Tuesday, April 30, 2024

ၵေႃႉတူပ်း ၶႃႈႁဝ်းတိုၼ်ႇ (1)

Must read

ၸၢႆးမူး (မေႃသွၼ်ႁူၺ်ႈၸွႆး)

မိူဝ်ႈႁၢင်ပီႊ 1985၊ တီႈၼႂ်းၸလွပ်ႈၵဝ်ႇၵဝ်ႇဢွၼ်ႇ၊ ၼႂ်းဝၢင်းၵျွင်းလင်ၼိုင်ႈ ဢၼ်မီးၼႂ်းပွၵ်ႉ ပွၵ်ႉၼိုင်ႈ၊ တီႈဝဵင်းၵုၼ်ႁဵင် ႁိုဝ် ၵုၼ်ႁိင်း၊ တီႈၼၼ်ႈ မီးၸဝ်ႈၸၢင်းၼုမ်ႇ တူၼ်ၼိုင်ႈ၊ ၸဝ်ႈသၢင်ႇဢွၼ်ႇ သၢမ်ပႃးလႄႈ မီးတင်း ၸၢႆးၼုမ်ႇဢွၼ်ႇ သွင်ၵေႃႉ၊ ယိင်းသၢဝ်ႇဢွၼ်ႇ(4) ၵေႃႉ ႁၼ်ၶဝ်သႂ်ႇၼုင်ႈတင်း သိူဝ်ႈၶၢဝ်ၶၢဝ်၊ ၽႃႈတူင်ႇသီၶဵဝ်ၼုမ်ႇ၊ သိၼ်ႈသီၶဵဝ်ၼုမ်ႇ၊ ၸၢႆးၼုမ်ႇဢွၼ်ႇသွင်ၵေႃႉၼၼ်ႉ ႁၼ်တိုၵ်ႉဢဝ်ထူင်သႂ်ႇ ပပ်ႉလိၵ်ႈ ႁွႆႈပႃးဝၢႆႈလႅင်ႈ ဝႆႉယူႇလႄႈ တေလႆႈႁူႉဝႃႈ ၸၢႆးယိင်းၼုမ်ႇ(6) ၵေႃႉ ဢႃႇယူႉ မွၵ်ႈ (14−15−16) ၶူပ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်း ၸၼ်ႉၵၢင် ၸၼ်ႉသုင်လႄႈ တိုၵ်ႉၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း ယူႇၼႆ။

ၸဝ်ႈသင်ႇၶ (4) တူၼ် ၼင်ႈၼိူဝ်ႁၢၼ်ႉ ၼႂ်းၸလွပ်ႈ၊ တၢင်းၼႃႈၶဝ်ၸဝ်ႈ မီးဝႆႉ ၸၢၵ်ႈဢတ်းသဵင် လုၵ်ႈၼိုင်ႈ ဢၼ်တိုၵ်ႉၽုၺ်ႇ သဵင်ၽဵင်းၵႂၢမ်းဝႆႉ၊ တၢင်းၶၢင်ႈ ၸၢၵ်ႈဢတ်းၼၼ်ႉ ႁၼ်ၶႅပ်ႈၵႂၢမ်း သီႇႁႃးၶႅပ်း ၶပ်ႉဝႆႉ၊ ၸၢႆးၼုမ်ႇယိင်းၼုမ်ႇ(6) ၵေႃႉသမ်ႉ ၼင်ႈတၢင်းတႂ်ႈႁၢၼ်ႉ ဢၼ်သၢတ်ႇၽုၵ်ႈသိူဝ်ႇ၊ ပဵၼ်ထႅဝ်ၶူတ်းသေ ၼင်ႈဝႅင်းၵၼ်၊ ဢဝ်ႁူႁႄႈထွမ်ႇၵႂၢမ်း ဢၼ်ဢွၵ်ႇမေႃးလင်မႃး တီႈၸၢၵ်ႈတီႉသဵင် SANYO ၼၼ်ႉ လူၺ်ႈသီၼႃႈ သူၼ်ၸႂ်သူၼ်ၶေႃး၊ လူၺ်ႈၸႂ်တိုၼ်ႇတဵၼ်ႈ၊ လူၺ်ႈဢဝ်ပၢႆးဝူၼ်ႉ၊ ဢဝ်ႁူဝ်ၸႂ် လွင်ႈၸွမ်း သၢႆၵႂၢမ်း ဢၼ်လႆမူၼ်ႉဝႅၼ်ဢွၵ်ႇမႃး ၼႂ်းၵႄႈ သၢႆလူမ်းယဵၼ် ဢၼ်ထူဝ်းၽတ်ႉၽၢၼ်ႇလွတ်ႈမႃး ႁူးလႅင်း ၸလွပ်ႈ (8) ႁူးၼၼ်ႉ။

