ ပႆမႃးၼႆ မၢၵ်ႇၼႆႉ တေႁၢင်ႈၵၢင်ဝႆႉသေ တေမီးၵူၼ်းပႂ်ႉတဵၵ်း ယူႇဢမ်ႇၸမ်ဢမ်ႇၵႆ ၸိူင်ႉၼႆဝႆႉၶႃႈဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။
ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ဢၼ်ၽႃႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းၼႆႉ ပေႃးမႃးႁုပ်ႈတူၺ်း ၼႂ်းပီ 2023 ၼႆႉၸိုင် တင်းမူတ်း တေမီး 13 ၵေႃႉ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃး PDF 4 ၵေႃႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ – မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 1/4/2023 ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ထူပ်းႁၼ်မၢၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁၢင်ႈ ၵၢင်ဝႆႉ ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်း ၼႂ်းၵႄႈၵွင်းမူးလႄႈ ဝၢၼ်ႈလူင်ၶၢၼ် တၢင်းဢွၵ်ႇဝၢၼ်ႈႁိမ်း တိၼ်လွႆ ၾၢႆႇတၢင်းၸၢၼ်း ၵွင်းမူး ၼၼ်ႉ – တႅၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ ၸုမ်းသိုၵ်း PDF လုၵ်ႈၼိုင်ႈ မၢတ်ႇၸဵပ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း 4 ၵေႃႉ မိူဝ်ႈၽွင်း ၶဝ်တေမႃးၸွႆႈၽဵဝ်ႈဢဝ်မၢၵ်ႇ ဢွၵ်ႇပၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ။
မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 3/4/2023 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸၢႆးၺုၼ်ႉ ဢႃယု 35 ပီ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵုင်းၺွင်ႇ – ၶီႇရူတ်ႉၶိူင်ႈၵႂႃႇတူၺ်းသူၼ်ဢွႆႈမၼ်းၸၢႆး ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၾႆးမႆႈ ၊ မၼ်းၸၢႆးၵႂႃႇၽႃႇၺႃးမၢၵ်ႇၸွမ်းတၢင်း လႆႈတိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵမ်း ၸွမ်းပုမ်လၢႆတီႈ၊ လႆႈႁၢမ်တူဝ်ႈသူင်ႇႁူင်းယႃ ဝဵင်းပၢင်ႁူႈ (ပၢင်ႇဢူႈလူင်)။
ဝၼ်းတီႈ 29/4/2023 ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈႁူဝ်ၶၢႆး 5 ၵေႃႉ ၼႂ်းဢိူင်ႇၵုင်းၵျီး ၸႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵႂႃႇၽႃႇၺႃး မၢၵ်ႇ မႅင်းၾင်လိၼ် တီႈလွႆပႃႇပဝ်း ၾၢႆႇဢွၵ်ႇဝၢၼ်ႈႁူဝ်ၶၢႆး ၼႂ်းၼၼ်ႉ တႃႇ 2 ၵေႃႉ လႆႈတိူဝ်ႉမၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း တီႈၶႃ။
ဝၼ်းတီႈ 14/4/2023 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 9 မူင်း လုင်းဝႃႇယမ ဢႃယု 67 ပီ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈႁူဝ်ၶၢႆး လုၵ်ႉတီႈတၢင်းၽေဢုမ်ႇတီး သေ ၶီႇရူတ်ႉၶိူင်ႈမႃးတူၺ်းႁိူၼ်း မိူဝ်ႈပႆႇၽႅဝ်ဝၢၼ်ႈႁူဝ်ၶၢႆး ႁိမ်းဝၢၼ်ႈၼၼ်ႉ မၼ်းၸၢႆးၵိုတ်းရူတ်ႉၶိူင်ႈသေ လူင်းဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈ (ယဵဝ်ႈ) ၶၢင်ႈတၢင်း ၽႃႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ် လႆႈတိူဝ်ႉၺႃးတီႈၶႃ၊ ပုမ်ၾၢႆႇၶႂႃ လႆႈဢဝ်သူင်ႇယူတ်းယႃ တီႈဝဵင်းပၢင်ႇႁူႈ။
