Friday, April 26, 2024

ၵေႃႉ ပၢၵ်ႇၸႃႉသဵင်ၸၢင်၊ ၸႂ်လီၽိူၵ်ႇၸိုၼ်ႈၶၢဝ်သႂ် (1)

Must read

By-ၸၢႆးငိုၼ်း (ပၢႆးပိုၼ်း)

မိူဝ်ႈပီႊ2006 ၼႂ်ႈၵႄႈ လိူၼ်ၵျုၼ်ႇ ဝၼ်းထီႉ 8 ထိုင် 13၊ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး  RCSS  ယုၵ်ႉယွင်ႈၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵႅဝ်ႈ တီႈမၢႆတွင်း ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းမိူင်းထႆး ပႃးထူၼ်ႈ (9) ဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်းမိူင်း ထူၼ်ႈတဵမ် (60)ပီႊ တီႈငဝ်ႈၸိုင်ႈလွႆတႆးလႅင်းၼၼ်ႉ ၶႃႈႁဝ်းတႄႇႁူပ်ႉထူပ်းၺႃးတေႃႇၼႃႈတၼ်းတႃ လႆႈဢုပ်ႇဢူဝ်းတင်း မၼ်းၸဝ်ႈမႃး၊ လႆႈႁူႉၸၵ်းမိုတ်ႈၵိုဝ်းၸမ်ၸႂ်ၵၼ်မႃးလီလီ။

- Subscription -

မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ မႅၼ်ႈၽွင်းၶႃႈႁဝ်း တိုၵ်ႉဢွၼ် လုၵ်ႈႁဵၼ်းယိင်းသၢဝ် ၵျပၢၼ်ႇၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢၼ်ၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းယူႇတီႈ ၸၼ်ႉၸွမ်ၵဵင်းမႆႇသေ တႃႇတေႁပ်ႉၸုမ်းၶူး(MA)ၼၼ်ႉ မၼ်းၼၢင်း လႆႈႁၢင်ႈႁႅၼ်း ၽိုၼ်လိၵ်ႈ(Thesis) လႄႈ မႃးၵဵပ်းၶေႃႈမုၼ်း လွင်ႈလၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတႆး၊ လွင်ႈၵူၼ်းပၢႆးၽေး ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တီႈငဝ်ႈၸိုင်ႈ လွႆတႆးလႅင်း၊ မိူဝ်ႈႁႃးသွင်ၵေႃႉ ၽႅဝ်ထိုင် တီႈႁိူၼ်း ၸဝ်ႈသၢႆလၢဝ် ၽူႈၵွၼ်းႁွင်ႈၵၢၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၼၼ်ႉ လႆႈၺႃး မႅၼ်ႈမိူဝ်ႈ ၶႃသွင် ၸဝ်ႈတိုၵ်ႉဢုပ်ႇၵၼ်ယူႇ၊  ၸဝ်ႈသၢႆလၢဝ် ၸင်ႇသိုပ်ႇမိုတ်ႈ ပၼ်ႁႂ်ႈၶႃႈႁဝ်းလႄႈ မၼ်းၸဝ်ႈ ႁူႉၸၵ်းမၵ်း ၸိုဝ်ႈၵၼ်မႃး။ မၼ်းၸဝ်ႈထၢမ်ဝႃႈ ၼၢႆးၵျပၢၼ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ၼၵ်ႉၶၢဝ်ႇႁႃႉ ၼႆလူးၵွၼ်ႇ။ တီႈၼၼ်ႈ မၼ်းၸဝ်ႈလႄႈ ၸဝ်ႈသၢႆလၢဝ် ဢုပ်ႇၵၼ်လွင်ႈ ၽဵင်းၵႂၢမ်းတႆး၊ လွင်ႈလိၵ်ႈလၢႆးပၢႆပေႇတႆး၊ လွင်ႈၵၢၼ်သိုဝ်ႇ ၶၢဝ်ႇတႆးလႄႈ ၵၢၼ်မိူင်းတႆး ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၽွင်းႁၢင်ပီႊ2006၊  မိူဝ်ႈၶႃႈႁဝ်းလႄႈ တင်းၸဝ်ႈၸၢႆးႁၢၼ် ၽႅဝ်ႁွတ်ႈၵဵင်းမႆႇၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈႁွင်ႉၵႂႃႇဢႅဝ်ႇတူၺ်း လွင်ႈၵၢၼ်ငၢၼ်းမၼ်းၸဝ်ႈလႄႈ ႁႃးသွင်ၵေႃႉ ၸင်ႇၼင်ႈလူတ်ႉလႅင်သေ ႁွတ်ႈထိုင်ၵႂႃႇတီႈတင်ႈသဝ်း “ၵေႃၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ” ႁိုဝ် ဢၼ်တႆးႁဝ်းၶႃႈ တင်းၼမ်ႁူႉၸၵ်းဝႃႈ “ၵွၼ်းၶေႃ” ဢၼ်မီးၶေႃႈယိပ်းၵမ်ဝႃႈ “တႅမ်ႈၾၢၵ်ႇတၢင်တူဝ် သဵင်ႁူဝ်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်း” ၼၼ်ႉယူႇ။