- Subscription -

တူၺ်းၼႃႈၸဝ်ႈသင်ႇၶၶဝ်ၵေႃႈ မိူၼ်ဢဝ်တူဝ်ဢဝ်ၸႂ် မူၼ်ႉၶဝ်ႈၼႂ်း ၼမ်ႉၵႂၢမ်း ၽဵင်းၵႂၢမ်း ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ ဢၼ်လူၼ်ႉဢွၵ်ႇမႃး တီႈၸၢၵ်ႈဢတ်းသဵင် ၵဝ်ႇၵဝ်ႇယွၵ်းယွၵ်းၼၼ်ႉ၊ မိူၼ်ႁၢင်ႈ ၼင်ႈၼိမ်တူဝ်ၼိမ်ၸႂ် ဢဝ်ဢႃႇရုင်ႇ ပၵ်းဝႆႉ ႁွႆႈဝႆႉတီႈလဵဝ်၊ သၢင်ႇဢွၼ်တူၼ်ႈၼိုင်ႈတေႉ ယူႇယူႇၵႆႉၵႆႉလုၵ်ႉၵႂႃႇတီႈႁူးလႅင်းသေ ယၵ်ႉမုင်ႈလၵ်ႉတူၺ်း သၢႆႉၶႂႃဝႃႈ “ၸွင်ႇမီးၵူၼ်းလတ်းၽၢၼ်ႇလဵပ်ႈမႃးၸမ် ဢၢင်ႇၶႂၢင်ႇ ၸလွပ်ႈသႃလႃးၼႆႉ” ၼႆလႄႈ မၼ်းၸဝ်ႈ ဢမ်ႇတၼ်းလႆႈၸိမ်းတူၺ်း ၼမ်ႉလိုၵ်ႉ ၽဵင်းၵႂၢမ်းလီလီ။ မိူၼ်ႁၢင်ႈ တိုၼ်ႇသၢၼ်ႈ ၵူဝ်ႁႄ သေဢၼ်သေမဵဝ်းဝႆႉလူဝ်လူဝ်။

