Friday, March 29, 2024

ၶူဝ်ၶၢမ်ႈၼမ်ႉတဵင်း ၵၢင်ဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း တႅၼ်းတၢင်ႁိူဝ်း မီးၽွၼ်းလီမွၵ်ႈႁိုဝ်!

Must read

မိူင်းတႆးၼႆႉ မီး 50 ၸႄႈဝဵင်းပၢႆ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ဝဵင်းတီႈဢၼ် ၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇမႃး တိူၵ်ႈၵမ်ႇမထၢၼ်း မူႇလမိၼ်းၵုၼ်း ဢွၼ်တၢင်း သုတ်းပိူၼ်ႈသမ်ႉ ပဵၼ်ဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်းယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် သုၼ်တိုဝ်းၵမ် ၵမ်ႇမထၢၼ်း မူႇလမိၼ်းၵုၼ်း ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ဝဵင်း လၢင်းၶိူဝ်းၼႆႉသေ ၽႄႈၸွတ်ႈတူဝ်ႈမိူင်းတႆးပတ်းပိုၼ်ႉမႃးၼႆႉ မီးၵႂႃႇ 36 တိူၵ်ႈယဝ်ႉ။ တိူၵ်ႈၵမ်ႇမထၢၼ်း ဢၼ်တႄႇမႃး တီႈ ဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်းၼႆႉ မိူဝ်ႈပီၶရိတ်ႉ 1947 (ပီၵေႃးၸႃႇ 1309 ၼီႈ) ၼၼ်ႉမႃးသေ ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်ႈလဵဝ် မီးၵႂႃႇၶၢဝ်းတၢင်း 75 ပီယဝ်ႉ တေလႆႈဝႃႈပဵၼ်ဝဵင်းၵိုၵ်းပိုၼ်း ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ ၼႂ်းၵၢၼ်သႃသၼႃၸၢဝ်းပုတ်ႉထ ဝဵင်းၼိုင်ႈ ၼႆၵေႃႈၸႂ်ႈယဝ်ႉ။

ၶူဝ်ၼမ်ႉတဵင်း ၽွင်းတိုၵ်ႉသၢင်ႈ
Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ၶူဝ်လူင်ၼမ်ႉတဵင်း ၽွင်းတိုၵ်ႉၵေႃႇသၢင်ႈ

လိူဝ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဝဵင်းၵိုၵ်းပိုၼ်း လိုဝ်းလင်ထႅင်ႈ ၾၢႆႇပၢႆးမွၼ်းပၢၼ်မႂ်ႇ ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆး၊ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ပတ်းပိုၼ်ႉ ႁူႉၸၵ်းၵၼ်ဝႃႈ ဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း ပဵၼ်ဝဵင်းမေႃၵႂၢမ်း ၸၢႆးထီႉသႅင်ဢိူဝ်ႈ ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ၽဵင်းၵႂၢမ်း ၸၢႆးထီးသႅင် ၸဵမ်ၽဵင်းမၢၼ်ႈ/ ၽဵင်းတႆး ၸိူဝ်းၼႆႉ တိုၵ်ႉလင်မေႃးယူႇ ၼႂ်းႁူၵူၼ်းမိူင်းဝႆႉတင်းၼမ်လၢႆ တူဝ်တၢႆ သဵင်ပႆႇႁၢႆ ဢၼ်ဝႃႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

- Subscription -

ၵမ်းၼႆႉ ပေႃးမႃးၶူၼ်ႉတူၺ်း ပိုၼ်းၵၢၼ်မိူင်းၼႆၸိုင် ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆး/ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ႁူႉၸၵ်းယၢမ်ႈယိၼ်းၵူႈၵေႃႉတႄႉပဵၼ် လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင် ၼႆၼၼ်ႉ။ ၼႂ်းၽူႈတၢင်တူဝ်လူင်းလၢႆးမိုဝ်း လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆ ပၢင်လူင် တင်းမူတ်း 23 ၵေႃႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 12/2/1947 ၼၼ်ႉ ၼႂ်း ၼၼ်ႉ ပႃးလုင်းထုၼ်းမိၼ်ႉ ဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ ။ မိူဝ်ႈၽွင်းၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ် ၵႅမ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ရ ပ လ ။

ဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းဢၼ်တႅမ်ႇတီႈသုတ်း ထီႉသွင် ၼႂ်းမိူင်းတႆးၵေႃႈၸႂ်ႈ ၼႃႈလိၼ်သုင်လိူဝ်ၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇ မီး 996 ထတ်း/ ပေႇ။ ဝဵင်းဢၼ်တႅမ်ႇသုတ်းထီႉၼိုင်ႈသမ်ႉ ပဵၼ်ဝဵင်းမိူင်းမိတ်ႈ ၼႃႈလိၼ်သုင်လိူဝ်ၼႃႈၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇ မီး 630 ထတ်း ဝႃႈ ၼႆ။

ယွၼ်ႉပဵၼ်ဝဵင်းမႆႈႁႅင်း သုတ်းၼႂ်းမိူင်းတႆး ထီႉသွင်လႄႈ တေႃႈၼင်ႇ ၶႅၵ်ႇတၢင်ႇတီႇသီႇလႅၼ် မႃးဢႅဝ်ႇမႃးလိုဝ်ႈ တီႈဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်းၵၼ် ယင်းပၢႆယဝ်ႉယွၵ်ႇၵၼ်ဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းသူၼႆႉ ႁၢႆႉၼႃႇလူင် ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ သူၶဝ်ပေႃးလႆႈယူႇၸမ် မိူင်းမေႃႈ ငရၢႆး ၸိူင်ႉၼႆၼေႃႈ။ မၢႆၵႂၢမ်းဝႃႈမိူင်းလၢင်းၶိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းဢၼ်ယူႇၼႂ်းၵူၼ်ႈႁူၺ်ႈ၊ မီးလွႆလွမ်ႉႁွပ်ႈဝႆႉ မိူၼ်ၾၢင်ႁၢင်ႈမေႃႈၶၢင်။လႄႈပဵၼ်မိူင်းတီႈမႆႈႁႅင်းၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆး တေႁူႉၼမ်ထႅင်ႈ ဢၼ် ၼိုင်ႈသမ်ႉ ပေႃးဝႃႈ မၢၵ်ႇမူႉ၊ သႃးၸေး၊ ၼမ်ႉထၢၼ်၊ ယႃႈဝၢၼ် ၼႆၸိုင် မၢႆဝႃႈ ပဵၼ်ၶွင်ၵိၼ် ဢၼ်ဢွၵ်ႇမႃးတီႈ ဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း ၼႆမႃး ၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။

ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈ တီႈၵူၼ်းတင်းၼမ် တေၵႆႉဢဝ်တၵ်ႉၵၼ်ယူႇသေႇသေႇၼၼ်ႉသမ်ႉ ဝဵင်းယႃႈၶၼ်းဝၢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းလႂ်ဢေႉ? ၵမ်ႈၼမ် တေႁူႉၵၼ်ဝႃႈ ဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း ၼႆၵမ်းလဵဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ပဵၼ်ဝဵင်းၽုၵ်ႇဢွၵ်ႇ ယႃႈလႅင် (ဢမ်ႇၼၼ်) ယႃႈ ၶၼ်းဝၢၼ် ၼမ်တီႈသုတ်း ၼႂ်းမိူင်းတႆးမႃးယဝ်ႉ။

ၶူဝ်ၼမ်ႉတဵင်း
Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ၶူဝ်လူင်ၼမ်ႉတဵင်း ၽွင်းတိုၵ်ႉၵေႃႇသၢင်ႈ

ဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ ဢၼ်ၽုၵ်ႇယႃႈလႅင်ၼမ် ထိုင်တီႈ ပေႃးလႆႈတေႃႇသူင်ႇၶၢႆၸူးၼွၵ်ႈမိူင်း တႃႇႁဵတ်း လႅၼ်းယႃႈ။ ဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းၽုၵ်ႇဢွၵ်ႇမႃးဢွၼ်တၢင်းသုတ်းယဝ်ႉ ၼႂ်းမိူင်းတႆးၼႆႉ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝႆႉ ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇယႃႈလႅင်ၼႆႉ ပဵၼ်ပိူင်ယႂ်ႇသုတ်ႇ တႃႇၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ ။