တင်းမၼ်းၸဝ်ႈၼႆႉ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပႆႇယၢမ်ႈထူပ်းၵၼ် ၵေႃႉတေႃႇၵေႃႉသေတႃႉ လွင်ႈမၼ်းၸဝ်ႈ၊ လွင်ႈၵၢၼ်တူင်ႉၼိုင် မၼ်းၸဝ်ႈ၊ လွင်ႈၵၢၼ်သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇမၼ်းၸဝ်ႈ၊ လွင်ႈၵၢၼ်ႁဵတ်းသၢင်ႈ မၼ်းၸဝ်ႈ တႃႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ၊ဝၢၼ်ႈမိူင်း၊ ၽႃႇသႃႇ၊ သႃႇသၼႃႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လႆႈငိၼ်းႁူႉ လဵပ်ႈႁဵၼ်းမႃး ၸဵမ် လႂ်ယဝ်ႉ၊ လွင်ႈလီမၼ်းၸဝ်ႈၼႆႉ ပေႃးလူၼ်ႉႁူ ၶႃႈႁဝ်းဝႆႉ ၸဵမ်လႂ်ယဝ်ႉ။

ပေႃးထိုင်တီႈ လုမ်းၵွၼ်းၶေႃယဝ်ႉၵေႃႈ မၼ်းၸဝ်ႈ ဢွၵ်ႇမႃးႁပ်ႉႁႃးသွင်ၵေႃႉ ၶဝ်ႈၵႂႃႇၼင်ႈ တီႈႁွင်ႈႁပ်ႉၶႅၵ်ႇ သေ တူင်ႉတၵ်ႉၵၼ်ယဝ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ သိုပ်ႇဢုပ်ႇၵၼ် ၵၢၼ်ငၢၼ်း လၢႆလွင်ႈ လၢႆဢၼ် လူင်ႉလႅင်း မိုတ်ႈၵိုဝ်း ၸမ်ၸႂ် လူၺ်ႈ မၢၵ်ႇႁူဝ်ၸႂ် ပူင်ႇသႂ်တေႃႇၵၼ်၊ ဝၼ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈသွင်ၵေႃႉ ၵိၼ်ၶဝ်ႈဝၼ်း ၸွမ်း မၼ်း ၸဝ်ႈယဝ်ႉ သိုပ်ႇဢုပ်ႇၵၼ်ထႅင်ႈ တေႃႇ ႁူဝ်ၶမ်ႈ ၶၢဝ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်း ၶဝ်လူင်းႁူင်းႁဵၼ်း ပွၵ်ႈႁိူၼ်းၽႂ်မၼ်း ၼၼ်ႉလူးၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။

ပိူင်လူင် ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ လႆႈဢုပ်ႇၵၼ်ၼၼ်ႉ လွင်ႈမၼ်းၸဝ်ႈ၊ လွင်ႈၵၢၼ်ငၢၼ်း မၼ်းၸဝ်ႈ၊ လွင်ႈပၢႆးႁၢၼ် မၼ်းၸဝ်ႈ ဢၼ်မီးၼိူဝ် ၵၢၼ်မိူင်း၊ ၵၢၼ်သိုၵ်း၊ ၵၢၼ်ၽွမ်ႉႁူမ်ႈ၊ ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ၊ လွင်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း၊ ၵၢၼ်လိၵ်ႈလၢႆး၊ ၵၢၼ်ၾိင်ႈငႄႈ၊ ၵၢၼ်ပၢႆးမွၼ်းလႄႈၽဵင်းတႆး၊ ၵၢၼ်သင်ၶူမ်း ၵၢၼ်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။