မိူဝ်ႈသဵင်တိင်ႇ၊ သဵင် Plucking တွႆႇၶဝ်ႈ Intro မၼ်းသုတ်းၼၼ်ႉ လႆႈငိၼ်း သဵင်ဝၢၼ်ႁၢပ်ႇႁၢပ်ႇ၊ သဵင်ႈဢမ်ႇ ၶႅင်ဢမ်ႇဢူၼ်ႈ၊ သဵင်ႁူၺ်းယူင်းၸၼ်ၸႂ် ၵေႃႉၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈ ၸိုမ်းတီႈၸၢၵ်ႈဢတ်းသဵင် ဢွၵ်ႇလင်ပိဝ်မႃး ၽတ်ႉတုမ်ႉသႂ်ႇယႂ်းႁူ ၸဝ်ႈသင်ႇၶ၊ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၼုမ်ႇၶဝ်ဝႃႈ “ယၢၼ်ၵႆပႅတ်ႈႁိူၼ်းယေးဝႆႉသေမႃး…. ၵွင်လင်ပႅတ်ႈႁူင်းႁဵၼ်းဝႆႉသေမႃး …. ပဵၼ်ႁိုဝ်ၵေႃႈ တိုၼ်းဢၢၼ်း ပေႉၸႂ်ၸွမ်း … ဢမ်ႇႁွၼ်ႇၶျေႃႉယွမ်း ၵေႃႉၸၢႆးၶဝ်ယဝ်ႉ…. ၵိုင်ႇတၢၼ်ႇၸိုဝ်ႈ ပေႃးႁွင်ႉ ၼၢင်းႁၢၼ်…” ၼႆၼၼ်ႉ ႁၼ်မႅၼ်ႈ ယိင်းသၢဝ်ၼုမ်ႇ တင်းၸၢႆးၼုမ်ႇၶဝ် ႁွင်ႉၸွမ်း ၼိူဝ်ႉၵႂၢမ်း သဵင်ၵႂၢမ်း ဢမ်ႇႁတ်းပၼ်သဵင်လင်ႁႅင်း၊ ၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉ မိူၼ်ၶဝ် ယၢမ်ႈလႆႈထွမ်ႇ လႆႈၸိမ်းတူၺ်း လၢႆပွၵ်ႈသေ လႆႈဢူမ်ၸူပ်းဝႆႉ ႁင်းၽႂ်မၼ်း။ တူၺ်းယိင်းသၢဝ်ဢွၼ်ႇ (4)ၵေႃႉတေႉ ဢဝ်မိုဝ်း တူပ်းတုမ်ႉတိူဝ်ၵၼ် ၸွမ်းလွႆးလွႆးလႄႈ မိူၼ်ႁၢင်ႈ ၽႃမိုဝ်း ၶၢဝ်ၶၢဝ်ၶဝ် ပေႃးၸမ်ႉလိူတ်ႈလႅင်ၶွင်ႇဝႆႉ။

“ဢဝ်ၼင်လိၼ်မိူင်းႁဵတ်းၽႃႈသေၼွၼ်း … ဢဝ်ၵၢင်ႁၢဝ်ႁဵတ်းမုင်းႁိူၼ်းသေလပ်း… တေဢဝ်ၵွင်ႈႁဵတ်း ဢူၺ်းၵေႃႉသေယဝ်ႉ … ဢမ်ႇလူဝ်ႇၶျေႃႉယွမ်းတၢင်းႁတ်းႁၼ်ႁဝ်း … ၵိုင်ႇတၢၼ်ႇၸိုဝ်ႈ ပေႃးႁွင်ႉၼၢင်း ႁၢၼ် …” မိူဝ်ႈလႆႈငိၼ်း ၶေႃႈၼႆႉၼၼ်ႉ ႁၼ်ၸဝ်ႈသင်ႇၶ ၶဝ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ လႅပ်ႈဢမ်ႇယိူၼ်ႉလႆႈသေ ဢွၵ်ႇသဵင် သွပ်ႉသႅပ်ႉ ဢိုၼ်းႁွင်ႉၸွမ်း၊ ၸဝ်ႈသၢင်ႇဢွၼ်ႇ ၵေႃႉၺႃးပုၼ်ႈၽွၼ်း ပႂ်ႉတူၺ်း ၵူၼ်းၽၢတ်ႈမႃး ႁိမ်း ၸလွပ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵမ်ႉၼိုင်ႈၸုၵ်း၊ ၵမ်ႉၼိုင်ႈ လႅၼ်ႈၵႂႃႇငွၵ်ႈတူၺ်း ၼွၵ်ႈႁူးလႅင်း၊ ၵမ်ႉၼိုင်ႈမႃး ၼင်ႈသေ ယုၵ်ႉႁူဝ်မႄႈမိုဝ်း ပၼ်သၼ်ၺႃးဝႃႈ “ၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉ ထုၵ်ႇၸႂ်တေႉ” ၼႆ။ တူၺ်းၸဝ်ႈၸၢင်ႈၼုမ်ႇ တေႉၵေႃႈ ဢဝ်မိုဝ်းတဝ်ႉဢႅင်ႈ၊ ဢဝ်ႁူဝ်တူဝ်ၵဝ်ႇ ၶွၼ်းၵႂႃႇၶွၼ်းမႃးသေ ပၼ်ႁႅင်း ၽဵင်းၵႂၢမ်းယူႇ။

