ႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ လွၺ်တႆးလီ တီႈသုၵ်ႈသီလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇႁိူင်းႁိူဝ်ႈ

ပိူဝ်ႈတႃႇ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆးႁဝ်းပေႃးတေသိုပ်ႇသၢႆၸႂ်ၵႂႃႇယိုၼ်းယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်လႆႈထႅင်ႈၼႂ်းမိူဝ်းၼႃႈၼၼ်ႉ ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇတႃႇၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆးႁဝ်းၵေႃႈ တေလႆႈၸၼ်ႉသုင် ၊ ၵၢၼ်ႁဵၼ်းၵၢၼ်သွၼ်လူဝ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်း လွၵ်းၸွမ်းလၢႆးမၼ်းဝႆႉ ၸင်ႇတေမိူၼ်ၼင်ႇတၢင်းၶႂ်ႈပဵၼ်။ ယွၼ်ႉၼၼ် ၸင်ႇမီးမႃး ႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈလၢႆလၢႆတီႈ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၵႃလိ လွၺ်တႆးလီ ၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ် ႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈဢၼ်မီးပၵ်းပိူင်ၸၼ်ႉသုင် လႄႈ ပဵၼ်တီႈဢၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇပတ်းပိုၼ်ႉမိူင်းတႆး ဢၢမ်းၶွႆ ၶႂ်ႈၵႂႃႇထိုင်ၵႂႃႇႁဵၼ်းတီႈၼိုင်ႈ။

ႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ လွၺ်တႆးလီ ၸႄႈဝဵင်းၵႃလိ မိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၼႆႉ ၵေႃႇတင်ႈမႃး မိူဝ်ႈပီ 2006 ။ ထိုင်မႃး ပီ 2007  တႄႇပိုတ်ႇႁပ်ႉလုၵ်ႈႁဵၼ်းသေ တႄႇၵၢၼ်ႁဵၼ်းၵၢၼ်သွၼ်မႃး။ ၵေႃႉဢွၵ်ႇပၢႆးဝူၼ်ႉသေ ဢွၼ်ႁူဝ်တႄႇတင်ႈမႃး ပဵၼ်ၽူႈၵပ်းသၢၼ်ၵေႃတႆး မေႃသွၼ်လူင်ၸၢႆးၽူင်းၶွင်ႇ။ ဢၼ်ၸွႆႈထႅမ် ၽေႃႇၼမ်ႉၼႄတူဝ် ႁႂ်ႈပေႃး ပူၵ်းတင်ႈလႆႈႁူင်းႁဵၼ်းမႃးၼႆႉ  ပဵၼ် ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင် တပ်ႉသိုၵ်းၵူၼ်းမိူင်း (ပျီႇတူႉၸိတ်ႉ) ၵႃလိ ႁိုဝ် တပ်ႉၸုမ်း 7  (မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း ယူႇတႂ်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး) ။

ၽူႈၵွၼ်းႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈလွၺ်တႆးလီ မေႃသွၼ်ၼၢင်းၶမ်းလၢဝ်ႁၵ်ႉ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ ” တၢင်းယိူင်းဢၢၼ်းသုင်သုတ်းႁဝ်းၶႃႈတႄႉၵေႃႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆးလႆႈႁဵၼ်းပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ဢၼ်တႆးပူၵ်းပွင်ၶိုၼ်း၊ ၼင်ႇႁိုဝ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆးႁဝ်းပေႃးတေႁူႉၶိုၼ်းပိုၼ်းတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ၊ ႁႂ်ႈႁူႉတၢင်းၶႂ်ႈပဵၼ်တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ၊ ႁႂ်ႈမီးတူၼ်ႈၸႂ် ဢၼ်ဝႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇပဵၼ်တႆးသေ ပိူဝ်ႈတႃႇ ပူၵ်းပွင်ၸွႆႈထႅမ်ႈၶိူဝ်းတႆးမိူဝ်းၼႃႈ ” – ဝႃႈၼႆ။