မၼ်းၸဝ်ႈလၢတ်ႈၼႄ ႁဝ်းၶႃႈ လွင်ႈမၼ်းၸဝ်ႈ ၼင်ႇၼႆယူႇၶႃႈ။

မၼ်းၸဝ်ႈၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈၾႃႉ မိူဝ်ႈ 07/11/1952 တီႈဝၢၼ်ႈမင်းသႅင် ဢိူင်ႇမင်းသႅင် မိူင်းမင်းလိူၼ်း ၼႃႈလိၼ်ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇဝႃႉ ပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း။ ပေႃႈမႄႈသွင်ၸဝ်ႈပဵၼ် လုင်းမၼ်ႈမူးလိင်ႇ၊ မႄႈၸိုဝ်ႈၼၢႆးလွႆၽွင်။ မၼ်းၸဝ်ႈမီးပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉ 9 ၵေႃႉသေ မၼ်းၸဝ်ႈ ပဵၼ်ၵေႃႉထူၼ်ႈ 3 ။ မၼ်းၸဝ်ႈ ႁူမ်ႈၼႃႈႁိူၼ်း ၸွမ်းၵေႃႉပဵၼ် ၼမ်ႉယၢတ်ႇပၢၼ်ဢွၼ် ၼၢင်းလွၼ်ႉယိုၼ်းလႄႈ မီးလုၵ်ႈလၢင်းႁူမ်ႈၵၼ် 4 ၵေႃႉ။

လႆႈၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း ၸၼ်ႉငဝ်ႈ တီႈဝၢၼ်ႈၵိူတ်ႇသေ မိူဝ်ႈ1967−69ၼၼ်ႉ လႆႈသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈ ႁူင်းႁဵၼ်း ၸၼ်ႉၵၢင် ၸၼ်ႉသုင် တီႈတၢင်ႉယၢၼ်း၊  ဝၢႆးၼၼ်ႉ သိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းတေႃႇ ၸၼ်ႉသုင် ၸၼ်ႉ(10) တီႈလႃႈသဵဝ်ႈ မိူဝ်ႈပီႊ1970၊ ထိုင်မႃး မိူဝ်ႈ 1971 လႆႈသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း ႁူင်းႁဵၼ်းၼွၵ်ႈလႅၵ်ႈ (Tuition) တီႈဝဵင်းလိူဝ်ႇသေ ၶဝ်ႈတွပ်ႉၸၼ်ႉသိပ်း(အပြင်ဖြေ)ၼႆ မၼ်းၸဝ်ႈလၢတ်ႈၼႄ လွင်ႈၵၢၼ်ႁဵၼ်းၵၢၼ်သွၼ်မၼ်းၸဝ်ႈ တီႈၵဵပ်ႈပၼ် ႁဝ်းၶႃႈ သွင်ၵေႃႉ ၸိူင်ႉၼၼ်လႄႈ ၶႃႈႁဝ်းတိုၵ်ႉတွင်းတေႃႇထိုင် ယၢမ်းလဵဝ်ယူႇ။

မၼ်ႈၸဝ်ႈသိုပ်ႇၶႆႈၼႄ လွင်ႈမၼ်းၸဝ်ႈလႆႈတူင်ႉၼိုင် ၼႂ်းၵၢၼ်လၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်၊ ၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၊ ၵၢၼ် သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ၊ ၵၢၼ်ပၢႆးမွၼ်း ႁွင်ႉၽဵင်း မႃးၸိူင်ႉႁိုဝ် ၼႆထႅင်ႈ  ပၼ်ႁဝ်းၶႃႈ ၼင်ႈတႂ်ႈၼႆႉ။

မၼ်းၸဝ်ႈၼႆႉ မီးၸႂ်သူင်တႅမ်ႈႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်း၊ မီးၼမ်ႉၵတ်ႉ ၵၢၼ်တႅင်ႇတႅမ်ႈႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်းလႄႈ  လႆႈမီးၸိုဝ်ႈသဵင်၊ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းမႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈ 1973 ၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ။  လႆႈႁူမ်ႈတႅင်ႇတႅမ်ႈၵႂၢမ်းပၼ် ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်းလႄႈ ႁူမ်ႈႁႆႇတိုင်ႈၸွမ်း ၼႂ်းၶႅပ်းၵႂၢမ်းလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင် ဢၼ်ၵႂႃႇႁွင်ႉ/ဢတ်းသဵင်တီႈ ဝတ်ႉၶရိသ်ႉယၢၼ်ႇ (Christ Church) သုၶုမ်ဝိတ်ႉ ဝဵင်းလူင်မိူင်းၵွၵ်ႇၸိုင်ႈထႆး ၼၼ်ႉ မႃး။