တူၺ်းၸၢႆးၼုမ်ႇဢွၼ်ႇ သွင်ၵေႃႉသမ်ႉ ၵေႃႉၼိုင်ႈတင်းယိပ်းဝၢၼ်ႁူမၼ်း တင်းဢဝ်ႁူဝ်ၶဝ်ႇၶွၼ်းတူင်ႉ ၼိုင်သေ သူပ်းတေႉ ႁွင်ႉၸွမ်းၵႂၢမ်း လူၺ်ႈတင်းလႆႈၼိူဝ်ႉၵႂၢမ်းလီ ဢမ်ႇလႆႈလီသေ၊ ထႅင်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈတေႉ ဢဝ်ၽႃႇ မိုဝ်းတူပ်းႁူဝ်ၶဝ် လွႆးလွႆးသေ လဵၼ်ႈၸွမ်း Timing၊ Beat မၼ်းလႄႈ တင်းငွၵ်းႁူဝ်ၸွမ်း တင်းလမ်း ၸွမ်းလင်ၵႂၢမ်းၸွမ်း မိူဝ်ႈလႆႈငိၼ်းဝႃႈ “ၵိၼ်ၼိူဝ်တွင်… ၵျေႃႇၸႂ်မိူဝ်ႈယိုဝ်းသိုၵ်း တိုၵ်းၽူႈၶဵၼ် ၵူၼ်းၵဝ်း … မႃးတဵၵ်းတဵင်တႆးႁဝ်း… တူဝ်ၸႂ်ဢဝ်လူႇပၼ်မႄႈမိူင်းတႆး… ၶတ်းႁႅင်းၵၼ်ဝႆးဝႆး… ယိင်းၸၢႆးၶဝ်တင်းမူတ်း ယႃႇႁူၼ်လင်ၶိုၼ်း ….”။

ၽွင်းၸဝ်ႈမုၼ် (3)တူၼ်လႄႈ ၵူၼ်း (6)ၵေႃႉ တိုၵ်ႉၾၼ်ၸွမ်း၊ ၵျေႃႇၸွမ်း၊ ဝူၼ်ႉၸွမ်း၊ ၸူမ်တူၵ်းၸွမ်း၊ ႁၢၼ်ႉၸႂ်ၸွမ်း ၽဵင်းၵႂၢမ်းယူႇၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈသၢင်ႇဢွၼ်ႇ ဢၼ်တိုၵ်ႉငွၵ်ႈႁူဝ် ႁူးလႅင်း ထတ်းတူၺ်းၵူၼ်း ၵႂႃႇမႃးၼၼ်ႉ ၼႅတ်ႈဢဝ်မိုဝ်း ၼိဝ်ႉၸီႉ ၸမ်ႈသူပ်းသေ ဝၢႆႇၼႃႈ လၢတ်ႈတီႈၸဝ်ႈၸၢင်ႈၼုမ်ႇဝႃႈ “ ၸဝ်ႈ ၸဝ်ႈ ၸဝ်ႈ ..ပိၵ်ႉၸၢၵ်ႈဢတ်း ၵမ်းလဵဝ် ၽႂ်းၽႂ်း၊ မီးၵူၼ်းၵေႃႉၼိုင်ႈ၊ ပႆမႃးတၢင်း ၸလွပ်ႈၼႆႉ …” ၼႆလႄႈ ၸဝ်ႈၸၢင်ႈၼုမ်ႇၵေႃႈ ၼႅတ်ႈတဵၵ်းၼႅၼ်တုမ်ႇ ပိၵ်ႉၸၢၵ်ႈဢတ်းSANYOသေ ပိၵ်ႉပႅတ်ႈၵႂၢမ်းၵမ်းလဵဝ်၊ ပေႃးယဝ်ႉ ၼႅတ်ႈဢဝ် ၶႅပ်းတြႃး ၸဝ်ႈသြႃႇတႃသႅင် မႃးပိုတ်ႇတႅၼ်းတၢင်၊ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၼုမ်ႇ (6)ၵေႃႉၵေႃႈ ၼႅတ်ႈမႄးလႅၵ်ႈလၢႆးၼင်ႈ မိူၼ်ႁၢင်ႈ ၼင်ႈထွမ်ႇတြႃး လူၺ်ႈ ယုၵ်ႉမိုဝ်းဝႆႈ ၸဝ်ႈသင်ႇၶၶဝ်။

