မႃးႁူႉၸၵ်းပီမႂ်ႇသွၼ်းၼမ်ႉၵၼ်  

ၼိုင်ႈပီတီႈဢေႇသုတ်း တေလႆႈထူပ်းပီမႂ်ႇတႆး၊ ယဝ်ႉပီမႂ်ႇလုမ်ႈၾႃႉ၊ ပီမႂ်ႇၶႄႇလႄႈပီမႂ်ႇ သွၼ်းၼမ်ႉ ပၼ်ႇပဵၼ်သင်ၶႃရယူႇၸိူင်ႉၼႆ။

ပီမႂ်ႇသွၼ်းၼမ်ႉ ပဵၼ်ၾိင်ႈၸၢဝ်းၵလႃး မိူင်း ၸမ်းပူး(ၸမ်ႇပူႇတီႇပႃႇ-ဢိၼ်းတိယိူဝ်း၊ ၼီႊပေႃးလ်၊ ပႃႊၵိသ်ႉသတၢၼ်ႊ လႄႈပင်ႊ ၵလႃးတဵသ်ႉ) ၸိူဝ်းၼပ်ႉယမ် ၶုၼ်သၢင်ပြမ်ႇ မႃႇၶဝ်မႃးဢွၼ်တၢင်း။ ဝၢႆးမႃး လႆႈၽႄႈၶဝ်ႈ မႃးၼႂ်းမိူင်း ၾင်ႇ တၢင်းဢွၵ်ႇမႄႈၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇ ၸွမ်းၵူၼ်း ၵႃႉၵူၼ်း ၶၢႆၸၢဝ်းႁိၼ်ႇတူႇ လႄႈပုတ်ႉထသႃသၼႃး။ ယဝ်ႉဢဝ်ယဵၼ်းမႃးပဵၼ်ၾိင်ႈ ထုင်း ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢၼ် ၼပ်ႉယမ်ပုတ်ႉသႃသၼႃးၶဝ်မႃး ဢဝ်ၸဵမ်ထႆး လၢဝ်း ၶမဵၼ် လင်ၵႃ လႄႈမၢၼ်ႈ တင်းတႆးၸိူဝ်းပဵၼ်ၼိၵၢႆ ႁိၼယၢၼ်း။ ၾိင်ႈပီမႂ်ႇသွၼ်းၼမ်ႉၼႆႉ ၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆးႁဝ်း ဢမ်ႇဝႃႈထႆး လၢဝ်း လိုဝ်ႉ ၶိုၼ်တႆး ယင်းယုမ်ႇ ယမ်ဝႃႈပဵၼ်ၾိင်း ထုင်းတႆး (ႁဝ်းႁင်းၵွႆး) မႃးၸဵမ်လႂ်လႄႈႁွင်ႉဝႃႈ- ပီမႂ်ႇတႆးၼႆလူးၵွၼ်ႇ။

တီႈၸိုဝ်ႈမၼ်း ပဵၼ်ၾိင်ႈထုင်းၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢႃႊရိယၼ်ႊ(Aryan) ဢၼ်လုၵ်ႉ တၢင်း ဢွင်ႈ တီႈပိူဝ်ႊသိယိူဝ်ႊ(Persia)သေ ပၢႆႈၶဝ်မႃးယူႇ ၼႂ်းၸမ်းပူး (ၸမ်ႇပူႇတီႇပႃႇ) မွၵ်ႈမိူဝ်ႈ 1500 ပီႊသီႊလႄႈဝၢႆးမႃး လႆႈၵၢႆပဵၼ် ၸၢဝ်းမိူင်းဢိၼ်းတိယိူဝ်း။

ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉမီးလွင်ႈယုမ်ႇယမ်ဝႃႈၶုၼ်သၢင်ပြမ်မႃႇပဵၼ်ၽြႃး (သၢင်ႈလူၵ်ႈ-ၽၢၼ်သႂၢင်းလေႃးၵ)ၼႆသေ ဢွၼ်ႈဝွၼ်းပူးၸႃးမႃး မီးမွၵ်ႈၶၢဝ်းတၢင်းသၢမ်ႁဵင်ပီ လိူဝ်ယဝ်ႉ။ ပီမႂ်ႇသွၼ်းၼမ်ႉၼႆႉ တူၵ်းယူႇၼႂ်းလိူၼ်ႁႃႈ_လိူၼ်ႁူၵ်းၵူႈပီ၊ ပေႃးပဵၼ်ပီသွင်ပႅတ်ႇ_သွင်ၵဝ်ႈ တူၵ်းယူႇၼႂ်း လိူၼ်ႁူၵ်း_လိူၼ်ၸဵတ်းၸိူင်ႉၼႆ။ (မၢင်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼပ်ႉလိူၼ်ဝႆးသေထႆး တႆး 1-2 လိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇတႆး ထႆးပဵၼ်လိူၼ် 5 ၶဝ်ၸဝ်ႈပဵၼ်လိူၼ် 6-7 ၼႆၼၼ်ႉယူႇ)။

ၼႂ်းၽိုၼ်လိၵ်ႈၽၢမ်း(ပြႃးႁ်မၼ) ၶဝ်ႈလၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ- ၶုၼ်သၢင်ၵပိလ(လုင်းၶမ်းလႅင်) တွပ်ႇ ပၼ်ႁႃ ၽူႈႁူႉထမ်းမပႃလ(ၸၢႆးၽွၼ်းလီ) ဢမ်ႇလႆႈလႄႈ ယွမ်းတတ်းႁူဝ် ပူးၸႃး ၽူႈႁူႉထမ်းမပႃလ ၸွမ်းၼင်ႇလႆႈပၼ်ၵတိသၸ်ႉၸၵၼ်ဝႆႉ။ ၵွႆးၵႃႈ ၵွၵ်းႁူဝ်ၶုၼ်သၢင်ၵပိလၼႆႉ ဢူဢၢႆမၼ်းႁႅင်းလိူဝ် ၽႅဝ်လႄႈ ပေႃးဢဝ်ဝႆႉၼႂ်း ၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇၼမ်ႉတေႁႅင်ႈၶိူၼ်သၢႆး၊ ပေႃးဢဝ်ဝႆႉၼိူဝ်လိၼ် ၼင်လိၼ် တေလုၵ်ႉ ပဵၼ်ၾႆး၊ ပေႃးဢဝ်ဝႆႉၼိူဝ်ၵၢင်ႁၢဝ် ၾူၼ်တေလႅင်ႉ။

