မိတ်ႉသ်တိူဝ်ႊ ၿၼ်ႊၶီႊမုၼ်ႊ ၽူႈၼမ်းၼႂ်းၵဝ်ႇ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ (UN) ႁဵၵ်ႈႁွင်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵိုတ်းယုတ်းလွင်ႈ ၵၢၼ်ႁဵတ်းႁၢႆႉ သၢင်ႈလွင်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်းတေႃႇၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်း လႄႈၵေႃႇလွင်ႈၶတ်းယႅင်ႈတဵမ်တူဝ်ႈမိူင်း ဢိၵ်ႇတင်း မီးသူၼ်ႇႁူမ်ႈပႃးႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်ၵၢၼ်ၼွင်းလိူတ်ႈၼႂ်းမိူင်း။
“တပ်ႉသိုၵ်းတၵ်းလႆႈတႄႇငဝ်ႈၵွၼ်ႇ” ၿၼ်ႊၶီႊမုၼ်ႊၵၢဝ်ႇလၢတ်ႈဝၢႆးသေယၢင်ႈၶဝ်ႈသူႇယဵမ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 2 ဝၼ်း ဢၼ်တူဝ်မၼ်းၸၢႆးလႆႈႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇလႄႈၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၸၼ်ႉသုင် ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ။
ၿၼ်ႊၶီႊမုၼ်ႊယင်းၵၢဝ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ NUG (လူင်ပွင်ၸိုင်ႈငဝ်း) ဢၼ်ၵေႃႇတင်ႈၶိုၼ်ႈလူၺ်ႈလုၵ်ႈၸုမ်း သၽႃး ပွင်ၵူတ်းမၢႆ ၶွင်ပႃႊတီႊ NLD လႄႈဢၼ်တိုၵ်ႉၶပ်းၶိုင်ၵၢၼ် ပိူဝ်ႈတႃႇလူမ်ႉလၢင်ႉၵၢၼ်ယိုတ်းဢမ်းၼၢၸ်ႈ တၵ်းပဵၼ်ၵၢၼ်သူၼ်ႇၼိုင်ႈ ပိူဝ်ႈတႃႇၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃႁႂ်ႈယင်ႉယိုၼ်း။
တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈဢမ်ႇၼႄၾၢင်ႁၢင်ႈ လွင်ႈတေလူတ်းယွၼ်ႇယွမ်းတေႃႇၾၢႆႇသၢၼ်ၶတ်း လႄႈတင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈငဝ်း (NUG) လူၺ်ႈထုၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈမၵ်းမၢႆ ပဵၼ်ၸုမ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉလႄႈၸုမ်းသုၵ်ႉယုင်ႈဢူၼ်ၵဝ်း။ ၸုမ်းသူၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း ၵၢဝ်ႇၼႄးဝႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းယိုတ်းဢမ်းၼၢၸ်ႈၶွင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶႃႈႁႅမ်ဢဝ်တၢႆမူႇ ၽဝ်ဝၢၼ်ႈၽဝ်ၶူင်ႇ လႄႈဢဝ် ႁိူဝ်းဝိၼ် တိုၵ်းတၢင်းၵၢင်ႁၢဝ် ပွႆႇမၢၵ်ႇလူင်းသႂ်ႇၵူၼ်းမိူင်း ဢိၵ်ႇတင်း ဢဝ်ၵွင်ႈၸၢၵ်ႈယိုဝ်းလူင်းသႂ်ႇ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ တီႈၾုင်ၵူၼ်းယူႇၵၼ်ၼမ် လႄႈ ပိုၼ်ႉတီႈဢၼ်ၶဝ် ၶဝ်ႈၸႂ်ထၢင်ႇထိူမ်ဝႃႈ ပဵၼ်တီႈမူၵ်းသွၼ်ႉၶွင်မူႇ ၸုမ်းၸိူဝ်း ဢၼ် တေႃႇတၢၼ်ႈ သၢၼ်ၶတ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ်။
ၵၢၼ်ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢဝ်ႁိူဝ်းဝိၼ်တိုၵ်း ဢွၵ်ႇမႃးဝိၼ်ၼိူဝ်ၵၢင်ႁၢဝ်သေပွႆႇမၢၵ်ႇလူင်းသႂ်ႇ ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင်လူင်းသႂ်ႇ မူႇဝၢၼ်ႈတီႈၼိုင်ႈ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ တီႈဢၼ်မီးၾၢႆႇတေႃႇတၢၼ်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်းၼၼ်ႉ လႆႈၵႂၢတ်ႇဢဝ်ၸီးဝိတ်ႉသၢႆၸႂ် ၽူႈၵူၼ်းလူမ်ႉတၢႆၵႂႃႇပဵၼ် 170 ၵေႃႉ ၸွမ်းၼင်ႇ ႁၢႆးငၢၼ်းဢၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလၢတ်ႈၼႄ။
ၸိူဝ်းၼႆႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈႁဵတ်းပူၼ်ႉတီႈပူၼ်ႉလိူဝ်ၼိူဝ်ငဝ်းလၢႆးဢၼ်ပဵၼ်ယူႇလႄႈပဵၼ်ၵႂၢမ်းတင်ႈၸႂ်ၵၢၼ်ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၶိူဝ်း ၵူၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းထုၵ်ႇၽဝ်ႁေႃၽဝ်ႁိူၼ်း ထုၵ်ႇၶႃႈႁႅမ််ယိုဝ်းတၢႆဢမ်ႇလိူၵ်ႈ ဢမ်ႇဝႃႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၵူၼ်းထဝ်ႈ မႄႈယႃႈၼၢင်းယိင်း
လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၸုမ်းသိုၵ်းယိုတ်းဢမ်းၼၢၸ်ႈၶွင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၢင်ႈလွင်ႈဢဝ်ပဵၼ်ႁဵတ်ႇၽူလ်ၵၢၼ်တဵင်ႈထမ်းၵဵဝ်ႇၵပ်း ဢၼ်ၶဝ်ယိုတ်းဢမ်းၼၢၸ်ႈ လူၺ်ႈၶေႃႈၵၢဝ်ႇႁႃ(ၼႄး) ဝႃႈ ၸုမ်း NLD ၶဝ်ၵူင်း(ဝွၵ်း) ၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈၼႆသေတႃႉ ၵေႃႈ ယင်းဢမ်ႇလႆႈမီးၵၢၼ်ထုၵ်ႇၵူတ်ႇ ထတ်းထွင် ႁၼ်လၵ်းထၢၼ်သင် ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈဝႃႈမီးၵၢၼ်ၵူင်း(ဝွၵ်း) ၵၢၼ် လိူၵ်ႈတင်ႈမိူဝ်ႈ ပီ 2020 ဢၼ်ပႃႊတီႊ NLD ပေႉပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼမ်လူၼ်ႉပူၼ်ႉလိူဝ်။
“ၵၢၼ်ၸတ်းၵၢၼ် ၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈတႂ်ႈၵုမ်းၵမ် ၶေႃႈၼွင်ႇၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်မိၼ်ႇမႄႇတေႃႇ ၵၢၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်ႈလႄႈ လွင်ႈတႅၵ်ႇယႅၵ်ႈၸတ်ႉႁၢၵ်း တိူဝ်းၼမ်ၶိုၼ်ႈလိူဝ်မႃး ဢိၵ်ႇတင်းၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈတေၸတ်းႁဵတ်း ၶပ်းၶိုင်ၶိုၼ်ႈမႃးမႂ်ႇၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉ ” “ၿၼ်ႊၶီႊမုၼ်ႊ” လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။
ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ဢမ်ႇလႆႈၸီႉၸမ်ႈၼႄဝႃႈ ၿၼ်ႊၶီႊမုၼ်ႊ လႆႈယွၼ်းႁူပ်ႉထူပ်းသုၵျီႇ ႁိုဝ် ဢမ်ႇလႆႈယွၼ်းထူပ်း။ မိူဝ်ႈလဵဝ် သုၵျီႇတိုၵ်ႉထုၵ်ႇၵုမ်းၶင် ယူႇၼႂ်းၶွၵ်ႈ ၼႂ်းတူတ်ႈ(တၢမ်ႇ) 33 ပီ လူၺ်ႈဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈမၢပ်ႇၸီႉၼႄး တၢင်းၽိတ်းလၢႆၶေႃႈၼၼ်ႉ ၸုမ်းသူၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း ၵၢဝ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်လွင်ႈပႅတ်ႉလႅၼ်။
ၵၢၼ်ယဵမ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈၶွင် မိတ်ႉသ်တိူဝ်ႊ ၿၼ်ႊၶီႊမုၼ်ႊ ၽူႈၼမ်းၼႂ်းၵဝ်ႇ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ (UN) ၼႆႉ လႆႈထုၵ်ႇ ႁၢႆးငၢၼ်းၶိုၼ်ႈၼႃႈၼိုင်ႈၶွင်လိၵ်ႈၽိုၼ်ၶၢဝ်ႇ ၵူဝ်ႊလ်ၿွလ်ႊ ၼိဝ်ႊလႆႉထ်ဢွၽ်းမျၢၼ်ႊမႃႊရ် ၶွင်ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၼႂ်း ဝၼ်းဢင်းၵၢၼ်းတီႈ 25 ပူၼ်ႉမႃး။ ၵွႆးၵႃႈ ႁၢႆးငၢၼ်းဢမ်ႇလႆႈၵၢဝ်ႇထိုင် ၶေႃႈႁဵၵ်ႈႁွင်ႉၿၼ်ႊၶီႊမုၼ်ႊ ဢၼ်ယွၼ်း ႁႂ်ႈမီးၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်း လႄႈ ၵိုတ်းယုတ်းလွင်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်း။
ၿၼ်ႊၶီႊမုၼ်းလႄႈၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ လႆႈလႅၵ်ႈပိၼ်ႇပၢႆးဝူၼ်ႉႁၼ် ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၶိုပ်ႈၼႃႈ လိုၼ်းသုတ်း တင်းသွင်ၾၢႆႇလႆႈဢုပ်ႇၵိူဝ်းၵုမ်ပဵၼ်တႄႉပဵၼ်ဝႃႈ လူၺ်ႈဢမ်ႇမီးလွင်ႈငမ်းငဝ်းတေႃႇၵၼ်လႄႈ သၢင်ႈလွင်ႈၵိူဝ်းလီ – ႁၢႆးငၢၼ်းၼႂ်းလိၵ်ႈၽိုၼ်ၶၢဝ်ႇၸီႉၸမ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ ၵွႆးၵေႃႈဢမ်ႇလႆႈလၢတ်ႈထိုင်လွင်ႈႁူဝ်ယွႆႈမၼ်းသင်။
ၿၼ်းၶီးမုၼ်း ယဵမ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈၼႂ်းထႃႇၼလုၵ်ႈၸုမ်းၵုမ်ႇၽူႈၼမ်းလူၵ်ႈ “The Elders” ဢၼ်ၵေႃႇတင်ႈၶိုၼ်ႈ လူၺ်ႈၼေလ်ႊသၼ် မႅၼ်ႊၻေႊလႃႊ ဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ပိူဝ်ႈၵမ်ႉထႅမ်ငမ်းယဵၼ်လႄႈၵႄပူမ်လွင်ႈၶတ်းယႅင်ႈ။
မွၼ်းၶိူဝ်း
20230427