ၵူၼ်းပိုၼ်းတီႈ ဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း တႃႇ 75 % ၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းႁဵတ်းသူၼ် လဵင်ႉၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်း ပဵၼ်ပိူင်ယႂ်ႇ ၵမ်းသိုဝ်ႈယဝ်ႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဝဵင်း ၵႄးၼမ်ႉတဵင်း လႆလတ်းၽႃႇၵၢင်ဝႆႉလႄႈ ၸင်ႇမီးမႃးဝႃႈ ၾၢႆႇဢွၵ်ႇတဵင်းလႄႈ ၾၢႆႇတူၵ်းတဵင်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ တင်းသွင်ၾင်ႇတဵင်းၼၼ်ႉတႄႉ ၵူၼ်းမိူင်း တေၽုၵ်ႇယႃႈလႅင် ပဵၼ်ထီႉၼိုင်ႈယဝ်ႉ။

ၵူႈပွၵ်ႈတႄႉ ယွၼ်ႉဢမ်ႇမီးၶူဝ်တႃႇၶၢမ်ႈၼမ်ႉတဵင်းလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈဢွၼ်ၵၼ် ၶီႇႁိူဝ်းၶၢမ်ႈတဵင်း။ပေႃးထိုင် မႃးၶၢဝ်းႁိုဝ်ႉၶၢဝ်းၾူၼ် ၼမ်ႉတဵင်းၼွင်း ၼမ်ႉၶိုၼ်ႈသုင်လူၼ်ႉၾင်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းၾင်ႇတူၵ်းတဵင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတႃႇၵႂႃႇႁဵတ်းသူၼ်ၾင်ႇဢွၵ်ႇတဵင်း၊ ၵူၼ်းၾင်ႇဢွၵ်ႇတဵင်းၵေႃႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတႃႇဢဝ်ၶူဝ်းသူၼ်မႃးၶၢႆ ၵၢတ်ႇဝဵင်း။

ၶၢဝ်းႁိုဝ်ႉ ၽွင်းၼမ်ႉတဵင်းလူၼ်ႉၾင်ႇ ၶိုၼ်ႈသုင်၊ ႁႅင်းၼမ်ႉလႆၸႅဝ်ႈ၊ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶီႇႁိူဝ်း မိူဝ်းၵၢတ်ႇ ႁိူဝ်းၶွမ်ႈၸူမ်ၸွမ်းၼမ်ႉ မီးလွင်ႈလူႉတၢႆမႃးလၢႆပွၵ်ႈယဝ်ႉ။

တႃႇႁႂ်ႈၵႂႃႇၸွမ်းၵၢပ်ႈၶိုၼ်းၸွမ်းပၢၼ်ၼႆသေ ၽွင်းမိူဝ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းမီးသၽႃး ၊ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵူၼ်းမိူင်းၽွင်းငမ်းၼၼ်ႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ တၢင်ႇယွၼ်း တုၵ်းယွၼ်းတႃႇႁႂ်ႈၵၢၼ်ၵႂႃႇမႃးၵပ်းသိုပ်ႇၵၼ်ငၢႆႈလီလူမ်ၸႂ်ၼၼ်ႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈသၢင်ႈပၼ်ၶူဝ်ၶၢမ်ႈတဵင်း ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ ထိုင်မႃး ပီ 2022 ၾၢႆႇၽွင်းငမ်း ၸင်ႇသူင်ႇပၼ်ငိုၼ်း 2,260 သႅၼ်ပျႃး တႃႇၵေႃႇသၢင်ႈၶူဝ်လူင် ၼမ်ႉတဵင်း တီႈပွၵ်ႉၵၢတ်ႇ ဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း။ ၶွမ်ႊပၼီႊ ႁပ်ႉမဝ်ၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈ မႃးပၵ်းပၼ် သဝ်ၶူဝ် 5 သဝ်။

ၸၢႆးႁၢၼ် ၵူၼ်းၼုမ်ႇလၢင်းၶိူဝ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၶူဝ်ၼႆႉ ၶွမ်ႊပၼီႊၶဝ် မႃးသၢင်ႈဝႆႉ သဝ်မၼ်း 5 သဝ် ယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် ပႂ်ႉတၢင်းၼိူဝ် သူင်ႇငိုၼ်းမႃးပၼ်ထႅင်ႈ တႃႇသိုဝ်ႉလဵၵ်း ။ ပေႃးသႂ်ႇလဵၵ်းယဝ်ႉတေႉ ၶၢမ်ႈၵႂႃႇမႃး ၵၼ်လႆႈယဝ်ႉ။ လႆႈႁူႉဝႃႈ ငိုၼ်းတေလူင်းမႃးမွၵ်ႈ ၼႂ်းလိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၼႆႉ တႃႇ 1,000 သႅၼ်ပၢႆၼႆၶႃႈ။ တေႃႈလဵဝ်တႄႉ ပႂ်ႉငိုၼ်းလူင်းမႃးၵူၺ်းယဝ်ႉၶႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။

