ပႃႇတီႇၵၢဝ်ႉၵႆ ၵူၼ်းၼုမ်ႇဢွင်ႇပေႉၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈမိူင်းထႆး ၸွၼ်မွင်းလႅင်းၾႆး ပိူင်းထိုင်မိူင်းမၢၼ်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈပႃး

လိူၼ်မေႊ ဝၼ်းထိ 14 ဝၼ်းဢၼ်လူမ်းလႅင်ႉမူဝ်ႊၶႃႊ ပတ်ႉပဝ်ႇသႂ်ႇၼႂ်းမိူင်းရၶႅင်ႇၼၼ်ႉ တီႈမိူင်းထႆးသမ်ႉ ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ဢၼ်လီသူၼ်ၸႂ် တိုၼ်ႇတဵၼ်ႈၸွမ်းၼၼ်ႉၼႆ လႆႈႁူႉၸွမ်းၵၼ်ၵူႈၵေႃႉယူႇၶႃႈၼေႃႈ။

တီႈပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼၼ်ႉ ပႃႇတီႇၵၢဝ်ႉၵလႆႊ ဢွင်ႇပေႉၵႂႃႇ 151 တီႈၼင်ႈတႅၼ်းၽွင်းသေ လႅၼ်ၼႃႈပိူၼ်ႈဝႆႉ။ ပႃႇတီႇၽိူဝ်ႉထႆး( ပိူဝ်ႈထႆး ) လုၵ်ႈယိင်းၸွမ်ၽွင်းၵဝ်ႇ ထတ်ႊသိၼ်ဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉၸမ်ႉ ဢွင်ႇပေႉ 149 တီႈၼင်ႈသေ ပဵၼ်ဝႆႉထိ 2 ။ ၾၢႆႇပႃႇတီႇ ပရႃႊယုတ်ႊ ဢၼ်တိုၵ်ႉပဵၼ်ၸွမ်ၽွင်းယူႇတႄႉ တေႃႉတႄႉဢွင်ႇပေႉ 36 တီႈၼင်ႈၵွႆးလႄႈ လႆႈဝႃႈသုမ်းၵၢၼ်ႉယူႇ။

ပႃႇတီႇၵၢဝ်ႉၵလႆႊၼႆႉ ပဵၼ်ပႃႇတီႇၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢၼ်ၶႂ်ႈႁႂ်ႈ ပူတ်းမႄးပႅတ်ႈ လွၵ်းပိူင်ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းလႄႈ ဢၼ်ၶႂ်ႈ ၽိုၼ်ႉပၢၵ်ႈပႅတ်ႈ လွင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းသုမ်ႇငမ်းၼႂ်းၵၢၼ်မိူင်းၼၼ်ႉၼႆ ႁူႉငိၼ်းၵၼ်ယူႇ။

ပႃႇတီႇၽိူဝ်ႉထႆး ၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၸုမ်းဢၼ်ၶတ်းသၢၼ်တပ်းသိုၵ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ ပေႃးၼႆ ပႃႇတီႇၵၢဝ်ႉၵလႆႊလႄႈ ပႃႇတီႇၽိူဝ်ႉထႆး ႁူမ်ႈၵၼ်သေ တေႁူမ်ႈၽွတ်ႈတင်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်တေဢမ်ႇပၼ်တပ်ႉသိုၵ်း တိုၵ်းၶဝ်ႈၵႅဝ်ၸွမ်းၼႂ်း ၵၢၼ်မိူင်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉႁိုဝ်ၼႆ ပဵၼ်ဝႆႉတီႈမုင်းမွင်းတႃႇၵူၼ်းမိူင်း ဝူၼ်ႉသွၼ်ႇတဵၼ်ႈၸႂ်ၸွမ်းဝႆႉယူႇ။

