ပိုၼ်ႉငဝ်ႈ ၼမ်ႉၶူင်း တင်းၾၢႆၾႆးၾႃႉ

ၼမ်ႉၶူင်းတႄႇလႆလူင်းမႃးတီႈလွႆၼမ်ႉၶႅင် ႁိမႃႉလေႊယိူဝ်ႊ (လွႆႁိမဝုၼ်တႃႇ) တီႈမိူင်းတိပႅတ်ႉ လတ်းမိူင်းၶႄႇ ၸႄႈ တွၼ်ႈယုၼ်ၼၢၼ် လႆၶဝ်ႈမိူင်းတႆး မိူင်းယၢင်းလႅင်မိူင်းထႆး မိူင်းယၢင်းၽိူၵ်ႇသေ ၶဝ်ႈပၢင်လၢႆႇ တီႈၵူတ်ႉၼမ်ႉမူၵ်ႉတမ။

တၢင်းယၢဝ်းၼမ်ႉၶူင်းမီး 2,815 ၵီႊလူဝ်ႊမီႊတိူဝ်ႊ ၊ ပဵၼ်မႄႈၼမ်ႉဢၼ်ယၢဝ်းထူၼ်ႈထီႉ 26 ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ၊ ယၢဝ်းတီႈ သွင် ၼႂ်းၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇဢေးသျိူဝ်ႊ၊ ၵူၼ်းယူႇႁိမ်းၾင်ႇၼမ်ႉၶူင်း တင်ႈတႄႇႁူဝ်တေႃႇႁၢင် ၸႂ်ယႂ်ႇႁဵတ်း ၵၢၼ် ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉမီး 10 လၢၼ်ႉပၢႆ။ ၼႂ်းမိူင်းၶႄႇမီး ႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 53% ၊ ၼႂ်းမိူင်းတႆး၊ ယၢင်းလႅင်၊ ယၢင်းၽိူၵ်ႇ တင်းမွၼ်း 42% ၊ မိူင်းထႆး 5% ။

မႄႈၼမ်ႉၶူင်းၼႆႉ သုင်လိူဝ်ၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇ 4 ,000 မီႊတိူဝ်ႊ။ ပဵၼ်မႄႈၼမ်ႉဢၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ ႁၢင်ႈလီ ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ။ မီး သတ်းၼႂ်းၼမ်ႉ ၼိူဝ်ၵုင်းတူဝ်မီးၸႂ်ပႅၵ်ႇလၢၵ်ႇ ပိုင်ႈဢိင်ယူႇသဝ်း 140 သႅၼ်း ပၢႆ။ မိူဝ်ႈလဵဝ် ၸိူဝ်ႉၽၼ်းပႃ ဢၼ်ယူႇ သဝ်းၼႂ်းၼမ်ႉၶူင်းမီး 140 သႅၼ်း။

မႄႈၼမ်ႉဢွၼ်ႇဢၼ်လႆၶဝ်ႈၼႂ်းမႄႈၼမ်ႉၶူင်းၼႆႉ ပဵၼ်ၼမ်ႉတဵင်း၊ ၼမ်ႉပွၼ်၊ ၼမ်ႉသိမ်၊ ၼမ်ႉၶႃ၊ ၼမ်ႉမႃႉ၊ ၼမ်ႉ ပၢင်။ မႄႈၼမ်ႉတင်းမူတ်းပဵၼ်မႄႈၼမ်ႉဢၼ်မီးၵႃႈၶၼ်လၢႆလၢႆ။ ၵူၼ်းလႄႈတူဝ်မီးၸႂ်လၢၵ်ႇလၢႆ ပိုင်ႈဢိင်ယူႇသဝ်း ဢၢၼ်ႇႁူဝ်လၢၼ်ႉ။

ၵွပ်ႈၼၼ်ၼမ်ႉၶူင်းၼႆႉ ပဵၼ်ၾိင်ႈတိုၼ်းတႃႇမိူင်းႁဝ်းမဝ်ႇၵႃး ပဵၼ်ပႃးၶူဝ်းၶွင်ၾိင်ႈတိုၼ်း လုၵ်ႈၼင်လိၼ်မိူင်းပႃး ထႅင်ႈ။ ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈၸွမ်းၾင်ႇၼမ်ႉၶူင်း ၼႂ်းမိူင်းတႆးမီးမွၵ်ႈ 45,000 ႁႅၵ်ႊတိူဝ်ႊပၢႆ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်းတႆး ဢၼ်ယူႇၸွမ်းႁိမ်းၾင်ႇၼမ်ႉ ပိုင်ႈဢိင်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈၵိၼ်ဢၢၼ်ႇႁူဝ်ႁဵင်လႄႈ ပိုင်ႈဢိင်တူဝ်သတ်းၼမ်ႉ ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉ တွင်ႉလႄႈ ပဵၼ်ငိုၼ်းၶဝ်ႈပႃး။

