မႂ်သုင်ၶႃႈ။ ဝူင်ႈပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ လႆႈပၢႆးၼႄၵၼ်မႃး လွင်ႈဝႃႈ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ 2023 ဢၼ်ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တေၸတ်းႁဵတ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၶေႃႈၵႄႈၵၢၼ်မိူင်းၼႆၶႃႈၼေႃ။ပဵၼ်ႁိုဝ်ၵေႃႈယႃႇ ယူႇတီႈ ၸၵၸတႄႉ လမ်တၼ်ၵႂႃႇ ၸွမ်း ၵၢၼ်မိူင်းမၼ်း 5 ၶေႃႈ ဢၼ်တမ်းဝၢင်းမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈ ပီၵၢႆ လိူၼ်ၾႅပ်ႊၽဝႃႊရီႊပူၼ်ႉၼၼ်ႉ ယဝ်ႉၶႃႈၼႃ။ ၵႃႈဢမ်ႇလႆႈ ဢႃၼႃႇၶဝ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် မၼ်းတိုၼ်းဢမ်ႇၸူး မၼ်းတိုၼ်းတေၵၼ်ႉၵူၵ်ႉ ႁဵတ်းသၢင်ႈ ယူႇမႅၵ်းမႅၵ်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ပိၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ဢႃႇသီႇယႅၼ်ႇလႄႈၵူႈမိူင်းမိူင်း ၵႃႈပေႉၶႂ်ႈဝႃႈ ဢမ်ႇမၵ်းမၼ်ႈမၼ်း ပေႃးႁဵတ်းလႆႈပၢင်လိူၵ်ႈ တင်ႈသေ ပဵၼ်မႃးလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ လူၺ်ႈၽွၼ်းၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈၼႆတႄႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵူႈမိူင်းမိူင်းၵေႃႈ ၵႃႈတေလႆႈယွမ်း ႁပ်ႉမၼ်းယူႇၼႆ ဢိင်ယၼ်ပိူင်ပဵၼ် မိူဝ်ႈပီ 2010 ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ ၶဝ်တိုၼ်းမၼ်ႈၸႂ်ယူႇႁင်းၶဝ်ၶႃႈၼႃ။
ဢဝ်ပၵ်းပိူင်ဝႃႈၵေႃႈ ၸၵၸၼႆႉ ဝၢႆးလိူၼ် လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ ပီ 2023 မၼ်းၵႃႈလႆႈၶိုင်ႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈ တင်ႈယဝ်ႉ။ ဢဝ်ငဝ်းလၢႆးၼႂ်းမိူင်းၼွၵ်ႈမိူင်းဝႃႈၵေႃႈ ၼွၵ်ႈလိူဝ်ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ မၼ်းဢမ်ႇမီးႁူးဢွၵ်ႇ တေဝႃႈဢဝ်ဢဵၼ်းဢၢၼ်း ၵၢၼ်ယိုတ်းမိူင်းမၼ်းဝႃႈၼႆၵေႃႈ ပဵၼ်တႃႇလုၵ်ႉတီႈၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈသေ ႁုပ်ႈငမ်ဢႃႇၼႃႇၵႂႃႇပီယၢဝ်းၶၢဝ်း ႁိုင် ၼၼ်ႉ ၵူၺ်း။ ၵွပ်ႈၼႆ တႃႇတေပဵၼ်ၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈၼၼ်ႉ ယၢပ်ႇတၢၼ်ႇလႂ်ၵေႃႈ ၶဝ်တိုၼ်းတေႁဵတ်းသၢင်ႈယဝ်ႉ လႆႈလၢမ်းဝႆႉၸိူင်ႉၼႆၶႃႈၼႃ။တႃႇတေပဵၼ်ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼၼ်ႉ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ႁွင်ႉႁူၺ်း ပႃႇတီႇၸိူဝ်းၸမ်ၶဝ်သေ ၶိုၼ်းၽွတ်ႈတင်ႈ UPDJC ယဝ်ႉၵေႃႈ ႁွမ်တွမ်ဝႆႉ တႃႇႁူမ်ႈၶဝ်ႈလိူၵ်ႈတင်ႈၸွမ်းၵၼ် ပေႃးယဝ်ႉပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ တေမႄးပၼ်လၵ်းမိူင်း ဢဝ် မတ်ႉတႃ 261 ႁဵတ်းတွင်ၵိူဝ် ယွၵ်ႇဝူဝ်းလိူင်းသေ လၢမ်ႈဝႆႉၼႂ်းၶွၵ်ႈ 2008။
