ၶိုၼ်းၶွၵ်း ၵွၵ်းလူ SDU
တႄႇယဝ့်ၵိုတ်း တႄႇယဝ့်တိူၵ်ႈ တႄႇထိုင်ၶိုင်ႈၶိုင်ႈၵၢင်ၵၢင်ယဝ့်ပွႆႇ တႄႇယဝ့်ယဵၼ် ယဝ့်ၵေႃႈတႄႇထႅင်ႈဢၼ်မႂ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆ့ တိုၼ်းပဵၼ် တၢင်းယၢမ်ႈႁိုဝ် မီးလွင်ႈၶွင်ႈၶမ်ႁိုဝ် ဢိမ်ႇဝိူဝ်ႇယဝ့်ႁိုဝ် ဢမ်ႇႁူႉလႆႈ – ဝႃႈလႃးတိုၼ်းပဵၼ်ၵမ်ၸႃတႃၵၢၼ်တႆးဢၼ်ၵိူတ်ႇပႃးမႃးၸွမ်း တႆးႁိုဝ်! တင်းထွႆႈၵႂၢမ်းဢၼ်ပေႃႈထဝ်ႈဢွင်ႇ (ၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ်) ၵႆ့ၵႆ့လၢတ်ႈ “တႆးႁဝ်းၼႆ့ၵိၼ်ဢွႆႈၵိၼ်ငဝ်ႈၵႂႃႇၸူးပၢႆလၢႆလၢႆ” ၵိၼ်မႂ်ႇမႂ်ႇ တႄ့ၸဵမ်းဝၢၼ်ဢွႆႈၸွႆႈ ၵွႆႈၵိၼ်ၵွႆႈၸၢင် ပေႃးပူၼ့်ၵၢင်လမ်းၵႂႃႇၸူးပၢႆ ဢၼ်ဝၢၼ်ဢၼ်ၸဵမ်းမၼ်းၵေႃႈႁၢႆသဵင်ႈ။
ပူၼ့်မႃးမိူဝ်ႈလိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊၿိူဝ်ႊ ပီ 1959 ၼၼ့် ၸုမ်းသိုၵ်းတႆးပူဝ်ႇမွင်ႇ ပူဝ်ႇတေႇဝိင်ႇ ပူဝ်ႇဝႃႉ ၶဝ်တႄႇလုၵ့်ၾိုၼ့်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶႂၢၵ်ႈမိူင်း တီႈဝဵင်းတၢင့်ယၢၼ်း ပႃးၸဵမ်တီႈသူၼ်ၵူၺ်ႈ ၼွင်လႅင် လွႆႇမေႃႇ မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼၼ့် ဢဝ်ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇလိုဝ်းၵႂႃႇၸွတ်ႇတူဝ်ႈမိူင်းတႆး မိူင်းမၢၼ်ႈပတ်းပိုၼ့်။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇၵူၼ်းၶၢဝ့် ၸႂ်ယႂ်ႇၸႂ်ၵႂ်ႈ တိုၼ်ႇတူဝ်တိုၼ်ႇၸႂ် ၵၢၼ်ႁၵ့်ၸၢတ်ႈ ၶဝ်ႈထိူၼ်ႇႁဵတ်းသိုၵ်း လုၵ့်ၾိုၼ့်ၶဵၼ်ၽူႈၶႂၢၵ်ႈမိူင်း ။
လိူၵ်ႈလိူၵ်ႈၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 16 လိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊၿိူဝ်ႊမႅၼ်ႈဝၼ်းလဵဝ် လိူၼ်လဵဝ်ၵၼ်ၼၼ့်ၼင်ႇၵဝ်ႇ ၵွႆးၵႃႈပဵၼ်ပီ 1996 ၸုမ်းတႆးၼွၵ်ႈမိူင်း Overseas ၶဝ် ႁူမ်ႈၵၼ်ၵေႃႇတင်ႈ “ႁူမ်ႈတုမ်ၻီႊမွၵ့်ၶရေႊသီႊၸိုင်ႈတႆး SDU” တီႈၼႂ်းမိူင်းထႆး ဝၢႆးသေ ၶုၼ်သႃႇ ဢွၼ်ဢဝ်တပ့်သိုၵ်းမိူင်းတႆး MTA ဝၢင်းၶိူင်ႈၶုပ့်ယွမ်းၵွမ်းႁူဝ်ၼွမ်းတူဝ်ၸူး ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶႂၢၵ်ႈမိူင်း ဝၢႆးလင်ပူၼ့် 10 လိူၼ်။
