မၢၼ်ႈ တီႇမူဝ်ႇ လႄႈ မၢၼ်ႈ သိုၵ်း …မိူၼ်ၵၼ် တႆး … ႁူပ်ႉႁၼ်ယဝ်ႉ တေၽႅၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ်?

ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 3 ဝၼ်း လိူၼ်မၢတ်ႊၶျ် ဝၼ်းတီႈ 21-22-23 ၸူဝ်ႈၸႃႈတူဝ်တႅၼ်းၶိုၵ်ႉတွၼ်း ဢႃႊသီႊယၼ်ႊ မႃးႁူပ်ႉထူပ်းၸွမ်း ႁူဝ်ၼႃႈ ၸၵၸၶဝ်ယူႇၼႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢမေႊရိၵၼ်ႊ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်ႇဝႃႈ တပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပဵၼ်ၸုမ်းၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၶႃႈတၢႆၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၵူၼ်း ဝႃႈ ၼႆလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၶၵ်ႉၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်း ၶွင်ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းမိူင်းၶဝ် ယုင်ႈယၢင်ႈၵႂႃႇပႅတ်ႈ။

လွင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸုတ်ႇၽဝ်ႁိူၼ်းယေး၊ ႁေႃႈလိုပ်ႈၶၢႆႉပၢႆႈ၊ ၵၼ်ႉၸၼ်လူလၢႆ ၶႃႈႁႅမ်ယိုဝ်းတၢႆတေႃႇ ၵူၼ်းၶိူဝ်းရူဝ်ႊႁိၼ်ႊၵျႃႊၶဝ် ၼႂ်းပီ 2017 ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉၼႆႉ  မိူဝ်ႈတၢင်းၸဝ်ႉတႄႉ ဢမေႊရိၵၼ်ႊ ႁပ်ႉႁၼ်ပဵၼ်လွင်ႈၵႂၢတ်ႇလၢင်ႉၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸွမ်းၼင်ႇထၢၼ်ၽွင်းလူင် မိူင်းၼွၵ်ႈၶဝ် လဵပ်ႈ ႁဵၼ်းၶူၼ်ႉၶႂႃႉ ယိုၼ်ယၼ်ႁၼ်ၸႅင်ႈသၢၵ်ႈသေႇလၵ်းထၢၼ် မၼ်ႈၵႅၼ်ႇတႅတ်ႈတေႃးယဝ်ႉလႄႈ မိူဝ်ႈလဵဝ်တႄႉ လႆႈၶိုၼ်းပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ မၵ်းမၼ်ႈ ပဵၼ် Genocide လွင်ႈၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၶႃႈတၢႆ ၶိူဝ်းၵူၼ်း ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ဢၼ်ၼႆႉ မိူၼ်တင်းၼႄသၼ်ယႃးဝႃႈ ၸုမ်းသိုၵ်းယိုတ်းမိူင်းၼႆႉ ပဵၼ်ၸုမ်းၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၶိူဝ်းၵူၼ်းလႄႈ ဢမ်ႇမီးလၢႆးတၢင်း တႃႇတေၵပ်းသၢၼ်ၶဝ်ႈ ဢွၵ်ႇတေႃႇမၼ်းယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆသေဢမ်ႇၵႃး မိူၼ်တင်းပၼ်ၾၢင်ႉပႃးဝႃႈ ယူႇတီႈၸုမ်းဢႃႊသီႊယၼ်ႊၼႆၵေႃႈ ႁႂ်ႈလႆႈၾၢင်ႉတူဝ်ပႃးၼႆ ႁဝ်းၶႃႈတႄႉ ႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉၼၼ်။

ဢိင်ၼိူဝ် ငဝ်းလၢႆးသေယဝ်ႉ ထၢၼ်ႈၽွင်းလူင် ၾၢႆႇမိူင်းၼွၵ်ႈဢမေႊရိၵၼ်ႊ ဝဵၼ်ႉဝႆႉ ဢွင်ႇသၢၼ်းသူႉၵျီႇလႄႈ ပႃႇတီႇ NLD သေ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမၢပ်ႇ မႂ် တေႃႇတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်လဵဝ်ၵူၺ်းဝႃႈၼႆသေတႃႉ တီႈၽိုၼ်တိုၼ်းၶေႃႈႁၢႆးငၢၼ်းၶဝ်ၼၼ်ႉ တိုၼ်းပႃးဝႆႉၸိုဝ်ႈသဵင်ဢွင်ႇသၢၼ်းသူႉၵျီႇယူႇ။