ၼင်ႇႁိုဝ်ပႃႇတီႈသၢင်ႇသီႈတေပေႉၼၼ်ႉ မႄးၽွတ်ႈၶိုၼ်းၼႃႈတီႈလိူၵ်ႈတင်ႈ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇဝႃႈ ခရိုင် ၸႄႈတွၼ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶိုၼ်းႁုပ်ႈႁူမ်ႈႁႂ်ႈမၼ်းပဵၼ်ဢၼ်လဵဝ် ယဝ်ႉၵေႃႈ ပိၼ်ႇၸႂ်ႉလွၵ်းပိူင် တွတ်ႈမႄး လၢႆး PR ၼင်ႇႁိုဝ် ၾၢႆႇ ပႃႇတီႇသၢင်ႈသီႈ ပေႃးတေပေႉ ၼႄႉၼွၼ်းလႄႈ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃးတင်းၸိူဝ်းဢၼ် ၸမ်ၸႂ်မၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈ ႁုပ်ႈငမ်လႆႈၼႃႈတီႈ။ ဢမ်ႇႁိုင် သမ်ႉတေမႄးၶိုၼ်းထႅင်ႈ ပိူင်ၵေႃႇတင်ႈပႃႇတီႇ ဢၼ်ဝႃႈ ပါတီထူထောင်ခြင်း ဉပဒေ ၼၼ်ႉသေႁဵတ်းႁႂ်ႈပႃႇတီႇဢွၼ်ႇဢိတ်းၶဝ် ဢမ်ႇၸၢင်ႈတင်ႈတူဝ်လႆႈသေယဝ်ႉ ႁႂ်ႈၵႂႃႇသွၼ်ႈႁူမ်ႈတႂ်ႈမိုဝ်းၶဝ်။ယဝ်ႉသမ်ႉ ႁိပ်ႇႁွမ်ႈပႃႇတီႇပၢႆးမိူင်းၸိူဝ်းဢၼ် မႃႇႁႅင်းယႂ်ႇၼၼ်ႉယႃႇႁႂ်ႈတူင်ႉၼိုင်လႆႈၼႆသေ ၶၢတ်ႈၶွပ်ႇပႅတ်ႈလွင်ႈၵပ်းသၢၼ်တေႃႇ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းလႄႈ ၸုမ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၸိူဝ်းၼႆႉ ယၢမ်းလိူၵ်ႈတင်ႈတေႉမႃး ယႃႇႁႂ်ႈလႆႈမီးၸုမ်း NGO ဢၼ် ဢေႃးၸႃႇ ယႂ်ႇပႂ်ႉထတ်းပႂ်ႉထွင်တေႃႇပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ၽွၼ်းၵၢၼ်ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ယိူင်းဢၢၼ်းၼင်ႇၼၼ်သေ တႄႇဢဝ်မိူဝ်ႈလဵဝ် တတ်းၶၢတ်ႇပႅတ်ႈ သၢႆတၢင်းၵမ်ႉၸွႆႈ ပိူဝ်ႈတႃႇ NGO ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။ဢၼ်ၼႆႉ လႆႈႁၼ် ၸၵၸ ၶဝ် ၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းသၢင်ႈယူႇၵူႈမိုဝ်ႉၵူႈဝၼ်းယဝ်ႉၶႃႈၼႃ။
ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈသမ်ႉ ႁွင်ႉႁူပ်ႉၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၸိူဝ်းၸုၵ်းယူႇလႅၼ်ၵၢင် ဢၼ်ဢမ်ႇပႃးၾၢႆႇ NUG ဢၼ်ဢမ်ႇပႃးၾၢႆႇ NUCC လႄႈ ၾၢႆႇၸၵၸၶဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇၵိူင်းၸွမ်းၵမ်းသိုဝ်ႈၼၼ်ႉ ႁွင်ႉမႃးႁူပ်ႉၵၼ်သေယဝ်ႉ တင်း ပၼ်သုၼ်ႇလႆႈ တင်းမိပ်ႇငႅၼ်း ပိူဝ်ႈတႃႇယွမ်းႁပ်ႉၽႅၼ်ၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈၶဝ်။ဢမ်ႇပၼ်ႁႅင်းၵေႃႈတီႈၵေႇသုတ်း ယႃႇႁႂ်ႈ လႆႈယႃႉၵဝ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ။ပေႃးဝႃႈပႃႇတီႇသၢင်ႇသီႈပေႉ တေၵမ်ႉယၼ်ပၼ်ႁႅင်း တႃႇတင်ႈၸႄႈမိူင်း တႃႇပၼ်ၼႃႈတီႈ ၽွင်းငမ်းႁင်းၶေႃ ဝႃႈၼႆသေ ဢဝ်ၼမ်ႉၽိုင်ႈတႃးၶူမ်းလႅဝ်း ယိုၼ်ႈၸူးဝႆႉယူႇ ဢမ်ႇထၢတ်ႇဢမ်ႇဝၢႆးၶႃႈၼႃ။
