Monday, November 11, 2024

ၵၢၼ်မိူင်းယုင်ႈယၢင်ႈၼႆႉ ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈဢမ်ႇမီးၵၢင်ၸႂ် လီတႃႇႁဵတ်းၸွမ်းၶေႃႈတူၵ်းလူင်းဢႃႊသီႊယၼ်ႊ ၵူၺ်း  

Must read

ၵျူဝ်ႊၵူဝ်ႊဝီႊတူဝ်ႊတူဝ်ႊ ၸွမ်ၸိုင် မိူင်းဢိၼ်ႊတူဝ်ႊၼီႊသျႃႊ ယူႇတီႈတၼ်းႁဵင်း ႁူဝ်ပဝ်ႈဢႃႊသီႊယၼ်ႊ ၵၢဝ်ႇလၢတ်ႈၵႂႃႇတီႈ ပၢင်ၵုမ်သုတ်းယွတ်ႈ ဢႃႊသီႊယၼ်ႊၼၼ်ႉဝႃႈ တႃႇႁဵတ်းႁႂ်ႈလွင်ႈၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ  မိူင်းမၢၼ်ႈ ၵိုတ်းယိုတ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပွင်ပဵၼ်လႆႈမႃး။ ၸိူဝ်းၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉ ၽေႃႇၼမ်ႉၼႄတူဝ်ၸွမ်း ၶေႃႈတူၵ်းလူင်းဢႃႊသီႊယၼ်ႊ 5 ၶေႃႈ ။ ၵွပ်ႈၼႆတႃႇတႅပ်းတတ်းၵႂႃႇၶၢဝ်းၼႃႈၼႆႉ ၸိူဝ်းလုၵ်ႈၸုမ်း ဢႃႊသီႊယၼ်ႊ တင်းသဵင်ႈ တေလႆႈၽွမ်ႉသဵင်ပဵင်းပၢၵ်ႇၵၼ်ဢိူဝ်ႈဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ယွၼ်ႉမၼ်းဢမ်ႇႁပ်ႉႁဵတ်းၸွမ်း ၶေႃႈတူၵ်းလူင်းၵၼ်လႄႈ တေဢမ်ႇမွၵ်ႇၶိုၼ်ႈ ပၢင်ၵုမ် ဢႃႊသီႊယၼ်ႊၼႆတႄႉ ၸိူဝ်းႁူဝ်ၼႃႈ ဢႃႊသီႊယၼ်ႊ မၼ်ႈၸႂ်ၵၼ်ဝႆႉယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈပၼ်ႁႃမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ယူႇမီးယူႇယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉသေ တေလႆႈယိပ်းငမ်ၵႄႈလိတ်ႈၸိူင်ႉႁိုဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉ ပႆႇႁႃလႆႈ ၶေႃႈႁၼ် ဢၼ်မိူၼ်ၵၼ်၊ တိုၵ်ႉႁပ်ႉႁၼ်တႅၵ်ႇယႅၵ်ႈၵၼ်ယူႇ ။ ၵွၼ်ႇပႆႇပဵၼ်ပၢင်ၵုမ်သုတ်းယွတ်ႈပွၵ်ႈၼႆႉ လႆႈႁၼ်လုမ်း ၽူႈၼမ်း ၼႂ်း ဢႃႊသီႊယၼ်ႊ ဢၼ်ၶုၼ်ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇမိူင်းၼွၵ်ႈၶွင်မိူင်းဢိၼ်ႊတူဝ်ႊဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉ ၽိတ်ႈမွၵ်ႇဢုပ်ႇဢူဝ်း ၸွမ်း ၽူႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်းၵၢၼ်မိူင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ လၢႆပႃႈလၢႆၾၢႆႇ ပႃးၸဵမ်ၼွၵ်ႈမိူင်းၼႂ်းမိူင်းသေ ၽၢႆႈႁႃၶေႃႈမုလ်း ဢၼ်တေပဵၼ်လႆႈႁူးဢွၵ်ႇပၼ်ႁႃၵၢၼ်မိူင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ။

- Subscription -

တီႈၼၼ်ႈ ၸိူဝ်းၾၢႆႇထတ်းသၢင်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတေႃႇ ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁူမ်ႈႁၼ်ၵၼ်မီးယူႇ 7- 8 ၶေႃႈ-