လိူဝ်သေၼၼ်ႉ  မၼ်းၸဝ်ႈၼႆႉ လႆႈတႅင်ႇတႅမ်ႈလႄႈႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်းၵိုၵ်းပိုၼ်း ၵၢၼ်ပၢႆးမွၼ်းမႃး ဢမ်ႇလိုဝ်ႈဢမ်ႇၵိုတ်း၊ ၵၢၼ်မိူင်း၊ ၵၢၼ်သိုၵ်းၼႆၵေႃႈ လႆႈၶဝ်ႈပႃး ႁၢပ်ႇၵၢၼ် ႁဵတ်းသၢင်ႈ တူင်ႉၼိုင် ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး (SSA) မိူဝ်ႈပီႊ 1974ၼၼ်ႉသေ လႆႈ ယူႇၼႂ်းႁွင်ႈၵၢၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ဢၼ်ၸဝ်ႈသိူဝ်ဝၢႆႇ (ၸဝ်ႈၸၢင်ႉ ယွင်ႁူၺ်ႈ) ၵေႃႉၵုမ်းၵမ်ၼၼ်ႉမႃး၊ မိူဝ်ႈ1978 ၼၼ်ႉ ဢွၼ်ႁူဝ် ၶပ်းၶိုင်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇၽိုၼ်လိၵ်ႈ “လိူတ်ႈႁၢၼ်ၼွင်းၶူင်း”လႄႈ မိူဝ်ႈ 1981ၼၼ်ႉ ဢိတ်ႇဢွၵ်ႇပိုၼ်ၽႄ ၽိုၼ်လိၵ်ႈ “ပိုတ်ႇပၢင်ႇ”  ၶပ်ႉတၢမ်းမႃး။ လိူဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ဝၢႆးမႃး မၼ်းၸဝ်ႈ လႆႈဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ပဵၼ်ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ၼႂ်းၽိုၼ်လိၵ်ႈ ၽိုၼ်ၶၢဝ်ႇ ဢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈ ၵေႃႉဢွၼ်ႁူဝ် ႁဵတ်းသၢင်ႈတင်ႈၶိုၼ်ႈမႃးလႄႈ မၼ်းၸဝ်ႈ မီးၸိုဝ်ႈသဵင်လီ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၵၢၼ်တႅမ်ႈလိၵ်ႈလၢႆး ပၢႆးပေႇ ဢမ်ႇဝႃႈ ဝွၵ်း၊ ယွတ်ႈလိၵ်ႈ၊ ပွင်ႈၵႂၢမ်း ၸိူဝ်းၼႆႉမႃး။

ထိုင်မႃး 1982၊ မိူဝ်ႈ ၸဝ်ႈၸၢမ်မႂ်ႇ တင်းၸဝ်ႈၶႂၢၼ်မိူင်း ၶဝ်ၸဝ်ႈ ဢွၼ်ႁူဝ်ၶဝ်ႈမႃး ၵေႃႇတင်ႈလွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ၸွမ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ(SURA)ၼၼ်ႉၵေႃႈ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်တီႈ ၼႂ်းႁွင်ႈၵၢၼ်ပိုၼ် ၽၢဝ်ႇ ဢၼ်ၸဝ်ႈၶႂၢၼ်မိူင်းၵုမ်းၵမ်သေ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇၽိုၼ်ၶၢဝ်ႇ “ၵွၼ်းၶေႃ”  မႃး ဢမ်ႇၶႂၢင်ႉဢမ်ႇၶမ်။

မိူဝ်ႈ1984၊ ဝၢႆးၶွတ်ႇၽွတ်ႈၵေႃႇတင်ႈ “ၶွင်ႊသီႊမႄးပွင်ၸိုင်ႈတႆး (SSRC) ၶိုၼ်းၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈ လႆႈထုၵ်ႇယုၵ်ႉယွင်ႈမၵ်းမၼ်ႈ ပဵၼ်ၽူႈၵွၼ်းႁွင်ႈၵၢၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇယဝ်ႉ လႆႈၶပ်းၶိုင် ႁဵတ်းဢွၵ်ႇပပ်ႉလိၵ်ႈ “ၸိူင်းလႅဝ်း” ဢၼ်ပဵၼ်ၽိုၼ်လိၵ်ႈ ၵိုၵ်းပိုၼ်းလၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမႃး၊ ဢၼ်ပဵၼ်ၽိုၼ်လိၵ်ႈ မီးၵုင်ႇမုၼ် ယႂ်ႇ သုတ်း ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်း ၵၢၼ်လိၵ်ႈလၢႆး ၽိုၼ်ၶၢဝ်ႇ Magazine ။