ၼႂ်းလိူၼ်မေႊ ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၶိူဝ်းၼိမ်း 2 ၵေႃႉ (ၽူႈၸၢႆးတင်းသွင်) ၵႂႃႇၽႃးမၢၵ်ႇမႅင်း။ ၼွၵ်ႈလိူဝ်ၼၼ်ႉ ဝူဝ်းၵႂၢႆး ၽႃႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း ၸွမ်းၼႂ်းထိူၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ လူႉတၢႆမၢတ်ႇၸဵပ်း ၼပ်ႉႁူဝ်သိပ်းယဝ်ႉ။ မၢင်တူဝ်လူႉတၢႆပႅတ်ႈၼႂ်းထိူၼ်ႇ၊ မၢင် တူဝ် တိူဝ်ႉမၢတ်ႉဢိတ်းဢွတ်းသေ ပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်းလႆႈ ၸဝ်ႈၶွင်ဝူဝ်းၵႂၢႆး တၼ်းယူတ်းယႃပၼ်သေ ႁၢႆၶႅၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈမီး။
ၼင်ႇႁိုဝ် ပေႃးတေဢမ်ႇၽႃႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ လႆႈဢွၼ်ၵၼ် ၾၢင်ႉသတိယႂ်ႇၼမ်သေ ပၼ်ၾၢင်ႉၵၼ် ဝႃႈ – “ယႃႇပေၵႂႃႇ ဢွင်ႈတီႈသိုၵ်းယၢမ်ႈယူႇဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ၊ ယႃႇပေၶဝ်ႈထိူၼ်ႇ၊ သင်ထူပ်းႁၼ် ဢွင်ႈတီႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈ သေၸိူဝ်ႉသေ ပိူင်ၸိုင် ယႃႇၶဝ်ႈၸမ်၊ သင်ထူပ်းႁၼ်မၢၵ်ႇမႅင်းယဝ်ႉ ႁႂ်ႈပွင်ႇလႅင်းလၢတ်ႈၼႄၵၼ် ၵမ်းလဵဝ် ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉ”- ။
မိူၼ်ၼႆ ၼင်ႇၵဝ်ႇ ၸၢႆးၼုမ်ႇ ဢႃယု 20 ပၢႆ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈပၢင်ပုမ်ႇ ဢိူင်ႇလူင်ပႅၼ်ႈ ဢၼ်ပၢႆႈၽေးသိုၵ်းမႃးသွၼ်ႈ ယူႇတီႈပၢင် သဝ်းဝၢၼ်ႈဝႃးလီး ၸႄႈဝဵင်းႁူဝ်ပူင်းၼႆႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 11/05/2023 ၼၼ်ႉ မၼ်းၸၢႆး လုၵ်ႉတီႈပၢင်သဝ်းသေ ပွၵ်ႈၶိုၼ်း တူၺ်းႁိူၼ်းတူၺ်းသူၼ်။ မိူဝ်းယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ် တီႈတၢင်းၶဝ်ႈဝၢၼ်ႈၶဝ်၊ မၢၵ်ႇတႅၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ ၶႃၶႂႃလႅဝ်ၽႅဝ်ႉ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇၽူင်ႉသႂ်ႇ ၸွမ်းတူဝ်ၸွမ်းၶိင်းသမ်ႉ ပေႃးလၢႆးလဵၼ်း- ဝႃႈၼႆ။
ယဝ်ႉၵေႃႈ တၢင်းၸႄႈဝဵင်းတၢင်းယၢၼ်း ၸႄႈတွၼ်ႈလႃႈသဵဝ်ႈ ၼၼ်ႉၵေႃႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 17/02/2023 ၼၼ်ႉ လုၵ်ႈ ဢွၼ်ႇ ၸၢႆး 2 ၵေႃႉပီႈၼွင်ႉ ယူႇပွၵ်ႉ 2 ဝဵင်းတၢင်ႉယၢၼ်း ၵႂႃႇၶုတ်းမၼ်း တီႈလႅၼ်သူၼ်သေ ၶုတ်းၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ်တႅၵ်ႇတိူဝ်ႉ သႂ်ႇ၊ ၵေႃႉယႂ်ႇ မၢတ်ႇၸဵပ်းတီႈၶႃလႄႈ ဢူၵ်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈတၢႆထင်တီႈ။ ၵေႃႉလဵၵ်ႉတႄႉ တိူဝ်ႉႁိမ်းဢႅဝ် ဢမ်ႇပေႃးမၢတ်ႇႁႅင်း ၼႆယဝ်ႉ။
ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ၽႃႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းသေ လႆႈလူႉတၢႆမၢတ်ႇၸဵပ်း ၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်မႃးၼႂ်းၶၢဝ်း တၢင်း 2023 ၼႆႉၵူၺ်း။ ပဵၼ်မႃးၶၢဝ်းတၢင်းၼပ်ႉႁူဝ်သိပ်းပီယဝ်ႉ ၸူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ထႅမ်ႁႅင်းသိုၵ်းၶဝ်ႈမႃး ၼႂ်းမိူင်းတႆးၼၼ်ႉ။