1. လူၺ်ႈၵၢၼ်ဢၼ်ၵေႃႇတင်ႈၶိုၼ်ႈမႃး “ႁူမ်ႈတုမ်ၻီႊမွၵ့်ၶရေႊသီႊၸိုင်ႈတႆး SDU” ယၢမ်းၼၼ့် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ႁူမ်ႈတုမ်ၻီႊမွၵ့်ၶရေႊသီႊ ၸိုင်ႈတႆး SDU မီးၼမ့်တိၼ်ၼမ့်မိုဝ်းသင်ၽွင်ႈ ပုၼ်ႈတႃႇၸိူဝ့်ၸၢတ်ႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်း လႆႈၼႄၼမ့်ၼႄတူဝ်သင်မႃးၽွင်ႈ။
2. ႁၼ်ထိုင်ၼိူဝ် SDU လီသိုပ်ႇပဵၼ်ၵႂႃႇၸိူင့်ႁိုဝ် ပဵၼ်ပႃႇတီႇပၢႆးမိူင်း (Political Party) ႁႃႉ ပဵၼ်တႅဝ်းႁူမ်ႈ ပဵၼ်တီႈၶွၼ်ႈတုမ်ပိၼ်ႇပႆႇ လႅၵ်ႈလၢႆႈၵၢင်ၸႂ်ၵၼ် (Forum) ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ႁုပ်ႈၵိုတ်းယုတ်းယႃႉပႅတ်ႈယဝ့်ႁႃႉ ၵွပ်ႈသင်မိူဝ်လဵဝ်ယဵၼ်ႁၢႆဝႆ့ယူႇ။
3. တႃႇ SDU တေမီးလွင်ႈလူင့်လႅၼ်ႇၵူမ်ၵဵဝ် ၶဝ်ႈဝွင်ႇႁူမ်ႈႁွမ်းၵၼ်တင်း တၢင်ႇမူႇတၢင်ႇၸုမ်း (ပိူင်လူင်မၼ်း RCSS/SSA ယၢမ်းၼၼ့် လၢႆးဢၼ်လီသုတ်းမီးသင်)။
4. ယွၼ့်ပိူဝ်ႈ SDU ဢမ်ႇပၵ်းတမ်း လၵ်းၼမ်း “ၵွၼ်းၶေႃတင်းပိုၵ်း” (Total Independence) သေသမ့်ၵွႆးဢဝ်လၵ်းၼမ်း (ဢၼ်ၵူၼ်း ၵမ်ႈၽွင်ႈဝႃႈ ၽိူဝ်ႈဝဝ်းငမ်းငဝ်း ဝႃႈသုၼ်ႇလႆႈတႅပ်းတတ်းတူဝ်ၵဝ်ႇႁင်းၶေႃ (Right of Self-Determination) ၼၼ့်လႄႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၶႂ်ႈၸီ့ၼႄးဝႃႈ (ၽီသွင်ၼႃႈ ၽႃႉသွင်ၶူမ်း) ၼႆၼၼ့် ထုၵ်ႇလီၵႄႈလိတ်ႈၸီ့ၸႅင်ႈၸိူင့်ႁိုဝ်။
မိူဝ်ႈလဵဝ်ဢမ်ႇလႆႈႁၼ်လႆႈယိၼ်းၵၢၼ်တူင့်ၼိုင်သင် SDU ။ ၵမ်ႈၼမ်ဢၼ်လႆႈႁူႉယိၼ်း တၼ်းၶိုတ်းၵၢၼ်ၵေႃႇတင်ႈလႄႈလွင်ႈတူင့်ၼိုင် SDU မႃးမိူဝ်ႈ 20 ပီပၢႆပူၼ့်ၼၼ့် တေၶႂ်ႈတွင်ႈထၢမ်ယူႇ ၽွင်းၼင်ႇၼႆ SDU ၼႆ့ပဵၼ်ၸုမ်းလႂ် မီးယူႇတီႈလႂ် ပႃးၽႂ်လၢႆလၢႆ ယိူင်းဢၢၼ်း တႃႇသင်သေၵေႃႇတင်ႈမႃး မိူဝ်ႈလဵဝ်ႁၢႆၵႂႃႇတၢင်းလႂ် ဝႃႈလႃးၵေႃႈယႃႉလႅဝ်ပႅတ်ႇယဝ့်ၼႄႇ မီးၵူၼ်းၶႂ်ႈတွင်ႈထၢမ်ယူႇတင်းၼမ်။
