ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း ၸိူဝ်းပဵၼ်တႆး ၵႂႃႇႁႃႁဵတ်းၵၢၼ် ၼႂ်းမိူင်းထႆး ၽၢၵ်ႈၼိူဝ် ၽၢၵ်ႈၵၢင် ၽၢၵ်ႈတႂ်ႈ ႁူဝ်ၵူၼ်း မီးၼပ်ႉသႅၼ်သေတႃႉ ၸိူဝ်းၵႂႃႇယိုၼ်ႈၸိုဝ်ႈ ထႅမ်ဝႅပ်ႊၾွမ်ႊ ပိူင် 15 ယွၼ်းတွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်လူင်ႈၼႃႈ တႃႇပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ ဢၼ်တေ ၸတ်းႁဵတ်းႁၢင်ပီ 2020 ၼႆႉ ဢမ်ႇတဵမ် 1500 ၵေႃႉ ။
ၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းတႆး ၵဵင်းမႆႇ ၸွႆႈထႅမ် ၾွမ်ႊပိူင် 15
လုမ်းၽွင်းတၢင်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ ဢၼ်ပၵ်းၼႂ်းမိူင်းထႆး တီႈဝဵင်းလူင်မိူင်းၵွၵ်ႇ လႄႈ တီႈဝဵင်းၵဵင်းမႆႇ ၼၼ်ႉ တႅမ်ႈတၢင်ႇ တီႈၼႃႈလိၵ်ႈ ဝႅပ်ႉသၢႆႉ လုမ်းတၢင် ဝႃႈ လႆႈႁပ်ႉဝႅပ်ႊၾွမ်ႊပိူင် 15 ဢၼ် ၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၵူႈၶိူဝ်း ပႃးၸၢဝ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈ တင်းမူတ်းလႆႈႁပ်ႉ မိုၼ်ႇပၢႆၵူၺ်းဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ႁူဝ်ၵူၼ်းတႆး ပႃး 1494 ၵေႃႉ၊ ဢၼ်ၶေႃႈမုလ်းဢမ်ႇတဵမ်သေ ၺႃးပၢၵ်ႈပႅတ်ႈၵေႃႈ မီးလၢႆလၢႆၵေႃႉ ၼႂ်းၼၼ်ႉမိူင်းထႆး တွၼ်ႈၼိူဝ် ပႃး 5 ၵေႃႉ။
ၼၢင်းထူၺ်းဢိင်ႇ လွႆဢုင်း (ႁွင်ႉ) ၼၢင်းမႂ်ႇ ၵႅမ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ 2 မုၵ်ႉၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး မိူင်းၵွၵ်ႇ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “ တႆး ႁဝ်း ၸိူဝ်းႁွတ်ႈၽႅဝ်မႃးႁဵတ်းၵၢၼ်ဝႆႉၼႂ်းၵုင်းထဵပ်ႈၼႆႉ မီးၼပ်ႉႁူဝ်မိုၼ်ႇ – ႁူဝ်သႅၼ်မၼ်းၶႃႈဢေႃႈ။ ဢၼ်မႃးပၼ် သဵၼ်ႈ ၸိုဝ်ႈတႃႇတွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်ၼႆႉသမ်ႉ မီးၼပ်ႉပၢၵ်ႇမၼ်းၵူၺ်း။ ၵမ်ႈၼမ် ႁႅင်းၵၢၼ်ႁဝ်း တေဢမ်ႇပွင်ႇၸႂ် လွင်ႈပၢင်လိူၵ်ႈ တင်ႈ လွင်ႈပၢႆးၵၢၼ်မိူင်း။ လွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈသမ်ႉ ပေႃးထိုင်ဝၼ်းတွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်မႃး ၵူဝ်ဢမ်ႇၵႂႃႇတွတ်ႈပၼ်လႆႈ။ ယွၼ်ႉၵူဝ်ဢမ်ႇလိုဝ်ႈၵၢၼ်ငၢၼ်းလႆႈ” ၼင်ႇၼႆ။
ဢၼ်တႆးႁွတ်ႈမိူင်းထႆး ဢမ်ႇလူင်းၸိုဝ်ႈယွၼ်းတွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်လူင်ႈၼႃႈၼမ်ၼႆႉ မီးလွင်ႈတၢင်းလၢႆလွင်ႈ – (1) ဢမ်ႇႁူႉပွင်ႇၵႃႈၶၼ်ၵူၼ်းမိူင်း လႄႈ ၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်း။ (2) ဢမ်ႇမေႃၵႂၢမ်းမၢၼ်ႈလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ၊ ဢမ်ၶႂ်ႈၶဝ်ႈဢွၵ်ႇလုမ်းၸၢႆး၊ (3) ဝႂ်ၵပ်းတူဝ် ဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈ တႃႇတွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ် မိူင်းမၢၼ်ႈ။ (4) ဢမ်ႇၶၢတ်ႇၵၢၼ်ၶၢတ်ႇငၢၼ်းလႆႈ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။