ယဝ်ႉၵေႃႈ ၸူဝ်ႈၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼမ် ၸိူဝ်းၼႆႉမႃး ႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးပၼ်ႁႃ ႁၢင်ႈၵၢင်မၢၵ်ႇတေႃႇၵၼ်မႃး ၶိူဝ်းယႂ်း။ မၢၵ်ႇၸိူဝ်းႁၢင်ႈၵၢင်ဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁၢင်ႈယဝ်ႉ ဢမ်ႇၽဵဝ်ႈပၼ် ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉ မီးတင်းၼမ်။ ဝၢႆးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း မႃးၼႆႉ ယိုင်ႈၶႅၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈပၢင်တိုၵ်း ၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈၼမ် လွင်ႈႁၢင်ႈၵၢင်မၢၵ်ႇတေႃႇၵၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ယိုင်ႈၶႅၼ်းၼမ်မႃး ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၼမ်ႉတူႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “တီႈဝဵင်းၼမ်ႉတူႈၼႆႉ ၸူဝ်ႈၶဝ်ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်မႃးၶၢဝ်း 2-3 ပီၼႆႉ မၢၵ်ႇၼႆႉ ၶဝ်ႁၢင်ႈၵၢင်ယဝ်ႉ ပွႆႇဝႆႉ ၸိူင်ႉၼၼ်ၵူၺ်း။ မၢင်ၸုမ်း ၸိူဝ်းၵႂႃႇႁၢင်ႈၵၢင်ဝႆႉၼၼ်ႉ ပေႃးဢမ်ႇႁူႉဢွင်ႈတီႈမၼ်းယဝ်ႉ ပေႃး လိုမ်းယဝ်ႉၶႃႈဢေႃႈ လႆႈႁၢင်ႈၵၢင်ဝႆႉ တီႈလႂ် ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၸုမ်းၸိူဝ်းႁၢင်ႈၵၢင်ဝႆႉၼၼ်ႉ ၶဝ်သုမ်းသိုၵ်းသေထွႆ ၵူၺ်းၵႃႈ မၢၵ်ႇဢၼ်ၶဝ်ႁၢင်ႈၵၢင်ဝႆႉၼၼ်ႉ တိုၵ်ႉမီးယူႇ။ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းဝူဝ်းၵႂၢႆး ၸိူဝ်းၵိုတ်းတၢင်းလင် တုၵ်ႉၶၸွမ်း ၵႂႃႇၽႃႇ ၺႃး လူႉတၢႆမၢတ်ႇၸဵပ်းၼမ်”- ဝႃႈၼႆ။
တႄႇဢဝ် ပီ 2020 -2023 ၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်း သီႇပေႃႉ ၽႃႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း လူႉတၢႆမၢတ်ႇၸဵပ်း ဢမ်ႇယွမ်း 10 ၵေႃႉယဝ်ႉ ၼႂ်း ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းတိၼ်ပုတ်း မီး 5 ၵေႃႉ ၽူႈတူင်ႉၼိုင် ၼႂ်းတူင်ႉဝူင်းၵူၼ်း ဝဵင်းသီႇပေႃႉလၢတ်ႈ။
“ၸွမ်းၼင်ႇ ႁဝ်းၶႃႈ လႆႈႁပ်ႉသဵၼ်ႈမၢႆမႃးသေ လႆႈၸွႆႈၵမ်ႉထႅမ်မႃး ၵူၼ်းယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသီႇပေႃႉၼႆႉ မီး 10 ပၢႆယဝ်ႉ တႄႇဢဝ် ပီ 2020 – 2023 ၼႆႉ။ ၵမ်ႈၼမ် တေပဵၼ်ၽူႈၸၢႆးၼမ်သုတ်း ၶဝ်ၵႂႃႇႁႆႈသူၼ်သေ ယဵပ်ႇၺႃး။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ တိၼ်ပုတ်း 5 ၵေႃႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် သႂ်ႇတိၼ်တုဝႆႉ။ တၢႆထင်တီႈ 1 ၵေႃႉ။ ၸိူဝ်းမိုဝ်းပုတ်းၵေႃႈမီး၊ ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉၶေႃႈ မုလ်း ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈမၢၵ်ႇမႅင်းၼႆႉၵေႃႈ တေမီးထႅင်ႈတင်းၼမ်ၶႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။