ၸင်ႇဝႃႈပဵၼ်ႁိုဝ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ်တေသိုပ်ႇပူတ်းဢဝ်လႆႈဢႃႇၼႃႇၵႂႃႇပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်ၼၼ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ်ၶဝ်တေလႆႈ ဢႃႇၼႃႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉ ၸၵၸၼႆႉ တိုၼ်းတေႁဵတ်းယူႇ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈဢၼ်ၶဝ်ဝႃႈဝႆႉၼၼ်ႉ။သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ႁဵတ်းပဵၼ်လႆႈတေႉၵႂႃႇၸိုင် သၢၼ်ၶတ်းၵေႃႈလီ ၵမ်ႉယၼ်ၵေႃႈယဝ်ႉ တဵင်ႈထမ်းၵေႃႈလီ ဢမ်တဵင်ႈထမ်းၵေႃႈယဝ်ႉ တိုၼ်းတေၵိူတ်ႇမီးမႃးလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၶွၼ်ႈယွတ်ႈ(ညွန့်ပေါင်းအစိုးရ)ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၶႃႈၼႃ။ ဢၼ်ဝႃႈလူင်ပွင် ၸိုင်ႈၶွၼ်ႈယွတ်ႈၼၼ်ႉ ၵႃႈတေပေႃႇမႃးယဝ်ႉ။
ႁူဝ်ၼႃႈတပ်းသိုၵ်းၼႆႉ တိုၼ်းတေပဵၼ်မႃးၸွမ်ၸိုင်မိူင်းယဝ်ႉ။ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၵိူတ်ႇမီးမႃး လူၺ်ႈပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈလႄႈ ၵူႈမိူင်းမိူင်းၼႆၵေႃႈ တေဢွၼ်ယွမ်းႁပ်ႉပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶဝ်တၢင်းၵၢၼ်ယူႇယဝ်ႉၶႃႈၼႃ။ထိုင်ၵမ်းၼၼ်ႉမႃး ၵုမ်ႇတေထဵင်ဝႃႈ ၸိူဝ်းႁဝ်းဢၼ်ဢွင်ႇပေႉၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈမႃး 2020 ၼၼ်ႉၵွႆးၶဝ်တၢင်းၵၢၼ်ဝႆႉယူႇ ၸွမ်းလူၺ်ႈၽွၼ်းၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈဢၼ်ဢမ်ႇၶဝ်ႈတၢင်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉ ႁဝ်းဢမ်ႇမၵ်းမၼ်ႈ ၵႃႈပေႉၶႂ်ႈႁွင်ႉၶႂ်ႈသႅၼ်ႇ ယၢမ်းၼၼ်ႉမႃးတႄႉ တေဢမ်ႇတၼ်းၶိုတ်းၶၼ်မၼ်းယဝ်ႉ။
လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇၶဝ်ႈတၢင်းၵၢၼ် ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈဢၼ်ဢမ်ႇၶဝ်ႈတၢင်းၵၢၼ် လူၺ်ႈၵူၼ်းဢၼ်ဢမ်ႇၶဝ်ႈတၢင်းၵၢၼ်ၶဝ် ႁဵတ်းသၢင်ႈသေ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈၶိုၼ်ႈမႃးၼၼ်ႉ တေပဵၼ်မႃး လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶဝ်ႈတၢင်းၵၢၼ်ပႅတ်ႈယဝ်ႉၶႃၼႃ။ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ ဢိင်ၼိူဝ်ၽွၼ်းၵၢၼ်ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈသေ ၵိူတ်ႇမီးမႃးလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶဝ်ႈတၢင်းၵၢၼ်ယဝ်ႉ ပေႃးဝႃႇၼႆ NUG ၶဝ် NUCC ၶဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၸိူဝ်းၶတ်းၶၢၼ်ႉယူႇယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉၵေႃႈ တေၸၢႆႇဝၢႆးၵႂႃႇ မိူၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ NCGUB မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး 1991-92 ၼၼ်ႉၵူၺ်းၼႆ လႆႈလၢမ်းဝႆႉၸိူင်ႉၼၼ်ႉၶႃႈၼႃ။