ၶုၼ်ၽီၶုၼ်သၢင်တင်းလၢႆၸင်ႇမႃးဢွၼ်ႈဝွၼ်းႁႂ်ႈ လုၵ်ႈယိင်းၶုၼ်သၢင်ၵပိလ 7 ၼၢင်းဢဝ်သႂ်ႇပၢၼ်ႉၶမ်းယဝ်ႉ ၼမ်းၵႂႃႇဝႆႉတီႈၼႂ်းထမ်ႈၵၼ်းထၸူးလီး (gandhajuli-guha) ၼိူဝ်လွႆၵေလႃးသ(krailas-pabbata)သေ ပၼ်ႇပုတ်ႈမိုဝ်ႉၵၼ်လုမ်း လႃးဝႆႉၼၢင်းလႂ် 365 ဝၼ်းဢၼ်ၼပ်ႉပဵၼ် 1 ပီမိူင်းၵူၼ်းလႄႈ ၸင်ႇမီးၾိင်ႈ ႁွင်ႉၵၼ် ဝႃႈမႁႃသင်ၶၢၼ်(mahasankranta) ဝၼ်းပဵၼ်ႇမိုဝ်ႉၵၼ်ႁွပ်ႇႁူဝ် ၶုၼ်ဝၼ်းၼႆမႃး။ သၢဝ်သၢင်တင်းၸဵတ်းၼၢင်းၵေႃႈ ၵွပ်ႈဝႃႈၼိုင်ႈပီလႂ်ၼိုင်ႈပွၵ်ႈ လႆႈဢုမ်ႈႁွပ်ႇဢဝ် ပၢၼ်ႉၶမ်းသႂ်ႇၵွၵ်းႁူဝ်ၶုၼ်သၢင်ၵပိလ မႃးႁဵတ်းပွႆးႁႄႇပူးၸႃး၊ ဢၢပ်ႇၼမ်ႉသုၵ်ႈႁူဝ် ပၼ်လႄႈၸင်ႇၸပ်းၸိုဝ်ႈဝႃႈၼၢင်းသင်ၶၢၼ်ၼႆမႃး။

လိၵ်ႈမၢင်ၽိုၼ်ဝႃႈ ၵပိလပဵၼ်ၸိုဝ်ႈၶုၼ်ဝၼ်း မိူၼ်ၵၼ်တင်းဢႃတိၸ်ႉၸလႄႈ မိူဝ်ႈၶုၼ်လိူၼ်တွင်ႈတဵဝ်းပၼ်ႇႁွပ်ႈၶုၼ်ဝၼ်းလႆႈ 1 ႁွပ်ႈၼၼ်ႉႁွင်ႉဝႃႈ 1 ပီၼႆ။ ၵွႆးၽူႈႁူႉပၢၼ်မႂ်ႇၶဝ်တႄႉဝႃႈ ပဵၼ်လုမ်ႈၾႃႉ(လူၵ်ႈ)ပၼ်ႇႁွပ်ႈ ၶုၼ်ဝၼ်း(လူင်းတႃဝၼ်း)ၼႆ။