 (1) တႃႇၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃၼႆႉ ယွမ်းႁပ်ႉလၢႆးၵၢၼ်ၵူႈမိူင်းမိူင်းၶဝ်ႈပႃးငူပ်ႉငိၸွႆႈယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တေလႆႈပဵၼ်တၢမ်တူဝ်ၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်းတႅပ်းတတ်းၵႄႈလိတ်ႈ။

 (2) တေၵေႃႇသၢင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၾႅတ်ႊတရႄႊ တီႊမူဝ်ႊၵရေႊသီႊ။  ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းၾိင်ႈပိူင် တီႊမူဝ်ႊၵရေႊသီႊလႄႈ ၸုမ်းၸၢဝ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၼႆႉ တေဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၼႂ်းၶၼ်ႈတွၼ်ႈၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်း ။ တေလႆႈပၵ်းထင်ဝႆႉ တီႈၶၵ်ႉတွၼ်ႈ ၵၢၼ်ၵႅတ်ႇၶႄ ဝၢၼ်ႈမိူင်းၼၼ်ႉၵူၺ်း ပွင်ႇဝႃႈၼႆ။

 (3) တေဢမ်ႇႁူၼ်လင် ၶဝ်ႈသွၼ်ႈၶိုၼ်း တီႈတႂ်ႈလၵ်းမိူင်း 2008 ။

(4) ပိူင်ၶွတ်ႇၽွတ်ႈၸိုင်ႈမိူင်းၼႆႉ တေဢမ်ႇယွမ်းပဵၼ်ၾၢင်ႁၢင်ႈၸုမ်းၵူၼ်းၼမ် သုမ်ႇငုမ်း။

(5) တေလႆႈပဵၼ်လွင်ႈပိၼ်ႇပႅင်လႅၵ်ႈလၢႆႈၸူး လွၵ်းပိူင်ၾိင်ႈမိူင်း System Change ၊ တေဢမ်ႇလႆႈပဵၼ်လွင်ႈပိၼ်ႇပႅင်လႅၵ်ႈလၢႆႈ ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ Region Change ။

(6) မိူဝ်ႈလႂ် လွင်ႈၵေႃႇၵၢၼ်ႁုၵ်ႉႁၢႆႉ ၵိုတ်းယိုတ်းၸၢႆႇႁၢႆယဝ်ႉၸင်ႇ တေတႄႇပၢင်ဢုပ်ႇၵုမ်ၵၢၼ်မိူင်း။

(7) ဢုပ်ႇၵုမ်ၵၢၼ်မိူင်းယဝ်ႉတူဝ်ႈလီငၢမ်း ၸင်ႇတေလႆႈၸတ်းႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ။

(8) တေႁူမ်ႈပွင်သၢင်ႈ ႁႂ်ႈမီးမႃးလွင်ႈတဵင်ႈထမ်းၸွမ်း ၵၢၼ်ပိၼ်ႇပႅင်လႅၵ်ႈလၢႆ Transitional Justice ၸိူဝ်းၼႆႉ ၼႆယဝ်ႉ။

ဢၼ်ဝႃႈမႃးၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းႁၼ်လႄႈ ၵၢင်ၸႂ် ၾၢႆႇၶတ်းသၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၶဝ် ႁပ်ႉႁူမ်ႈႁၼ်မိူၼ်ၵၼ်ၼၼ်ႉၵူၺ်း ဢၼ်ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်မီးထႅင်ႈတင်းၼမ်ၵွၼ်ႇ။ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ NUG  ၼႆ ၵွၼ်ႇ ပႆႇဢုပ်ႇၵၢၼ်မိူင်းၵၼ်တင်း ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ ၶေႃႈၼွင်ႇလူင်ႈၼႃႈ ပဵၼ်လၢႆလၢႆၶေႃႈၵွၼ်ႇ ။

  • ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ တေလႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၵိုတ်းတိုၵ်းတူဝ်ႈမိူင်းသေ ၸီႉသင်ႇႁႂ်ႈတပ်ႉမၼ်း မိူဝ်းၶိုၼ်းႁွင်ႈထႅဝ်သုမ်ႉသိုၵ်းၽႂ်မၼ်း ။
  • တေလႆႈယုၵ်ႉလိူၵ်ႈ ၶေႃႈပူင်ပၢႆးငဝ်းလၢႆးၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉသေ ယိုတ်းယင်ႉလွင်ႈၽွင်းငမ်းလူၺ်ႈတပ်ႉသိုၵ်း ယဝ်ႉသမ်ႉတေလႆႈပွႆႇလူတ်းပၼ် ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈၵၢၼ်မိူင်းတင်းသဵင်ႈ ႁူမ်ႈပႃး ၸွမ်ၸိုင်ႈ ဝိၼ်းမျိၼ်ႉလႄႈ ဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇ။
  • တေဢမ်ႇလႆႈ ႁႄႉႁၢမ်ႈၶဝ်ၵႅဝ်ၸွမ်း ၵၢၼ်ၸွႆႈထႅမ်ၵွပ်ႇၵူႈလူၺ်ႈ ၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်ဢၼ်ၵူႈမိူင်းမိူင်းၸတ်းသူင်ႇ ။
  • တေလႆႈလူတ်းပွႆႇပၼ် တၢမ်ႇတၢႆတင်းသဵင်ႈ ဢၼ်ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပူင်တူတ်ႈၼၼ်ႉ – လိူဝ်ၼႆႉ တေလႆႈမီးထႅင်ႈဝႃႈ ႁႂ်ႈမၵ်းမၼ်ႈၼပ်ႉထိုဝ် ၽွၼ်းပၢင်ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ 2020 ဝႃႇ၊ ႁႂ်ႈယုၵ်ႉလိူၵ်ႈပႅတ်ႈ မႃႊသျႄႊလေႃႊ ဝႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၵွၼ်ႇ။

ပေႃးတေႁုပ်ႈထတ်းတူၺ်း ၶေႃႈႁပ်ႉႁၼ် ၾၢႆႇၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႄႈ ၾၢႆႇၶတ်းသၢၼ်ၶဝ်လႂ် ၶေႃႈၼွင်ႇလူင်ႈၼႃႈ ၾၢႆႇ NUG ၶဝ်လႂ်ၼႆႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ တူၵ်းထုၵ်ႇတဵင်ႈထမ်းတႃႇၾၢႆႇလဵဝ် ၸုမ်းလဵဝ်ယူႇ တႃႇၵူၼ်းမိူင်းၽၵ်းၵႃ ၸိူဝ်းထုၵ်ႇႁဵတ်းႁၢႆႉၼၼ်ႉၵေႃႈ တေၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈ ယႃၵႄႈပၢႆးၸႂ် ပဵၼ်ပွတ်းပဵၼ်တွၼ်ႈယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈ ၾၢႆႇၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈသမ်ႉ ၸွင်ႇတေယွမ်းႁပ်ႉႁဵတ်းၸွမ်းႁိုဝ် ။

ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈပီ 2021 လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီ 24 ဝၼ်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇၶၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ မၼ်းမီးဝႆႉ ၶၵ်ႉၵၢၼ်လူင် 5 ၶေႃႈ။ ၶေႃႈထိ 5 လၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ ဝၢႆးလင် ပွင်သၢင်ႈၸွမ်း ၶေႃႈပူင်ပၢႆးငဝ်းလၢႆးၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉယဝ်ႉ ၸွမ်းလူၺ်ႈ လၵ်းမိူင်း 2008 သေ တေၶိုင်ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ဢၼ်လွတ်ႈလႅဝ်းတဵင်ႈထမ်းၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

တီႈၼႆႈ ပေႃးမီးၶေႃႈထၢမ်ဝႆႉဝႃႈ လွင်ႈပွင်သၢင်ႈၸွမ်းၶေႃႈပူင်ပၢႆး ငဝ်းလၢႆးၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉ ( အရေးပေါ်ကာလ ပြဌာန်းချက်ဆိုင်ရာ အကောင်အထည်ဖော်မှု) ၼၼ်ႉ ထိုင်ၶၵ်ႉလႂ် ၸင်ႇတေဝႃႈယဝ်ႉတူဝ်ႈ ထႅင်ႈသမ်ႉ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ဢၼ်တေ ႁဵတ်းၸွမ်း 2008 ၼၼ်ႉ ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ ၸုမ်းၸၢဝ်းၵူႈမိူင်းမိူင်း ၸွင်ႇတေယွမ်းႁပ်ႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တိုၼ်းပဵၼ်ဝႆႉၶေႃႈထၢမ်။

ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ တမ်းဝၢင်းဝႆႉ ၶၵ်ႉၵၢၼ်လူင် 5 ၶေႃႈ ဝႃႈၼႆသေတႃႉ  တႃႇတေပႆယၢင်ႈၸွမ်းတေႉသမ်ႉ ဢမ်ႇၼႄႉၼွၼ်း ။ ဢွၼ်တၢင်းၶဝ်လၢတ်ႈဝႃႈ တေၸတ်းႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ၼႂ်းပီ 2023 ၼႆသေတႃႉ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၶိုၼ်းပိၼ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ ငဝ်းလၢႆးဢမ်ႇၼိမ်တဵင်ႈလႄႈ တေႁဵတ်းမိူဝ်ႈလႂ် ပႆႇၸၢင်ႈဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

