ယၢမ်းလဵဝ် ထၢၼ်ႇႁိၼ် တီႈဝဵင်းၵေးသီးၼႆႉ တေႃႉဢွၵ်ႇၸူး တၢင်းဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ၼိုင်ႈဝၼ်းလႂ် ၵႃးလူင် 22 လေႃႉ ဢမ်ႇယွမ်း 20 လမ်း ဝႃႈၼႆ။
တႄႇဢဝ် လိူၼ်မၢတ်ႊၶျ် 2024 ယၢမ်းၵၢင်ႁူဝ်ၶမ်ႈ 5 မူင်း ထၢၼ်ႇႁိၼ် တီႈဢိူင်ႇမိူင်းၵၢဝ် ၸႄႈဝဵင်းၵေးသီး ၸႄႈတွၼ်ႈလွႆလႅမ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၼႆႉ လႆႈတေႃႉဢွၵ်ႇၵႂႃႇတၢင်း သီႇပေႃႉ – ၵျွၵ်ႉမႄး – ၼွင်ၶဵဝ် ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆး ပၢင်တိုၵ်း တၢင်းႁူဝ်ပူင်း – မိူင်းပွၼ် ပႆႇၼိမ်ယဵၼ်လႄႈ လႆႈပဵၼ်ႇသဵၼ်ႈတၢင်း ၵႂႃႇတၢင်းၼွင်ၶဵဝ် ဝႃႈၼႆ။
ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၵေးသီး လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ယၢမ်းလဵဝ် ထၢၼ်ႇႁိၼ် တီႈမိူင်းၵၢဝ်ၼႆႉ ပေႃးယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်းၼႆ ၶဝ်ၶုတ်းတၢင်ႇၵႃးလူင် 22 လေႃႉဝႆႉ။ ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ 5 မူင်း တႄႇဢွၵ်ႇတီႈၵေးသီး ၵႂႃႇတၢင်း ပၢင်ႇၵေႇတု – တူင်ႇလၢဝ်း – ၼမ်ႉလၼ်ႈ – သီႇပေႃႉ ထိုင် ၼမ်ႉသိမ်ႇ။ ၵမ်းၼႆႉ ၵႃးလူင် တၢင်းၾၢႆႇ ပုၼ်ႉၼမ်ႉသိမ်ႇ မႃးပႂ်ႉႁပ်ႉဢဝ် ၵႃးထၢၼ်ႇႁိၼ်တၢင်းၾၢႆႇၼႆႉ ယွၼ်ႉၶူဝ်ၼမ်ႉသိမ်ႇၵွႆဝႆႉလႄႈ ၶဝ်ဢဝ် လွတ်ႇလူမ်းလူင် ၸုပ်ႇဢဝ် ထၢၼ်ႇႁိၼ်တၢင်းၾင်ႇၼႆႉ သႂ်ႇၼႂ်းၵႃးတၢင်းၾင်ႇပုၼ်ႉ ႁဵတ်းၼၼ်ဢေႃႈ။ ပေႃးယဝ်ႉ ၵႃးထၢၼ်ႇႁိၼ်ၾင်ႇပုၼ်ႉ ႁေႃႈလူင်းၵႂႃႇတၢင်းၵျွၵ်ႉမႄး – ၼွင်ၶဵဝ် ၼၼ်ႉၶႃႈဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။
ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ်ၼႆႉသေ ၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ၸိူဝ်းယူႇႁိမ်းႁွမ်းၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ် တုၵ်ႉၶ လႆႈသုတ်ႇ ဢၢႆၵႂၼ်းမဵၼ် ထၢၼ်ႇႁိၼ်ၼႆႉမႃးၵူႈဝၼ်း ၼႆယဝ်ႉ။
“ယွၼ်ႉဢၢႆၵႂၼ်းမဵၼ်ထၢၼ်ႇႁိၼ်ၼႆႉသေ လႆႈငိၼ်းဝႃႈ ယူႇတီႈ ၵွၼ်းဢိူင်ႇမိူင်းၵၢဝ် ၽူႈယႂ်ႇၼႂ်းမူႇဝၢၼ်ႈ ႁဵတ်းလိၵ်ႈသေ တၢင်ႇထိုင်ၸူး ငဝ်ႈငုၼ်း SSPP ဝႆႉယဝ်ႉ ယွၼ်ႉၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ်ၼႆႉသေ မၼ်းမဵၼ်ၼႃႇ ဢႃးလႃးလႄႈ ႁႂ်ႈၶွမ်ႊပၼီႊ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵိုတ်းယင်ႉပႅတ်ႈၵၢၼ်ၶုတ်းထၢၼ်ႇ။ တေႃႇၼင်ႇ ႁဝ်းၶႃႈ ႁေႃႈၵႃး လတ်းၵႂႃႇမႃး ၵေးသီး – မိူင်းၼွင်ၼႆႉ သင်ဢမ်ႇပိၵ်ႉမၢၼ်ႇၸိုင် မဵၼ်ဢၢႆၶႂၼ်းမၼ်းၼၼ်ႉ ႁူဝ်ပေႃးၶႆႈၶႃႈဢေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းယူႇႁိမ်းႁွမ်းၼၼ်ႉ ၶႅၼ်းတေမဵၼ်ၵႃႈႁိုဝ်ၵွၼ်ႇ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၵေးသီး သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။