မိူဝ်ႈပီႊ1983ၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈႁူမ်းတင်း ၸၢႆးမူး၊ ၸၢႆးသၼ်လွႆ၊ ၸၢႆးတႃႇဢူး၊ ၸၢႆးသိူဝ်၊ ၸၢႆးလဵၵ်ႉ၊ ၸၢႆးဢိတ်း၊ ၸၢႆးသိူဝ်ၶမ်းၶဝ်လၢႆလၢႆၵေႃႉသေ လႆႈၵေႃႇတင်ႈၸုမ်းပၢႆးမွၼ်း “ဝူင်းၸိူင်းလႅဝ်း” ႁိုဝ်   “ ၸုမ်း ၸိူင်းလႅဝ်း” ဢၼ်ပဵၼ် ၸုမ်းႁႆႇတိုင်ႈ မီးၸိုဝ်းသဵင်လင်လိုဝ်း ၵိုၵ်းပိုၼ်းလၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတႆးမႃး တေႃႇထိုင် ယၢမ်းလဵဝ်။

ထိုင်မႃး ပီႊ1994၊ လႆႈႁူမ်ႈ ဢွၼ်ႁူဝ် ၶွတ်ႇၽွတ်ႈၵေႃႇတင်ႈ “ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ”  မႃးသေ လႆႈပိုင်ႈႁူမ်ႈသဝ်း ယူႇၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈတပ်ႉသိုၵ်းမႃး ၼႆသေတႃႉၵေႃႈ ဢမ်ႇယူႇတႂ်ႈၵုမ်းၵမ်တပ်ႉသိုၵ်းသေ ပူၵ်းတင်ႈပဵၼ် ၸုမ်းၶၢဝ်ႇလွတ်ႈလႅဝ်း “တႅမ်ႈၾၢၵ်ႇတၢင်တူဝ် သဵင်ႁူဝ်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်း”မႃးသေ ထိုင်မႃး ပၢၼ်မိူဝ်ႈလဵဝ် ဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈႁွင်ႉဝႃႈ ၽိုၼ်ၶၢဝ်ႇ “ပၢင်လူင်” ၼၼ်ႉယူႇ။

ဢၼ်လႆႈလၢတ်ႈမႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ် ၵၢၼ်ငၢၼ်း ဢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈ လႆႈႁဵတ်းသၢင်ႈမႃး ပဵၼ်ပွတ်းပဵၼ်တွၼ်ႈ ၼႂ်းပိုၼ်ႉလၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတႆး၊ ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်း ပၢႆးမွၼ်းၽဵင်းတႆးလႄႈ ၵၢၼ်သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ဢိၵ်ႇတင်း ၵၢၼ် လိၵ်ႈလၢႆး ဢိတ်ႈဢီး ၵူၺ်းၵွၼ်ႇၶႃႈ။ ပေႃးတေတႅမ်ႈလၢတ်ႈၼႄ တင်းမူတ်းၸိုင်တေၸၢင်ႈပဵၼ် ၽိုၼ်လိၵ်ႈ ပပ်ႉ ၼႃၼႃယႂ်ႇယႂ်ႇလူင် ဢမ်ႇႁၢင်ႉ။

လွင်ႈဝႃႈ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းၸိူင်ႉႁိုဝ်၊ မီးၼမ်ႉၸႂ် ၸိူင်ႉႁိုဝ်၊ မီးပၢႆးဝူၼ်ႉ တႃႇၵူၼ်းတင်းၼမ် ၸိူင်ႉႁိုဝ် ၼႆၼၼ်ႉ ပႂ်ႉလူတူၺ်းထႅင်ႈ ၼႂ်းတွၼ်ႈ (2) ၶႃႈ။

မႂ်ႇသုင်

ၸၢႆးငိုၼ်း (ပၢႆးပိုၼ်း)

15 Sept 2020

ဢၢၼ်ႇယဝ်ႉႁူမ်ႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်တီႈၼႆႈ

- Subscription -
- SHAN's Apps -spot_img

ၶၢဝ်ႇလိုၼ်းသုတ်း