တီႈတေႉမႃး NCGUB ဢၼ်ၽွတ်ႈတင်ႈမီးမႃးၼႂ်းပီ 1991-92 ၼၼ်ႉၼႆ ၾၢႆႇတိတ်းတေႃႇၵပ်းသၢၼ်တေႃႇ ၵူႈမိူင်းမိူင်းၼၼ်ႉ ၶႅမ်ႉတွၼ်းမႃးတေႉတေႉဝႃႈဝႃႈ ပၵ်းလုမ်းလႆႈတီႈ ဝေႃႊသျိၼ်ႊတၼ်ႊ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၶိုၼ်ႈထိုင်လႆႈပၢင်ၵုမ်လူင် ၸၢတ်ႈၸိုင်လုမ်ႈၾႃႇ UN ၵမ်ႈၽွင်ႈ ပၢင်ၵုမ်ၵမ်ႈၽွင်ႈၶႃႈၼႃ။ၵူၺ်းၵႃႈ NUG မိူဝ်ႈၼႆႉသမ်ႉ ၶႅမ်ႉတွၼ်းလိူဝ်မိူဝ်ႈပၢၼ်ၼၼ်ႉ မီးဢီႈသင်ၶႃႈလႃႇ ၼိုင်ႈ လွင်ႈၵူၼ်းမိူင်းၵမ်ႉယၼ်ပၼ်ၶဝ်ၼၼ်ႉမီးၼမ်လိူဝ်သေ ပၢၼ် NCGUB ။ၵမ်းၼႆႉ ပေႃးမႃးတူၺ်းၾၢႆႇ PDF ႁိုဝ်ႉ LDF ႁိုဝ်ႉ ဢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ဢၼ်ၶိုၼ်မိုဝ်းတေႃႇ လူင်ပွင်ၸိုင်သိုၵ်းၼၼ်ႉ မၼ်းတိုၼ်းတိူဝ်းတွၼ်းလိူဝ်သေ မိူဝ်ႈပၢၼ် ABSDF ဢၼ်ပဵၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်း တပ်ႉလုၵ်ႈႁဵၼ်း ဢၼ်ယူႇၾၢႆႇလင် NCGUB မိူဝ်ႈၼၼ်ႉၶႃႈၼႃ။
ၵူၺ်းၵႃႈ ဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ NUG မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ၸွင်ႇမၼ်းတတ်းသဵၼ်ႈၸႂ်မၼ်းလႆႈ တႃႇတေပဵၼ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းမီးသုၼ်ႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢၼ်ႇပွင်ႇလႆႈၼၼ်ႉႁိုဝ်ၼႆ ပဵၼ်ဝႆႉၶေႃႈထၢမ်ၶႃႈၼႃ။ႁဵတ်းသင်လႄႈ ႁဝ်းလႆႈမႃးလၢတ်ႈလွင်ႈၸိူင်ႉၼၼ်ၶႃႈလႃႇ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼင်ႇႁိုဝ်တေဢမ်ႇပဵၼ်မႃးပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ 2023 ဢၼ်ယူႇတီႈ ၸၵၸၶဝ်ၸတ်းႁဵတ်း ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈမၼ်းဢမ်ႇၵႂႃႇၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်း ၾႅတ်ႊတရႄႊလႄႈ တီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ မၼ်းၵူၺ်းတေၵႂႃႇၸွမ်း2008 ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈယူႇတီႈၵူၼ်းဢမ်ႇၶဝ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် ၵူၼ်းဢမ်ႇမီးလွင်ႈ တဵင်ႈထမ်းတြႃးၶဝ်ၸတ်းႁဵတ်းလႄႈ ဢမ်ႇမၵ်းမၼ်ႈဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ ဢၼ်သၢၼ်ၶတ်းတိုၵ်းယႃႉယူႇၼႆႉ သမ်ႉၵူၺ်းမီးၾၢႆႇ NUG လႄႈ NUCC ၵမ်ႈၽွင်ႈ။လၢတ်ႈတီႈသိုဝ်ႈမႃး EAO ၵမ်ႈၼမ်ၼမ်ၼႆႉ ဢမ်ႇပႆႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈပႃးၸွမ်း ၼႂ်းလၢႆးၵၢၼ်ဢၼ်ၼႆႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼႆ ၸင်ႇလႆႈဝႃႈ NUG လႄႈ NUCC ၼႆႉ တေလႆႈပၢႆးတမ်းၼႄလႆႈ ၶေႃႈႁပ်ႉပၢၵ်ႇၵၢၼ်မိူင်းၶဝ် လွင်ႈဝႃႈတေၵႂႃႇၸွမ်း ၾႅတ်ႊတရႄႊတီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊ တေႉတေႉမီးမီးၼၼ်ႉယူႇ။မိူဝ်ႈလဵဝ်ပေႃးတေမႃးတူၺ်း NUG လႄႈ NUCC ၼႆႉ တႃႇတေၵိူတ်ႇပဵၼ်မီးမႃး Transitional Constitution ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း ၶၢဝ်းပိၼ်ႇပႅင်လႅၵ်ႈလၢႆႈ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၶဝ်ပႆႇတူဝ်ႈတၼ်း။ဝႃႈတေႉမႃး တေလႆႈႁွင်ႉႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်ၵူၼ်းမိူင်း People Assembly ၼႂ်းလိူၼ် ၵျူႊလၢႆႊၼၼ်ႉသေတႃႉ ႁၢၼ်ႉတေႃႇမိူဝ်ႈလဵဝ် ၶဝ်ပႆႇၸၢင်ႈႁွင်ႉ။ ပေႃးဝႃႈႁွင်ႉပၢင်ၵုမ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉတေလႆႈတႅပ်းတတ်းၸွမ်းၼင်ႇ Transitional Constitution ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း ၶၢဝ်းပိၼ်ႇပႅင်ၼၼ်ႉသေယဝ်ႉ တေလႆႈၶိုၼ်းမႄးၽွတ်ႈႁႅၼ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၶၢဝ်းပိၼ်ႇပႅင်လႅၵ်ႈလၢႆႈ ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ Transitional Government ။
ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼႆ လွင်ႈၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈ ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း ၶၢဝ်းပိၼ်ႇပႅင်ၵေႃႈ ပႆႇယဝ်ႉတူဝ်ႈ တႃႇတေမႄးၶိုၼ်း တႃႇတေ ပိၼ်ႇလႅၵ်ႈၶိုၼ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ၶၢဝ်းပိၼ်ႇပႅင်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ပႆႇပႃႈ ဢုပ်ႇၵုမ်ႇတူၵ်းလူင်းလႆႈၵၼ်တႅတ်ႈတေႃး ၼႆလႄႈ ၸင်ႇဝႃႈဢမ်ႇပဵၼ်ႁွင်ႉ Assembly ၶွင်ၵူၼ်းမိူင်းၼၼ်ႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဢမ်ႇႁွင်ႉပၢင်ၵုမ်လႆႈ ၶွင်ၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်ၼၼ်ႉလႄႈ ၼႆ ယူႇတီႈၽူႈထတ်းသၢင်ၵၢၼ်မိူင်းၶဝ်ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ NUG ဢၼ်ယူႇတီႈ NLD ပဵၼ်ယႂ်ႇဝႆႉၼၼ်ႉ ဝႃႈလႃး ဢမ်ႇၶႂ်ႈ ၸႅၵ်ႇမႅင်ႇ ပုၼ်ႈၽွၼ်းၼႃႈၵၢၼ် ပိူဝ်ႈတႃႇ ပၼ်ႇပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းၵႂႃႇမိူဝ်းၼႃႈၼၼ်ႉႁိုဝ်။ ဝႃႈတီႈသိုဝ်ႈမႃးၵေႃႈ တႃႇတေ ၵေႃႇတင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၾႅတ်ႊတရႄႊ ဢၼ်ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းမီးသုၼ်ႇႁူမ်ႈပၼ်ႇပွင်ၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်ၼၼ်ႉ ယူႇၾၢႆႇ NUG ဢၼ်ၵူၼ်း NLD သုမ်ႇငုမ်းပဵၼ်ၼမ်ဝႆႉၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပႆႇပေႃးၸႂ်ႁၢၼ်ႉၸႂ် ဢမ်ႇပႆႇတတ်းသဵၼ်ႈၸႂ်လႆႈႁိုဝ်ၼႆ ပဵၼ်ဝႆႉၶေႃႈထၢမ်ၶႃႈၼႃ။