ပေႃးဢဝ်ပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်းမိူင်းထႆးယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉဝႃႈၸိုင် မိူဝ်ႈလႂ်ဢွင်ႇပေႉ 376 တီႈၼင်ႈၸင်ႇတေၽွတ်ႈတင်ႈ ပဵၼ်လႆႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသေ ပဵၼ်လႆႈပႃး ၸွမ်ၽွင်းလူင်ယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈလဵဝ်ပႃႇတီႇၶတ်းၶၢၼ်ႉ 2 ၸုမ်း ဢၼ်ၼႆႉ တိုၵ်ႉလႆႈဝႆႉ 293 တီႈၼင်ႈၵွႆး တႃႇတေၽွတ်ႈတင်ႈ ပဵၼ်မႃးလႆႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼၼ်ႉ တေလူဝ်ႇႁူမ်ႈတင်း ပႃႇတီႇတၢင်ႇဢၼ်ၶဝ် ပဵၼ်ၼၼ်ဝႆႉလႄႈ မိူဝ်ႈလဵဝ်တႄႉၵေႃႈ ၸိူဝ်းမႃးႁူမ်ႈၵေႃႈ မီးယူႇၽွင်ႈလႄႈ ထိုင်ဝႆႉ 307 တီႈၼင်ႈယဝ်ႉ ႁႂ်ႈပေႃးတဵမ်တႄႉၵေႃႈ တေလႆႈႁႃႁူၺ်းထႅင်ႈယူႇမွၵ်ႈ 60 ပၢႆပၢႆ။ ပဵၼ်ႁိုဝ်ပဵၼ် ပႃႇတီႇၵၢဝ်ႉၵလႆႊၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇၶိုတ်းၵၢပ်ႈလႄႈ မီးပၢႆးဝူၼ်ႉ မီးတၢင်းႁၼ်တႃႇ တေၵုၺ်ႉၵူၼ်ႇပႅတ်ႈလွၵ်းပိူင်ၵၢၼ်မိူင်း ဢၼ်တပ်ႉသိုပ်းၵမ်းၵမ်းယိုတ်းသိမ်းဢႃႇၼႃႇ ဢၼ်ၼၼ်ႉသေယဝ်ႉ တေယႃႉမွတ်ႇပႃးၸဵမ် လွၵ်းပိူင်ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်း ယူႇသုင်သုမ်ႇငုမ်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵၢၼ်မိူင်းတီႊမူဝ်ႇၵရေႊသီႊဢမ်ႇၸၢင်ႈထၢင်ႇႁၢင်ႈၼၼ်ႉၵွၼ်ႇဝႃႈၼႆ။

ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်မွၵ်ႇႁၢင်ႈလီ ဢၢႆသီႁွမ်ႁိုၼ်းတႃႇၵူၼ်းၼုမ်ႇလႄႈ ၵူၼ်းႁူႉႁၼ်ၶဝ်ၼႂ်းမိူင်းထႆး ဢွၼ်ၵၼ်ၸႂ်ယႂ်ႇ ၸႂ်ၵႂ်ႈ တႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ ။ၵုမ်ႇတေပွႆႇႁႂ်ႈၸဝ်ႈသိုၵ်းၸွမ်သိုၵ်းၶဝ် ၵမ်းၵမ်းယိုတ်းသိမ်းဢႃႇၼႃႇသေ ႁႄႉႁၢမ်ၵိတ်ႇၶႂၢင်တေႃႇ တၢင်းၽႂ်ႇၶႂ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းပၢၼ်မႂ်ႇၼၼ်ႉ တႃႉပၼ်ႁႅင်းဢီးယဝ်ႈႁႂ်ႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇၵူၼ်းၵမ်ၶဝ် ဢွၼ်ႁူဝ်ထူဝ်းၼႃႈၵႂႃႇ ၸင်ႇတေမီးလွင်ႈလပ်ႉလွင်းလႆႈ ပိူဝ်ႈတႃႇဢၼႃႇၵၢတ်ႈၵူၼ်းမိူင်းယဝ်ႉဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တၢမ်တူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းၶဝ် ဝူၼ်ႉၸႅင်ႈဢၼ်ႁတ်းၵၼ်ဝႆႉ ယူႇယဝ်ႉ။

ၸင်ႇဝႃႈ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၵမ်းၼႆႉတႄႉ ၸင်ႈတေပဵၼ်ၶေႃႈတႅပ်းတတ်း လၢႆးၵၢၼ်မိူင်းၵိူတ်ႇမႂ်ႇတႃႇမိူင်းထႆးယူႇ။ၵူၺ်းၵႃႈ တႅၼ်းၽွင်းၸိူဝ်းဢမ်ႇတၢပ်ႈလိူၵ်ႈတင်ႈ  ၸိူဝ်းဢၼ်ပဵၼ်တပ်ႉသိုၵ်းလၢၵ်ႈတင်ႈလႄႈ ၽူႈမီးဢေႃးၸႃႇၶဝ်လၢၵ်ႈတၢင်ႇဝႆႉ ၼၼ်ႉသမ်ႉ ၸွင်ႇတေႁတ်းႁၢၼ်သေ ၶတ်းသၢၼ်ၽွမ်ႉၸွမ်း ၾၢႆႇပႃႇတီႇၵူၼ်းၼုမ်ႇၶဝ် မိူဝ်ႈလႂ်ၸိူဝ်းၶဝ် ဢၼ်ထုၵ်ႇလၢၵ်ႈတၢင်ႇ ဢၼ်ဢဝ်ဝႆႉ တီႈၼင်ႈ 250 ၼၼ်ႉ တူၺ်းတေႃႇၼႃႈတႃၵူၼ်းမိူင်း တူၺ်းတေႃႇၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်း ႁတ်းႁတ်းႁၢၼ်ႁၢၼ်ၵွၼ်ႇ ၾၢႆႇၶတ်းၶၢၼ်ႉၼႆႉ တေၸၢင်ႈၽွတ်ႈတင်ႈလႆႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႃ။