ႁူင်းႁဵၼ်းၼႆႉ တႄႇႁပ်ႉ လုၵ်ႈႁဵၼ်း ဢႃယု 5 ၶူပ်ႇၶိုၼ်ႈၼိူဝ်။ မီးလုၵ်ႈႁဵၼ်းၼႂ်းမိူင်းတႆးပတ်းပိုၼ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ မူႇၸေႈ ၼမ်ႉၶမ်း ၸႄႈလၢၼ်ႉ ၊ ပၢင်ႇသၢႆး ၊ သႅၼ်ဝီ၊  ၵူတ်ႉၶၢႆ၊ လႃႈသဵဝ်ႈ၊ မိူင်းယေႃ ဢိၵ်ႇလၢႆလၢႆဝဵင်း၊ တေႃႇမႃးထိုင် တူင်ႇဝဵင်း ၵႃလိ၊ လၢႆးၶႃႈ၊ ၵေးသီး ၸိူဝ်းၼႆႉ။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁဵၼ်းၼႂ်းမိူင်းတႆးၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး  လုၵ်ႈႁဵၼ်းၼႂ်ႊၸႄႈဝဵင်းမိူင်းၶၢင် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ယင်းမႃးႁဵၼ်းထိုင် ႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၵႃလိ ၼႆႉလူးၵွၼ်ႇ။

မေႃသွၼ်ၼၢင်းၶမ်းလၢဝ်ႁၵ်ႉ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ- “လုၵ်ႈႁဵၼ်းတိုၵ်ႉၵေႃႉလဵၵ်ႉၼႆႉ လႆႈလုမ်းလႃး တူၺ်းထိုင်လီၼႃႇ။ ႁူဝ်တေႃႇတိၼ်ၶႃႈယဝ်ႉ။ သမ်ႉဢမ်ႇၸႂ်ႈဢေႇဢေႇလႄႈၼႆ လွင်ႈၶဝ်တေမေႃယူႇမေႃၵိၼ်ၸွမ်း ၵူၼ်းတင်းၼမ်ၼႆႉ လႆးပူၵ်းပွင်ပၼ် လႆႈသႂ်ႇၸႂ်ပၼ် ပၢႆးတူဝ်ပၢႆးၸႂ် ၵူႈတွၼ်ႈတွၼ်ႈ။  ယွၼ်ႉဝႃႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁႃႈႁူၵ်းၶူပ်ႇၼႆႉ ဢွၵ်းဢေႃၶဝ် တိုၵ်ႉမႅၼ်ႈၽွင်းတႄႇမုၼ်း ။ သႅၼ်းၼႆႉတႄႉၵေႃႈ လႆႈႁပ်ႉၼိုင်ႈပီလႂ် မွၵ်ႈ သၢဝ်း သၢမ်သိပ်း ၼႆႉၵွႆး။ ၵွပ်ႈဝႃႈ လႆႈတူၺ်းငဝ်းလၢႆးဢဵၼ်ႁႅင်းမေႃသွၼ်ထႅင်ႈ”  ဝႃႈၼႆ။

ႁူင်းႁဵၼ်းၼႆႉ တေၸႅၵ်ႇပဵၼ် ၸၼ်ႉငဝ်ႈ လႄႈ ၸၼ်ႉသုင်သေ ၼႂ်းပီၼႆႉ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉငဝ်ႈ မီးယူႇ 170 ပၢႆ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင် မီး190 ပၢႆ ။ ပီၼႆႉ တေလႆႈဝႃႈ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၵိုင်ႉၵၢင်ႉၼမ်မႃးလိူဝ်သေၵူႈပီ။ ၵွပ်ႈဝႃႈ ၵၢပ်ႈဝၢၼ်ႈပၢၼ်မိူင်းဢမ်ႇၼိမ်သဝ်းသေၵေႃႈပိူင်ၼိုင်ႈ၊ ၵမ်ႈၼမ်  ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁဵၼ်းတီႈ ႁူင်းႁဵၼ်းလူင်ပွင်ၸိုင်မၢၼ်ႈၵေႃႈ ပိူင်ၼိုင်ႈ။ ၵွပ်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတႃႇႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉၵေႃႈပိူင်ၼိုင်ႈ။

ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈႁဵၼ်းၸိူဝ်းမီးတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၼၼ်ႉ တေမႃးဢုပ်ႇဢူဝ်းၵိူဝ်းၵုမ် ယွၼ်းတၢင်းၶႆႈၸႂ်တီႈ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းႁူင်းႁဵၼ်းသေ ဢဝ်လုၵ်ႈလၢင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇမႃးၾၢၵ်ႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈ။

ပီၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈလုၵ်ႈႁဵၼ်းၼမ်မႃးႁႅင်းလႄႈ လွင်ႈတီႈယူႇ လွင်ႈတီႈႁဵၼ်း  ၵႅပ်ႈၵပ်ႉ ႁႅင်းၵူၼ်းဢမ်ႇပေႃး ၵၢၼ်သွၼ်ၵေႃႈ ၵၢၼ်ႁဵၼ်းၵေႃႈ  လႆႈႁဵတ်းၸွမ်းငဝ်းလၢႆး ၼႆ ၽူႈၵွၼ်းႁူင်းႁဵၼ်းသိုပ်ႇလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။

“တေဝႃႈဢမ်ႇႁပ်ႉသဵင်ႈၼႆၵေႃႈၵွပ်ႈငဝ်းလၢႆးဝၢၼ်ႈမိူင်းၼၼ်ႉၼႃႇၼေႃႈ။  ၶဝ်ပေႃးလႆႈၶၢတ်ႇ ၵၢၼ်ႁဵၼ်း မႃးသွင်ပီယဝ်ႉ၊ မီးတၢင်းယၢပ်ႇၽိုၵ်ႇလၢႆပိူင် ၵေႃႈ လီဢီးလူလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ လႄႈ လႆႈႁပ်ႉဝႆႉၶႃႈဢေႃႈ” – မၼ်းၼၢင်းလၢတ်ႈတီႈ ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈလူၺ်ႈသဵင်ၶေႃးၶူမ်ဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

ဢၼ်ဢမ်ႇပွင်ပဵၼ်လႆႈၵႃႈႁဵၼ်းၼႆႉ တေလႆႈႁၼ် သႅၼ်းၸၼ်ႉဢွၼ်ႇၵမ်ႈၼမ် ၸၼ်ႉသုင်တႄႉ ဢၼ်ပွင်ပဵၼ်လႆႈ ၵမ်ႈၼမ်ယူႇ။

လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ပိူင်လူင်မၼ်း တေၵမ်ႉၸွႆႈပၼ် လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸိူဝ်းဢၼ် ၶႂ်ႈႁဵၼ်းၶၢဝ်းယၢဝ်း ဢၼ်မီးၸႂ် ၶႂ်ႈမႃးႁၢပ်ႇၵၢၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းတီႈႁူင်းႁဵၼ်းၶိုၼ်း။ ဢၼ်ပၼ်သူးၵၢၼ်ႁဵၼ်းၼႆႉၵေႃႈ တေတိူဝ်းပၼ် လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉဢွၼ်ႇၵမ်ႈၼမ် ဝႃၼႆ။