ယူႇတီႈ ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး တႃႈၵုင်ႈ (Tai Youth Yangon) ၶဝ် လႆႈၵဵပ်းသဵၼ်ႈမၢႆဝႆႉ ၼႂ်းပီ 2022 – 2023 ၼႆႉသေ လႆႈ ၸွႆႈထႅမ်မႃး ၵူၼ်းယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း ၼႂ်းမိူင်းတႆးမႃး 1 ၵေႃႉလႂ် 5 သႅၼ်ပျႃး။ မိူၼ်ၼင်ႇ ဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး 5 ၵေႃႉ၊ သီႇပေႃႉ 8 ၵေႃႉ၊ ဝဵင်းမွၵ်ႇ ၸႄႈမိူင်းၶၢင် 1 ၵေႃႉ၊ လၢႆးၶႃႈ 1 ၵေႃႉ၊ မိူင်းၵိုင် 1 ၵေႃႉလႄႈ ဝဵင်းပၢင်လူင် ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းလွႆလႅမ် 1 ၵေႃႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ။
ၽူႈတူင်ႉၼိုင် တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸူဝ်ႈပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်မႃး တၢင်းၾၢႆႇဢွၵ်ႇဝဵင်းၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်မႆႈၸႂ်တႃႇၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈတၢင်းပွတ်းတွၼ်ႈၼၼ်ႉ တႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈၶႃႈယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၵေႃႈၼမ် ၽႂ်ပဵၼ်ၽႂ်ၵေႃႈ ပေႃးဢမ်ႇႁူႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈၶဝ် ႁၢင်ႈၵၢင်မၢၵ်ႇတေႃႇၵၼ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈၼမ် လွင်ႈဝူဝ်းၵႂၢႆးၵႂႃႇၽႃႇ ၺႃးမၢၵ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆၼႆႉ ၶႂ်ႈဝႃႈမီးၼမ်ၼႃႇယဝ်ႉ။ ပေႃးမၢၵ်ႇတႅၵ်ႇယဝ်ႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ပေႃးမႆႈၸႂ်ဝႆႉယဝ်ႉ ၵူဝ်ၸုမ်းလႂ် တေမႃးၸႅတ်ႈ ထၢမ်ၶဝ် ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉ။ လွင်ႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၽႃႇၺႃးမၢၵ်ႇသေ လူႉတၢႆ မၢတ်ႇၸဵပ်း ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ႁဝ်းၶႃႈ ပႆႇလႆႈႁပ်ႉၶေႃႈမုလ်း”- ဝႃႈၼႆ။
လိူဝ်သေ ဝဵင်းလၢႆးၶႃႈယဝ်ႉ တၢင်းမိူင်းၵိုင်၊ ၵေးသီး၊ ဝဵင်းပၢင်လူင်၊ ႁူဝ်ပူင်း၊ သီႇသႅင်ႇ၊ လွၵ်ႉၸွၵ်ႇ၊ ပၢင်လွင်း၊ မိူင်းပၢႆး၊ ၾၢႆၶုၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးယဝ်ႉ။
ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈ လွင်ႈတၢင်းႁူႉ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈမၢၵ်ႇမႅင်းၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ၵမ်ႈၼမ် တေလႆႈႁပ်ႉႁူႉၶေႃႈမုလ်းဢေႇမၢင်လႄႈ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ လွင်ႈၽႃႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းၼႆႉ ၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈၼမ်ၸင်ႇမီးမႃးၼမ် လွင်ႈၼႆႉၵေႃႈ တေပႃးယူႇ ဝႃႈၼႆ။
ၽူႈတူင်ႉၼိုင် တူင်ႇဝူင်းတႆး လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“လွင်ႈယႂ်ႇသုတ်းတႄႉ လူဝ်ႇလႆႈသတိၵၼ် ပေႃးပိူၼ်ႈမႃးပၼ် တၢင်း ႁူႉ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈမၢၵ်ႇမႅင်းၼႆႉ ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ်ၶဝ်ႈၸႂ်သေ မႃးထွမ်ႇၵၼ်ၼမ်ၼမ် ၵူဝ်ပဵၼ်ၽေး တွၼ်ႈတႃႇႁဝ်း ႁဝ်းဢမ်ႇပဵၼ် သေတႃႉၵေႃႈ ဝၢႆးၼၼ်ႉမႃး ၵူဝ်တိူဝ်ႉၺႃးလုၵ်ႈလၢၼ်ႁဝ်း။ ပေႃးမႃးထွမ်ႇယဝ်ႉ ႁဝ်းတေလႆႈတၢင်းႁူႉ ႁဝ်းတေလႆႈ ၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉ ၵင်ႈၸိူင်ႉႁိုဝ်။ ၼင်ႇႁိုဝ် မၼ်းတေဢမ်ႇပဵၼ်ၽေးသႂ်ႇႁဝ်းၼၼ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။
“တိုၵ်းသူၼ်းထိုင် ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ဢမ်ႇဝႃႈၸုမ်းလႂ် ႁႂ်ႈၸွႆႈထတ်းႁႃ လွင်ႈမၢၵ်ႇမႅင်း ဢၼ်ႁၢင်ႈၵၢင်ဝႆႉ ၾင်ဝႆႉ ၸိူဝ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၽႂ်မၼ်းတူင်ႉၼိုင်ယူႇဝႆႉၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇပႅတ်ႈသေ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၶဝ်ပဵၼ်ၵူၼ်းႁူႉလွင်ႈမၢၵ်ႇလႄႈ ပေႃးယဝ်ႉ ဢၼ် ၶဝ် ႁၢင်ႈၵၢင်ဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ထုၵ်ႇလီလၢတ်ႈပၼ်ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈဝႆႉ ႁႂ်ႈၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ် လႆႈဝႄႈဝႆႉသတိၵႂႃႇမႃးၵၼ်”- ဝႃႈၼႆ။
ဢိင်ၼိူဝ် ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၼႃႈလိၼ် ႁိမ်တီႈယူႇၵၼ်သေ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 14 ပီမႃးၼႆႉ MIMU ၸုမ်းၵဵပ်း ၶေႃႈမုလ်း ၵဵဝ်ႇၵပ်းမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ် ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ႁုပ်ႈႁူဝ်ၼပ်ႉသေ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ဢၼ်ၺႃးၽေးမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ် သေ ၵူၼ်းမိူင်းမၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆၼႆႉ ၼႂ်းမိူင်းတႆး ၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈသုတ်း။ မီး 27.48 % ၶွင်ပတ်းပိုၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်း။ ဢၼ်ၺႃး မၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ်ၼမ်သုတ်းၼႆႉ ပဵၼ်တီႈၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသီႇပေႃႉ၊ ၵျွၵ်ႉမႄး၊ ၼွင်ၶဵဝ် လႄႈ မၢၼ်ႈတူင်ႈ ၵူတ်ႉၶၢႆ ၸိူဝ်းၼႆႉ ဝႃႈ ၼႆ။
ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ပတ်းပိုၼ်ႉၼႆႉ ဢၼ်ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ တူင်ႉၼိုင်ယူႇဝႆႉၼမ်သုတ်းသမ်ႉ ပဵၼ်ၼႂ်းမိူင်းတႆးယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း၊ သိုၵ်းၶၢင် KIA၊ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ၊ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ၊ သိုၵ်းတႆး SSPP ၊ သိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA သိုၵ်းဝႃႉ UWSA သိုၵ်းမိူင်းလႃး NDAA ၊ သိုၵ်းပဢူဝ်း PNLO လႄႈ သိုၵ်းတႆး RCSS ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ တပ်ႉပႂ်ႉ လႅၼ်လိၼ်လႄႈ ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉထႅင်ႈ တင်းၼမ်။ ယၢမ်းလဵဝ် တိူဝ်းမႃးထႅင်ႈ ၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်း PDF ထႅင်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။
