ဢိင်ၼိူဝ်တၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉလႄႈ ငဝ်းလၢႆးၵၢၼ်မိူင်း ၵၢၼ်သိုၵ်း ဢမ်ႇၼိမ်သဝ်းၼၼ်ႉသေ ပွႆးလိူၼ်သီႇ မိူင်းၵိုင် ပီၼႆႉ ဢမ်ႇပဵၼ်ၸတ်းႁဵတ်း ၊ ၾိင်ႈထုင်းဢၼ်မီးမႃးၸဵမ်ပၢၼ်ပူႇမွၼ်ႇၼၼ်ႉ လႆႈၵၢတ်ႈႁၢမ်းပဵၼ် ပီထူၼ်ႈ 3။
ပွႆးလိူၼ်သီႇ မူၺ်ႇတေႃႇမိူင်းၵိုင်ၼႆႉ ႁၢမ်းၸတ်းမႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈပီ 2020 တၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ တႄႇၶဝ်ႈမႃးၼၼ်ႉသေ တေႃႇထိုင် ပီ 2022 ပီၼႆႉ လႆႈ 3 ပီယဝ်ႉ။
ပႃႈၼွတ်း ၸဝ်ႈတၢင်းၶၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢၼ်ၵႆႉယၢမ်ႈၵႂႃႇၶၢႆ တီႈပွႆးလိူၼ်သီႇ မူၺ်ႇတေႃႇ မိူင်းၵိုင် လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸူဝ်ႈတၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 ၼႆႉ သေ မီးသၢမ်ပီယဝ်ႉ ႁဝ်းဢမ်ႇလႆႈၵႂႃႇၶၢႆၶူဝ်း တီႈမိူင်းၵိုင်။ ၵူႈပွၵ်ႈပူၼ်ႉမႃးၼႆ ပွႆးလိူၼ်သီႇမိူင်းၵိုင်ၼႆႉ ၶၢႆလီၼႃႇ ။ ပေႃးလိူၼ်သီႇမႂ်ႇပႅတ်ႇၶမ်ႈၼႆ သုမ်ႉတၢင်းၶၢႆ ပေႃးတဵမ်လူင်ၵႂႃႇယဝ်ႉၶႃႈ တီႈပၢင်ႇမူၺ်ႇၼေႃႇၼၼ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈဝၼ်းၽိတ်ႈလိူၼ်မူၼ်း ၸိူင်ႉမိူဝ်ႈၼႆႉၼႆ ၵူၼ်းၼႆႉၵိုၼ်းဢိုၵ်ႉဢိုၵ်ႉဢေႃႈ။ 2-3 ပီမႃးၼႆႉတႄႉ ၵွပ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းမိူၼ်ၼႆသေ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵႂႃႇၶၢႆယဝ်ႉ။ ”- ဝႃႈၼႆ။
ပွႆးလိူၼ်သီႇမိူင်းၵိုင်ၼႆႉ ၵူႈပီၸတ်းႁဵတ်း ၶၢဝ်းတၢင်းၸဵတ်းဝၼ်းၸဵတ်းၶိုၼ်း။ ပီႈၼွင်ႉပွတ်းမူႇၸေႊ၊ ၼမ်ႉၶမ်း၊ လႃႈသဵဝ်ႈ၊ လၢႆးၶႃႈ၊ ပၢင်လူင်၊ ၼမ်ႉၸၢင်၊ မိူင်းၼၢႆး၊ လၢင်းၶိူဝ်း ၊မိူင်းပၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ မႃးၵိၼ် မႃးလူႇ မႃးၶၢႆၶူဝ်း။ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ တူင်ႈပဵင်းၵေႃႈ မႃးၵႃႉမႃးၶၢႆ ။ လႆႈဝႃႈပဵၼ်ပၢင်ပွႆး ၵူၼ်းၵိုၼ်း ငိုၼ်းၶွၼ်ႈပၢင်ၼိုင်ႈ။
လုင်းၸၢႆးမီ ၵေႃးပၵ ၵျွင်းမူၺ်ႇတေႃႇ ဝဵင်းမိူင်းၵိုင် လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပီၼႆႉ ဢမ်ႇႁၼ်ၵႃးတၢင်ႇတီႈ မႃးၵၼ် ယဝ်ႉၵေႃႈ ပီၼႆႉတႄႉ ႁဝ်းဝႃႈ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈ မိူင်းတၢင်ႇဝဵင်း ဢမ်ႇလႆႈမႃးၶၢႆ ၵူၼ်းဝဵင်းမိူင်းၵိုင်ၼႆႉၵေႃႈ လိူဝ်သေ ၸဝ်ႈသွမ်းတေႃႇ ဢမ်ႇပၼ်ၽႂ်မၼ်းၶၢႆၶႃႈ။ ပီၼႆႉၵေႃႈ မႃးတၢင်ႇသွမ်းတေႃႇ မႃးလူႇမႃးဝႆႈၵူၺ်းၶႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။
မိူဝ်ႈႁၢင်ပီ 2021 သိုၵ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇလႄႈ RCSS ပိုတ်းယိုဝ်းတိုၵ်းတေႃးၵၼ်ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းၵိုင် ႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ ၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ပၢႆႈၽေးသိုၵ်းၼပ်ႉႁူဝ်ႁႅင်မႃးသွၼ်ႈယူႇၼႂ်းဝဵင်းမိူင်းၵိုင်။ ၵမ်ႈၽွင်ႈပၢႆႈထိုင်လၢႆးၶႃႈၵေႃႈမီး။ ၼႂ်းလိူၼ် ၾႅပ်ႉပိဝ်ႊရီႊ ပီ 2022 ၼႆႉ ငဝ်းလၢႆးပၢင်တိုၵ်းယဵၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉလႄႈ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဢွၼ်ၵၼ်ပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်းၽႂ်မၼ်းၵမ်ႈၼမ်ယဝ်ႉၼႆသေတႃႉ ဢၼ်တိုၵ်ႉၵိုတ်းဝႆႉသေပႆႇႁတ်းပွၵ်ႈမိူဝ်း တိုၵ်ႉမီးယူႇၽွင်ႈ။ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်မၢင်ပိုၼ်ႉတီႈၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းၵိုင် 2 ၾၢႆႇတိုၵ်ႉၶဵင်ႈၶႅင်ၵၢၼ်သိုၵ်းတေႃႇၵၼ်ယူႇ လႆႈႁူႉၼင်ႇၼႆ။