ၵွၼ်ႇပႆႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ထၢၼ်ႈၽွင်းလူင်ၾၢႆႇမိူင်းၼွၵ်ႈၶဝ် ၵွင်ႉသိုပ်ႇဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်တၢင်း NUG လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶွတ်ႇလိူတ်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ်သေ ဢွၼ် တၢင်း ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼႆလႄႈ ၸင်ႇတၵ်းဢမ်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပႃးမႃး ၸိုဝ်ႈသဵင်ဢွင်ႇသၢၼ်းသူႉၵျီႇၼႆၵေႃႈ ၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈ။

တီႈတႄႉမႃး လွင်ႈၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉတေႃႇရူဝ်ႊႁိၼ်ႊၵျႃႊၼႆႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ တပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵေႃႉပူၼ်ႉပႅၼ် ၵေႃႉလူင်းမိုဝ်းႁဵတ်းၵမ်းသိုဝ်ႈဝႃႈၼႆ သေ တႃႉ ၶၢဝ်းယၢမ်းဢၼ်ၶဝ်ႁဵတ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၼႂ်းပၢင်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၸုမ်းၼူၵ်ႉယုင်း NLD။ ယူႇတီႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၸုမ်းၼူၵ်ႉယုင်းၼႆႉ တိုၼ်းၼႄႉ ၼွၼ်း တႃႇႁပ်ႉဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းလႄႈ တႃႇႁပ်ႉႁဵတ်းပုၼ်ႈၽွၼ်းယဝ်ႉ။

ၵူၼ်းမွၵ်ႈ 7 သႅၼ် လႆႈၶၢႆႉလႆႈပၢႆႈ ၶၢမ်ႈဢွၵ်ႇၸိုင်ႈမိူင်းၵႂႃႇ ဢၼ်ၼႆႉ ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈလႄႈ ႁူဝ်ၼႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ၼိုင်ႈ ဝႄႈႁူဝ်ၵႄႈ တူဝ်ဢမ်ႇလႆႈ။ မိူင်းလုမ်ႈၾႃႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈလပ်းႁူ လပ်းတႃ ဝၢႆႇၼႃႈပႅတ်ႈ ၵႃႈတၵ်းလႆႈမၢပ်ႇမႂ်သႄႉသွမ်း ဢဝ်လိူင်ႈယူႇဢမ်ႇႁၢင်ႉၼႆ ၼႆႉတႄႉပဵၼ် ပိူင်မိူင်းလုမ်ႈၾႃႉယဝ်ႉ။

ပေႃးမႃးတူၺ်းၼႂ်းပီ 2019 ၽွင်းယၢမ်း ICJ လုမ်းတတ်းသိၼ်ၵူႈမိူင်းမိူင်း ႁပ်ႉ ထွမ်ႇ လွင်ႈရူဝ်ႊႁိၼ်ႊၵျႃႊ မိူင်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉၼႆ တၢမ်တူဝ် ဢွင်ႇသၢၼ်းသူႉၵျီႇ တၢင်တူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းသေ ၵႂႃႇပၢၵ်ႈထဵင်မႃး ၵႂႃႇၵႄႈတွပ်ႇမႃး။

လၢတ်ႈငၢႆႈၵေႃႈ မၼ်းၼၢင်းလမ်တၼ်သေ ႁႄႉၼႃႈႁႄႉတႃပၼ် တပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈမႃး ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ထဵင်ဢမ်ႇလႆႈၼႃ။ တၢမ်တူဝ်လုၵ်ႈ ၸုမ်းၶဝ် ဢၢၼ်ႇမိုၼ်ႇဢၢၼ်ႇသႅၼ်မၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇၼပ်ႉသီႇၼပ်ႉႁႃႈ ဢမ်ႇဝႆႉၼၵ်းပၵ်းၸႂ်တေႃႇပိူင်ပဵၼ်တႄႉ မီးတႄႉသေ ဢိုတ်းႁူ ဢိုတ်းၼႃႈ ႁွင်ႉသႅၼ်ႇဝႃႈ We stand with our leader ၼႆ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတင်းမိူင်းလုမ်ႈၾႃႉပေႃး ဢွၼ်ဢၢမ်းလူင်ၵႂႃႇ လၢတ်ႈသိုဝ်ႈသိုဝ်ႈမႃး ႁဵတ်းႁိုဝ် ၸုမ်း NLD ၵူၼ်းၽွမ်ႉၸွမ်း NLD ၼႆႉ ပေႉႁူၼူၵ်ႇတႃမွတ်ႇပေႃးတၢၼ်ႇၼႆႉ ထိုင်တီႈပိူၼ်ႈ ပေႃးလႆႈ ဢၢမ်းၵႂႃႇပဵၼ်တႄႉပဵၼ်ဝႃႈ။