ႁဵတ်းၼၼ် မွၵ်ႈသွင်သၢမ်မိၼိတ်ႉ၊ ဢမ်ႁၼ်ၽႂ်ၽုတ်းမႃးလႄႈ ၸဝ်ႈသၢင်ႇဢွၼ်ႇ ၶိုၼ်းလုၵ်ႉၵႂႃႇ တီႈႁူးလႅင်း လၵ်ႉငွၵ်ႈတူၺ်း တၢင်းၼွၵ်ႈ ၸလွပ်ႈ၊ တင်းထူၺ်ႈၸႂ်လူင် “ဢိုမ်း ဢိုမ်း ဢိုမ်း” ၼႆသေ လၢတ်ႈဝႃႈ “မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈပိူၼ်ႈ ၸႂ်ႈၽႂ်လူင်ဝႃႈ၊ ယူဝ်ပဵၼ် ဢၢႆႈတုပ်းႁိုဝ်ၼႆၵႂႃႊ၊ ႁွႆးဝႃႈ မၼ်းပဵၼ် ပူႇၵျွင်းလုင်းဢွင်ႇ ဢဝ်ၶဝ်ႈၽၵ်းလိူဝ်ၶမ်ႈဝႃး မႃးထွၵ်ႇတူၵ်း ၼႂ်းလုၵ်းလိၼ် ဢၼ်မီးႁိမ်းၶၢင်ႈ ၸလွပ်ႈၼၼ်ႉၵူၺ်းၶႃႈ၊ မၼ်းၶိုၼ်းပွၵ်ႈၵႂႃႇ တၢင်းႁွင်ႈသွင်ႇၾႆးပူၼ်ႉယဝ်ႉ၊ ၽႂ်ဢမ်ႇမႃးသႄႈ… ဢမ်ႇလူဝ်ႇၵူဝ်…. သိုပ်ႇၽုၺ်ႇ ၵႂၢမ်းပၢႆးမိူင်း ၵႂၢမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၼၼ်ႉထႅင်ႈလႃႈ …” ၼႆလႄႈ ၵူႈၵေႃႉ ၸင်ႇလူမ်ၸႂ်ၵႂႃ၊ ၸဝ်ႈၸၢင်ႈဢွၼ်ႇၵေႃႈ ၸင်ႇဢဝ်ၶႅပ်းၵႂၢမ်း မိူဝ်ႈၵႆႈၼၼ်ႉ မႃးလၢႆႈပိၼ်ႇသႂ်ႇၶိုၼ်း၊ ဢွၼ်ၵၼ် လၵ်ႉသိုပ်ႇထွမ်ႇၽဵင်း ၵႂၢမ်းပုၵ်ႈၼၼ်ႉထႅင်ႈ …။

“ႁၼ်ထိုင်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆးႁဝ်းသေမႃး … ႁၼ်ထိုင်ဝၢၼ်ႈမိူင်းတႆးႁဝ်းသေမႃး… ႁၢမ်ဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ယိင်းႁတ်း ႁၢၼ်တႆး …. ၵိုင်ႇတၢၼ်ႇပိူၼ်ႈပေႃးႁွင်ႉၼၢင်းႁၼ်ယဝ်ႉ … ၵိုင်ႇတၢၼ်ႇၸိုဝ်ႈပေႃးႁွင်ႉၼၢင်း ႁၢၼ်….” ပေႃးလႆႈယိၼ်း ၶေႃႈၸိူင်ႉၼႆၸိုင် တူၺ်းၼႃႈ ၸဝ်ႈၸၢင်းၼုမ်ႇတင်း ၸဝ်ႈသၢင်ႇဢွၼ်ႇၶဝ်ၵေႃႈ မိူၼ်ႈႁၢင်ႈဝႃႈ “ၵဝ်တေထၢၵ်ႈသေ ၵႂႃႇႁဵတ်းသိုၵ်းတႆး ပွတ်းၵဵင်းလူမ်း၊ ၵုၼ်ႁူဝ်ယၢၼ်ႈယဝ်ႉ ၼႆလူဝ်လူဝ်၊ ဝၢႆႇယၵ်ႉတူၺ်း ၼႃႈၶၢဝ် ၼႃႈၶွင်ႇဢွၼ်ႇ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၼုမ်ႇၶဝ်ၵေႃႈ မိူၼ်ၶႂ်ႈလၢတ်ႈၼႄဝႃႈ ၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉ “မိူၼ်ပဵၼ် လႅင်းၾႆးၼႄပၼ် သဵၼ်ႈတၢင်းႁဝ်း မိူဝ်ႈၽွင်းယူႇၵႄႈ ဢၼ်မူဝ်းမိုတ်းတၼ်လပ်းသိင်ႇ ဢမ်ႇႁၼ် တၢင်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ” ၼႆလူဝ်လူဝ်။