ထၢၼ်ႇႁိၼ် တီႈဢိူင်ႇမိူင်းၵၢဝ်ၼႆႉ တႄႇၶုတ်းမႃး မိူဝ်ႈလိူၼ်ၵျုႊလၢႆႊ 2023 ၼၼ်ႉမႃးႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင် ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇၵိုတ်း မီးၶၢဝ်းတၢင်း 9 လိူၼ်ယဝ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် ၶွမ်ႊပၼီႊ ဢၼ်ၶုတ်းဝႆႉသမ်ႉ တင်းမူတ်း မီး 4 ဢၼ်။ တပ်ႉသိုၵ်း ဢၼ် ဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈပၼ် ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၼၼ်ႉသမ်ႉ ပဵၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တပ်ႉၶလယ 286 ။
ၼင်ႇႁိုဝ် တေဢမ်ႇမီးမႃး လွင်ႈၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ်ၼႆႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 6/11/2018 ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းၵေးသီး တင်း ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင် ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ႁွင်ႈၵၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၾၢႆႇၽူႈၵွၼ်းၸႄႈဝဵင်းၵေး သီး၊ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇတႅၵ်ႈၼႃႈလိၼ်၊ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၽုၵ်ႇသွမ်ႈ၊ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇပႃႇမႆႉ၊ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇလိူမ်ႈလႆႇ လႄႈ ၶွမ်ႊမတီႊၾၢႆႇၵူတ်ႇထတ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁူပ်ႉထူပ်း ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် တီႈဝတ်ႉဝိႁၢရ်လူင် မိူင်းၵၢဝ်သေ ၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈၵၼ် တုၵ်းယွၼ်း ဢဝ်ၶိုၼ်းတီႈလိၼ်ၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။
ယွၼ်ႉဝႃႈ ဢွင်ႈတီႈလိၼ် ဢၼ်ၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ်ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်တီႈလိၼ်ၶွင် ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ၊ လိၼ်သူၼ်ႁႆႈ ၼႃး၊ လိၼ်သႃသၼႃလႄႈ လိၼ်သူၼ်ပႅၵ်ႇ ၶွင်ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ။
မိူဝ်ႈပီ 1996 ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶလယ 131 ဢၼ်ပၵ်းဝႆႉ တီႈၵေးသီးၼႆႉ ႁုပ်ႈယိုတ်းဢဝ်သေ ထိုင်မႃး ပီ 2009 ပၼ် ၶႂၢင်ႉၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ်။ ပီ 2017 တပ်ႉသိုၵ်းၼႆႉ ဢမ်ႇၶႂၢၵ်ႈတပ်ႉသင်ထႅင်ႈသေ ယိုၼ်ႈမွပ်ႈပၼ် တီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈဝႆႉ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈ လွင်ႈတီႈလိၼ်ၼႆႉ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇပၢႆးၸၢၵ်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မၢၼ်ႈမွပ်ႈပၼ် ႁူင်းႁုင် လဵၵ်းမၢႆ 2 တီႈပၢင်ပႅၵ်ႇ ဝဵင်းႁူဝ်ပူင်းၼၼ်ႉသေ ႁႂ်ႈၶုတ်းဢဝ်ထၢၼ်ႇႁိၼ် ၼႆယဝ်ႉ။