ၽူႈၵွၼ်းႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ_”လုၵ်ႈႁဵၼ်း ၸိူဝ်းဢၼ်ၶၢတ်ႇႁဵၼ်းယူႇ ၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ထုၵ်ႇလီ ႁႃလွၵ်းလၢႆးလဵပ်ႈႁဵၼ်း ပၢႆးႁူႉပၢႆးႁၼ်သေဢၼ်ဢၼ်ယူႇ ၽွင်းပၢႆးမၢၵ်ႈမီးလႂ် ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈဝႆႉၸိူင်ႉၼႆ ႁႂ်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆးႁဝ်းၶဝ် ႁႃတိုဝ်ႉတၢင်းသေ ႁုၼ်ႈမုၼ်းတူဝ်ၵဝ်ႇဝႆႉ တေတိူဝ်းလီၶႃႈ ယႃႇၵႂင်ၸွမ်းလွၵ်းၵၢၼ်မိူင်းဢၼ်ပဵၼ်ယူႇ မၼ်းၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းတူၵ်းလိုၼ်းပိူၼ်ႈၵူႈလွင်ႈၵူၺ်း ႁႂ်ႈမေႃႁႃလဵပ်ႈႁဵၼ်းဢၼ်တူဝ်ၵဝ်ႇၸၢင်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၼၼ်ႉဝႆႉထႃႈ” ဝႃႈၼႆ

လုၵ်ႈႁဵၼ်းတီႈၼႆ ပိူင်လူင်မၼ်း လႆႈသွၼ်ႁဵၼ်းပဵၼ်ၾၢႆႇတႆး ႁႂ်ႈမေႃႁူႉပွင်ႇႁၼ်ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇတႆး ယဝ်ႉသမ်ႉ တေမီး ပၢႆးၼပ်ႉ ပၢႆးသၢႆႈ ပၢႆးဢင်းၵိတ်ႉ ပၢႆးလႅင်ႊမိူင်း ပၢႆးလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ပေႃးၸၼ်ႉသုင်တႄႉၵေႃႈ တေမီး ပၢႆးၶွမ်ႊ Computer, Physics, Chemistry, Biology ၸိူဝ်းၼႆႉ။ လိူဝ်သေ လိၵ်ႈလၢႆးယဝ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ်လုၵ်ႈႁဵၼ်း တေပေႉတူဝ်ၼၼ်ႉ မီးသွၼ်ပူၵ်းပွင်ပၼ် ၾိုၵ်းပၼ် ၵၢၼ်ႁုင်မိုဝ်ႉ ၵၢၼ်ၵပ်းလဵၵ်း ႁဵတ်းၾုၼ်ႇ ႁဵတ်းတင်ႇ ၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈ(ၵေႃႇၵၢႆႇ) ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ၵၢၼ်ယဵပ်ႉၶူဝ်း ၵၢၼ်လဵၼ်ႈဢဵၼ်ႁႅင်း တႄႇၵႂႃႇတင်းၼမ်တင်းလၢႆ ၸဵမ်ပၢႆးတူဝ်ပၢႆးၸႂ် ပူၵ်းပွင်ပၼ်ၵူႈယိူင်ႈ။

ဢၼ်သုတ်းၸၼ်ႉသိပ်းတီႈႁူင်းႁဵၼ်းၼႆႉသေ ၵႂႃႇၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉၸွမ်တူင်ႇတႆး ဝႆႉၵေႃႈမီး ဢၼ်ႁၢင်ႈႁႅၼ်းတႃႇတွပ်ႇၶဝ်ႈ GED ၵေႃႈမီး လႄႈ ယွၼ်ႉလွင်ႈတၢင်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈသေ ၸိူဝ်းပႆႇၸၢင်ႈၵႂႃႇတေႃႇၸၼ်ႉၸွမ်သေ မႃးၾိုၵ်းၵၢၼ်၊ ႁဵတ်းမေႃသွၼ်ၶိုၼ်းတီႈႁူင်းႁဵၼ်းၵေႃႈမီး ပီၼႆႉဢၼ်ဢမ်ႇသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈသေ မႃးၸွႆႈၵၢၼ်မီး သိပ်းပၢႆ။