ၼၢင်းသင်ၶၢၼ်တင်းၸဵတ်းယိင်း မီးၸိုဝ်ႈ မီးတၢင်းၵိၼ် မီးၶိူင်ႈမိုဝ်းလႄႈ သတ်း တဝႃႇဢၼ်ၶီႇ ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်၊ ၸိူင်ႉၼင်ႇ 1)ဝၼ်းဢႃတိၸ်ႉ ၸိုဝ်ႈၼၢင်း တုင်းသီ(Dungsi-devi) ပၵ်းမွၵ်ႇမၢၵ်ႇၵွင်ႉၵႅင်း (မွၵ်ႇမၢၵ်ႇၸင်ႈ)၊ ႁွႆႈတိုဝ်းသႅင်လႅင်(ပတ်ႉတမျႃး)၊ ၵိၼ်မၢၵ်ႇလိူဝ်ႇပဵၼ်ဢႃႁၢရ်၊ မိုဝ်းၶႂႃယိပ်းၵူင်းၸၵ်း၊ မိုဝ်းသၢႆႉယိပ်းႁွႆသင်၊ လႄႈဢဝ်ၼူၵ်ႉၶုတ်ႈ(ၵႃလူၼ်ႇ) ပဵၼ်သတ်းၶီႇ။ 2)ဝၼ်းၸၼ် ၸိုဝ်ႈၼၢင်းၵူဝ်း ရႃးၵ(Goraga-devi) ပၵ်းမွၵ်ႇပိပ်ႇ၊ ႁွႆႈတိုဝ်းသႅင်ၶႆႇ(သႅင်ၶႆႇမုၵ်ႉ)၊ ၵိၼ်ၼမ်ႉမၼ်းပဵၼ်ဢႃႁၢရ်၊ မိုဝ်းၶႂႃ ယိပ်းမိတ်ႈသွင်ၶူမ်း၊ မိုဝ်းသၢႆႉယိပ်းမႆႉတဝ်ႉ၊ ဢဝ်သိူဝ်ပဵၼ်သတ်းၶီႇ။ 3)ဝၼ်းဢင်းၵၢၼ်း ၸိုဝ်ႈၼၢင်းရႃး ၵသ်ႉသ(Rakasya-devi) ပၵ်းမွၵ်ႇမူဝ်၊ ႁွႆႈတိုဝ်းသႅင်မူဝ်းရႃး(ႁိၼ်လၢႆး)၊ ၵိၼ်ၼမ်ႉလိူတ်ႈပဵၼ်ဢႃႁၢရ်၊ မိုဝ်းၶႂႃယိပ်းႁွၵ်ႇသၢမ်ငႅမ်ႈ၊ မိုဝ်းသၢႆႉယိပ်းၵၢင်ႇၶႃသႅင်(ၵူင်ထၼူး)၊ ဢဝ်မူပဵၼ်သတ်းၶီႇ။ 4)ဝၼ်းပုတ်ႉ ၸိုဝ်ႈၼၢင်းမူၼ်းထႃး(Mantha-devi) ပၵ်းမွၵ်ႇၸၢမ်ၶၢဝ်၊ ႁွႆႈတိုဝ်းသႅင်ၽႆးထုၼ်း(သႅင်တႃမႅဝ်း)၊ ၵိၼ် ၼူမ်း၊ မၼ်းၼိူၺ်း(မၼ်းထူဝ်းပၢတ်ႈ) ပဵၼ်ဢႃႁၢရ်၊ မိုဝ်းၶႂႃယိပ်းလဵၵ်းပၢႆလႅမ်၊ မိုဝ်းသၢႆႉယိပ်းမႆႉတဝ်ႉ၊ ဢဝ်မႃႉလႃးပဵၼ်သတ်းၶီႇ။ 5)ဝၼ်းၽသ်း ၸိုဝ်ႈၼၢင်းၵိရိၼီး(Kirini-devi) ပၵ်းမွၵ်ႇမူၼ်းထႃး၊ ႁွႆႈ တိုဝ်းသႅင်ၶဵဝ်(marakot or jade)၊ ၵိၼ်ထူဝ်ႇလႄႈငႃးပဵၼ်ဢႃႁၢရ်၊ မိုဝ်းၶႂႃယိပ်းၶေႃငွင်း၊ မိုဝ်းသၢႆႉယိပ်း ၵွင်ႈ_ၵၢင်ႇ၊ ဢဝ်ၸၢင်ႉပဵၼ်သတ်းၶီႇ။ 6)ဝၼ်းသုၵ်း ၸိုဝ်ႈၼၢင်းၵိမိထႃး(kimitha-devi) ပၵ်းမွၵ်ႇၸူင်း ၵူၼ်းၼီး(မွၵ်ႇမူဝ်လႅင်)၊ ႁွႆႈတိုဝ်းသႅင်သီလိူင်(ပုသ်ႉသရႃၶမ်း)၊ ၵိၼ်ၼမ်ႉၵူၺ်ႈဝႃႉ(ၵူၺ်ႈရၶႅင်ႇ) ပဵၼ်ဢႃ ႁၢရ်၊ မိုဝ်းၶႂႃယိပ်းမိတ်ႈသွင်ၶူမ်း၊ မိုဝ်းသၢႆႉယိပ်းတိင်ႇ၊ ဢဝ်ၵႂၢႆးပဵၼ်သတ်းၶီႇ။ 7)ဝၼ်းသဝ် ၸိုဝ်ႈၼၢင်းမ ႁူဝ်ထရ(Mahodhara) ပၵ်းမွၵ်ႇသၢမ်ႁၢဝ်(မွၵ်ႇၽၵ်းတူပ်း)၊ ႁွႆႈတိုဝ်းသႅင်ၵမ်ႇ(သႅင်ၼီႇလႃႇ)၊ ၵိၼ်ၼိူဝ်ႉ တိုင်ၵႂၢင်ပဵၼ်ဢႃႁၢရ်၊ မိုဝ်းၶႂႃယိပ်းဝူင်းၸၵ်း(ၸၵ်ျႃႇ)၊ မိုဝ်းသၢႆႉယိပ်းႁွၵ်ႇသၢမ်ငႅမ်ႈ၊ ဢဝ်ၼူၵ်ႉယုင်းပဵၼ် သတ်းၶီႇၸိူင်ႉၼႆ။ (သင်ၶၢၼ်ပီ 2019 ၼႆႉ ၼႂ်းပိုၼ်းသင်ၶၢၼ်မိူင်းထႆး ၶိုၼ်ႈဝတ်ႉၼႂ်းဝၼ်းဢင်းၵၢၼ်းလႄႈ ၵူၼ်းၵိူတ်ႇဝၼ်းဢင်းၵၢၼ်းၵိၼ်တႃႇၵၼ်|(ၵိၼ်လဵင်ႉ လူႇတၢၼ်း လႄႈယွၼ်းၽွၼ်းတီႈၵူၼ်းထဝ်ႈၵူၼ်း ၵႄႇၼႂ်းဝၼ်းသင်ၶၢၼ်)၊ မၢင်ပီၼႆႉ မိူင်းၼိုင်ႈတင်းမိူင်းၼိုင်ႈ ဝၼ်းၶိုၼ်ႈဝတ်ႉဢမ်ႇမႅၼ်ႈဝၼ်းလဵဝ်ၵၼ်။ ၼၢင်းသင်ၶၢၼ်ပီၼႆႉ ၸိုဝ်ႈၼင်းၵၼ်းၺႃးတေးဝီး။  (ၸိုဝ်ႈၼၢင်းသင်ၶၢၼ်ၼႆႉ တီႈၼိုင်ႈတင်းတီႈၼိုင်ႈ ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ဝႆႉ။ တေလႆႈဝႃႈ ၵွပ်ႈၽိုၼ်လိၵ်ႈပိုၼ်းသင်ၶၢၼ်-သူင်ၵရၢၼ်း-သၢင်းၵျၢၼ်ႇ ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ် ၼႆၼၼ်ႉယူႇ။ ပေႃးဢဝ်ၸွမ်းလၵ်းၵၢၼ်ပႃႈၼိူဝ်ၼႆႉဝႃႈ- ဝၼ်းဢင်းၵၢၼ်း ၼၢင်းသင်ၶၢၼ်ထုၵ်ႇလီပဵၼ် ၼၢင်းရႃးၵသ်ႉသ ။

