ပေႃးဢမ်ႇၵႂႃႇမိူင်းထႆးၶိုၼ်း ႁႅင်းၵၢၼ်တႆး လႄႈ မိူင်းတႆး တေမိူၼ်ႁိုဝ်

ၶၢဝ်းတၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 ၊ ၶၢဝ်းပွႆးလိူၼ်သီႇ၊ ၶၢဝ်းပွႆးသၢင်ႇလွင်း၊ ၶၢဝ်းပွႆးၶဝ်ႈမုၼ်းႁေႃႇတွင်ၵူၺ်ႈလိူၼ်ႁႃႈႁူတ်းၼမ်ႉ ၼႆႉ တႆးၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် မိူင်းထႆး ပွၵ်ႈႁိူၼ်း မိူဝ်းၵိၼ်မိူဝ်းလူႇ သူႇၸႂ်းဝၢၼ်ႈၵဝ်ႇမိူင်းၼွၼ်း ၼပ်ႉႁူဝ်မိုၼ်ႇ၊ ယၢမ်းလဵဝ် ႁိုင်မႃးၼပ်ႉႁူဝ်လိူၼ် ထႆးပႆႇပိုတ်ႇၽၵ်းတူ မိူင်းၶိုၼ်း လႄႈ ပေႃးၵႂႃႇၶိုၼ်းမိူင်းထႆး ၸွင်ႇတေမီးၵၢၼ်ႁဵတ်း။

ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၾၢႆႇမၢၼ်ႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း လၢတ်ႈဝႃႈ “ပေႃးထႆးပိုတ်ႇၶူဝ် ၾၢႆႇႁဝ်းတႄႉ တူဝ်ႈတၼ်း ၵူႈဝၼ်းယဝ်ႉ” – ဝႃႈၼႆ။

ၸိူဝ်းမုင်ႈမွင်း ႁႂ်ႈပိုတ်ႇလၢၼ်ႇ ၶိုၼ်းဝႆးဝႆးၵေႃႈ ပေႃးၶႂ်ႈယဵၼ်းပဵၼ်ႁၢၼ်ႇၶေႃးယၢဝ်း၊ ဝူဝ်းဢုတ်ႇၶေႃးယၢဝ်း ၼႂ်းသူၼ်သတ်း ၵဵင်းမႆႇၼၼ်ႉႁိုဝ်။

ၽၵ်းတူၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး ဢၼ်ထုၵ်ႇပိၵ်ႉဢိုတ်းဝႆႉ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် ဢမ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ၽၵ်းတူ ဢၼ်ၶဝ်ႈ ဢွၵ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် တီႈၶူဝ်မိုတ်ႈၵိုဝ်း မၢႆ 1 (မႄႈသၢႆ – တႃႈၶီႈလဵၵ်း)။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ဢၼ်ဢမ်ႇ ပဵၼ် တၢင်းၵၢၼ်သမ်ႉ တၢင်းၼမ်ႉယွၼ်း၊ လၢၼ်ႇပႃၶီး၊ PB1 ၼႃးမူၼ်းလႄႈ လၢၼ်ႇလၵ်းတႅင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ယွၼ်ႉတၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ – 19 ၼႆႉသေ ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းထႆး ၸီႉသင်ႇႁႂ်ႈပိၵ်ႉဢိုတ်း ၽၵ်းတူလႅၼ်လိၼ်တႆး-ထႆးမႃး တင်ႈတႄႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 23/3/2020 တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇပိုတ်ႇၶိုၼ်း ၸမ် 3 လိူၼ်ယဝ်ႉ။

ၸၢႆးလိူၼ် ႁႅင်းၵၢၼ်တႆး ဢၼ်ပွၵ်ႈမိူဝ်းသူႇၸႂ်းႁိူၼ်းယေး တၢင်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈ ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ- “ၶႃႈပွၵ်ႈမႃးၸႂ်းႁိူၼ်း တီႈမိူင်းသူႈၶႃႈဢေႃႈ မီးၶၢဝ်းတၢင်း 3 လိူၼ်ပၢႆယဝ်ႉ။ ပႆႇၸၢင်ႈၶဝ်ႈမိူဝ်းၶိုၼ်း ၼႂ်းမိူင်းထႆး၊ ပႂ်ႉပိူၼ်ႈပိုတ်ႇလၢၼ်ႇၵူၺ်းၶႃႈယဝ်ႉ၊ ၶႂ်ႈမိူဝ်းႁဵတ်း ၵၢၼ်ၶိုၼ်းၶႃႈယဝ်ႉ။ ယူႇတၢင်းႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ ဢမ်ႇမီးငိုၼ်းၶဝ်ႈ ၵူႈဝၼ်းၶႃႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ မႆႈၸႂ်မေးလႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ တင်းၶူဝ်းၶွင် ဢၼ်မီးဝႆႉယူႇတၢင်းမိူင်းထႆးၶႃႈဢေႃႈ” ဝႃႈၼႆ။

ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ႁႅင်းၵၢၼ် ၸိူဝ်းပွၵ်ႈၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းမိူင်းတႆး ၵမ်ႈၼမ်ၼႆႉ မၢင်ၵေႃႉမီးလုၵ်ႈ မီးၽူဝ်/ မေးယူႇဝႆႉတၢင်းၾင်ႇ မိူင်းထႆး၊ မၢင်ၵေႃႉၵေႃႈ ယွၼ်းၶႂၢင်ႉလိုဝ်ႈၵၢၼ်သေ ပွၵ်ႈမႃးသူႇၸႂ်းႁိူၼ်းယေးၸူဝ်ႈၶၢဝ်း၊ မၢင်ၵေႃႉၵေႃႈ ဢွၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ မႃးၶၢမ်ႇသၢင်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ မီးတၢင်းၼမ် ၼႆယဝ်ႉ။

ၸၢႆးလိူၼ် သိုပ်ႇလၢတ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ “တီႈမိူင်းႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ လွင်ႈဢိုပ်းတႄႉ ဢမ်ႇမီး၊ မီးၶဝ်ႈၵၼ်ယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ ၶၢတ်ႇယူႇတေႃႈလဵဝ်ၼႆႉ ငိုၼ်းတႃႇၶဝ်ႈၵူႈဝၼ်းၼႆႉၶႃႈယဝ်ႉ။ မၼ်းဢမ်ႇမီးလၢႆးၶဝ်ႈမၼ်းၶႃႈဢေႃႈ တီႈမိူင်းႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ။ ပေႃးတေပႂ်ႉသူၼ်ႁႆႈၼႃးၼႆၵေႃႈ ပေႃးဢမ်ႇထိုင်ၶၢဝ်းမၼ်းၼႆ ပႆႇလႆႈၶၢႆၶႃႈလူး၊ မၢင်ပွၵ်ႈမႃးလႆႈၶၢႆသုမ်းၵေႃႈမီး။ ယၢမ်းလဵဝ် တေၶၢႆဝူဝ်းၵႂၢႆး မူၼႆၵေႃႈ ၵႃႈမၼ်းတူၵ်းႁႅင်းၼႃႇ ၵူၼ်းမႃးသိုဝ်ႉမၼ်းၵေႃႈ ပၢႆတဵၵ်းၶၼ်မၼ်းထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ။ သင်ဝႃႈ တၢင်းမိူင်းႁဝ်းၶႃႈ မီးတီႈႁဵတ်းၵၢၼ် ႁႃၵိၼ်ငၢႆႈလူမ်ၸႂ် မီးငိုၼ်းၶဝ်ႈယူႇသေႇသေႇတႄႉ ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ ဢမ်ႇၶႂ်ႈၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် ပဵၼ်ၶႃႈပိူၼ်ႈယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆးယဝ်ႉၶႃႈ” ဝႃႈၼႆ။

သင်ပဵၼ်လႆႈ ႁႅင်းၵၢၼ်တႆး ၸိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ဝႆႉယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆး ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ်ပႅင်းၵိၼ် ပႅင်းၸၢႆႇၵၼ်၊ သင်ဝႃႈ ပွၵ်ႈမႃးယူႇၼႂ်းမိူင်းတႆးၶိုၼ်းၼႆ ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ်မီးငိုၼ်းသေ ပွၵ်ႈမႃး။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ႁႂ်ႈမီးပၺ်ၺႃၵၼ်သေ ပွၵ်ႈမႃး၊ ၶႃႈမႃးယူႇ တူၺ်းတၢင်းမိူင်းတႆးႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ မီး 2-3 လိူၼ်ယဝ်ႉ လွင်ႈႁႃငိုၼ်းပဵၼ်ႁိုဝ် လွင်းငိုၼ်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇပဵၼ်ႁိုဝ် ၶႃႈႁူႉလီၶႃႈယဝ်ႉ ၸၢႆႇငၢႆႈႁႃယၢပ်ႇၶႃႈဢေႃႈ ၸၢႆးလိူၼ် လၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။