ဢဵၼ်ႁႅင်းမေႃသွၼ်တီႈႁူင်းႁဵၼ်းမီးယူႇ တင်းသဵင်ႈ 40 ပၢႆ မေႃသွၼ်ဢၼ်မႃးဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းတႄႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းတၢင်း မိူင်းဝီး မိူင်းယေႃ ၵျွၵ်ႉမႄး ပုင်ႇပႃႇၶႅမ် ၸိူဝ်းၼႆႉဢိၵ်ႇလၢႆလၢႆတီႈ လၢႆလၢႆဝဵင်း မႃးႁူမ်ႈႁႅင်းဝႆႉယူႇ။

ၽူႈၵွၼ်းႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ_” ပၢင်ၾိုၵ်းၽွၼ်ႉတႃႇၼမ်ႉၵတ်ႇမေႃ သွၼ်ႁဝ်းၶႃႈတႄႉ တေမီးၼိုင်ႈပီလႂ် သွင်ပွၵ်ႈဢေႃႈ ပဵၼ်ၶၢဝ်းဢိုတ်းႁဵၼ်းဢေႃႈ မၢင်ပွၵ်ႈၵေႃႈ တူၺ်းငဝ်းလၢႆးသေ ဢိင်ၼိူဝ်လုၵ်ႈႁဵၼ်းၶဝ်လႄႈသင် မေႃသွၼ်ၶဝ်လႄႈသင် ၼႂ်းၶၢဝ်းပိုတ်ႇႁဵၼ်းၵေႃႈ ႁဝ်းႁႃးၼင်ႇၵၼ် ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်သေ ႁဵတ်းပၢင်ၾိုၵ်းၽွၼ်ႉၼႂ်းၵႄႈမၼ်းၵႂႃႇၶိူဝ်းၶိူဝ်းယႂ်းယႂ်းၵေႃႈမီးယူႇဢေႃႈ “ဝႃႈၼႆ။

ၶၢဝ်းၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းၼိုင်ႈပီ မီး 10 လိူၼ် ၸႅၵ်ႇပဵၼ်သွင်ပွင်ႈႁဵၼ်း(Two Semester)  ပွင်ႈၼိုင်ႈ ပဵၼ် လိူၼ်ထူၼ်ႈ 9 ထိုင် လိူၼ်ထူၼ်ႈ 1 ယဝ်ႉသမ်ႉ ဢိုတ်းႁဵၼ်း လိူၼ်ႈထူၼ်ႈ 2 တင်းလိူၼ်။ပွင်ႈႁဵၼ်းသွင်တႄႉၵေႃႈ ပိုတ်ႇလိူၼ်ထူၼ်ႈ3 ထိုင် လိူၼ်ထူၼ်ႈ 7 ယဝ်ႉ ၸင်ႇ ဢိုတ်းႁဵၼ်း လိူၼ်ထူၼ်ႈ 8 ထႅင်ႈတင်းလိူၼ်။ၼိုင်ႈပွင်ႁဵၼ်းလႂ် တေမီးပၢင်တွပ်ႇလိၵ်ႈ သွင်ပွၵ်ႈ ၼိုင်ႈပီလႂ် တေမီး သီႇပွၵ်ႈ။ ၶၢဝ်းဢိုတ်းႁဵၼ်း ၼိုင်ႈပီမီး သွင်လိူၼ်တဵမ်တဵမ်။

ၵိင်ႇၽႄႈႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸၼ်ႇဢွၼ်ႇ ယၢမ်းလဵဝ် မီးၵႂႃႇ 10 လင်ပၢႆ ၼႂ်းမိူင်းတႆး ပွတ်းႁွင်ႇ ပွတ်းၸၢၼ်း။ ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင် ၾၢႆႇၸတ်းပွင်ႁူင်းႁဵၼ်း ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် သေ မၢင်ဝဵင်း တိုၵ်ႉႁၢင်ႈႁႅၼ်း တႃႇတေပိုတ်ႇထႅင်ႈၵေႃႈမီး၊  မၢင်တီႈပိုတ်ႇသွၼ်ၵၢၼ်ႁဵၼ်းဝႆႉယူႇသေတႃႉ ဢၼ်ပႆႇတဵမ်ၵေႃႈမီး။