လုမ်ႈၾႃႉတူၵ်းၸႂ် ၶႆႈဝတ်းပေႃႇမႂ်ႇမိူင်းၶႄႇ ၽႄႈလၢမ်းဝႆး 

တၢင်းပဵၼ်ၶႆႈဝတ်း ၶူဝ်ႊရူဝ်ႊၼႃႊ ဝူႊႁၢၼ်ႊ ၽႄႈလၢမ်းၼႂ်းၸေႈမိူင်းဝူႊႁၢၼ်ႊ၊ ၸေႈမိူင်းသိူၼ်ႊၵျိူၼ်ႉ ၊ ဝဵင်းလူင်ပိူၺ်ႊၵျိၼ်ႊ လႄႈၸေႈမိူင်းၵႂၢင်ႊတုင်ႉ ၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီမိူင်းၶႄႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ မိူင်းၶႄႇ မီးၵူၼ်း တိတ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ် ၼပ်ႉပၢၵ်ႇသေ မီးၵူၼ်းတၢႆပႃး- ဝႃႈၼႆ။

တၢင်းပဵၼ်ၶႆႈဝတ်း ၶူဝ်ႊရူဝ်ႊၼႃႊ ဝူႊႁၢၼ်ႊ ဢၼ်တႄႇၽႄႈလၢမ်းမႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈႁၢင်ပီ 2019 ၼၼ်ႉ ၾၢႆႇၶႄႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ လုၵ်ႉတီႈတၢင်းၵိၼ်ဢၼ်ဢွၵ်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ သေၽႄႈတိူၼ်းဝႃႈၼႆသေတႃႉ ယၢမ်းလဵဝ် လုၵ်ႉတီႈၵူၼ်း တိတ်းၸပ်းၽႄႈၸူးၵူၼ်း။တီႈမိူင်းၶႄႇ မီးၵူၼ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ 200 ပၢႆ တၢႆ 3 ၵေႃႉယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

ၸၼ်ႉၸွမ် မိူင်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ ၊ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၵုမ်းတၢင်းပဵၼ်တိတ်းၸပ်းငၢႆႈ လႆႈၵဵပ်းၶေႃႈမုၼ်းသေ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတႄႉဝႃႈ  “ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းဢၼ်တိတ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ၼႂ်းမိူင်းဝူႊႁၢၼ်ႊၼႆႉ ၼႂ်းမိူင်းၶႄႇ မီးပဵၼ် 1700 ပၢႆ မီးၼမ်လိူဝ် ဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶႄႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶႄႇ ထုၵ်ႇလီပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၶၢဝ်ႇငၢဝ်းဢၼ်မၢၼ်ႇမႅၼ်ႈတႅတ်ႈတေႃးလိူဝ်ၼႆႉယူႇ ။ တွၼ်ႈတႃႇတေႁူမ်ႈ မိုဝ်းၵၼ်ႁႄႉၵင်ႈ” – ၸိၸမ်ႈဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

ၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီမိူင်းမၢၼ်ႈ ၵေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ-  “ပေႃးၸိူဝ်ႉမႅင်းၼႆႉတိတ်းၸပ်းယဝ်ႉ ပွတ်ႇတေၵႂ်ႈ၊  တေ ပဵၼ်ဝတ်း၊  ႁူဝ်ၶႆႈ၊  ၼၢဝ်၊  ထူၺ်ႈၸႂ်ၵပ်ႉ၊  ဢူၵ်းၸဵပ်း၊ ႁႅင်းၵမ်ႉတူဝ်လူတ်းလူင်းသေ ထိုင်တီႈလႆႈတၢႆ ။ ၵူၺ်းၵႃႈ   ပႆႇမီးလွင်ႈ  ၽႄႈလၢမ်းထိုင်မိူင်းမၢၼ်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ” – ဝႃႈၼႆ။

ယၢမ်းလဵဝ်ၸိူဝ်ႉမႅင်းၼႆႉၽႄႈလၢမ်းၼႂ်းမိူင်းၶႄႇၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ၽႄႈထိုင်လၢႆလၢႆၸိုင်ႈမိူင်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ၵူၼ်းတိတ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ် မီးထိုင် 200 ၵေႃႉပၢႆ။

ၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၸုမ်းပၢႆးယူႇလီလုမ်ႈၾႃႉ WHO ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉၼၼ်ႉ တီႈမိူင်းၵျပၼ်ႊ ဢၼ်ၵူတ်ႇထတ်းႁၼ်ၵူၼ်းမီးတၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ မီး 1 ၵေႃႉ မိူင်းၵူဝ်ႊရီႊယႃႊ 1 ၵေႃႉ လႄႈမိူင်းထႆး  2 ၵေႃႉယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းၵူတ်ႇထတ်းႁၼ်ဝႃႈ တိတ်းၸိူဝ်ႉမႅင်းၶႆႈဝတ်းၼႆႉ ပဵၼ် ၵူၼ်းလုၵ်ႉတၢင်းၸေႈမိူင်း ဝူႊႁၢၼ်ႊ – မိူင်းၶႄႇသေပွၵ်ႈမႃးလွၼ်ႉလွၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

ၵွပ်ႈၼႆ ၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ လႄႈလၢႆလၢႆမိူင်း ပႃးၸဵမ်ၼႂ်းဢေႊသျႃႊ  သႂ်ႇႁႅင်းၵူတ်ႇထတ်း တီႈၶူင်ႇႁိူဝ်းမိၼ်၊ ပိူင်လူင် ၵူတ်ႇထတ်းၵူၼ်းလုၵ်ႉမိူင်း ဝူႊႁၢၼ်ႊ ပွၵ်ႈမႃး၊ ယင်းသင်ႇဝႆႉပႃးၵူၼ်းမိူင်းဝႃႈ ႁႂ်ႈၶၢႆႉလိူၼ်ႈၶၢဝ်းတၢင်းတႃႇၵႂႃႇမိူင်းဝူႊႁၢၼ်ႊဝႆႉၵွၼ်ႇ။ သင်ဝႃႈဢမ်ႇၵႂႃႇဢမ်ႇပဵၼ်ၸိုင် ထုၵ်ႇလႆႈငိူင်ႉ ဝႄႈတီႈ  ၵူၼ်းၵိုၼ်းၶွၼ်ႈ ၊ ပေႃးဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈႁိူၼ်း ထုၵ်ႈလႆႈပူၵ်ႉသူပ်းပူၵ်ႉပၢၵ်ႇလီလီ – ဝႃႈၼႆဝႆႉ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇ မိတ်ႉသတိူဝ်ႊ သျီႊၵျိၼ်ႉၽိင်ႊ ၵေႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပဵၼ် တၢင်းၵၢၼ်ဝႃႈ – “လူင်ပွင်ၸိုင်ႈလႄႈ ၵူႈႁွင်ႈၵၢၼ်တၵ်းလႆႈႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ် ႁႃလၢႆးတၢင်း ၵုမ်းႁႂ်ႈ ၸိူဝ်ႉမႅင်းၼႆႉ ယႃႇၽႄႈလၢမ်းထႅင်ႈ ၊ ပၢႆးယူႇလီၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇ တၵ်းလႆႈပဵၼ်ထိၼိုင်ႈ”- ဝႃႈၼႆ။

ၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီလုမ်ႈၾႃႉၵေႃႈ ပၼ်ၾၢင်ႉဝႆႉဝႃႈ ယိင်ႈၸမ်ပွႆးပီမႂ်ႇၶႄႇ ယိင်ႈၵူၼ်းမိူင်းဝူႊႁၢၼ်ႊ မိူင်းၶႄႇ တေဢွၵ်ႇတၢင်းၵႂႃႇဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈတွင်ႈတဵဝ်း ၼႂ်းမိူင်းၶႄႇလႄႈ တၢင်ႇၸိုင်ႈမိူင်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉလႄႈ  ၵူႈမိူင်းမိူင်း ထုၵ်ႇလီၾၢင်ႉသေ ပႂ်ႉတူၺ်း ၊ ႁႄႉၵၢင်ႈဝႆႉလီလီ – ဝႃႈၼႆ။

ၵူၺ်းၵႃႈ မေႃယႃၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ ၽူႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉႁၼ်ၸိူဝ်ႉမႅင်းဝၢႆးရၢတ်ႉသ် သႃႊသ် ဢၼ်ၽႄႈၸပ်းၵၼ်တၢႆၼမ် မိူဝ်ႈ 17 ပီပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉတႄႉ လၢတ်ႈဝႃႈ ၸိူဝ်ႉမႅင်း ၶူဝ်ႊရူဝ်ႊၼႃႊ ၼႆႉ လႅပ်ႈတေဢမ်ႇၽႄႈဝႆးၼမ်မိူၼ်တၢင်းပဵၼ် သႃႊသ် ၼင်ႇၵဝ်ႇ ဝႃႈၼႆ။

ဢၢင်ႈဢိင်ၶၢဝ်ႇတီႈ – Thairat , CNN, Wuhan China