ယွၼ်ႉဝႃႈ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ တိုၵ်ႉပဵၼ်ၶၢဝ်းတၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ -19 ယူႇလႄႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းထႆးတႄႉ ႁၢမ်ႈၵူၼ်းတၢင်ႇမိူင်း ၼွၵ်ႈမိူင်း ၶဝ်ႈၼႂ်းမိူင်းထႆး၊ ပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းထႆး ၸိူဝ်းၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်တၢင်ႇမိူင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပွၵ်ႈၶဝ်ႈမႃးၶိုၼ်းၵူၺ်း ဝႃႈၼႆ။

ၸၢႆးၼုမ်ႇတုၺ်ႈ ၾၢႆႇၸွႆႈထႅမ်ႁႅင်းၵၢၼ် လႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး တႃႈၶီႈလဵၵ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “လွင်ႈပိၵ်ႉၶူဝ် တီႈတႃႈၶီႈလဵၵ်း – မႄႈသၢႆၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းၸဝ်ႈၼႃႈတီႈထႆးၶဝ် သင်ႇပိၵ်ႉၵူၺ်း၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတၢင်းမိူင်းတႆးႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ။ ဢၼ်ၶဝ် သင်ႇပိၵ်ႉၵေႃႈ ႁၢမ်ႈၵူၼ်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇမႃးဢၼ်လဵဝ်ၵူၺ်း။ လွင်ႈၶူဝ်းၵုၼ်ႇတႄႉ ပၼ်ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇမိူၼ်ၵဝ်ႇယူႇ။ လွင်ႈတေ ပိုတ်ႇၶူဝ်ၼႆႉ ပႂ်ႉတၢင်းမိူင်းထႆးၶဝ် ၸီႉသင်ႇပိုတ်ႇၵူၺ်းၶႃႈ၊ သင်ဝႃႈ တၢင်းမိူင်းထႆးပိုတ်ႇၵေႃႈ တၢင်းမိူင်းတႆးႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ ၽွမ်ႉတေပိုတ်ႇယဝ်ႉ” ဝႃႈၼႆ။

ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ႁႅင်းၵၢၼ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်တၢင်းမိူင်းထႆး ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တိုၵ်ႉဢွၼ်ၵၼ်ပွၵ်ႈၶဝ်ႈမႃး တၢင်းလႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး တီႈၶူဝ်မိုတ်ႈၵိုဝ်း မၢႆ 2 (မႄႈသၢႆ – တႃႈၶီႈလဵၵ်း) ၵေႃႈတိုၵ်းမီးယူႇ။ ၼႂ်းလိူၼ်ၵျုၼ်ႊၼႆႉၵူၺ်း ႁႅင်းၵၢၼ် မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ပွၵ်ႈၶဝ်ႈမႃးတၢင်းလႅၼ်တႆး – ထႆး တႃႈၶီႈလဵၵ်းၼႆႉ မီးၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇ မၼ်း ၼႆယဝ်ႉ။

ၼၢင်းမျႃႉထူၺ်း ၽူႈတႅၼ်းသၽႃး ၸႄႈမိူင်း ၶဵတ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈမၢႆ 2 ၸႄႈဝဵင်းလွႆလႅမ် လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “ဢိင်ၼိူဝ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 ၼႆႉသေ တင်းၵမ်ႇၽႃႇၵေႃႈ ပိူၼ်ႈမၵ်းမၼ်ႈဝႆႉ ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ လွင်ႈႁႅင်းၵၢၼ်တႆးႁဝ်း ပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်း တေၶဝ်ႈမိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၶိုၼ်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၸွမ်းၼင်ႇ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ 2 မိူင်းဢုပ်ႇၵၼ်ဝႆႉ လွင်ႈၽၵ်းတူလၢၼ်ႇ ၶဝ်ႈလႆႈ ဢမ်ႇၶဝ်ႈလႆႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ ဢမ်ႇပႆႇလႆႈငိၼ်း ၶၢဝ်ႇသင်” ဝႃႈၼႆ။

သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ “တၢင်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ႁဝ်းၶႃႈ ယႃႇဝႃႈတေလူတ်းယွမ်း ယင်းတိုၵ်ႉၽိူမ်ႉမႃးထႅင်ႈ၊ လွင်ႈႁႄႉၵင်ႈ တၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 ၼႆႉ ယိုတ်ႈၶၢဝ်းယၢမ်းတႃႇ 15 ဝၼ်းထႅင်ႈၵွၼ်ႇ” ဝႃႈၼႆ။

ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ႁႅင်းၵၢၼ်ၸိူဝ်းမႃးထိုင်မိူင်းတႆးသေ မႃးၶဝ်ႈၵုမ်းတူဝ် ယူႇဝႆႉတီႈၸၼ်ႉၸွမ် ပၢင်လူင် ႁူဝ်ၵူၼ်း 100 ပၢႆၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ႁႅင်းၵၢၼ် ဢၼ်လုၵ်ႉမိူင်းထႆး မႃးၵမ်ႈၼမ်။

“ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၶႂ်ႈတုၵ်းယွၼ်းထိုင် ႁႅင်းၵၢၼ်တႆး ၸိူဝ်းတေၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၼႂ်းမိူင်းထႆးၶိုၼ်းၼၼ်ႉ သင်ပဵၼ်လႆႈ ႁႂ်ႈပႂ်ႉပိူၼ်ႈပိုတ်ႇၽၵ်းတူမိူင်း/ လၢၼ်ႇ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်သေၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေၶဝ်ႈမိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၶိုၼ်းၼႆႉ တေသၢင်ႇထုၵ်ႇသုတ်းၶႃႈ” ၼၢင်းမျႃႉထူၺ်း သပ်းလႅင်းလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။

ၸၢႆးပိူင်း ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၾၢႆႇမၢႆမီႈႁႅင်းၵၢၼ် ၸုမ်း HRDF လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈႁႅင်းၵၢၼ်ႁဝ်း ဢွၼ်ၵၼ်ပႂ်ႉတူၺ်းငဝ်းလၢႆး လိူၼ်ၼႆႉသဵင်ႈသေၵွၼ်ႇ။ သင်ဝႃႈ တၢင်းမိူင်းထႆးၶဝ်ပိုတ်ႇပၼ်ၵူၼ်းၶဝ်ႈမိူင်းယဝ်ႉၼႆ ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈတေၶိုၼ်းမိူၼ်ၵဝ်ႇ မိူၼ်မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းၶိုၼ်းၵူၺ်း။ တွၼ်ႈတႃႇ ႁႅင်းၵၢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ တေၶဝ်ႈမႃးႁဵတ်းၵၢၼ် ၼႂ်းမိူင်းထႆးၶိုၼ်းၼႆႉ ယႃႇပေမႆႈၸႂ်သင်၊ ၶႃႈဝူၼ်ႉဝႃႈ တၢင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶဝ် တေမီးပၵ်းပိူင်ဢၼ်လီလိူဝ်ၼႆႉၶိုၼ်ႈမႃးယူႇ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ တိုၵ်ႉၶမ်ဝႆႉ လွင်ႈၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉ (พ.ร.บ) ယူႇလႄႈ ၶဝ်ၵေႃႈပႆႇၸၢင်ႈပိုၼ်ၽႄႈၵမ်းသိုဝ်ႈ” ဝႃႈၼႆ။