ၶူဝ်လူင် ၼမ်ႉတဵင်းၼႆႉ သၢင်ႈဝႆႉတီႈ ပွၵ်ႉၵၢတ်ႇ ဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ တၢင်းၾၢႆႇတူၵ်းတဵင်း ဢၼ်တေၶၢမ်ႈ ၵႂႃႇမႃး ၸႂ်ႉ တိုဝ်းတီႈၶူဝ်ၼႆႉသမ်ႉ တေပဵၼ်ၵူၼ်း ၼႂ်းမူႇဝၢၼ်ႈႁူဝ်တိုဝ်ႉ၊ ဝၢၼ်ႈႁူၺ်ႈႁိူဝ်း၊ ဝၢၼ်ႈမႂ်ႇလႄႈ ဝၢၼ်ႈၵုၼ် ၸိူဝ်း ၼႆႉ။

ၵူၼ်းၶမ်ႈၼမ်ႉတဵင်း
Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ၶူဝ်လူင်ၼမ်ႉတဵင်း ၽွင်းတိုၵ်ႉၵေႃႇသၢင်ႈ

“ယိူင်းဢၢၼ်း ဢၼ်ႁဵတ်းၶူဝ်လူင် ၼမ်ႉတဵင်းၼႆႉတႄႉ တႃႇတေႃႉၶူဝ်းသူၼ်ဢၼ်ဢွၵ်ႇၾင်ႇတၢင်းဢွၵ်ႇတဵင်း ဢဝ်မႃးၶၢႆတၢင်းတူၵ်းတဵင်း။ တၢင်းဢွၵ်ႇတဵင်းတႄႉ တေမီးဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမွၵ်ႈ 100 လင်ၶႃးႁိူၼ်း။ ၽုၵ်ႇၽၵ်းယိူဝ်ႈၼၢင်းၶဵဝ်၊ ယၢမ်းလဵဝ်သမ်ႉမီးသူၼ်မွၵ်ႇၶမ်းယႂ်ႇယႂ်ႇဝႆႉဢၼ်ၼိုင်ႈ။ ”- ၸၢႆးႁၢၼ် ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။

သူၼ်မွၵ်ႇၶမ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်သူၼ်မွၵ်ႇသုၼ်ႇတူဝ်ၶွင်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်းပွၵ်ႉၵၢတ်ႇ ဢၼ်ယူႇၾၢႆႇတူၵ်းတဵင်း။ မီးမႃးၸမ် 10 ပီယဝ်ႉ။ မွၵ်ႇၶမ်းဢၼ်ဢွၵ်ႇတီႈသူၼ်ၼႆႉ ၶၢႆၼႂ်းဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်းၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး သူင်ႇၶၢႆထိုင်ဝဵင်း ပၢင်လူင် လၢႆးၶႃႈ လႃႈသဵဝ်ႈ ထိုင်ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပိူင်လူင်တႃႇလူႇတီႈၶဵင်ႇၽြႃးလႄႈ တႃႇတႅင်ႇသၢင်ႈလွင်ႈတၢင်းႁၢင်ႈလီ ပၢင်တြႃး ပၢင်ၶႅၵ်ႇလီပၢင်ၸႃႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ၶူဝ်လူင် ၶမ်ႈၼမ်ႉတဵင်း ဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်းၼႆႉ မီး 3 တီႈ။ ဢၼ်ၵဝ်ႇမီးဝႆႉ တီႈဝၢၼ်ႈတႃႈၼၼ်ႉတီႈၼိုင်ႈ (ႁိုင်မွၵ်ႈ 20 ပီယဝ်ႉ) လႄႈ ဢၼ်တိုၵ်ႉၵေႃႇသၢင်ႈဝႆႉမႂ်ႇမႂ်ႇ မီး 2 တီႈ၊ ပဵၼ်ၶူဝ်တီႈဝၢၼ်ႈၵၢတ်ႇၼႆႉတီႈၼိုင်ႈလႄႈ တီႈဝၢၼ်ႈမႆႉဢုၼ်လဝ်း ဢိူင်ႇၼႃးၵူင်း ၾၢႆႇၸၢၼ်းဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်းမွၵ်ႈ 20 လၵ်းတီႈၼိုင်ႈ။

ဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်းၼႆႉ မီး 8 ပွၵ်ႉ တေပဵၼ်ပွၵ်ႉဝၢၼ်ႈလွႆ၊ ပွၵ်ႉဝၢၼ်ႈၵၢတ်ႇ၊ ပွၵ်ႉဝၢၼ်ႈလူင် ပွတ်းတူၵ်း၊ ပွၵ်ႉဝၢၼ်ႈလူင် ပွတ်းဢွၵ်ႇ၊ ပွၵ်ႉပၢင်ႁုင်း၊ ပွၵ်ႉမၢၵ်ႇပိၼ်း၊ ပွၵ်ႉပၢင်ဝွင်လႄႈ ပွၵ်ႉပၢင်သလွင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဢိူင်ႇသမ်ႉ 11 ဢိူင်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇ ဢိူင်ႇဝၢၼ်ႈၵတႃႈ (ဝၢၼ်ႈတႃႈ)၊ ဢိူင်ႇပုင်းထုၼ်၊ ဢိူင်ႇၼွင်လူင်၊ ဢိူင်ႇဝၢၼ်ႈဢုတ်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈႁၢႆးၵုၺ်၊ ဢိူင်ႇၵုင်းလဝ်း၊ ဢိူင်ႇလွႆလူင်၊ ဢိူင်ႇဝၢၼ်ႈ ႁၢတ်ႇ၊ ဢိူင်ႇၼႃးၵူင်း၊ ဢိူင်ႇမၢၵ်ႇဢုၼ်လဝ်းလႄႈ ဢိူင်ႇဝၢၼ်ႈတဵင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်းၼႆႉ တၢင်းၵႂၢင်ႈမီး 976.922 လွၵ်းလၵ်းပၼ်ႇမူၼ်း။ ႁူဝ်ၵူၼ်းမီး 43,319 ၵေႃႉ။ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢၼ်ယူႇသဝ်း သမ်ႉ တေမီးၶၢင် 7 ၵေႃႉ၊ ယၢင်းလႅင် 29 ၵေႃႉ၊ ယၢင်းၽိူၵ်ႇ 22 ၵေႃႉ၊ ၶျၢင်း 2 ၵေႃႉ၊ မၢၼ်ႈ 671 ၵေႃႉ၊ ရၶႅင်ႇ 36 ၵေႃႉ၊ တႆး 39,909 ၵေႃႉ၊ တွင်ႇယူဝ်း 1 ၵေႃႉ၊ ဢၢင်းသႃး 8 ၵေႃႉ၊ ၵယၼ်း 86 ၵေႃႉ၊ လႃးႁူႇ 16 ၵေႃႉ၊ ထၼု 12 ၵေႃႉ၊ ဝႃႉ 82 ၵေႃႉ၊ လီႇသူႇ 16 ၵေႃႉ၊ ပဢူဝ်း 5,258 ၵေႃႉ၊ တဢၢင်း 36 ၵေႃႉ၊ ၵူဝ်းၵၢင်ႉ 36 ၵေႃႉ၊ ဢႃးၶႃႇ 1 ၵေႃႉလႄႈ တၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း (အခြား ) မီး 194 ၵေႃႉ။ ပေႃးဢဝ် % မၼ်းဝႃႈၸိုင် ၸၢဝ်းတႆး တေမီး 84.66 % ထီႉသွင်သမ်ႉ ပဵၼ်ပဢူဝ်း ၸွမ်းၼင်ႇ ၶေႃႈမုလ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၵဵပ်းဝႆႉ မိူဝ်ႈပီ 2019 ၼၼ်ႉ။

