ၵူၼ်းမိူင်းၶၢၵ်ႇလိူတ်ႇမႆႈ ဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်းႁႆႈႁဵတ်းၼႃး ပေႃးဢမ်ႇလူင်းလၢႆးမိုဝ်း

ၵူၼ်းမိူင်းၶၢၵ်ႇ ထုၵ်ႇသိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ တဵၵ်းၸႂ်ႉလူင်းလၢႆးမိုဝ်း တႃႇႁဵတ်းႁႆႈႁဵတ်းသူၼ်၊ ပေႃးဢမ်ႇလူင်း ဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်း။ တုၵ်းယွၼ်းထိုင်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ လူင်းထတ်းထွင်ၵႄႈလိတ်ႈပၼ် တၢင်းလိူတ်ႇမႆႈ။

ပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 08/07/2020 ၼၼ်ႉ ယူႇတီႈသိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ တီႈဝဵင်းမိူင်းၶၢၵ်ႇ တပ်ႉ 328 ႁွင်ႉဢဝ်ၸဝ်ႈႁႆႈၸဝ်ႈၼႃး ဝၢၼ်ႈတႃႈၸေႃႉ တင်းၵူၼ်းလူင်ဝၢၼ်ႈ ၵႂႃႇတီႈၼႂ်းတပ်ႉသေ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်လွင်ႈႁႆႈလွင်ႈသူၼ်။ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ- တႃႇလႆႈႁဵတ်းႁႆႈႁဵတ်းၼႃးၵႂႃႇၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်းပၼ်၊ ပေႃးလူင်းလၢႆးမိုဝ်းပၼ် ၸင်ႇႁဵတ်းလႆႈ။ ၵေႃႉလႂ်လူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵေႃႈ ႁဵတ်းလႆႈ၊ ၵေႃႉလႂ်ဢမ်ႇလူင်းလၢႆးမိုဝ်း ဢမ်ႇႁဵတ်းလႆႈ၊ ပေႃးၽႂ်ပူၼ်ႉပႅၼ် တေၵၢဝ်ႇႁႃဢဝ်လိူင်ႈ ၸွႆႈတြႃး-ၼႆယဝ်ႉ။

ဝၢၼ်ႈတႃႈၸေႃႉၼႆႉ ယူႇၼႂ်းဢိူင်ႇဝၢၼ်ႈၶုမ်ႉ ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းၶၢၵ်ႇ ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းတုင် မိူင်းတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ မိူဝ်ႈပီ 1995 ပူၼ်ႉမႃး သိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ တပ်ႉ 328 လုၵ်ႉၾၢႆႇဢွၵ်ႇ ၼမ်ႉလူၺ် ၶၢမ်ႈမႃးၾၢႆႇတူၵ်းၼမ်ႉလူၺ်သေ မႃးပၵ်းတပ်ႉတီႈဝၢၼ်ႈတႃႈၸေႃႉ မိူင်းၶၢၵ်ႇ။ မႃးပၵ်းတပ်ႉတီႈႁူဝ်ဝၢၼ်ႈ ဢၼ်မီးၾၢႆႇၼိူဝ်ဝၢၼ်ႈ။ ဝၢႆးမႃးမႄႇၶႂၢၵ်ႈႁူဝ်ႉတပ်ႉ လွမ်ႉႁူဝ်ႉတပ်ႉမႃးထိုင် ၼႂ်းၵၢင်ဝၢၼ်ႈ၊ ႁုပ်ႈယိုတ်းဢဝ်ပႃး တီႈလိၼ်သူၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတင်းၼမ်၊ ထိုင်တီႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈပေႃး ဢမ်ႇမီးတီႈလိၼ်သူၼ် ၽုၵ်ႇသွမ်ႈၵိၼ်ၵၼ်၊ ပိုၼ်ႉတီႈတပ်ႉၼႆႉ တၢင်းၵႂၢင်ႈမီးယူႇမွၵ်ႈ 1,248 ဢေႊၶိူဝ်ႊ-ၼႆယဝ်ႉ။