သိုပ်ႇလၢတ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ “ ႁဝ်းဝူၼ်ႉဝႃႈ ၼႂ်းလိူၼ်ထူၼ်ႈ 7 (လိူၼ်ၵျူႊလၢႆႊ) လႄႈ လိူၼ်ထူၼ်ႈ 8 (လိူၼ်ဢေႃႊၵတ်ႊသ်) တေမႃးထိုင်ၼႆႉ တေမီးၶၢဝ်ႇငၢဝ်းလီ တွၼ်ႈတႃႇ ပီႈၼွင်ႉႁႅင်းၵၢၼ်ယူႇ။ တေႃႈလဵဝ်ၼႆႉ မၼ်းပႆႇၸၢင်ႈတွပ်ႇလႆႈဝႃႈ တေလီ ၸိူင်ႉႁိုဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ။ ဢမ်ႇဝႃႈ ၵၢၼ်ႁပ်ႉႁႅင်းၵၢၼ်(ၸူတ်းထဝဵၼ်းမႂ်ႇ)ႁႃႉ၊ ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁႅင်းၵၢၼ် ၶဝ်ႈမႃးငၢႆႈငႅမ်ႈႁႃႉ၊ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ႁႅင်းၵၢၼ် ၸိူဝ်းပွၵ်ႈၶဝ်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼၼ်ႉ တေပၼ်ၶဝ်ႈမႃးၶိုၼ်း လူၺ်ႈဢမ်ႇမီးၵႃႈၸႂ်ႉၸၢႆႇသင်ႁႃႉ ၸိူဝ်းၼႆၵေႃႈ ၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈ” ဝႃႈၼႆ။

ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ၼႂ်းမိူင်းထႆး မၢႆမီႈၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉ (พ.ร.บ) ဢၼ်ဢွၵ်ႇဝႆႉၵုမ်းၵမ်းၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်း ၸူဝ်ႈၶၢဝ်းၼၼ်ႉ တိုၵ်ႉၸႂ်ႉတိုဝ်းယူႇလႄႈ ပႆႇပိုတ်ႇပၼ်ၵူၼ်းတၢင်ႇမိူင်းၶဝ်ႈၼႂ်းမိူင်းထႆး တိုၵ်ႉႁၢမ်ႈဝႆႉယူႇ။

မိူင်းၸိုင်ႈတႆး ႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ ၽႅၼ်ႇလိၼ်ယႂ်ႇၵႂၢင်ႈ၊ ႁူဝ်ၵူၼ်းတႆး ၼမ် ယူႇသေတႃႉ ၵူၼ်းဢွၵ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ် ၼွၵ်ႈမိူင်းၼမ်။ မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈၵႂႃႇတၢင်းမိူင်းထႆး ၼမ် သေ တႃႉ ယၢမ်းလဵဝ် ၸိူဝ်းၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်မိူင်းၶႄႇ ၵေႃႈ ၼမ်မႃး ၵူႈပီ။

ၸိူဝ်းၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်တၢင်ႇမိူင်း ပွၵ်ႈသူႇၸႂ်းႁိူၼ်းသေ တေၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ သူင်ႇငိုၼ်းပၼ်တၢင်းႁိူၼ်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ်ၾိင်ႈလူၵ်ႈ ဢၼ် ပိူၼ်ႈႁွင်ႉဝႃႈ မၢႆးၵလႅၼ်ႉ Migrant Worker “ႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်း” ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် မိူင်းထႆး၊ မိူင်းၶႄႇ၊ ၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇ ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် မိူင်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ မိူင်းဢမေႊရီၵၼ်ႊ၊ ၵူၼ်းမိူင်းထႆးၵေႃႈ တေႃႈၼင်ႇၼၼ် ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် မိူင်းၵဝ်းလီ၊ ၵျပၢၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ၸၢႆးဝၼ်းလႅင်းၶမ်း ၽူႈတႅၼ်းသၽႃးၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၸႄႈတွၼ်ႈလႃႈသဵဝ်ႈတႄႉ တုၵ်းယွၼ်း ပီႈၼွင်ႉတႆး တင်းသဵင်ႈ ႁႂ်ႈယူႇ ဝၢၼ်ႈႁဝ်းမိူင်းႁဝ်းသေ ၸႃႉႁူမ်ႈၶီႇလီႁူမ်ႈၸၢမ်ႇၸွမ်းၵၼ် –