ပေႃးတင်းဝႃႈ ပဵၼ်ဝႆႉၸိူင်ႉၼၼ်ၼႆ ယူႇၾၢႆႇၸုမ်း EAO ၸိူဝ်းပဵၼ်ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမႅၵ်ႇၵွင်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇ ႁိူင်ႈၵိူင်းၾၢႆႇလႆႈသေၸုၵ်းတူၺ်းလႅၼ်ၵၢင်မၼ်းယူႇၼၼ်ႉ တေၽွမ်ႉၸွမ်း NUG လႄႈ NUCC ႁႃႉ ဢမ်ႇၼၼ် တေသိုပ်ႇၸုၵ်းလႅၼ်ၵၢင်မၼ်းၵႂႃႇႁိုဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပႆႇၸၢင်ႈလၢမ်း။ ပေႃးပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်မႃး တႃႇတေသၢၼ်ၶတ်း တိုၵ်းယႃႉပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ 2023 ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မႃႇႁႅင်းတိုၼ်းတေပႆႇၸၢင်ႈၽွမ်ႉၵၼ်။တေမီးၾၢႆႇ NUG- NUCC လႄႈၵူၼ်းသၢၼ်ၶတ်းၵမ်ႈၽွင်ႈၵူၺ်း။ပေႃးပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်မႃး လၢႆးၵၢၼ်ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ 2023 ဢၼ်ယူႇတီႈ ၶွင်ႇသီႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸၵၸတေၸတ်းႁဵတ်းၼၼ်ႉ ၶႄးတေၸၢင်ႈပဵၼ်ပၢင်ၵႂႃႇ ပေႃးပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်မႃး ပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင် ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈမုင်ႈမွင်းဝႃႈ ၾႅတ်ႊတရႄႊတီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊဢၼ်ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းမီးသုၼ်ႇ ႁူမ်ႈၵၼ်ပၼ်ႇပွင်ၸိုင်ႈမိူင်း ၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်ၼၼ်ႉ တေပႆႇၸၢင်ႈပဵၼ်မႃးၼႆ ႁဝ်းၶႃႈလၢမ်းၶၢတ်ႈႁၼ်ဝႆႉၸိူင်ႉၼၼ်ယူႇ။
ၸင်ႇဝႃႈ ပိူဝ်ႈတႃႇတေတိုၵ်းယႃႉပႅတ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ပိူဝ်ႈတႃႇတေသၢၼ်ၶတ်း ၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈ ႁိုဝ်ပိူဝ်ႈတႃႇတေသၢၼ်ၶတ်းလၢႆးၵၢၼ်ၶွင် ၸၵၸၶဝ်ၼၼ်ႉ မၼ်းဢိင်ၼိူဝ် NUG – NUCC ၶဝ် မီးသဵၼ်ႈၸႂ်ၽႃႇၵၢင်ဝၢင်းၶိုင် မီးသဵၼ်ႈၸႂ်လွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းတေႃႇၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းမွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ယွၼ်းထတ်းသၢင်ႈၼင်ႇၼႆ ယွၼ်းပၢႆးၼႄၼင်ႇၼႆသေ ႁႂ်ႈလႆႈၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းတီႈၼႆၵွၼ်ႇၶႃႈ မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ။