ၵူၼ်းဝဵင်းမိူင်းၶၢၵ်ႇ ဢမ်ႇၶႂ်ႈဢွၵ်ႇၸိုဝ်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ- “ယူႇတီႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ႁဝ်းၶႃႈ လၢတ်ႈဝႃႈ- ပေႃးႁဝ်းၶႃႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်း မၼ်းပွင်ႇဝႃႈ ႁဝ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ယွၼ်းႁဵတ်းၵိၼ် ၼိူဝ်တီႈလိၼ်ၶဝ်။ လွင်ႈႁႂ်ႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ၊ ႁဝ်းဢမ်ႇႁူႉလွင်ႈမၼ်း၊ ႁဝ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈလူင်း။ ၸူဝ်ႈပူႇၸူဝ်ႈမွၼ်ႇႁဝ်းၶႃႈမႃးၼႆႉ ႁဝ်းႁဵတ်းၵိၼ်ၼိူဝ်တီႈလိၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵူၺ်း၊ ႁဝ်းလႆႈယႂ်ႇလႆႈယူႇလႆႈၵိၼ်ၸွမ်းဢၼ်ၼႆႉၵူၺ်း။ ပေႃႈႁႆႈမႄႈၼႃးၼႆႉ ဢမ်ႇမီးႁႆႈမီးၼႃးယဝ်ႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵိၼ်သင်။ ႁဝ်းၵေႃႈလၢတ်ႈတီႈၵၼ်ဝႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇလူဝ်ႇလူင်းလၢႆးမိုဝ်း၊ ပေႃးႁဝ်း လူင်းလၢႆးမိုဝ်းၼႆ လီၵေႃႈလီ၊ ဢမ်ႇလီၵေႃႈ ပေႃးၶဝ်မႃးယိုတ်းပႅတ်ႈတီႈလိၼ်ႁဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းတေၽုၵ်ႇ သွမ်ႈၵိၼ်တီႈလႂ်၊ လုၵ်ႈလၢၼ်ႁဝ်းတေယူႇတေၵိၼ်တီႈလႂ်”- ဝႃႈၼႆ။

ဢိင်ၼိူဝ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ဢမ်ႇယွမ်းလူင်းလၢႆးမိုဝ်း၊ ဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်းၵိၼ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇယွမ်းလူင်းၼႆသေ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ လွၵ်ႇငိုတ်ႈဝႃႈ- ပေႃးႁၼ်ၽႂ်ပူၼ်ႉပႅၼ် မႃးႁဵတ်းၵိၼ် တေတီႉၺွပ်းၸွႆႈတြႃး -ၼႆယဝ်ႉ။

လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈၼႂ်းပီ 2013 ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁုပ်ႈယိုတ်းတီႈလိၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ တီႈၼႃး တၢင်းၵႂၢင်ႈ 11 ဢေႊၶိူဝ်ႊ။ တီႈလိၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်တီႈႁူဝ်ၶူဝ် (ၶူဝ်ၶၢမ်ႈၼမ်ႉလူၺ်) တိတ်းၸပ်း ဝဵင်းမိူင်းၶၢၵ်ႇ။ မိူဝ်ႈယိုတ်းဢဝ်ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် လၢတ်ႈတီႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈဝႃႈ ႁဝ်းလူဝ်ႇႁဵတ်းမၢၵ်ႇဢုတ်ႇၼႆသေ ယိုတ်းဝႆႉ ႁဵတ်းမၢၵ်ႇဢုတ်ႇမွၵ်ႈ 1-2 ပီသေ ပွႆႇႁၢမ်းပဝ်ႇဝႆႉ-ၼႆယဝ်ႉ။