ၽဵင်းၵႂၢမ်းဢၼ် ၸဝ်ႈသင်ႇၶၼုမ်ႇၶဝ် လႄႈလုၵ်ႈႁဵၼ်းၼုမ်ႇၶဝ် လႆႈလၵ်ႉသွပ်ႉသႅပ်ႉသေ ၼင်ႈထွမ်ႇ လူၺ်ႈ တင်းဢုၼ်ႇၸႂ်၊ တင်းႁတ်းႁၢၼ်၊ တၢင်းၵူဝ်ႁႄၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵႂၢမ်း “ၸၢႆးမူး” ႁွင်ႉဝႆႉ ဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈ လိုဝ်ႈ လင်ဝႃႈ “ၼၢင်းႁၢၼ်” ၼႆၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ၊ မိူဝ်ႈပၢၼ်ၼၼ်ႉ တႃႇတေလႆႈထွမ်ႇၵႂၢမ်း “ၸၢႆးမူး” ဢမ်ႇၼၼ် ၵႂၢမ်း “ၸိူင်းလႅဝ်း” ဢၼ်ပဵၼ် ၽဵင်းၵႂၢမ်း ပူၵ်းႁႂ်ႈလုၵ်ႉ တူပ်းႁႂ်ႈတိုၼ်ႇ တႆးႁဝ်းၶႃႈ ၸိူဝ်းၼွၼ်းၾၼ်း လပ်းလၼ် မႃးၶၢဝ်းတၢင်းႁိုင်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇငၢႆႈငႅမ်ႈ၊ ဢၢႆႈၸွပ်ႇမၢၼ်ႈ၊ ဢၢႆႈထွၵ်ႉလၢၼ်းယေးၶဝ်ၵေႃႈ ၸွမ်းႁၢမ်ႈ၊ ၸွမ်းႁႄႉ၊ ၸွမ်းပိၵ်ႉ ဢမ်ႇပၼ်ထွမ်ႇၵႂၢမ်းၸိူဝ်းၼႆႉလႃးလႃး၊ ႁၼ်ၽႂ်ထွမ်ႇမႅၼ်ႈၵေႃႈ ထိုင်ၸၼ်ႉ ဢဝ်ဢယေးၵၼ် သႂ်ႇၶွၵ်ႈ လူၺ်ႈ မၢပ်ႈမႂ်ၼႄးဝႃႈ ႁဵတ်းၵေႃႉၵူၼ်းထိူၼ်ႇ၊ ပၼ်ႁႅၼ်း ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတႆး၊ ပဵၼ်ၸႂ်သိုၵ်းတႆး၊ ပဵၼ်ၵူၼ်းဢဝ်ၶၢဝ်ႇပၼ် သိုၵ်းတႆးၼႆသေ တဵၵ်းတဵင်ဝႆႉၼၵ်းၼႃ၊ ၽွင်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ပၢၼ် သွတ်ႉသႅတ်ႉလိတ်ႉ ႁိုဝ် သူဝ်သျႄႇလိတ်ႉ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ဝၢႆးဢွၼ်ၵၼ် ထွမ်ႇမႅၼ်ႈၵႂၢမ်း “ၼၢင်းႁၢၼ်” “ဝၼ်းတႆးတေလွတ်ႈလႅဝ်း” လႄႈဝၢႆးၼၼ်ႉ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း သၢမ်ပီႊ၊ သီႇပီႊပၢႆ ၸဝ်ႈသင်ႇၶလႄႈ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၼုမ်ႇၶဝ် လၢႆလၢႆၵေႃႉ တီႈၵုၼ်ႁဵင် လႆႈ သိုပ်ႇထွမ်ႇပၼ်ႁႅင်း ထႅင်ႈၵႂၢမ်း ယူင်းၸႂ်၊ ႁူၺ်းၸႂ်၊ ပူၵ်းတိုၼ်ႇၸၼ်လုၵ်ႉ ၶွင်ၸိူင်းလႅဝ်း မိူၼ်ၼင်ႇ “သဵင်ၵွင်ႈၵွင်ႈတႃႇသဵင်ၵွင်၊ လိူတ်ႈတႆး၊ ၼေႇဝိၼ်းၸူၼ်ၶႅပ်းၸွႆႉ၊ လႅဝ်းတေႃႇလႅဝ်း၊ ၽႂ်ၽိတ်းၽႂ်ထုၵ်ႇ၊ ၶေႃႈထၢမ်ထိုင်ၼမ်ႉၶူင်း၊ လီပိၼ်ႇပၢႆးဝူၼ်ႉ၊ ၵၢင်ၸႂ်ၵေႃႉလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ၊ ၽႂ်ၵူဝ်တၢႆမိူဝ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်း၊ တႆးၽၢၼ်မိူင်း၊ တႃၶဵဝ်တႃလႅင်ၸႂ်ၶဵဝ်ၸႂ်လႅင်” ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈၽဵင်းၵႂၢမ်းထႅင်ႈလၢႆလၢႆႁူဝ်၊ ဝၢႆးလိုၼ်းမႃး လႆႈႁူႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၸၢင်ႈၼုမ်ႇတင်း ၸဝ်ႈသၢင်သွင်တူၼ်ၼၼ်ႉ လႆႈသိၵ်းလူင်းဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇသေ ၶဝ်ႈၵႂႃႇႁၢပ်ႇထၢမ်း ၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၼႂ်းၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတႆး ၸုမ်းၼိုင်ႈ ဢၼ်တူင်ႉၼိုင်ပၵ်းသဝ်း ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၵုၼ်ႁဵင်၊ ၸၢႆးၼုမ်ႇၵေႃႉၼိုင်ႈသမ်ႉ လႆႈငိၼ်းဝႃႈ လႆႈၵပ်းသိုပ်ႇတင်း ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ တႆးၸုမ်းၼိုင်ႈသေ ပဵၼ်ၵူၼ်းၵပ်းသၢၼ် ဢဝ်ၶၢဝ်ႇငၢဝ်း ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ ၼႂ်းၶူးၼႂ်းဝဵင်း သူင်ႇပၼ် သိုၵ်းတႆး ၼႂ်းထိူၼ်ႇၶဝ် ဝႃႈၼႆ၊ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၼၢင်းယိင်းၼုမ်ႇသၢမ်ၵေႃႉ ၼႂ်းၶဝ်(4) ၵေႃႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ဝၢႆးမႃး လႆႈၶဝ်ႈၵႂႃႇ ၸွႆႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းတႆးသေ ထုၵ်ႇႁပ်ႉမၵ်ႈမၼ်း ပဵၼ်ၼၢင်းႁၢၼ် ပွတ်းၵဵင်းလူမ်းလႄႈ လႆႈၵႂႃႇၽႅဝ်ထိုင် ငဝ်ႈၸိုင်ႈ ပွတ်းလႅၼ်လိၼ် တႆး−ထႆး၊ ၵမ်းလိုၼ်းမႃး လႆႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၽၢႆႇယူတ်းယႃလႄႈ ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ပွတ်းလႅၼ်လိၼ်ပုၼ်ႉ။