ယၢမ်းၶွပ်ႈၶွႆႈၼိုင်ႈပီ(တဵမ် 365 ဝၼ်း) ဢမ်ႇၼၼ် ယၢမ်းဢၼ်ၶၢႆႉပဵၼ်ႇပီၵဝ်ႇပီမႂ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢဝ်ၸွမ်းလီးလႃး(လွင်ႈၶီႇသတ်း)ၼၢင်းသင်ၶၢၼ်သေ မၵ်းမၼ်ႈၵၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ- ပေႃးပဵၼ်ပီဢၼ်ၼၢင်း သင်ၶၢၼ်ၸုၵ်းၼိူဝ်လင်သတ်းၶီႇမႃးၼႆႉ မၼ်းၼႄဝႃႈ ၶုၼ်သင်ၶၢၼ်(ၶုၼ်ဝၼ်း) ၶၢႆႉၶဝ်ႈႁႃရႃးသီမေးသႃ ၼႂ်းယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉထိုင်တဵင်ဝၼ်း ၼႂ်းဝၼ်းမႁႃသင်ၶၢၼ်။ ပေႃးၼၢင်းသင်ၶၢၼ်ၼင်ႈၼိူဝ်လင်သတ်းၶီႇ မႃးၼႆ ပဵၼ်ၼႂ်းယၢမ်းၵႄႈၵၢင်တဵင်ႈဝၼ်းထိုင်ႁူဝ်ၶမ်ႈ။ ပေႃးၼၢင်းသင်ၶၢၼ်ၼွၼ်းမိုၼ်းတႃ ၼိူဝ်လင် သတ်းၶီႇမႃး ပဵၼ်ယၢမ်းၵႄႈၵၢင်ႁူဝ်ၶမ်ႈထိုင်တဵင်ႈၶိုၼ်း။ ပေႃးသမ်ႉၼွၼ်းလပ်းတႃ ၼိူဝ်လင်သတ်းၶီႇ မႃး ပဵၼ်ယၢမ်းၵႄႈၵၢင်တဵင်ႈၶိုၼ်းထိုင်ႁူဝ်မိူင်းယုၵ်ႉၸိူင်ႉၼႆ။ ယင်းယုမ်ႇယမ်ၽွၼ်းလီ ၽွၼ်းၸႃႉၵၼ်ဝႃႈ ပေႃးပဵၼ်ပီဢၼ်ၼၢင်းသင်ၶၢၼ်ၸုၵ်းမႃး တေမီးလွင်ႈလိူတ်းမႆႈ၊ တၢင်းပဵၼ်တေၼမ်။ ပေႃးၼင်ႈမႃး ရေႃးၵႃႇတၢင်းပဵၼ်တေၼမ်၊ ၽေးၽႆးလိူင်ႇၼမ်။ ပေႃးၼွၼ်းမိုၼ်းတႃမႃး ၽူႈၵူၼ်းတေလႆႈယူႇယဵၼ် သိူဝ်းမူၼ်ႈ လႄႈပေႃးၼွၼ်းလပ်းတႃမႃး ၸဝ်ႈယႂ်ႇၶုၼ်လူင် တေၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမၢၵ်ႈမီးၼႆယဝ်ႉ။ ပီ 2019 ၼႆႉ ၶုၼ်သၢင်ၶၢၼ်ၼုင်ႈၶူဝ်းသီယႆးမူဝ်၊ တိုဝ်းမူၵ်ႇပေးၼေး(ပၢၼ်ၵုမ်း)သေ ၶီႇၼင်ႈၼိူဝ်လင်ၼၢၵ်ႈ(ၼၵႃး)၊ မိုဝ်းၶႂႃယိပ်းပိုၼ်ၵၢင်ႇ၊ မိုဝ်းသၢႆႉယိပ်းၽၢင်ႁႄႉ(တႃႇႁႄႉလၢၵ်ႈၼၢၵ်ႈ)၊ လုၵ်ႉၼႃႈတၢင်းၸဵင်ႇႁွင်ႇ ဝၼ်းဢွၵ်ႇ လွင်ႈၵႂႃႇတၢင်းပွတ်းတူၵ်း။ လူင်းဝၼ်းတီႈ 14 လိူၼ်မၢသ်ႉၶျ် ၊ ဝၼ်းၼဝ်း(ဝၼ်းၶုၼ်ဝၼ်း ၶဝ်ႈႁႃတီႈယူႇမႂ်ႇ) 1 ဝၼ်း ပဵၼ်ဝၼ်းတီႈ 15 ။ ပီၼႆႉၶိုၼ်းဝတ်ႉ_ၶိုၼ်ႈၸွင်းပဵၼ်ဝၼ်းတီႈ 16 (ၶိုၼ်ႈ ဝတ်ႉပီၵဝ်ႇပဵၼ်ဝၼ်းတီႈ 12 မၢသ်ႉၶျ်ၼႆႉ) ၊ ဝၼ်းတီႈ 17 ပဵၼ်ဝၼ်းပီမႂ်ႇ 1 ဝၼ်း |မႅၼ်ႈလိူၼ်ႁႃႈ ထႆး တႆး_လိူၼ်ႁူၵ်းၶိုၼ် လိုဝ်ႉ_လိူၼ် ၸဵတ်းယူၼ်း- မႂ်ႇ 13 ၶမ်ႈ၊ မဵင်းဝၼ်းပုတ်ႉ(ၼၢမ်းၸၢင်ႉ) ၊ တႆးဝၼ်း ၵၢပ်ႇသၼ်(ဝၼ်းလိင်း)  ၶဝ်ႈၼႂ်းပီ ပုတ်ႉထသႃသၼႃး 2563 ၊ (ပီပုတ်ထသႃသၼႃးၶၢႆႉပဵၼ်ႇမိူဝ်ႈဝၼ်း လိူၼ်ႁူၵ်းလွင်ႈ 1 ၶမ်ႈၵူႈပီၼႆ- ဢႃးၸၢၼ်ပရသိူတ်ႇၼ-ၼၵွၼ်း၊ ၸဝ်ႈပိုၼ်းၸၢဝ်းထႆး)။ ပီၸုလ်း လသၶၢၸ်ႇ 1381 ၼႆႉ ပဵၼ်ပီဢွၼ်ႇ(ပီဢမ်ႇမီးလိူၼ်သွၼ်ႉ-ဝႃႇဢမ်ႇထၢပ်ႈ)။