ၼႂ်းႁူဝ်ၵူၼ်း 43,000 ပၢႆ ၼႂ်းဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်းၼႆႉ ပေႃးဢဝ် % မၼ်းဝႃႈၸိုင် တႃႇ 75 % ၼႆႉ ပဵၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်သူၼ် လိူဝ် ၼၼ်ႉ တေၵႃႉၶၢႆလႄႈ ၵိၼ်ၸၢင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵၢၼ်သူၼ် ဢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်းၵၼ်ၼမ်သမ်ႉ တေပဵၼ်သူၼ်ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ၊ ငႃး၊ ဢွႆႈလႄႈ ထူဝ်ႇႁေႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်းၼႆႉ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းယူႇၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈလွႆလႅမ်ဝႆႉ ထိုင်မႃး ပီ 2003-04 ၼၼ်ႉ လႆႈထုၵ်ႇယႅၵ်ႇဢွၵ်ႇမႃး ပဵၼ် ၸႄႈတွၼ်ႈႁင်းၵူၺ်းထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ။ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းလႄႈ ၵိင်ႇၽႄၸႄႈဝဵင်း ဢၼ်ယူႇတႂ်ႈၸႄႈတွၼ်ႈလၢင်းၶိူဝ်းၼႆႉသမ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ၸႄႈဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း၊ မိူင်းၼၢႆး၊ မွၵ်ႇမႆႇ၊ မိူင်းပၼ်ႇလႄႈ ၵိင်ႇၽႄၸႄႈဝဵင်းၵဵင်းတွင်းလႄႈ ႁူဝ်မိူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။

“တႄႇဢဝ် ၼႆႉၵႂႃႇ ဢၼႄႇလၢင်းၶိူဝ်းၼႆႉ တေပဵၼ်လၢၼ်ႇၽၵ်းတူၼွၵ်ႈ မိူင်းထႆးဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ တေႃႈလဵဝ် သဵၼ်ႈတၢင်း လၢင်းၶိူဝ်း – မႄႈႁွင်ႈသွၼ်ၼႆႉ တိုၵ်ႉႁဵတ်းၵေႃႇသၢင်ႈယူႇတိၵ်းတိၵ်းလႄႈ ပေႃးယဝ်ႉၸိုင် ပိူၼ်ႈတေပိုတ်ႇလၢၼ်ႇသၢႆၼႆႉ။ ပေႃး ဢဝ်တိုဝ်ႉတၢင်းလႄႈ ငဝ်းလၢႆးဝႃႈၸိုင် ပေႃးၽၵ်းတူမႄႈသၢႆ – တႃႈၶီႈလဵၵ်းယဝ်ႉ တေပဵၼ်တီႈမႄႈႁွင်ႉသွၼ် – ႁူဝ်မိူင်း-လၢင်း ၶိူဝ်း ၼႆႉယဝ်ႉ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း လၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။

ဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်းၼႆႉ ၾၢႆႇႁွင်ႇဝဵင်း မီးမိူင်းပၼ်ႇ ယၢၼ်ဝဵင်းလၢင်းၶိူင်း 50 လၵ်းပၢႆ၊ ၾၢႆႇတူၵ်းမီး မိူင်းၼၢႆး ယၢၼ်ဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း 22 လၵ်း၊ ၾၢႆႇၸၢၼ်းဝဵင်း မီးမွၵ်ႇမႆႇ ယၢၼ်ဝဵင်း 10 လၵ်းပၢႆ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်သဵၼ်ႈတၢင်းၵႃႉၶၢႆ ၵၢႆႇၸူး တၢင်းႁူဝ်မိူင်းၶဝ်ႈ ထိုင်တၢင်းမႄႈႁွင်ႈသွၼ် ၼႂ်းၸိုင်ႈထႆးတွၼ်ႈၼိူဝ်ၼၼ်ႉ ၵမ်းသိုဝ်ႈလႄႈ ပေႃးဢဝ်တၢင်းၵႆၸမ်မၼ်းဝႃႈၼႆၸိုင် ဝဵင်းလၢင်း ၶိူဝ်းလႄႈ တီႈၽၵ်းတူ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး တီႈလၢၼ်ႇၼႃးမူၼ်းၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆၸိုင် တေယၢၼ်ၵႆၵၼ် 159 ၵီႊလူဝ်ႊ ၼႆယဝ်ႉ။

ဢၢၼ်ႇယဝ်ႉႁူမ်ႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်တီႈၼႆႈ

- Subscription -
- SHAN's Apps -spot_img

ၶၢဝ်ႇလိုၼ်းသုတ်း