ႁႂ်ႈသၢၼ်မိုဝ်း ငိူင်ႉဝႄႈ တၢင်းပဵၼ် ၵၢပ်ႈၵႃႇလ လႄႈ ပွႆးသၢင်ႇလွင်းတႆး

တၢင်းပဵၼ်ဝူႊႁၢၼ်ႉ ဢၼ်ပၢႆးယူႇလီ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ WHO မၢႆပဵၼ် တၢင်းပဵၼ် ၵၢပ်ႈ (ၵႃႇလ) COVID 19 ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တူဝ်ယေႃႈ ၸိူဝ်ႉမႅင်းၶူဝ်ႊရူဝ်ႊၼႃႊ Coronavirus Disease 2019 ၽႄႈလၢမ်း ၵူၼ်းတင်းလုမ်ႈၾႃႉ ၸပ်းၽႄႈ သွင်သႅၼ်ပၢႆ လူႉတၢႆ 8968 ၵေႃႉ (ယၢမ်း 19/3/2020 ၵၢင်ၼႂ် 10.30 မူင်း) ၊ ၼႂ်း ဝၼ်းတီႈ 18/3/2020 ၵၢင်ၶမ်ႈ 7 တေႃႇ ဝၼ်းတီႈ 19/3/2020  ၵၢင်ၼႂ် 10.30 မူင်း မီးၵူၼ်းတၢႆ 698 ၵေႃႉ။

ပေႃးတူၺ်း မိူင်းၶႄႇ ၵူၼ်းပဵၼ် ဢၼ်ၸပ်းၽႄႈၵၼ် ႁူဝ်ၵူၼ်းႁိမ်းသႅၼ်ၵေႃႉ လူႉတၢႆ 3245 ၵေႃႉ။ ယၢမ်းလဵဝ်ၵူၼ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ် ႁူဝ်ၵူၼ်းဢေႇလူင်းၵူႈဝၼ်း ထိုင်တီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 19/3/2020 ဝႃႈ ဝၼ်းတီႈ 18/3/2020  ဢမ်ႇမီးၵူၼ်းတိတ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ်သေၵေႃႉယဝ်ႉ ။ ဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ တၢင်ႇဝၢၼ်ႈ တၢင်ႇမိူင်း သမ်ႉ ၵူၼ်းၸပ်းၽႄႈၶိုၼ်ႈ ၵူႈမိုဝ်ႉၵူႈဝၼ်း ၵူၼ်းတၢႆ ၵေႃႈ ၼမ်ၶိုၼ်ႈယူႇ တိၵ်းတိၵ်း။

ၵူၺ်းၵႃႈ ၾၢႆႇယူႇလီမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈတႄႉ ဝႃႈ ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢမ်ႇမီး ၵူၼ်းၸပ်း ၽႄႈ ၸိူဝ်ႉမႅင်း COVID 19 ဝူႊႁၢၼ်ႉသေၵေႃႉ ။ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ လုမ်းၸွမ်ၸိုင်ႈ ဢူးၸေႃႇထေးၵေႃႈ ပိုတ်ႇလၢတ်ႈတႅၵ်ႇလႅင်းဝႃႈ ဢမ်ႇမီးဝႃႈၼႆ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီဝႆႉမဝ်မၢင်ၼင်ႇၵဝ်ႇၼႆ သေ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ႁၢမ်ႈႁဵတ်း ပွႆးလၢမ်း၊ ၵူၼ်းၶွၼ်ႈ ၵူၼ်းၵိုၼ်း ပႃးၸဵမ်ပၢင်သွၼ်၊ ပၢင်ၾိုၵ်း ႁူင်းႁဵၼ်း ႁူင်းတူၺ်းငဝ်းတူင်ႉ ၸႂ်ႉႁႂ်ႈပိၵ်ႉဝႆႉ တေႃႇ ထိုင် လိူၼ်သီႇ ဢိၵ်းၵလဵတ်ႈ သဵင်ႈ ဝၢႆးသွၼ်းၼမ်ႉယဝ်ႉ 15 ဝၼ်း။ တေတူၺ်းငဝ်းလၢႆး ၸိူဝ်ႉမႅင်းၽႄႈၸပ်း ထႅင်ႈသေ တေယိုတ်ႈၶၢဝ်းယၢမ်း ထႅင်ႈ ဢမ်ႇယိုတ်ႈထႅင်ႈၼႆ တေၸႅင်ႈထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈဝႃႈၼႆ။

ၸိူင်ႉၼၼ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ ပွႆးသွၼ်းၼမ်ႉ ၸွမ်းၼင်ႇၾိင်ႈထုင်းမီးမႃးၵေႃႈ ယႃႇႁႂ်ႈႁဵတ်းယႂ်ႇ ႁဵတ်းလူင် ႁၢမ်ႈႁဵတ်းၶဵင်ႇ ၵျေႃႇမူၼ်ႈတူၼ်ႈၸႂ်ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။