သင်ၶၢၼ် သူင်ၶၢၼ် သူင်ၵရၢၼ်း လႄႈသၢင်းၵျၢၼ်ႇ ပဵၼ်ၵႂၢမ်းၶေႃႈလဵဝ်ၵၼ် မႃးတီႈၵႂၢမ်း သၼ်သၵရိတ်ႈ သင်ၵရၢၼ်းတ(ပႃလိပဵၼ်-သင်ၵၼ်တ)။ ပွင်ႇဝႃႈ လႅၵ်ႈလၢႆႈၶၢႆႉပဵၼ်ႇ။ ဝၼ်းသင်ၶၢၼ် ၸွမ်းၾိင်ႈမၼ်းမီး 3 ဝၼ်း၊ ဝၼ်းမႁႃသင်ၶၢၼ်(ဝၼ်းဢၼ်ၶုၼ်သင်ၶၢၼ်ၶဝ်ႈႁႃရႃးသီမေးသႃ) ၵမ်ႈ ၼမ်ပဵၼ်မႅၼ်ႈၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 13 လိူၼ်ဢေႈပရိူဝ်ႈ(မၢင်ပီမႅၼ်ႈၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 14 ၵေႃႈမီး၊ ၼႂ်းပီ 2019 ၼႆႉမႅၼ်ႈၼ်ဝၼ်းတီႈ 14 ယူႇ)၊ ဝၼ်းၼဝ်း (ဝၼ်းၶုၼ်သင်ၶၢၼ်ယူႇပဵၼ်တီႈပဵၼ်တၢင်းၼႂ်းရႃးသီမေးသႃ၊ မႅၼ်ႈဝၼ်တီႈ 15_16 ၊ ပီ 2019 ၼႆႉမႅၼ်ႈၼ်ဝၼ်းတီႈ 15 ၊ မၢင်ပီဝၼ်းၼဝ်း-ဝၼ်းၼဝ မီး 2 ဝၼ်း)၊ လႄႈဝၼ်းၽယႃးဝၼ်းမႃး ဢမ်ႇၼၼ် ဝၼ်းသင်ၶၢၼ်ၶိုၼ်ႈမႅၼ်ႈဝၼ်းတီႈ 16 ပီၼႆႉ ၊ (မၢင်ပီပဵၼ်ဝၼ်း တီႈ 17)။ ဝၼ်းၶိုၼ်ႈပီမႂ်ႇ_ဝၼ်းပဵၼ်ႇသၵ်ႉၵရၢၸ်ႈမႂ်ႇ၊ ပီၼႆႉမႅၼ်ႈဝၼ်းတီႈ 17 ၊ မၢင်ပီပဵၼ် 18 ၵေႃႈမီး)။ ၼႂ်းၽွင်းဝၼ်းသၢင်ၶၢၼ် 3 ဝၼ်း(မၢင်ပီ 4 ဝၼ်း)ၼႆႉ ဢဝ်ၸွမ်းၾိင်ႈဢၼ်ၽၢမ်းၶဝ်တင်ႈဝႆႉ(မၵ်းမၼ်ႈ ဝႆႉ)ၼၼ်ႉသေ ဢမ်ႇႁဵတ်းႁႃၵၢၼ်လဵင်ႉတွင်ႉၵၼ်လႄႈႁွင်ႉဝႃႈဝၼ်းၵမ်၊ ဢမ်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈလိူတ်ႈ တူၵ်းယၢင် ဢွၵ်ႇၵၼ်။ ၵွပ်ႈပဵၼ်ၽွင်းဢၼ်ၼၢင်းသင်ၶၢၼ်ၶဝ် ဢၢပ်ႇၼမ်ႉသုၵ်ႈၵွၵ်းႁူဝ်ၶုၼ်သၢင်ၵပိလလႄႈ ၸိူဝ်း ၼပ်ႉယမ်သႃသၼႃးၽၢမ်း(ႁိၼ်ႈတူႈ)ၶဝ် သွၼ်းၼမ်ႉၵၼ်တၢင်ဢၢပ်ႇၼမ်ႉပၼ်ၵွၵ်းႁူဝ်ၶုၼ်သၢင် ႁႂ်ႈပႃး တူဝ်ၵဝ်ႇၸုမ်ႈၸိုၼ်ႈၵတ်းယဵၼ်ၸွမ်းၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵွႆးၵႃႈ ၾိင်ႈသွၼ်းၼမ်ႉၼႆႉ ၼႂ်းမိူင်းၵလႃးဢိၼ်းတိ ယိူဝ်း(မိူင်းၸမ်းပူးမိူဝ်ႈၼၼ်ႉ)ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းႁူႉၸၵ်းမၼ်းဢမ်ႇၶႂ်ႈမီးယဝ်ႉ။ ၽူႈႁူႉၵမ်ႈၽွင်ႈဝႃႈ ပဵၼ် ၾိင်ႈထုင်းၶုၼ်ၵလႃးလမ် ၶိူဝ်းႁိူၼ်းပလ်လဝ တၢင်းမိူင်းဢိၼ်ႊတိယိူဝ်ႊပွတ်းၸၢၼ်းၶဝ်ၵွႆး၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ၾိင်ႈထုင်းမိူင်းဢိၼ်ႊတိယိူဝ်ႊတင်းပတ်းပိုၼ်ႉၼႆၵေႃႈမီး။