ၸၢမ်းႁႂ်ႈဝႃႈ ၾၢႆႇသိုၵ်းၶဝ်ၸဝ်ႈသိုၵ်းၸွမ်သိုၵ်းၶဝ် ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၸွမ်ၽွင်းလူင် ပရႃႊယုတ်းၶဝ်ၼႆႉ ပေႃးၵၼ်ႉၵူၵ်ႉၶွၼ်ႈၵၼ်လႆႈသေ ဝၵ်ႉငမ်ထႅင်ႈဢႃႇၼႃႇၵႂႃႇထႅင်ႈပွၵ်ႈၼိုင်ႈၸိုင်ႈ လွၵ်းပိူင်ၵၢၼ်မိူင်းလၢႆးတပ်ႉသိုၵ်း တေတိူဝ်းၵႅၼ်ႇၶႅင်မႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇယူႇၼႆ ဢမ်ႇလၢတ်ႈၵေႃႈ လၢမ်းႁူႉၵၼ်လႆႈယူႇ ။

ၾၢႆႇတပ်ႉသိုၵ်းဢၼ်ယၢမ်ႈယိုတ်းဢႃႇၼႃႇမႃး 19 ပွၵ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ၽီတူဝ်လဵဝ်ၵၼ် တင်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈမႃး ပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်သေ ႁူမ်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ ယႃႉပင်း ပိူင်တီႊမူဝ်ႊၵရေႊသီႊ ၼင်ႇႁိုဝ်ၵူၼ်းမိူင်း တေဢမ်ႇထၢင်ႇႁၢင်ႈတူင်ႉၼိုင်ၵၢၼ်မိူင်းၼၼ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်ဝႆႉပိူင်ၵတိ တႃႁၼ်တူဝ်ထူပ်းယူႇၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ။

ၵွပ်ႈၼႆ မိူဝ်ႈလႂ် ပႃႇတီႇၶတ်းၶၢၼ်ႉၶဝ် ၽွတ်ႈတင်ႈလႆႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼၼ်ႉ ၸင်ႇတေထၢင်ႇႁၢင်ႈမူၼ်ႉမႄး ပိၼ်ႇပႅင်လႅၵ်ႈလၢႆႈ ပဵၼ်လႆႈလၵ်းမႂ်ႇပိူင်မႂ်ႇၸိုင်ႈမိူင်းမႂ်ႇ။ တႃႇမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆၵေႃႈ သၢႆတၢင်းၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇၼႆႉ တေပိုတ်ႇပၢင်ႇမႃးသေ တီႈ US လႄႈ မိူင်းဝၼ်းတူၵ်းၶဝ်ၵေႃႈ ၸၢင်ႈတိုတ်ႉၸူးၸွႆႈထႅမ်လႆႈငၢႆႈငႅမ်လိူဝ်ၵဝ်ႇမႃး ယဝ်ႉၵေႃႈတေၵိူတ်ႇမီးမႃး သၢႆတၢင်းၵွပ်ႇၵူႈ ၸွႆႈထႅမ်ၵၼ် ဢၼ်ပဵၼ် (Humanitarian Corridor )သေ ဢေႊသီႊယႅၼ်ႊ(ASEAN Consensus ) တေတိူဝ်းပၼ်ႁွၼ်ႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်လႆႈမႃး ၶိုတ်းၶိုတ်းၸမ်ၸမ်ၼႆ လၢမ်းႁၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်ၶႃႈၼေႃႈ။

ပွင်ႇဝႃႈတႄႉ ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းထႆး တေတဵင်ၼၵ်းလႆႈ တီႈဢေႊသီႊယႅၼ်ႊၼၼ်ႉဝႃႈၼႆ။ၵူၺ်းၵႃႈ တေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ်တႄႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ပရႃႊယုတ်ႊၼႆႉ တိုၼ်းဢမ်ႇၸွႆႈဢီးတေႃႇ ၶၵ်ႉၵၢၼ် ဢေႊသီႊယႅၼ်ႊ Consensus  ၼၼ်ႉသေ ၸင်ႇဝႃႈ  ၸုမ်းၶတ်းၶၢၼ်ႉ ဢၼ်ပႃႇတီႇၵၢဝ်ႉၵလႆႊဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမႃးတေႉယဝ်ႉပေႃးၼၼ်ၸိုင် တၢမ်တူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းထႆး တေထၢင်ႇႁၢင်ႈ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ၵၢၼ်မိူင်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆၵေႃႈ တေၸဵဝ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈၶိုပ်ႈၼႃႈမႃးၽွင်ႈယူႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ယွၼ်းပၢႆးၼႄမွၵ်ႈၼႆႉသေ ႁႂ်ႈလႆႈ ၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းတီႈၼႆၵွၼ်ႇၶႃႈ ။

မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ

ႁိုၼ်းၵႃယၢင်း

19/05/2023