ပေႃးတေၶႆႈၶိုၼ်း ပိုၼ်းဢွၼ်ႇတွၼ်ႈၼိုင် SDU ၼႆၸိုင် ဝၢႆးသေၶုၼ်သႃႇဢွၼ်ဢဝ်တပ့်သိုၵ်းမိူင်းတႆး MTA ဝၢင်းၶိူင်ႈၶုပ့်ယွမ်း ၵွမ်းႁူဝ် ၼွမ်းတူဝ်ၸူးၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶႂၢၵ်ႈမိူင်း မိူဝ်ႈႁူဝ်ပီ 1996 ယဝ့် ဝၢႆးလင်ၸုမ်းၵိုတ်းသိုၵ်း SSA ပွတ်းႁွင်ႇတင်း SSNA ၸုမ်းၸဝ်ႈ ၵၢၼ်းယွတ်ႈၶဝ် ႁဵတ်းတႅဝ်းႁူမ်ႈ (front) ႁွမ်းၵၼ်ပူၵ်းတင်ႈ “မုၵ့်ၸုမ်းငမ်းယဵၼ်ၸိုင်ႈတႆး” SSPC မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 23/1/1996 ယဝ့် ဝၢႆးသေ SSPP တင်းၸုမ်းႁူဝ်သိူဝ် (ငဝ်ႈငုၼ်းတီႇမူဝ်ႇသီႇၸိူဝ့်ၶိူဝ်းတႆး) SNLD ႁူမ်ႈၵၼ်ၶွတ်ႇၽွၼ်ႈၵေႃၵပ်းသၢၼ် SSCC မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 25/1/1997 (လႅၵ်ႈလၢႆႈၸိုဝ်ႈပဵၼ် “ၵေႃႁူမ်ႈသၢင်ႈ” JAC မိူဝ်ႈ 15/7/1998) ယဝ့် ဢၼ်ပဵၼ်တႆးၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ်ၵေႃႈ ၶဝ်ႈႁႃ ဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ်ၵေႃႇတင်ႈ “ႁူမ်ႈတုမ်ၻီႊမွၵ့်ၶရေႊသီႊၸိုင်ႈတႆး SDU” မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 16/11/1996 ။
တႆးၼွၵ်ႈမိူင်းပူၼ့်ပၢင်ႇလၢႆႇ 3-4 ၸုမ်းၼၼ့် မီးမိူၼ်ၼင်ႇၸုမ်း “မုၵ့်ၸုမ်းလူင်ၸိုင်ႈတႆး SSO” ဢၼ်ၸဝ်ႈသႅင်သိုၵ်း (ၶုၼ်ၵျႃႇၼု) ဢွၼ်ႁူဝ်၊ “ၸုမ်းၶိူဝ်းတႆးၽွမ့်ႁူမ်ႈ(ၶိူဝ်းတႆးသႃမၵ်းၶီး)မိူင်းၵွၵ်ႇ ဢၼ် ၸၢႆးထုၼ်း ဢွၼ်ႁူဝ်၊ ၸုမ်းတႆးပူၼ့်ပၢင်ႇလၢႆႇ မိူင်းဝၼ်းတူၵ်း ဢၼ်ၸဝ်ႈၸၢင့် ယွင်ႁူၺ်ႈ၊ ၸၢႆးဝၼ်းသႂ် ၶဝ်ဢွၼ်ႁူဝ်။ ၸုမ်း NGO တႆး ၸိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ ၸုမ်းလွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း ၸိုင်ႈတႆး “ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ SHAN” ဢၼ်ၸဝ်ႈၶိုၼ်းသႂ် ဢွၼ်ႁူဝ် “ၸုမ်းၵဝ့်ငဝ်ႈသူၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းၸိုင်ႈတႆး SHRF” ၸိူဝ်းၼႆ့။