ၵူၼ်းဝဵင်းမိူင်းၶၢၵ်ႇ သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ- “တီႈၼႃး 11 ဢေႊၶိူဝ်ႊၼႆႉ ၶဝ်ႁုပ်ႈယိုတ်းဝႆႉ ၶဝ်ႁဵတ်း 1-2 ပီသေ ပႅတ်ႈပဝ်ႇႁၢမ်းဝႆႉ။ ႁဝ်းၶႃႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈသမ်ႉ ၵႂႃႇႁဵတ်းၵိၼ်ၼႂ်းမၼ်းထႅင်ႈ၊ ပေႃးႁဝ်းၸွၼ်ႉယဝ်ႉ တီႇယဝ်ႉ ထႆယဝ်ႉ မၼ်းပၢင်ႇမႃးယဝ်ႉ ၶဝ်သမ်ႉဢမ်ႇပၼ်ႁဝ်းႁဵတ်း။ ၶဝ်မႃးသႂ်ႇမႃးၽုၵ်ႇသွမ်ႈၵိၼ်ၵႂႃႇ ပႅတ်ႈ။ ၶဝ်လၢတ်ႈဝႃႈ ပီၼႆႉ ႁဝ်းဢမ်ႇပၼ်သူၽုၵ်ႇသွမ်ႈၵိၼ်ယဝ်ႉၼႆသေ ဢဝ်ၾၢႆႇပလိၵ်ႈ၊ ၼၢင်းယိင်း၊ လုၵ်ႈသိုၵ်းၶဝ်မႃးသႂ်ႇ မႃးၽုၵ်ႇၶဝ်ႈၵၢပ်ႇပႅတ်ႈ”- ဝႃႈၼႆ။

တီႈဝၢၼ်ႈၸေႃႉ မိူင်းၶၢၵ်ႇၼႆႉ သူၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈမၢင်ၵေႃႉ ၵႆဝၢၼ်ႈမွၵ်ႈ 2 ၵီႊလူဝ်ႊ၊ ပေႃးၵႂႃႇႁႆႈ ၵႂႃႇသူၼ် လႆႈလတ်းတပ်ႉမၢၼ်ႈတၢင်းႁူဝ်ဝၢၼ်ႈ သေၵႂႃႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ မိူဝ်ႈလဵဝ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢမ်ႇပၼ် လတ်းတပ်ႉ၊ ၶႂ်ႈၵႂႃႇလုမ်းလႃး ၵႂႃႇမၢႆသူၼ် ၵႂႃႇယဵမ်ႈၵႂႃႇၸႂ်း ၵႂႃႇပိတ်းဢဝ် မၢၵ်ႇၶဝ်ႈတဝ်ႈၼမ်ႉ ၸိူဝ်းၽုၵ်ႇဝႆႉၼႂ်းသူၼ်ၼႂ်းႁႆးၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈယဝ်ႉ-ၼႆယဝ်ႉ။

“ႁဝ်းၶႃႈႁဵတ်းႁႆႈႁဵတ်းသူၼ်ၼႆႉ လႆႈၶၢမ်ႈပူၼ်ႉတပ်ႉၶဝ်ၵႂႃႇ၊ ပီၼႆႉၶဝ်ဢမ်ႇပၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ႁဝ်းၶႃႈႁဵတ်းၵိၼ်တီႈလိၼ်တီႈၼၼ်ႈ ၽုၵ်ႇထူဝ်ႇၼဝ်ႈ၊ ထူဝ်ႇလိၼ်၊ ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉမႃး လႆႈမႃး 40-50 ပီယဝ်ႉ ပီၼႆႉသမ်ႉဢမ်ႇပၼ်ႁဵတ်း၊ ၶဝ်ယိုတ်းဢဝ်ပႅတ်ႈယဝ်ႉ”- ၵူၼ်းဝဵင်းမိူင်းၶၢၵ်ႇ ဢမ်ႇၶႂ်ႈဢွၵ်ႇၸိုဝ်ႈၼၼ်ႉ လၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။

လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ပီၼႆႉ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈယင်းၶႂၢၵ်ႈ ယိုတ်းတီႈၼႃးၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ဢၼ်မီးၾၢႆႇၸၢၼ်း ဝၢၼ်ႈၸေႃႉ တိတ်းၸပ်းဝၢၼ်ႈ၊ တိတ်းဝဵင်း တိတ်းၸပ်းမႄႈၼမ်ႉလူၺ် ၼၼ်ႉထႅင်ႈ။ ၼႃးမၢင်တူင်ႈ ၸဝ်ႈၶွင်မၼ်းသွမ်ႈယဝ်ႉ၊ ၼႃးမၢင်တူင်ႈ ၸဝ်ႈၶွင်မၼ်းတေသွမ်ႈၼႂ်း 2-3 ဝၼ်းၼႆႉ။

မိူဝ်ႈၽွင်းၸဝ်ႈၼႃးၵႂႃႇတူၺ်းၼႃး ဢၼ်တေသွမ်ႈ ပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 12/07/2020 ၼၼ်ႉ လုၵ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ 5 ၵေႃႉ တင်းၶုၼ်သိုၵ်းလူင်ၵေႃႉၼိုင်ႈ လုၵ်ႉၼိူဝ်တပ်ႉလူင်းမႃး ႁၢမ်ႈဝႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇပၼ်သူႁဵတ်းၵိၼ်၊ ၼႃးၼႆႉႁဝ်းတေသွမ်ႈ၊ ၼႆႉပဵၼ်ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉၵွင်ၸီႉသင်ႇမႃး-ဝႃႈၼႆ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းၶၢၵ်ႇၶဝ်ပွင်ႉၶၢင်းဝႃႈ- ပေႃႈႁႆႈမႄႈၼႃးၼႆႉ ဢမ်ႇႁဵတ်းႁႆႈႁဵတ်းၼႃး ၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵိၼ်သင်၊ တေၵိၼ်ၸၢင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈၵေႃႈ တၢင်းမိူင်းၶၢၵ်ႇၼႆႉ ဢမ်ႇမီးသင် မီးၵၢၼ်ႁႆႈၵၢၼ်ၼႃးၵူၺ်း။ ၽုၵ်ႇထူဝ်ႇၼဝ်ႈၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ ထူဝ်ႇလိၼ်ဝႆႉၼႂ်းႁႆႈၼႂ်းသူၼ်ၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢမ်ႇပၼ်ၵႂႃႇယဵမ်ႈၵႂႃႇၸႂ်း ၵႂႃႇလုမ်းလႃး ၵႂႃႇပိတ်းဢဝ်။ ႁဵတ်းၼႃးၵိၼ်ၵေႃႈ သမ်ႉၸွမ်းမႃး ယိုတ်းတူင်ႈၼႃးထႅင်ႈ၊ လွင်ႈၼႆႉ တၢင်ႇလၢတ်ႈထိုင်တႅၼ်းၽွင်း ပႃႇတီႇသၢင်ႇသီႈ တီႈမိူင်းၶၢၵ်ႇၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇတၵ်းသဵင်သင်၊ ယဵၼ်ဝႆႉသီႇသီႇ ဢမ်ႇလၢတ်ႈသင်ၸွမ်း။ ၵွပ်ႈၼႆ တုၵ်းယွၼ်းပိုင်ႈဢိင်ထိုင်တီႈ ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင် ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၶဝ်၊ ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ႁႂ်ႈလူင်းမႃးတူၺ်းလူလွမ်ထတ်းထွင်ပၼ် ဢိတ်းၼိုင်ႈ- ၼႆယဝ်ႉ။

ဝၢၼ်ႈတႃႈၸေႃႉၼႆႉ ယူႇၾၢႆႇတူၵ်းၼမ်ႉလူၺ် ယၢၼ်ဝဵင်းမိူင်းၶၢၵ်ႇ ၶႅၼ်ႈၵၼ်မႄႈၼမ်ႉလူၺ်။ ၶၢမ်ႈၶူဝ်ၵႂႃႇတၢင်း သဵၼ်ႈတၢင်းၵႂႃႇမိူင်းၼုင်း၊ လင်ႁိူၼ်းမီး 31 လင်၊ ႁူဝ်ၵူၼ်းမီး 135 ၵေႃႉ ယိင်း 69 ၵေႃႉၸၢႆး 64 ၵေႃႉ-ၼႆယဝ်ႉ။