ၸိူဝ်းပဵၼ်မိူင်းၸၢဝ်းပုတ်ႉထၵေႃႈ ၵွပ်ႈတိုဝ်းဢဝ်ၾိင်ႈၽၢမ်းမႃးပဵၼ်ၾိင်းပုတ်ႉထယဝ်ႉလႄႈ ၼႂ်း ၽွင်းဝၼ်းသင်ၶၢၼ် 3-4 ဝၼ်းၼၼ်ႉ ဢဝ်ၼမ်ႉၵတ်းၼမ်ႉယဵၼ်ႁူတ်းသွၼ်းပၼ်ၽွၼ်းလီပီမႂ်ႇသင်ၶၢၼ် ၵၼ်။ ဝဵၼ်ႉဝႄႈၵၢၼ်ဢၵုသုလ်သေ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၵုသုလ်ၵၼ်။ ၶဝ်ႈဝတ်ႉလူႇၵွင်သၢႆး(ၵွင်းမူးသၢႆး)၊ ႁဵတ်းၶဝ်ႈၽၵ်းတၢင်းၵိၼ်လူႇတၢၼ်း(လူႇၶဝ်ႈယၢတ်ႇၼမ်ႉ) တီႈသင်ၶၸဝ်ႈသေ ၽႄႇၽွၼ်းပၢင်ႈၵုသုလ် ပၼ်ပေႃႈမႄႈပီႈၼွင်ႉလႄႈသတ်းတဝႃႇတင်းလၢႆ ၸိူဝ်းလႆႈသဵင်ႈၵမ်ၵႂႃႇယဝ်ႉၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈပဵၼ်ပၸ်ႉၸႆလွင်ႈၶုၵ်း ၸႂ်လႆႈမုၼ်ၵုၼ်းၶဝ်ၸဝ်ႈလႄႈ မီးၸႂ်ၸုမ်ႈၸိုၼ်ႈသိူဝ်းမူၼ်ႈဢဝ်ပဵၼ်ၵၢၼ်ပၼ်ႁႅင်းၸႂ်တူဝ်ၵဝ်ႇၸိူင်ႉၼႆ။

ပီမိူင်းၵေႃးၸႃႇ(ၸူးလသၵ်ႉၵရႃးၸႃး)ၵေႃႈ ၶၢႆႉပဵၼ်ႇၼႂ်းလိူၼ် 5_6 ၼႆႉ၊ ၸင်ႇ ဝႃႈပီႈ(2019)ၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈပီ 1380 (ပီၵတ်းမဵတ်ႈ-ပီမႃ)သေ ၶၢႆႉပဵၼ်မႃးပီ 1381 (ပီၵတ်းၵႆႈ-ပီမူ) ၼႆမႃးၵၼ်။ ၸိုဝ်ႈ ပီမိူင်းသၵ်ႉၵရႃးၸႃး (သၵ်ႉၵရၢၸ်ႈ၊ သၵ်းၶၢၸ်ႇ) ၼႆၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁွင်ႉၸွမ်းၸိုဝ်ႈၶုၼ်သၵ်ႉၵ ၶိူဝ်းႁိူၼ်း သရိဝႃးႁၼ မိူင်းၸမ်းပူး (India) ၽူႈဢၼ်ယႃႉပႅတ်ႈပီၵလိယုၵ်ႈ 3179 ၼီႈသေ တင်ႈပီမိူင်း မႃးမႂ်ႇလႄႈ တႄႇၼပ်ႉ 1 မႃးၼၼ်ႉၼႆယဝ်ႉ (ၽူႈႁူႉၵမ်ႈၽွင်ႈဝႃႈ ၶိူဝ်းႁိူၼ်း သရိ ဝႃးႁၼ ပဵၼ်ၶိူဝ်းၶုၼ် ဢူဝ်းၵႃၵ မိူင်းဢယူဝ်းထယႃး ဢၼ်ပဵၼ်ၵဝ်ႉငဝ်ႈၶိူဝ်းသၵ်ႉၵ မိူင်းၵပိလဝတ်ႉထုၼၼ်ႉၼႆ)။ တင်ႈဢဝ် ပီၼၼ်ႉမႃးႁွင်ႉပီမိူင်းဝႃႈ သၵ်ႉၵရႃးၸႃး ၼႆမႃး။ မိူဝ်ႈသၵ်ႉၵရႃးၸႃးလႆႈမႃး 6847 ၼီႈၼၼ်ႉ ၶုၼ်ဢၺ်းၸၼ ၶိူဝ်းႁိူၼ်းသၵ်ႉၵ (မိူင်းၵူဝ်းလိယ-ၽူႈပဵၼ်တႃမွၼ်ႇ ၸဝ်ႈၸၢႆးသိတ်ႉတတ်ႉထ) လႆႈယႃႉ ပႅတ်ႈသၵ်ႉၵရႃးၸႃး 6845 ယဝ်ႉဝႆႉ 2 သေတင်ႈ ၼပ်ႉပဵၼ်မႁႃသၵ်ႉၵရႃး ၸႃးမႃး။ မိူဝ်ႈမႁႃသၵ်ႉၵရႃးၸႃး ႁွတ်ႈထိုင် 149 ၼီႈၼၼ်ႉ ၶုၼ်ဢၸႃးတသတ်းထု ၸိုင်ႈမိူင်းမၵထလႆႈယႃႉပႅတ်ႈသေ တင်ႈပဵၼ်ပီသ ၶၢၸ်ႇပုတ်ႉထသႃသၼႃး ယဝ်ႉယိပ်းတိုဝ်းမႃး။ ထိုင်မႃးပုတ်ႉထသႃသၼႃးသၶၢၸ်ႇလႆႈ 642 ၼီႈၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈသုမုၼ်းတရီး ၶုၼ်သိုပ်ႇၶိူဝ်းပိဝ် ၸိုင်ႈမိူင်းသီရိၶဵတ်ႉ(မီးၼႂ်းၸႄႈမိူင်းမွၼ်းယၢမ်းလဵဝ်) လႆႈယႃႉ ပႅတ်ႈ 640 သေ ဝႆႉလိူဝ် 2 ယဝ်ႉတင်ႈပဵၼ်မႃးၵေႃးၸႃႇသၵ်ႉၶၢၸ်ႇၼႆ။ တင်ႈၼၼ်ႈမႃး ၸႂ်ႉတင်းပီၵေႃး ၸႃႇလႄႈပီသႃသၼႃးႁူမ်ႈၵၼ်မႃးဝႃႈၼႆ။