ဝၢႆးၼၼ်ႉယဝ်ႉၵေႃႈ ယွၼ်ႉ ႁႅင်းပူၵ်းလုၵ်ႉ ပူၵ်းတိုၼ်ႇ ၽဵင်းၵႂၢမ်း “ၸိူင်းလႅဝ်း” သေ ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး တင်းၼမ် မိူၼ်ၼင်ႇ ၸဝ်ႈသင်ႇၶၼုမ်ႇ၊ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၼုမ်ႇ၊ ၸၢႆးၼုမ်ႇယိင်းသၢဝ်ႇ ဢမ်ႇဝႃႈၼႂ်းဝဵင်း၊ ဢမ်ႇဝႃႈ ဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈၼႃးပၢင်ႇ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ မိူင်းတႆး လၢႆတီႈလၢႆးတၢင်းၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ပေႉၸႂ် ၶဝ်ႈမႃးႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း၊ ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်း လၢႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတႆး ဢမ်ႇထၢတ်ႇဢမ်ႇဝၢႆး၊ ၽႂ်ၸမ် ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတႆးၸုမ်းလႂ်၊ တီႈလႂ်ၵေႃႈ ၵႂႃႇၸူးၸုမ်းၼၼ်ႉတီႈၼၼ်ႈ၊ ဢမ်ႇၸႅၵ်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ၸုမ်းၼၼ်ႉၸုမ်းၼႆႉ၊ ပေႃးႁူႉဝႃႈ ပဵၼ်ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ တႆးၼႆၵေႃႈ ႁႃတိုဝ်ႉတၢင်း ငဝ်းလၢႆးသေ လႅၼ်ႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸူး ႁဵတ်းၵၢၼ် တႃႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ၊ ဝၢၼ်ႈမိူင်း၊ ၽႃႇသႃႇ၊ သႃႇသၼႃႇ၊ ယုၵ်ႉတၢင်ႇမႃႇမႃး သိုဝ်ႈၽႂ် တၼ်းမၼ်း။