မိူင်းၶႄႇ ပဵၼ်မိူင်းတႄႇၽႄႈ ၸိူဝ်ႉမႅင်း တၢင်းပဵၼ် ဝူႊႁၢၼ်ႉ၊ လႅၼ်လိၼ် မိူင်းၶႄႇ မိူင်းမၢၼ်ႈ တိတ်းၵပ်းၵၼ် ႁဵင်လၵ်း ။ မိူင်းထႆး ၵေႃႈ ပဵၼ်မိူင်း ဢၼ် သၢပ်ႇၼမ်ႉလႅၼ်လိၼ် တိတ်း ၸပ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ ႁဵင်လၵ်းပၢႆ ၼင်ႇၵဝ်ႇ – ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 5 ဝၼ်းၵူၺ်း ၵူၼ်းၸပ်း တၢင်းပဵၼ် မိူင်းထႆး လုၵ်ႉတီႈ 75 ၵေႃႉ သေ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်မႃး 212 ၵေႃႉ။ ႁူင်းၵႃႈၸၢတ်ႈ ၵႃႈဝႅၼ်၊ တီႈၶႅင်ႇထုပ်ႉတီတွႆႇမူၺ်း ပတ်ႉလၢႆးၵၼ်ၵေႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသင်ႇဢိုတ်းပိၵ်ႉဝႆႉ။

မိူၼ်ၼင်ႇ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး RCSS/SSA , SSPP/SSA ပႃးၸဵမ်ၸုမ်းပျီႇတုၸိတ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၾၢင်ႉယူႇၾၢင်ႉၵိၼ် ၵူတ်ႇထတ်း ၵူၼ်းၶဝ်ႈၵူၼ်းဢွၵ်ႇ ၵူဝ်ပႃးၸိူဝ်ႉမႅင်းၶဝ်ႈမႃး ၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်းႁိူၼ်း သေ ၽႄႈၸပ်းၵၼ်။ ၽူႈမီး ဢေႃးၸႃႇယႂ်ႇ ၼႂ်းသႃသၼႃ ပုတ်ႉထၸဝ်ႈ တင်းလုမ်ႈၾႃႉ ၽူႈၵေႃႇတင်ႈ ၸၼ်ႉၸွမ်ပုတ်ႉထၸဝ်ႈ မိူင်းတႆး ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးလူင် ၻွၵ်ႊတိူဝ်ႊၶမ်းမၢႆ ထမ်မသႃမိ ၵေႃႈ ယင်းတူၵ်ႇတၵ်ႉၾၢင်ႉထိုင် တၵ်ႉၵႃႇ သတ်ႉထႃး လုၵ်ႈၼွင်ႉပွင်ႈပၢႆ တင်းလၢႆ – ႁႂ်ႈၾၢင်ႉ  ယႃႇႁႂ်ႈလႆႈၸပ်းတၢင်းပဵၼ် ၸိူဝ်ႉမႅင်း။

ၵူၺ်းၵႃႈ ၶၢဝ်းလိူၼ်သီႇ လိူၼ်ႁႃႈတေႃႇ လိူၼ်ႁူၵ်း ၼႆႉ သမ်ႉ ပဵၼ်ၶၢဝ်း ၸၢဝ်းတႆး ၸိူဝ်းၵိူဝ်းလီ ပုတ်ႉထ ၸဝ်ႈ ဢဝ်လုၵ်ႈၵႅဝ်ႈ လုၵ်ႈၸၢႆး ႁဵတ်းသၢင်ႇလွင်း ၶဝ်ႈၼႂ်းသႃသၼႃ ၸွမ်းၼင်ႇ ၾိင်ႈ ႁိတ်ႈႁွႆးတႆးမီး။

ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးလူင် ၶမ်းမၢႆ ထမ်မသႃမိ သင်ႇပွၼ်ႈဝႃႈ – “ဢဝ်လုၵ်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈလႆႈ လူၺ်ႈတင်း ယုမ်ႇယမ် ပုတ်ႉထၸဝ်ႈ လူၺ်ႈယုမ်ႇယမ် ၶေႃႈသင်သွၼ် ထမ်း ပုတ်ႉထၸဝ်ႈ၊ ဢမ်ႇႁဵတ်းပွႆး ယႂ်ႇပွႆးလူင်သေ ၶၢမ်ႇမဵတ်ႉဢဝ်ၵေႃႈ ၶႅၼ်းပဵၼ်ၵၢၼ်လီ ၵၢၼ်မျၢတ်ႈယဝ်ႉ။ ငိုၼ်းဢၼ်တေ ၸႂ်ႉၸၢႆႇ ၼႂ်းပွႆးၼၼ်ႉ ၶႅၼ်း တေႃႈ ဢဝ်ၸႂ်ယုမ်ႇယမ် ပုတ်ႉထၸဝ်ႈ သင်ၶ ၸဝ်ႈသေ ၵမ်ႉထႅမ် ၸဝ်ႈသၢင်ႇဢွၼ်ႇ ၊ ၸဝ်ႈၼၢႆးၶၢဝ်ႇဢွၼ်ႇ ၸိူဝ်းၽၢတ်ႇႁိူၼ်း ၽၢတ်ႇယေး သေ ၵႂႃႇယူႇတီႈၵႆ ႁဵၼ်းလိၵ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ သေၵမ်း” – ဝႃႈၼႆ။