တီႈၶၵ်ႉၵၢၼ်ၶေႃႈထိ 4 ၼၼ်ႉ လၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ တေပႆႇယၢင်ႈၸွမ်း လၢႆးၵၢၼ် NCA သေ တေၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၵႂႃႇ ဝႃႈဝႆႉၸိူင်ႉၼႆသေတႃႉ၊ မိူဝ်ႈမၢတ်ႉၶျ် 27 ဝၼ်းမၢႆတွင်းၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉမတေႃႇသမ်ႉၶိုၼ်းလၢတ်ႈဝႃႈ တေဢဝ်လိူင်ႈတိုၵ်းၵဵၼ်ပႅတ်ႈ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈ ၸိူဝ်းၸွႆႈထႅမ် NUG PDF ၼၼ်ႉၼႆယဝ်ႉ။

ၸင်ႇၼၼ် ယူႇတီႈမိူင်းၶႄႇ ၾၢင်ႉႁူႉၸွမ်းယၢင်ႈတိၼ် ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈပိၼ်ႇပႅင်လႅၵ်ႈလၢႆႈႁိူင်ႈၵိူင်းၵႂႃႇ ၼၼ်ႉသေယဝ်ႉ ၸင်ႇတၵ်းၶဝ်ႈႁႃဢုပ်ႇၸွမ်း တၢၼ်းသူၺ်ႇ တဵင်းၸဵင်ႇၶဝ် ၼင်ႇပၢႆးၼႄၵၼ်မႃး ဝူင်ႈပူၼ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၼႂ်းငဝ်းလၢႆးၼင်ႇၼႆ ဢၼ်ႁၢႆႉၸႃႉသုတ်းၼႆႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းထိ 7 သမ်ႉၵိူတ်ႇပဵၼ် လွင်ႈပိုတ်းယိုဝ်းသႂ်ႇ ထႅဝ်ရူတ်ႉၽွင်းတၢင် ဢႃႊသီႊယၼ်ႊ ၸိူဝ်းတေမႃးၶိုင်ပွင်ၵၢၼ်ၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းမိူင်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းၼၼ်ႉၼႆႉ တေလႆႈမၢႆထိုင်ဝႃႈ ၾၢႆႇၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ တိုၼ်းဢမ်ႇမီးၵၢင်ၸႂ်လီတႃႇႁပ်ႉႁဵတ်းၸွမ်းၶေႃႈတူၵ်းလူင်း ဢႃႊသီႊယၼ်ႊ 5 ၶေႃႈၼၼ်ႉၼႆယူႇယဝ်ႉ။

ၵွပ်ႈၼႆ ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ႁၢၼ်ႉတေႃႇဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉတႄႉ ပႆႇပႃႈယွမ်းၸႂ် တႃႇႁပ်ႉဢုပ်ႇၸွမ်း ၾၢႆႇၶတ်းသၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၊ၵႃႈၼင်ႇမီးႁႅင်း တိုၵ်ႉတေၵိုတ်ႉၸိုၼ်ႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ PDF NUG ၶဝ်ယူႇ ၵႃႈၼင်ႇပွင်ပဵၼ်လႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ၸင်ႇၼၼ် ၸိူဝ်းၾၢႆႈႁႃႁူးဢွၵ်ႇၵၢၼ်မိူင်း ၶတ်းၸႂ်ႁႃယူႇသေတႃႉၵေႃႈ ၾၢႆႇၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈတႄႉ တိုၵ်ႉၵႂႃႇၸွမ်းလၢႆးတိူၵ်ႈတၼ် ဢၢင်ႈၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉလၢင်ႉၵႂၢတ်ႇ ႁၢၵ်ႈႁူဝ်ၵၼ်ယူႇၵူၺ်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ယွၼ်းပၢႆးၼႄတၢင်းႁၼ်မွၵ်ႈၼႆႉသေ ၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းတီႈၼႆၵွၼ်ႇၶႃႈ မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ။

ဢၢၼ်ႇယဝ်ႉႁူမ်ႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်တီႈၼႆႈ

- Subscription -
- SHAN's Apps -spot_img

ၶၢဝ်ႇလိုၼ်းသုတ်း