မိူဝ်ႈပီၵေႃးၸႃႇႁွတ်ႈမႃး 652 ၼီႈၼၼ်ႉ ၶုၼ်ၶိူဝ်းပိဝ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ် ၶုၼ် ၸိုင်ႈမိူင်းၼွင် ၵၢဝ်လူင် (ပူးၵၢမ်ႇ၊ ပုၵၢၼ်ႇ မီးၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈပွတ်းၼိူဝ်ယၢမ်းလဵဝ်) တူၼ်ထူၼ်ႈ 28၊ ၸဝ်ႈပုပ်ႉပႃးၸေႃးရႁၼ် (ႁွင်ႉၸွမ်းၸိုဝ်ႈမိူဝ်ႈပဵၼ်မုၼ်ၸဝ်ႈ တိုဝ်းၵမ်ထမ်းယူႇတီႈလွႆပုပ်ႉပႃး၊ ၸိုဝ်ႈတႄႉဢၼ်ပေႃႈမႄႈတၢင်ႇပၼ် ဝႃႈႁိုဝ်ဢမ်ႇႁၼ်တႅမ်ႈဝႆႉ) ယႃႉပႅတ်ႈ 560 သေဝႆႉ 2 ယဝ်ႉၼပ်ႉဢၢၼ်ႇပဵၼ် ပီၸူးလသၶၢၸ်ႇမႃးလႄႈၸႂ်ႉ မႃးတေႃႇပၢၼ်မိူဝ်ႈလဵဝ်(2019)ၼႆႉယဝ်ႉ။ (ၼႂ်းပိုၼ်း ထႆး မၢင်ၽိုၼ်တႄႉဝႃႈ ၸူးလသၶၢၸ်ႇၼႆႉ ၽျႃးသၵ်း လမ် ၸဝ်ႈမိူင်းတၢၵ်ႇ (ၸေႈတွၼ်ႈတၢၵ်ႇ ဢၼ်မီးၼႂ်းမိူင်းထႆးပွတ်းၼိူဝ်ယၢမ်းလဵဝ်) ၶုၼ်ၶိူဝ်းၶွမ်ပဵၼ် ၵေႃႉတင်ႈမႃးမွၵ်ႈမိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းပီၶရိသ်ႉတ် 638 ပီၼၼ်ႉၼႆယူႇ)။ ၸူးလသၶၢၸ်ႇ(ၸုလသၵ်ႉၵရႃး ၸႃး)ၼႆႉ ပဵၼ်ပီမိူင်းဢၼ်ၽႄႈလၢမ်းမႃး ၸွမ်းပုတ်ႉထသႃသၼႃးၼိၵၢႆႁိၼယၢၼ်း(ထေရဝႃးတ)ၵွႆးလႄႈ မီးမိူင်းၸိူဝ်းၼပ်ႉယမ်ပုတ်ႉထသႃသၼႃးၼိၵၢႆထေရဝႃးတ ၸိူင်ႉၼင်ႇမိူင်းထႆး လၢဝ်း ၶမဵၼ် မၢၼ်ႈလႄႈ ၵူၼ်းတႆးၸၢဝ်းပုတ်ႉထၶဝ်ၵွႆး ဢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းၵၼ်။ ၼႂ်းမိူင်းၵလႃးၸမ်ႇပူႇတီႇပႃႇ လႄႈတၢင်ႇတီႈတၢင်ႇ လႅၼ် ႁူမ်ႈတင်းၸၢဝ်း ပုတ်ႉထၼိၵၢႆမႁႃယၢၼ်း(ဢႃၸရိယဝႃးတ)ယဝ်ႉ ၵွပ်ႈၶဝ်မီးသၶၢၸ်ႇ_ပီမိူင်းႁင်း ၶဝ်ၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉလႄႈ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းၸူးလသၶၢၸ်ႇၸိူင်ႉဝႃႈၼႆႉ။

ပီမႂ်ႇသွၼ်းၼမ်ႉၼႆႉ ၽူႈတႅမ်ႈၶႂ်ႈလၢတ်ႈၼႄဝႃႈ ႁႂ်ႈဢဝ်ပဵၼ်ၾိင်ႈထုင်းၵွႆးသေ ပိူင်လူင်မၼ်းႁႂ်ႈ မေႃဢဝ်ပဵၼ်မရၼဢၼုသတိထမ်း ဢၼ်ဝႃႈၽဝပၢၼ် ၵူၼ်းႁဝ်း ၼမ်မႃး တူဝ်းမႃးထႅင်ႈၼိုင်ႈပီယဝ်ႉ(ၸိူင်ႉ ၼင်ႇၵႂၢမ်းသွၼ်ပုတ်ႉထမီးဝႃႈ- ၵႃလူဝ်း ၶႃးတတိ ၽူးတႃႁိ- ယၢမ်းဝေးလႃး ဢိုၼ်ၵိၼ်ဢႃယုသတ်း တဝႃႇတင်းလၢႆယူႇ ၵူႈဝိၼႃးထီး)ၼႆၼၼ်ႉသေ လူဝ်ႇၸႂ်ႉတိုဝ်းသတိထမ်းၵူႈၵၼ်တင်းမဵတ်ႉတႃထမ်းသေ ႁႃဢူဝ်းၵၢသ်ႇ(တိုဝ်ႉတၢင်း)ႁဵတ်းၵၢၼ်ၸွႆႈထႅမ်ၽူႈဢိုၼ်ႇ၊ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၽူႈၵူၼ်းၼႂ်း ၾိင်ႈၵူၼ်း မီးမဵတ်ႉတႃ ထမ်း မီးလွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းယုတ်ႉတိထမ်းယဝ်ႉ ႁူႉပွင်ႇလွင်ႈၵၼ်လႄႈမေႃႁၵ်ႉမေႃၸွႆႈၵၼ်ၸွမ်းလၵ်းပိူင်ပူၸ်ႉၸင်ၵ(ထမ်းပၸ်ႉၸႆတႃႇႁူႉပွင်ႇလွၵ်းလၢႆး ဢၼ်မွတ်ႇပႅတ်ႈလႆႈတၢင်းတုၵ်ႇၶ) 7 ယၢင်ႇဢၼ်မီးဝႃႈ-  ယူႇဢမ်ႇလိုမ်းႁၢင်ႈလိုမ်းတူဝ်(သတိ)၊ ႁဵတ်းသင်ၵေႃႈဝူၼ်ႉႁႂ်ႈေၸးၸွတ်ႇၵူႈၾၢႆႇၾၢႆႇ ယဝ်ႉၸင်ႇႁဵတ်း (ထမ်းမဝိၸယ)၊ မိူဝ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်သင်ၵေႃႈ ဢဝ်ၸႂ်သႂ်ႇတႄႉတႄႉသေႁဵတ်း(ဝီးရိယ)၊ လီၸႂ်ထူမ်ၸႂ် ၼိူဝ်ၵၢၼ်ႁဵတ်းတူဝ်ၵဝ်ႇယူႇသေႇသေႇ(ပီတိ)၊ ၾိုၵ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈတူဝ်ယူႇငၢႆႈသဝ်းလူမ် လႄႈမီးၸႂ်ၵတ်းၸႂ် ယဵၼ် ဢမ်ႇဝႃႈယူႇၼႂ်းသထႃၼဢၼ်လႂ်(ပသ်ႉသတ်ႉထိ)၊ တင်ႈၸႂ်ႁႂ်ႈမၼ်ႈ၊ ဝႆႉၸႂ်ႁႂ်ႈၼိမ်လူၺ်ႈလွၵ်းလၢႆး ၽႃးဝၼႃး(သမႃးထိ)၊ လႄႈပွႆႇဝၢင်းလွင်ႈတိတ်းႁွႆႈၸပ်းပႅၼ်းသေ ႁႃဢူဝ်းၵၢသ်ႇၸွႆႈထႅမ်ပိူၼ်ႈ၊ ႁဵတ်း ႁႂ်ႈပိူၼ်ႈပူၼ်ႇလွတ်ႈလႆႈတၢင်းတုၵ်ႉၶ လူၺ်ႈဢမ်ႇလိူၵ်ႈဝႃႈပဵၼ်ၽႂ်ၽူႈလႂ်(ဢုပဵၵ်ႉၶႃ)-ၸိူင်ႉၼႆ။