လိုၼ်းလင်သုတ်း ႁူဝ်ပဝ်ႈလူင်ႁူမ်ႈတုမ်ၻီႊမွၵ့်ၶရေႊသီႊၸိုင်ႈတႆး SDU ၼၼ့် ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇ မိူင်းပွၼ် (လုၵ်ႈၸၢႆးၸဝ်ႈၸၢမ်ႇထုၼ်း ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းပွၼ်) ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၊ ၸၢႆးဝၼ်းသႂ် ပဵၼ်ၽူႈၼမ်းၼႂ်း။ ၶဝ်ၸဝ်ႈမီးယူႇတီႈ မိူင်းၼွၵ်ႈၼင်ႇၵၼ်။ ၸဝ်ႈသႅင်သိုၵ်းပဵၼ် EC လႄႈၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ (spokesman) ၊ ၸဝ်ႈၸၢင့် ယွင်ႁူၺ်ႈ ပဵၼ်တီႈၵိူဝ်းၵုမ်လႄႈမိူၼ်တင်းၽူႈၼမ်းၼႃႈၵေႃႈဝႃႈလႆႈ။ ၵွႆးၵႃႈ မိူဝ်ႈလဵဝ် ၸဝ်ႈသႅင်သိုၵ်း “မုၵ့်ၸုမ်းလူင်ၸိုင်ႈတႆး SSO” ၊ ၸဝ်ႈၸၢင့် ယွင်ႁူၺ်ႈ၊ ၸၢႆးထုၼ်း “ၸုမ်းၶိူဝ်းတႆးၽွမ့်ႁူမ်ႈ(ၶိူဝ်းတႆးသႃမၵ်းၶီး)မိူင်းၵွၵ်ႇ ၶဝ်ႈၸဝ်ႈၸိူဝ်းၼႆ့ လႆႈလပ်းတႃလိုမ်းမိူင်းၵႂႃႇယဝ့်။
ၸိူင့်ႁိုဝ်ၵေႃႈလီ ၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈတႅပ်းတတ်းမိူဝ်ႈ 05/02/1998 ၼၼ့်သေ လႆႈမၵ်းမၼ်ႈပိူင်ပိုင်း SDU ဢၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူမ်ႇ ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈမႃးပၼ်ႁပ့်တုင်းဢဝ်လၵ်းၼမ်း 6 ၶေႃႈ (ၽွမ့်ႁူမ်ႈ၊ ၽဵင်ႇပဵင်း၊ သုၼ်ႇလႆႈတႅပ်းတတ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ၊ ၻီႊမွၵ့်ၶရေႊသီႊ၊ ၵူတ်းမၢႆ (ဢုပတေႇ) ၽွင်းငမ်း၊ ၵတ်းယဵၼ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈ)။
ပေႃႇလသီႊပိူင်ၵၢၼ် တွၼ်ႈတႃႇတူင့်ၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈၸမ့် –
ႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်တင်းၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်းသေ သၢၼ်ၶတ်းဢဝ်ၸႆး ပေ့ၸုမ်းၸဝ်ႈဢမ်းၼၢၸ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵူႈသိုပ်ႇသိုပ်ႇ။
ႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်တင်းၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ႁႂ်ႈပေႃးမီးမႃးသုၼ်ႇလႆႈတႅပ်းတတ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ။
ႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်တင်းၶွပ်ႇတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး …… ဝႃႈဝႆ့ၼင်ႇၼႆ။
(ပႂ်ႉသိုပ်ႇပၼ်ႁႅင်းထႅင်ႈ တွၼ်ႈ 2)
