ၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄမႄႈၼမ်ႉတူႈ တိုၵ်းသူၼ်းထိုင်ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ တူင်ႉၼိုင်ၸွမ်း တႃႇပၢၵ်ႈဢီးၶွမ်ႊပၼီႊ ၼွၵ်ႈမိူင်း ဢၼ်မႃးသၢင်ႈၾၢႆ ၼိူဝ်မႄႈၼမ်ႉတူႈ သေဢမ်ႇၵႃး ႁႂ်ႈၵိုတ်း ၵၢၼ်သၢင်ႈၾၢႆၼႆႉ ဝႆးဝႆး ဝႃႈၼႆ။
မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 14/3/2023 ၼၼ်ႉ မၢႆတွင်း ဝၼ်းတူင်ႉၼိုင် ႁၵ်ႉသႃမႄႈၼမ်ႉလုမ်ႈၾႃႉ (International Day of Action for River) ၼႆသေ ယူႇတီႈ ၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄမႄႈၼမ်ႉတူႈ ဢွၼ်တူင်ႉၼိုင် သၢၼ်ၶတ်း လွင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း ၶွမ်ႊပၼီႊၼွၵ်ႈမိူင်း ႁူမ်ႈၵၼ် သၢင်ႈၾၢႆတႃႈလူင်(ယေးယႂႃႇတွၼ်ႈၼိူဝ်) မႄႈၼမ်ႉတူႈၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉတေလုပ်ႇထူမ်ႈ မူႇဝၢၼ်ႈ တႃႇ 11 ဢိူင်ႇ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသီႇ ပေႃႉ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇသေ ၵူၼ်းမိူင်းၼပ်ႉႁူဝ်မိုၼ်ႇ တေလႆႈလူႉသုမ်းတီႈလိၼ်ႁႆႈၼႃး ႁိူၼ်းယေးလႄႈ ဢွင်ႈတီႈၶူဝ်းၶွင် ၵိုၵ်းပိုၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ တိုၵ်းသူၼ်းထိုင် ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတႆး ၶဝ်ႈႁူမ်ႈတူင်ႉၼိုင်ၸွမ်းၼမ်ၼမ် ၼႆယဝ်ႉ။
ၼၢင်းမူဝ်သႂ် ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄမႄႈၼမ်ႉတူႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ႁဝ်းၶႃႈ တိုၵ်းသူၼ်းထိုင် ၵူၼ်းမိူင်းတႆး တီႈ ၸမ်ၵႆဝႃႈ ၵၢၼ်သၢင်ႈၾၢႆၼိူဝ်မႄႈၼမ်ႉတူႈၼႆႉ ဢမ်ႇမီးၽွၼ်းလီတႃႇၵူၼ်းမိူင်း လႄႈၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ။ ငိုၼ်းဢၼ်လႆႈမႃးတီႈၵၢၼ်သၢင်ႈၾၢႆၼႆႉ တေၶဝ်ႈၵႂႃႇၼႂ်းထွင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵမ်းသိုဝ်ႈ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ လႆႈငိုၼ်းၶဝ်ႈယူႇတိၵ်းတိၵ်းၼႆ ၶဝ်တေ သိုဝ်ႉမၢၵ်ႇၵွင်ႈၸိုၼ်းယမ်းသေ တေၶိုၼ်းမႃးပူၼ်ႉပႅၼ် သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းယူႇတိၵ်းတိၵ်းလႄႈ ပေႃးမႃးတူၺ်း ၵၢၼ်သၢင်ႈၾၢႆၼႆႉ ၾၢႆႇႁဝ်းၶႃႈ ၵူၼ်း မိူင်းတႄႉ လႆႈၽွၼ်းႁၢႆႉမၼ်းၵူၺ်း။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵႂႃႇၵမ်ႉထႅမ်ငိုၼ်းၶဝ်ႈပၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပေႃးၸိူင်ႉၼႆ ပၼ်ႁႃတီႈပဵၼ်ယူႇၼႆႉ မၼ်း တေပဵၼ်ၵႂႃႇၶၢဝ်းယၢဝ်းလႄႈ ငိုၼ်းၶဝ်ႈ ဢၼ်တီႈလႆႈမႃးသေ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တေၵႂႃႇသိုဝ်ႉမၢၵ်ႇၵွင်ႈၸိုၼ်းယမ်းၼႆႉ မၼ်း မီးၽေးၶဵၼ်တႃႇႁဝ်းတင်းမူတ်းယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။
ယၢမ်းလဵဝ် ယူႇတီႈ ၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄမႄႈၼမ်ႉတူႈ တူင်ႉၼိုင် တိုၵ်းသူၼ်းထိုင် ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတႆး ႁူမ်ႈလူၺ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် တင်းမူတ်း တူင်ႉၼိုင် လူင်းလၢႆးမိုဝ်း သၢၼ်ၶတ်း လွင်ႈသၢင်ႈၾၢႆၼိူဝ်မႄႈၼမ်ႉတူႈၼႆႉလႄႈ ႁႂ်ႈၶွမ်ႊပၼီႊဢွၵ်ႇမိူင်းၵႂႃႇ။
“ႁဝ်းၶႃႈ ယိူင်းဢၢၼ်းဝႆႉ လိူၼ်ၼႆႉသဵင်ႈ တေဢၢၼ်းဢဝ်လၢႆးမိုဝ်း ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်း သၢၼ်ၶတ်း မႃးၼၼ်ႉ တေယိုၼ်ႈထိုင် ၶွမ်ႊပၼီႊၼွၵ်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၶဝ်ဢွၵ်ႇမိူင်းႁဝ်းၵႂႃႇ ႁႂ်ႈၶဝ်ၵိုတ်းလိုဝ်ႈၵၢၼ်သၢင်ႈၾၢႆၼႆႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၶႃႈ သူင်ႇမႃးလၢႆးမိုဝ်း တိုၵ်းမီးမွၵ်ႈ 1,000 ၵူၺ်းလႄႈ ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ ၶၢတ်ႈလၢမ်းဝႆႉၼၼ်ႉ တိုၵ်ႉႁၢင်ႇၵႆၵၼ်ယူႇ။ ယွၼ်ႉၼၼ်ႉ တိုၵ်း သူၼ်းထိုင် ၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းၶႃႈ ႁႂ်ႈလူင်းပၼ်လၢႆးမိုဝ်း တူင်ႉၼိုင်သၢၼ်ၶတ်းပၼ်ၼမ်ၼမ်သေၵမ်း။ ႁဝ်းၶႃႈ လႆႈလၢႆးမိုဝ်း ၼမ် ၵႃႈႁိုဝ် လီၵႃႈၼၼ်ႉ။ သင်လၢႆးမိုဝ်းႁဝ်းၶႃႈ တိုၵ်ႉဢေႇယူႇၸိုင် တေပႆႇၸၢင်ႈယိုၼ်ႈ တေလႆႈသိုပ်ႇတူင်ႉၼိုင်ၵႂႃႇ ၼႂ်းလိူၼ် ၼႃႈထႅင်ႈ”- ၼၢင်းမူဝ်သႂ် တိုၵ်းသူၼ်းလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။
တီႈၾဵတ်ႉပုၵ်ႉ ၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄမႄႈၼမ်ႉတူႈ Save Namtu River ၵေႃႈ တိုၵ်းသူၼ်းထိုင်ၵူၼ်းမိူင်းတႆး တီႈၸမ်ၵႆဝႆႉဝႃႈ “သိုၵ်း မၢၼ်ႈၶၢႆမႄႈၼမ်ႉလႆႈၵႂႃႇငိုၼ်း – တႃႇႁဝ်းသမ်ႉ လႆႈၼမ်ႉတႃၸိုမ်းသေၶၢႆႉပၢႆႈ တေလႆႈယၢႆႈၵၼ်ၵေႃႉမိူင်းႁႃႉ?” ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၵႅတ်ႇၶႄၼမ်ႉတူႈ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈတူင်ႉၼိုင်ၸွမ်း Online Campaign သေၵမ်း။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်း ၸွမ်း တႃႇတုၵ်းယွၼ်းႁႂ်ႈၶွမ်ႊပၼီႊဢွၵ်ႇမိူင်း။ ထႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈသေ တတ်းငိုၼ်းၶဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ။ လၢႆႈပၼ် Cover Photo ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉသုၼ်ႇတူဝ်ၵဝ်ႇ လႄႈ သႂ်ႇပၼ် Profile Frame ၾဵတ်ႉပုၵ်ႉသုၼ်ႇတူဝ်ၵဝ်ႇသေၵမ်း ဝႃႈၼႆ။
မူႇဝၢၼ်ႈ 11 ဢိူင်ႇ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသီႇပေႃႉၼၼ်ႉ တေပဵၼ် ဢိူင်ႇပေႃႇၵျူဝ်ႇ၊ ဢိူင်ႇၼမ်ႉသိမ်၊ ဢိူင်ႇၼမ်ႉဢုၼ်ႇ၊ ဢိူင်ႇ ၼႃးမၢၵ်ႇ ၶေႃ၊ ဢိူင်ႇၼမ်ႉလၼ်ႈ၊ ဢိူင်ႇလၢဝ်ၶုၼ်၊ ဢိူင်ႇၵုၼ်သေႃႉ၊ ဢိူင်ႇမၢၼ်ႈမွၼ်း/ မၢၼ်ႈၵျွင်း၊ ဢိူင်ႇႁူဝ်ၶၢႆးလႄႈ ဢိူင်ႇၵွင်းၶၢမ် ၸိူဝ်းၼႆႉ။
ၵၢၼ်သၢင်ႈၾၢႆၼႆႉ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မီးလၢႆးလႆႈသေဢမ်ႇၵႃး တေယႃႉလႅဝ်ပႅတ်ႈၶူဝ်းတိုၼ်းသၽႃႇဝလႄႈ ယူင်ႉသၢင်ႈ မၼ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။ ၼင်ႇႁိုဝ် ၶဝ်တေၵိုတ်းပႅတ်ႈလႆႈ တင်းမိူၵ်ႈလိူင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ပူၼ်ႉပႅၼ်ၶႃႈႁႅမ်ပေႉ ၵိၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ တေတတ်းၶၢတ်ႇပႅတ်ႈလၢႆးလႆႈ လွၵ်းငိုၼ်းၶဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ႁႂ်ႈၼမ်ႉတူႈလႆႈလႆထၢင်ႇႁၢင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း ၼၼ်ႉ ထိုင်ၶၢဝ်းယၢမ်း ၵူၼ်းမိူင်းတႆး – မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် လူဝ်ႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈတူင်ႉၼိုင် ၸွႆႈပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းၼမ်ႉတူႈ – သီႇပေႃႉ ၵႅတ်ႇ ၶႄႁႄႉၵင်ႈ မႄႈၼမ်ႉတူႈ ၼႆယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။
ၶွမ်ႊပၼီႊၼွၵ်ႈမိူင်း ဢၼ်မႃးလူင်းတိုၼ်းလၢင်း ႁဵတ်းသၢင်ႈၾၢႆၼိူဝ်မႄႈၼမ်ႉတူႈၼႆႉ တေပဵၼ်ၶွမ်ႊပၼီႊၶႄႇ Zhejiang Orient Engineering Company။ ၵျပၢၼ်ႇ Toshiba Hydro Power ။ ၾရင်ႇသဵတ်ႇ Razel – Bec လႄႈ သူၺ်ႇ တဵၼ်ႇ AFRY ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈၵိုတ်းပႅတ်ႈ လွင်ႈတိုၵ်ႉသိုပ်ႇႁူမ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ သၢင်ႈၶူင်းၵၢၼ်ၾၢႆယေးယႂႃႇတွၼ်ႈၼိူဝ်ၼႆႉ ၽႂ်းၽႂ်း ၵမ်းလဵဝ် ဝႃႈၼႆ။