မိူဝ်ႈယၢမ်းၼင်ႇၼၼ်တႄႉ ၸိူဝ်းဢမ်ႇႁူႉတူဝ် ၸိူဝ်းဢၼ်ယုမ်ႇမႅၵ်းမႅၵ်း ၸိူဝ်းၸင်းဢၼ်ၶဵဝ်လႄႈ ၽွမ်ႉဢၼ်လႅင်လၢႆလၢႆၼၼ်ႉ လပ်းႁူလပ်းတႃ သေ ယူႇမႃးလႆႈသေတႃႉၵေႃႈ ထိုင်မႃးၼႂ်းဝၼ်းၼႆႉ လၵ်ႉသိူင်ႇဢမ်ႇလႆႈယဝ်ႉ ၵူမ်ႁၢႆဢမ်ႇလႆႈယဝ်ႉ။

ႁူမ်ႈဝႃႈ ပႆႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပႃး ၸိုဝ်ႈသဵင် ဢွင်ႇသၢၼ်းသူႉၵျီႇဝႃႈၼႆသေတႃႉၵေႃႈ ၸမ်းႁႂ်ႈဝႃႈၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ NUG ၼႆႉ ဢမ်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၵၢၼ်ၶတ်း ၶၢၼ်ႉၶဝ်၊ ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၶဝ် ဢွင်ႇမၢၼ်ထိုင်တီႈၼႆတႄႉ ဢႃႇၼႃႇၵၢတ်ႈ ႁူဝ်ၼႃႈၶဝ် ဢွင်ႇသၢၼ်းသူႉၵျီႇၼႆၵေႃႈ တိုၼ်းတေဢမ်ႇႁူဝ် ဢမ်ႇႁၢင် ဝႆႉ ၵူၺ်းၼႆ ႁဝ်းၶႃႈတႄႉ လၢမ်းႁၼ်ဝႆႉၸိူင်ႉၼၼ်။

NUG လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၶွတ်ႇလိူတ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႆႉ ၵၼ်ႉၵူၵ်ႉပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ မၵ်းမၼ်ႈရူဝ်ႊႁိၼ်ႊၵျႃႊၶဝ်ယူႇ၊ ၼပ်ႉယမ်ရူဝ်ႊႁိၼ်ႊၵျႃႊၶဝ်ယူႇ။ ယဝ်ႉ ၵေႃႈ ၵၼ်ႉၵူၵ်ႉၶတ်းၸႂ်ယုၵ်ႉလိူၵ်ႈၶိုၼ်းၶေႃႈၶၢၼ်ထိုင် တၢင်ႇယိုၼ်ႈဢၼ်ဢွင်ႇသၢၼ်းသူႉၵျီႇ လဝ်ႈလၢတ်ႈဝႆႉတီႈ ICJ ၼၼ်ႉ တိုဝ်ႁူဝ်သေ ပိုၼ် ၽၢဝ်ႇ ပူင်တမ်းဝႃႈ တၼ်းႁဵင်းၽူႈၵိူဝ်းၵုမ်ၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်ဝႃႈ (အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်) ၼၼ်ႉ တိုၼ်းတိုၵ်ႉမီးယူႇ။ ဢဝ်ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵဵပ်းသႂ်ႇတီႈၼႂ်း ပိူင်ၵၢၼ်ၶဝ်ၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈၵွပ်ႇၵူႈတေႃႇ ႁူဝ်ၼႃႈၶဝ်။ ၼင်ႇႁိုဝ် တေဢမ်ႇလႆႈပႃးၵႂႃႇၼႂ်းသဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈ ၽူႈပူၼ်ႉပႅၼ်လွင်ႈၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၶႃႈ တၢႆ ၸိူဝ်ႉႁိူဝ်ႇငိူၼ်ႈၶိူဝ်းၵူၼ်းၼၼ်ႉၵူၺ်း ႁဝ်းၶႃႈတႄႉ ထတ်းႁၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်။