ၼမ်ႉၶူင်းၼႆႉ ၶႄႇႁွင်ႉၼူႉၵျၢင်း၊ မၢၼ်ႈႁွင်ႉ တၢၼ်ႇလုၼ်ႇ၊ လုမ်ႈၾႃႉႁွင်ႉ သႃလဝိၼ်း၊ ထႆးၵေႃႈႁွင်ႉၸွမ်းလုမ်ႈၾႃႉ။ ၸိူဝ်ႈၽၼ်းတူၼ်ႈမႆႉ မီး 6,000 ၸိူဝ်ႉၽၼ်းပၢႆ။ ပဵၼ်ႁိုဝ်သေတႃႉ မိူဝ်ႈပီ 2004 ၽွင်းလူင်မိူင်းၶႄႇ ဝိူၼ်ၵျိၼ်းပၢဝ်ႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတႃႇတေ သၢင်ႈၾၢႆၼိူဝ်ၼမ်ႉၶူင်း ၼႂ်းမိူင်းၶႄႇ 12 ၾၢႆလႄႈမိူင်းမၢၼ်ႈ 7 ၾၢႆ။
ၵူၺ်းၵႃႈ ၼႂ်းမိူင်းၶႄႇတႄႉတေႃႈလဵဝ် ဢမ်ႇပဵၼ်သၢင်ႈသေၾၢႆလႄႈ ၶိုၼ်းပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တေဢမ်ႇလႆႈသၢင်ႈသေၾၢႆ၊ ၵွပ်ႈဝႃႈၾၢႆၸိူဝ်းၼႆႉ မီးၼိူဝ်သဵၼ်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ်ဝႆ (ဢိင်ႇသၼ်ႇ)။ ၵူၺ်းၵႃႈ တေမႃးသၢင်ႈၾၢႆၼိူဝ်မႄႈၼမ်ႉၶူင်း ၼႂ်းမိူင်း တႆး မိူင်းယၢင်းလႅင် ယၢင်းၽိူၵ်ႇ။

ၾၢႆၼႂ်းမိူင်းတႆး တေသၢင်ႈၾၢႆၵုၼ်လူင်၊ ၾၢႆၼွင်ၽႃႉ၊ ၾၢႆမိူင်းတူၼ် 2 ၾၢႆ။ တင်းသဵင်ႈတေသၢင်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆး 4 ၾၢႆ၊ ၼိူဝ်ၼမ်ႉၶူင်း ၾၢႆယႂႃႇတိတ်ႉ ၼႂ်းမိူင်းယၢင်းလႅင်လႄႈ ၾၢႆႁတ်ႉၵျီး ၼႂ်းမိူင်းယၢင်းၽိူၵ်ႇ။

ၵွပ်ႈတေတုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းဢၢၼ်ႇႁူဝ်လၢၼ်ႉ ဢိၵ်ႇပႃးၶူဝ်းၶွင်ၾိင်ႈတိုၼ်း ၸၼ်ႉလုမ်ႈၾႃႉလႄႈ တူဝ်မီးၸႂ်လၢၵ်ႇလၢႆ ဢၼ်ႁူဝ်မိုၼ်ႇလၢၼ်ႉလႄႈ ၵူၼ်းၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉဢွၼ်ၵၼ်ႁႄႉႁၢမ်ႈသၢၼ်ၶတ်းယူႇ။ ၵူၼ်းၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ဢၼ်မီးတူဝ် ထူပ်းၽေး ၵွပ်ႈၾၢႆလႄႈၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇလွင်ႈၾၢႆၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉၵေႃႈ ၾၢင်ႉဝႃႈဢမ်ႇထုၵ်ႇလီႁဵတ်း။ တီႈလမ်ႇလွင်ႈ သုတ်းတႄႉ ၼမ်ႉၶူင်းၼႂ်းမိူင်းတႆး တေထူမ်ႈတႆး၊ ပေႃးတႆးဢမ်ႇႁႄႉၵင်ႈၽႂ်တေႁႄႉၵင်ႈ။

ၶိူဝ်းသႅင်

ၶေႃႈမုလ်း – ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ 004 May 2018