တမ်တူဝ်ၶႃႈႁဝ်း ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈၵေႃႈ တင်ႈတႄႇ လႆႈထွမ်ႇၽဵင်းၵႂၢမ်း “ၼၢင်းႁၢၼ်” “ဝၼ်းတႆးတေလွတ်ႈလႅဝ်း” မိူဝ်ႈႁၢင်ႈပီႊ 1985 တီႈၵုၼ်ႁဵင် ပၢၼ်တိုၵ်ႉပဵၼ် လုၵ်ႈႁဵၼ်း ၸၼ်ႉၵၢင် ၼၼ်ႉသေ လႆႈၸွႆႈၵၢၼ်ငၢၼ်း လၢႆးလုၵ်ႉ ၽိုၼ်ႉတႆးမႃး ပဵၼ်ပွတ်းပဵၼ်တွၼ်ႈ၊ သိုပ်ႇၼၼ်ႉ ၵမ်းလိုၼ်းမႃး လႆႈၶဝ်ႈႁၢပ်ႇႁပ်ႉ ဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းမႃး တေႃႇထိုင်ပၢၼ် ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉၼၼ်ႉ ပဵၼ်တူဝ်ယၢင်ႇ ဢၼ်ၼိုင်ႈၵူၺ်း၊ ယွၼ်ႉၵႂၢမ်းပူၵ်းတိုၼ်ႇ၊ၵႂၢမ်းႁူၺ်းသူၼ်း၊ ၽဵင်းယူင်းၸႂ်ႁၵ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ “ၸၢႆးမူးလႄႈ ၸိူင်းလႅဝ်း”သေ ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး တင်းၼမ်တင်းလၢႆ လႆႈၶဝ်ႈမႃး ဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ဢမ်ႇၶၢတ်ႇဢမ်ႇၵိုတ်းၼႆႉ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈထဵင်လႆႈ။

ၸၢႆးငိုၼ်း (ပၢႆးပိုၼ်း)
24 Dec 2019

ဢၢၼ်ႇယဝ်ႉႁူမ်ႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်တီႈၼႆႈ

- Subscription -
- SHAN's Apps -spot_img

ၶၢဝ်ႇလိုၼ်းသုတ်း