ယူႇတီႈ NUG လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶွတ်ႇလိူတ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၶဝ်ႈၶိုင်ပဵၼ်ႁွႆႈလဵဝ်ၵၼ်တင်း NUCC ယဝ်ႉၵေႃႈ ယူႇတီႈ EAO ၸိူဝ်းပဵၼ် ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၶဝ် ဢမ်ႇႁတ်းပူင်ၸႂ်ပူင်ၶေႃး ႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်တင်း NUG ဝႃႇ ဢဝ်ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ မိူၼ်ၸိူင်ႉ တေမီးထႅင်ႈပေႃးမႃး တူၺ်း ပႃႇတီႇပၢႆးမိူင်းၼႆၵေႃႈ ပႃႇတီႇတီႊမူဝ်ႊၶရေႊတိတ်ႊၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ် ပႆႇႁတ်းႁူမ်ႈမိုဝ်းၸွမ်း CRPH ဝႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉတင်းသဵင်ႈၼႆႉ ၶႄးတေပႃးလွင်ႈ NUG ၵုမ်ႇလႆႈၵွပ်ႇဢဝ်ႁူဝ်ၼႃႈၶဝ်သေ ၵူၺ်းသမ်ႉဢမ်ႇၸၢင်ႈပၢၵ်ႈဢွၵ်ႇသဵင်တႅၵ်ႇလႅင်းၼၼ်ႉယူႇႁိုဝ်ၼႆ ဢၼ်ၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်တီႈဢၼ် လီလႆႈ ငၢမ်းငဝ်းၸွမ်း။

ပဵၼ်ႁိုဝ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ယူႇတီႈ ထၢၼ်ၽွင်းလွင်းၾၢႆႇမိူင်းၼွၵ်ႈၶွင်ဢမေႊရိၵၼ်ႊၶဝ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႇ ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ၸုမ်းဢၼ်ႁဵတ်းပူၼ်ႉ ပႅၼ် Genocide ယဝ်ႉ ပဵၼ်ၸုမ်းၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ ၶႃႈတၢႆ ၸိူဝ်ႉငိူၼ်ႈၶိူဝ်းၵူၼ်းယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆၼႆႉ ဢမ်ႇၵႃးၵူၺ်း ၵေႃႉဢၼ်ႁဵတ်း လူင်းမိုဝ်းၵမ်း  သိုဝ်ႈမၼ်း၊ ၵေႃႉဢၼ်ပၼ်ၶႂၢင်ႉႁဵတ်းႁႂ်ႈပူၼ်ႉပႅၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ မၼ်းတိုၼ်းတေဢမ်ႇလွတ်ႈလွင်ႈမၢပ်ႇမႂ်သေတီႈတီႈ၊ သေဝၼ်းဝၼ်း၊ သေပိူင်ပိူင် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ တိုၼ်းတေလႆႈၾၢင်ႉယူႇ။

တႄႇတီႈၼႆႈသေယဝ်ႉ ယူႇတီႈၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ သမ်ႉတေတိူဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ တေတိူဝ်းသေ ႁဵတ်းတွၵ်ႈသတ်ႈ ႁဵတ်းၶိတ်ႈ ပိူဝ်ႈတႃႇ တေၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ပိူဝ်ႈတႃႇ တေၶီႇၼဵၵ်းတဵၵ်း ပေႉၵိၼ်တေႃႇၵူၼ်းလၢႆၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢၼ်မၼ်းၽွင်းငမ်းၵိၼ် ၸိၵ်းယူႇၼၼ်ႉ ထႅင်ႈၵႂႃႇမိူဝ်းၼႃႈ ယူဝ်တေႁၢဝ်ႈႁႅင်းလိူဝ်ၼႆႉမႃး ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈတႄႉ လၢမ်းႁၼ် ၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆ။

ယူႇတီႈသိုဝ်ႈၽႂ်တၼ်းမၼ်း တေႁဵတ်းႁိုဝ် ၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ လီလႆႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းၾၢင်ႉတူဝ် တိူဝ်းလိူဝ်မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉယူႇ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉတေႃႉတႆႇ ၶႆႈၼႄမွၵ်ႈၼႆသေ ႁႂ်ႈလႆႈၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းဝႆႉတီႈၼႆႈၶႃႈ။

မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ

ႁိုၼ်းၵႃယၢင်း