“လွင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈလီမႆႈၸႂ်တႄႉတႄႉၶႃႈ။ သင်ပဵၼ်လႆႈၼႆတႄႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈယူႇ ဝၢၼ်ႈႁဝ်းမိူင်းႁဝ်း၊ ႁဵတ်းၵၢၼ်သူၼ်ႁႆႈ သူၼ်ၼႃး မိူင်းႁဝ်း။ ယွၼ်ႉႁဝ်းဢမ်ႇၶၢမ်ႇတုၵ်ႉ ဢမ်ႇၶၢမ်ႇယၢၵ်ႈၸွမ်းလႄႈ ၸိူဝ်းပိူၼ်ႈမႃးၽိုတ်ႉယူႇ မႃးသိုဝ်ႉဢဝ်သေ လိၼ်သူၼ် ႁႆႈၼႃး ၶွင်ႁဝ်း တူၵ်းၵႂႃႇၼႂ်းမိုဝ်း ၵူၼ်းတၢင်ႇၶိူဝ်းၵေႃႈမီးတင်းၼမ်။ ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းၼင်ႇၵၼ်လႄႈ ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈပွင်ႇၸႂ်ၽဝႁႅင်းၵၢၼ်ယၢၼ်မိူင်းယူႇ ပေႃးၵႂႃႇယူႇမိူင်းပိူၼ်ႈ မၼ်းတေငၢႆႈလူမ်ၸႂ် မၼ်းဢမ်ႇတုၵ်ႉၶ ယၢပ်ႇ ယဵၼ်း ၸၢင်ႈလႆႈငိုၼ်းၼမ် ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းပဵၼ်ၶၢဝ်းပွတ်းၵူၺ်း။ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈတူၺ်းၶၢဝ်းယၢဝ်းသေ ပွၵ်ႈယူႇၶိုၼ်းဝၢၼ်ႈႁဝ်း မိူင်းႁဝ်း တုၵ်ႉၵေႃႈတုၵ်ႉႁူမ်ႈၵၼ် ၵျေႃႇၵေႃႈ ၵျေႃႇသိူဝ်းႁူမ်ႈၵၼ်။ ပိူၼ်ႈတင်းမႃးယူႇ ဝၢၼ်ႈႁဝ်းမိူင်းႁဝ်း ႁဵတ်းၵၢၼ်ႁႃၵိၼ် လဵင်ႉတွင်ႉလႆႈ ႁဵတ်းသင် ႁဝ်းဢမ်ႇယူႇသဝ်းဝၢၼ်ႈႁဝ်း မိူင်းႁဝ်းလႆႈ” – ဝႃႈၼႆ။

ၵမ်ႈၼမ်ၵေႃႈ ထတ်းသၢင်ဝႃႈ မိူဝ်ႈပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ပီ 2010 ၊ ပၢင်လိူၵ်တင်ႈ 2015 ၸိူဝ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉတႆးယၢၼ်မိူင်း ၼမ်လႄႈ ပႃႇတီႇတႆးထုၵ်ႇပေႉ ယူႇသေတႃႉၵေႃႈ ဢမ်ႇပေႉ မႃးၼင်ႇမုင်ႈမွင်း။ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ 2020 ၼႆႉၵေႃႈ တေမိူၼ်ၼၼ်ၵူၺ်းႁိုဝ်။

မိူၼ်ၼင်ႇဝဵင်းတူၼ်ႈတီး တႆးတင်းလၢႆ လၢတ်ႈဝႃႈ ငဝ်ႈဝဵင်းလူင် မိူင်းၸိုင်ႈတႆး – ထုၵ်ႇလႆႈမီးလိၵ်ႈတႆး၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ႁူဝ်ၵူၼ်းတႆး ဢၼ် ၵဵပ်းသၢႆမၢႆ မိူဝ်ႈပီ 2014 – ဝဵင်းလွႆလူင် တူၼ်ႈတီး ႁူဝ်ၵူၼ်းတႆးမီးမွၵ်ႈ 25,000 ၵေႃႉ၊ ႁူဝ်ၵူၼ်းမၢၼ်ႈ သႅၼ်ႁႃႈပၢႆ ၊ ႁူဝ် ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ပဢူဝ်း ႁိမ်းသႅၼ်ႁႃႈ။ တၢင်ႇၸႄႈဝဵင်း – ဢၼ်ပဵၼ် ဝဵင်းယႂ်ႇ ဝဵင်းလူင် ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးၵေႃႈ ႁူဝ်ၵူၼ်းတၢင်ႇ ၶိူဝ်းၼမ်လိူဝ် မႃးယူႇၵူႈမိုဝ်ႉၵူႈဝၼ်း။