ၶူးသၢႆလိူၼ်ၶမ်း ၾၢႆႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း ဢၼ်လူင်းၸွႆႈထႅမ်ဝႅပ်ႊၾွမ်ႊပိူင် 15 တီႈၵဵင်းမႆႇ ၼၼ်ႉ လၢတ်ႈတီႈ ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ တီႈၵဵင်းမႆႇတႄႉ မီးလွင်ႈယၢပ်ႇ ၽိုတ်ႇၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆ ႁႅင်းၵၢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ မၢင်ၵေႃႈ ၶေႃႈမုလ်း(ဢဵၵ်ႉၵသၢၼ်) ဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈ၊ ဢမ်ႇမီးပပ်ႉသပွတ်ႇ၊ ဢမ်ႇမီး ဝႂ်ၵပ်းတူဝ်၊ ပႆႇႁူႉတီႈပွင်ႇမၼ်း၊ မၢင်ၵေႃႉ ယူႇၵႆ ဢမ်ႇၸၢင်ႈမႃးလူင်းၸိုဝ်ႈ ဢွင်ႈတီႈတႅမ်ႈပၼ်ဝႅပ်ႊၾွမ်ႊ ပိူင်15 သမ်ႉ မီးတီႈဝတ်ႉပႃႇပဝ်ႈတီႈလဵဝ်ၵူၺ်း။ ၶၢဝ်းယၢမ်းဢေႇ တၢၼ်ႇတေလႆႈၼမ် ဢမ်ႇလႆႈၼမ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ” ဝႃႈၼႆ။
တႆးႁွတ်ႈမိူင်းထႆး ဢၼ်တၢင်ႇယိုၼ်ႈဝႆႉ သဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈ ယွၼ်းတွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ် ၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႆႇ တင်း လမ်းပုၼ်း တေမီးႁူဝ်ၵူၼ်း 749 ၵေႃႉ။ ၼႂ်းဝဵင်းလူင်မိူင်းၵွၵ်ႇမီး 513 ၵေႃႉ၊ ဝဵင်းရယွင်း 232 ၵေႃႉ ။ ၸိူဝ်းၵႂႃႇယိုၼ်ႈႁင်းၵူၺ်း မီးယူႇ ၽွင်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇပေႃးၼမ် ၼပ်ႉႁူဝ်သိပ်းၵေႃႉၵူၺ်း ဝႃႈၼႆ။
မုၵ်ႉၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး မိူင်းၵွၵ်ႇ ၸွႆႈထႅမ် ၾွမ်ႊပိူင် 15
ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၵူႈလွင်ႈလွင်ႈပတ်းပိုၼ်ႉတူဝ်ႈမိူင်းၼႆႉ ယူႇတီႈၶွမ်ႊမသျိၼ်ႊပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် တေၸတ်း ႁဵတ်းၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 8/11/2020 (လိူၼ် 11 လွင်ႈ 8 ၶမ်ႈ ပီတႆး 2114 ၼီႈ ဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉ) ၊ ၵူၼ်းမိူင်းတင်းသဵင်ႈ ၸိူဝ်းမီးသုၼ်ႇလႆႈတွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ် တေလႆႈၵႂႃႇတူၺ်း သဵၼ်ႈမၢႆ ၸိုဝ်ႈသဵင်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တီႈလုမ်းပွၵ်ႉယွမ်ႇဝၢၼ်ႈဢိူင်ႇ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 26/7/2020 တေႃႇ7/8/2020 ဝၼ်းမိူဝ်ႈၽုၵ်ႈၼႆႉလိုၼ်းသုတ်း။
ပေႃးသဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇဢမ်ႇပႃး တေလႆႈၵႂႃႇထႅမ် ဝႅပ်ႊၾွမ်ႊပိူင် 3 တီႈ လုမ်းတၢင်ပွၵ်ႉယွမ်ႇၽႂ်မၼ်း။ ပေႃးပဵၼ် ၵူၼ်းႁွတ်ႈၼွၵ်ႈမိူင်း လႆႈ ယိုၼ်ႈၸိုဝ်ႈ တီႈလုမ်းတၢင် ဝၼ်းတီႈ 5/8/2020 ဝၼ်းလိုၼ်းသုတ်း။ ဝၼ်းတေလႆႈ တွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်လူင်ႈၼႃႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းႁွတ်ႈ ၼွၵ်ႈမိူင်းတႄႉ လုမ်းတၢင်မၢၼ်ႈ ဢၼ်ၵႂႃႇပၵ်း မိူင်းလႂ် မိူင်းၼၼ်ႉ တေပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ပၼ် ထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈ ၼႆယဝ်ႉ ။