လိုၼ်းသုတ်းယွၼ်းဢဝ်ၵႂၢမ်းသွၼ်ၽတွၵ်ႉတိူဝ်ႉၶမ်းမၢႆ  ၸဝ်ႈၶူးထမ်းမသႃမိ ဝတ်ႉဢွၵ်ႉသ်ၾိူတ်ႉ မိူင်းဢင်းၵိသျ်ႉသေ ၾၢၵ်ႇတွၼ်ႈတႃႇပဵၼ်ၶွင်ၶႂၼ်ပီမႂ်ႇသွၼ်းၼမ်ႉပီ 2019 ၼႆႉယဝ်ႉ ၶွတ်ႇယွတ်ႈပွင်ႈၵႂၢမ်း ၼင်ႇပႃႈတႂ်ႈၼႆႉ။

ပေႃးၶႂ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းလီ ၶႂ်ႈၵျႃႉမိူင်းၽီ ၶႂ်ႈလီမိူင်းၵူၼ်းၼႆႉ လူဝ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈ(ႁႂ်ႈပဵၼ် pro-active)။ သမ်ႉလူဝ်ႇၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ၽႃးဝၼႃး မိူၼ်ၼင်ႇသိၼ်ထမ်းၸဝ်ႈ ၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉ (မိူင်းၽူင်း)။ မၼ်းၸဝ်ႈၼႆႉ မေႃထွမ်ႇမေႃၾင်းမေႃထၢမ်၊ မေႃႁဵၼ်းႁူႉ(မီးသုတမယ)၊ မေႃဝူၼ်ႉမေႃၶိတ်ႉ၊ ၶဝ်ႈၸႂ်ၼႃႈၵၢၼ်လႄႈႁူႉပွင်ႇလွၵ်းလၢႆး ႁဵတ်းသၢင်ႈ(မီးၸိၼ်တႃမယ)၊ ယူႇႁင်းၵွႆးလႆႈ၊ ယူႇတီႈလႂ်လႆႈ၊ ဢမ်ႇမီးၶူဝ်းၶွင်သုၼ်ႇတူဝ်၊ ဢမ်ႇတိတ်းႁွႆႈၸပ်း ပႅၼ်းသင်၊ ၼွၼ်းဢေႇတိုၼ်ႇၼမ်၊ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၼမ်သေ ယူႇလၢႆဢေႇ၊ တင်းယင်းၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃလႆႈႁၢင်းၵွႆး (ၼႆႉပဵၼ်ၽႃးဝၼႃးမယ)ယဝ်ႉ။ ႁဝ်းၸိူဝ်းၼႆႉ တေႃႉတႄႉႁဵတ်းလႆႈသုတမယ တင်းၸိၼ်တႃမယၵွႆး၊ လႆႈၵေႃႈယင်းပႆႇ လႆႈသဵင်ႈ။ ၸဝ်ႈၶူးဝႃးၼႆႉ မၼ်းၸဝ်ႈႁဵတ်းလႆႈတင်းသၢမ်ယိူင်ႈယဝ်ႉ။ လီယုၵ်ႉယေႃးလီၼပ်ႉထိုဝ်တႄႉတႄႉ။ ပဵၼ်ၵုၼ်းမုၼ် ပဵၼ်သရေႇၼႃႈတႃ ပုၼ်ႈတႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆးႁဝ်းတႄႉတႄႉၼႆၼၼ်ႉ ယႃႇပေလိုမ်းၵၼ်သေၵမ်း၊ ၶတ်းၸႂ်ၸွႆႈတၢၼ်ႈၸဝ်ႈ ၵေႃႇသၢင်ႈပႃရမီးထမ်းတႄႉတႄႉၵၼ်သေၵမ်း။ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈ(ပဵၼ် pro-active) ၸင်ႇပဵၼ်ၽူႈဢွၼ် ႁူဝ်ပိူၼ်ႈလႆႈ- ၼႆ။

(ပူင်မိူဝ်ႈဝၼ်း 28_03_2007- ၼိူဝ်သႃလႃးသွင်ၸၼ်ႉၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉ၊ ဝတ်ႉၽႃတႅၵ်ႇ၊ ၸေႈဝဵင်းမႄႈသၢႆၸေႈတွၼ်ႈ ၵဵင်းႁၢႆး၊ မိူင်းထႆး၊ မိူင်းထႆးပွတ်းႁွင်ႇ။)

မႁႃမုင်ႉ (မိူင်းၸေႊ)