ၵူၺ်းၵႃႈ ပွႆးသၢင်ႇလွင်း ၼႂ်းမိူင်းတႆး ဝၢင်းၽႅၼ် တႃႇႁဵတ်း မီးယူႇၵူႈဝဵင်း၊ ပႃးၸဵမ်ဝဵင်းပၢင်လူင် တီႈသႃသၼႃ ႁိူင်းလိူဝ်ပိူၼ်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆး။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈ ယွၼ်ႉၾၢႆႇတၢင်းမိူင်းထႆးၵေႃႈ ၺႃးႁၢမ်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းထႆး ဢမ်ႇပၼ်ႁဵတ်းပွႆးလႄႈ ႁႅင်းၵၢၼ်တႆး ၵမ်ႈၽွင်ႈ ပွၵ်ႈမိူဝ်း မိူင်းတႆး သေ ၶိုင်ႁဵတ်းပွႆးသၢင်ႇလွင်း ၵေႃႈမီးၼမ် ။

ပေႃးပဵၼ်ပွႆး ပဵၼ်လၢမ်း ဢၼ်ၵူၼ်းၵိုၼ်းၵေႃႈ ၸၢင်ႈၸပ်းၽႄႈ၊ မိူၼ်ၼင်ႇ ဢၼ်ပဵၼ် ၾိင်ႈႁဝ်းသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸၢင်ႈၸပ်းၽႄႈ ထႅင်ႈၼၼ်ႉသမ်ႉ တႆးႁဝ်းၵိၼ်ၶဝ်ႈၼဵဝ်၊ ၸမ်တေၵိၼ်ၶဝ်ႈ ၸင်ႇဢဝ်မိုဝ်းၸုမ်ႇၸၢမ်ႇသုၵ်ႈမိုဝ်း  ႁူမ်ႈၵၼ်ၼမ်ႉၵွၵ်းလဵဝ်၊ ဢမ်ႇလၢင်ႉမိုဝ်းၶႅမ်ႉ၊ ၵိၼ်ၽၵ်းတမ်းၵၢင် ႁူမ်ႈဝၢၼ်ႇႁူမ်ႈၸေႃႉ၊ ၵမ်းၶဝ်ႈတၢပ်ႇလုၺ်ႉ ၺိပ်ႈၵိၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ တၢင်းပဵၼ်ၸၢင်ႈၸပ်းၽႄႈ။

ၵွပ်ႈၼၼ် ပေႃးပဵၼ်လႆႈ ပႆႇထုၵ်ႇလီႁဵတ်းပွႆး၊ ပေႃးယႃႇဢမ်ႇလွတ်ႈ တေၵႂႃႇတီႈ ၵူၼ်းၵိုၼ်း ၵူၼ်းၶွၼ်ႈၵေႃႈ ႁႂ်ႈတူမ်းပၢၵ်ႇ တူမ်းၶူႈလင်၊ ၵႆႉၵႆႉလၢင်ႉမိူဝ်း၊ ပေႃးလၢင်ႉမိုဝ်းသႂ်ႇသပ်ႉပျႃႇ လၢင်ႉ တီႈဢေႇသုတ်း ယႃႇႁႂ်ႈယွမ်း 20 ၸႅၵ်ႉၵၢၼ်ႉ။ ယႃႇၶွၵ်းပၢၵ်ႇၶွၵ်းၶူႈလင် ယႃႇၸီးႁူ သီတႃ ယႃႇယိပ်းႁၢဝ်း၊ ပေႃးယိပ်းမႅၼ်ႈသႄႈၽၵ်းတူ မိုဝ်းငၢဝ်ႉၽၵ်းတူ ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈလၢင်ႉ ၸွမ်းၵူႈၵမ်း။ ယႃႇယိပ်းမိုဝ်းၵၼ် ပေႃးႁူပ်ႉၵူၼ်းတၢင်းၼွၵ်ႈ ၵူၼ်းဢမ်ႇႁူႉၸၵ်း ႁႂ်ႈႁၢင်ႇယၢၼ် တီႈဢေႇသုတ်း 5 ထတ်း/ပေႇ။

ႁႂ်ႈၵႆယၢၼ် ၵၢပ်ႈၵႃႇလတၢင်းပဵၼ် သေဢမ်ႇၵႃး ႁႂ်ႈမေႃႁူမ်ႈၵၼ် သၢၼ်မိုဝ်း ဢွၵ်ႇပူၼ်ႉ ဢၼ်ၽီတဵၵ်းတဵင် ၵူၼ်းတေႃႇၵူၼ်းတဵၵ်းတဵင်ၵၼ်ၼၼ်ႉသေၵမ်း။

သဵင်ၶဝ်ႇႁွၵ်ႈ