ပၢင်လုမ်းလႃး သၢင်းၵျူဝ်ႇ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဝႃႇရိၼ်ႇတ တီႈဝဵင်းမႄႈတႅင် ၸိုင်ႈထႆး

မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 4/2/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 4 မူင်း ယူႇတီႈ သင်ၶၸဝ်ႈလႄႈ တၵ်ႉၵႃႇထႆး/ တႆး ႁူမ်ႈၵၼ် လုမ်းလႃးသၢင်း ၵျူဝ်ႇ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဝႃႇရိၼ်ႇတ သီဝၼ်း ၸဝ်ႈၵွၼ်းဝတ်ႉတိယသထၢၼ် တီႈဝၢၼ်ႈပႃႇသဝ်ႈ ဢိူင်ႇသၼ်မႁႃႇ ၾူၼ်း ၸႄႈဝဵင်းမႄႈတႅင် ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႂ်ႇ ၸိုင်ႈတႆး မီးသင်ၶၸဝ်ႈ ၼွၵ်ႈမိူင်း/ ၼႂ်းမိူင်းလႄႈ တၵ်ႉၵႃႇသတ်းထႃး တီႈၸမ်ၵႆ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈၼမ်။

ၸဝ်ႈၶူး ၼေႃႇၶမ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မိူဝ်ႈၼႆႉ ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈပူၼ်ႉၶၢပ်ႈတူဝ် ၸဝ်ႈသြႃႇႁဝ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ ဢွင်ႈတီႈၽဝ် ၶၢပ်ႈတူဝ်တႄႉ ပဵၼ်တီႈၼႂ်းဝၢင်းဝတ်ႉတိယသထၢၼ်ၵူၺ်း။ ၼႂ်းပၢင်သၢင်းၵျူဝ်ႇၼႆႉ မီးသင်ၶၸဝ်ႈ တၵ်ႉၵႃႇသတ်းထႃး တီႈၸမ် ၵႆ ၼႂ်းမိူင်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈၼမ် ႁူမ်ႈလူၺ်ႈ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင်ႁဝ်း ထၢတ်ႈတေႃႇလွႆလႅမ်ၵေႃႈ မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈဢေႃႈ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဝႃႇရိၼ်ႇတၼႆႉ ပဵၼ်တီႈၵိူဝ်းၵုမ်လူင် သင်ၶၸဝ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းၸိုင်ႈတႆးၵေႃႈၸႂ်ႈ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၸဝ်ႈ သြႃႇလူင် တီႈသင်ၶမိူင်းတႆး ႁဝ်းၶႃႈ ယုမ်ႇယမ်ၼပ်ႉထိုဝ်ၵေႃႈၸႂ်ႈ”- ဝႃႈၼႆ။

ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဝႃႇရိၼ်ႇတ သီဝၼ်း ၸဝ်ႈၵွၼ်းဝတ်ႉတိယသထၢၼ်ၼႆႉ လႆႈလွၼ်ႇၶဝ်ႈသူၼ်မၢၵ်ႇႁၢၵ်ႈၶမ်းၵႂႃႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 5/1/2022 ၽွင်းဢႃယုၸဝ်ႈလႆႈ 74 ပီ ဝႃႇသႃ 54 ဝႃႇ လူၺ်ႈတၢင်းပဵၼ်ၵူၼ်းထဝ်ႈ။ လႆႈလုမ်းလႃး ၶၢပ်ႈတူဝ် ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဝႆႉတီႈဝတ်ႉတိယသထၢၼ်ၼၼ်ႉ တႃႇၶၢဝ်းတၢင်း 2 ပီသေ ထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 1/2/2024 ၼႆႉ ၸင်ႇပူင်လူင်းမႃးဝႆႉတီႈ ႁေႃပျ သၢတ်ႇ တီႈၼႂ်းဝၢင်းဝတ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။

ၽူႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ပၢင်သၢင်းၵျူဝ်ႇ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပၢင်သၢင်းၵျူဝ်ႇၼႆႉ ၵိုၼ်းတႄႉၵိုၼ်းဝႃႈၶႃႈယဝ်ႉ။ ၸဵမ်ပီႈၼွင်ႉတႆး ႁႅင်းၵၢၼ်၊ ပီႈၼွင်ႉတႆး ၼႂ်းမိူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈၼမ်။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၸဝ်ႈတႃႇၼ လဵင်ႉလူ(ၸႃႇၵ/ လူင်းထၢၼ်း) ၵေႃႈ ၼမ်ဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။

ယဝ်ႉၵေႃႈ ၼႂ်းပၢင်သၢင်းၵျူဝ်ႇၼႆႉ ၸွမ်သိုၵ်းလူင် ယွတ်ႈသိုၵ်း ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး (RCSS) လႄႈ ႁူမ်ႈ လူၺ်ႈ လုၵ်ႈၼွင်ႉပွင်ႈပၢႆၵေႃႈ ၵႂႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်း ဝႃႈၼႆ။

ပိုၼ်းၵႅပ်ႈ –

ၸိုဝ်ႈ                 ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဝႃႇရိၼ်ႇတ သီဝၼ်း

ၸိုဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ      ၸၢႆးၶမ်းလူႇ

ၸိုဝ်ႈဢူႈ             ပေႃႈထဝ်ႈမုၼ်သႅင်

ၸိုဝ်ႈမႄႈ            မႄႈထဝ်ႈမုၼ်ပႅင်း

ဝၼ်းၵိူတ်ႇ           03/04/1946

တီႈၵိူတ်ႇ             ဝၢၼ်ႈၶူင်ႈၵၢဝ်ႉ ဢိူင်ႇသၼဵၼ်း ဝဵင်းပၢင်လူင် ၸႄႈတွၼ်ႈလွႆလႅမ်

ပီႈၼွင်ႉ               မီး 8 ၵေႃႉ ၸဝ်ႈပဵၼ်ၵေႃႉထူၼ်ႈၼိုင်ႈ

ၵၢၼ်ႁဵၼ်းလႄႈ ၵၢၼ်ၶဝ်ႈထမ်းၼႂ်းၵၢၼ်သႃသၼႃ –

1963 ၽွင်းဢႃယုလႆႈ 17 ပီ ၼုင်ႈသၢင်ႇၵၢၼ်း တီႈဝတ်ႉလူင်သၼဵၼ်း ဝဵင်းပၢင်လူင်။

1967 ၽွင်းဢႃယုလႆႈ 21 ပီ ၵေႃႉပဵၼ်ပေႃႈထဝ်ႈၵၼ်းၸဵတ်းလႄႈ မႄႈထဝ်ႈၸၢင်းမူၼ်း ပဵၼ်ၸဝ်ႈတႃႇၼ လူႇတၢၼ်းသေ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸၢင်း တီႈဝတ်ႉလူင်သၼဵၼ်း။

မိူဝ်ႈၽွင်းပဵၼ်ၸၢင်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈလႆႈၵႂႃႇႁဵတ်းဢဝ်တၢင်းႁူႉမေႃ တမ်ႈတီႈၸဝ်ႈသြႃႇလူင် မုၼိၼ်ႇတ သႃသၼထၸထမ်ႇမ ၸႃႇရိယ ဝတ်ႉၵၢင်မိူင်းဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ။ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် မုၼိၼ်ႇတၼႆႉ ယၢမ်ႈပဵၼ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်ၶဝ်ႈလဵပ်းႁဵၼ်း လိၵ်ႈလၢႆးပၢႆးႁူႉ တီႈမိူင်းသီႇႁူဝ်ႇသေ ၶိုၼ်းမႃးပူၵ်းပွင်သွၼ်ပၼ်လုၵ်ႈၼွင်ႉတပေး တီႈဝတ်ႉၵၢင်မိူင်း။ မိူဝ်ႈၽွင်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵေႃႈ ၶဝ်ႈပဵၼ်ၽူႈ ၵၢမ်ႇလီ တူၼ်ႈၼိုင်ႈသေ လႆႈႁဵၼ်းႁူႉဢဝ်ၸွမ်းဢူၺ်းၵေႃႉတင်းၼမ်။

ၽွင်းမိူဝ်ႈၸဝ်ႈ တိုၵ်ႉပဵၼ်ၸဝ်ႈၸၢင်းသေ လဵပ်ႈႁဵၼ်းယူႇၼၼ်ႉ ယၢမ်ႈလႆႈဢွၼ်ႁူဝ်ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ မုၵ်ႉၸုမ်းထမ်ႇမၸၵ်ႉၵျႃႇ လင်ႇၵႃႇၾၢႆႇတႆး တီႈမိူင်းတဵမ် ဢၼ်ပၵ်းသဝ်းဝႆႉၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ။

လွင်ႈပၼ်ႁႅင်းၵၢၼ်ႁဵၼ်း –

ပီ 1993 ဝၼ်းလိူၼ်သၢမ်မူၼ်း ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဝႃႇရိၼ်ႇတ လႆႈတႄႇတင်ႈပဵၼ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်သူၼ်းတုမ် တႃႇတေပဵၼ်မႃး ပၢင်ၶူၼ်ႉၶႆႈ/ ထၢမ်တွပ်ႇလိၵ်ႈ ၼိူဝ်သၼ်လွႆသၼဵၼ်း ဝဵင်းပၢင်လူင် ၸႄႈတွၼ်ႈလွႆလႅမ်။ မိူဝ်ႈၽွင်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ႁူမ်ႈ ပႃးၸဝ်ႈသြႃႇ ၵွၼ်းဝတ်ႉသၼ်လွႆလူင်သၼဵၼ်း တင်းမူတ်း 17 တူၼ်သေ မိူဝ်ႈမီးပၢင်ဢုပ်ႇၵုမ်ၼၼ်ႉ လႆႈၸႂ်ႁၼ်ထိုင်မိူၼ် ၵၼ်သေ လႆႈတႄႇတင်ႈပၢင်ထၢမ်/ တွပ်ႇလိၵ်ႈမႃး တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ဢၼ်ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈမႃးလီငၢမ်း။

လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ်ၸဝ်ႈၸိူဝ်းႁဵၼ်းလိၵ်ႈၼွၵ်ႈမိူင်း –

ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင်ၼႆႉ မီးၸႂ်ႁၵ်ႉသႃၼႂ်းၼႃႈတီႈ ၵၢၼ်ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇလႄႈ ၼႃးၵၢၼ်သႃသၼႃယႂ်ႇႁႅင်း ႁၵ်ႉပႅင်းၼိူဝ် လုၵ်ႈၼွင်ႉပွင်ႈပၢႆ တႃႇသိုပ်ႇသၢႆၸႂ်လိၵ်ႈလၢႆး ၽႃသႃ သႃသၼႃ ၵႂႃႇဝၼ်းတႃမိူဝ်းၼႃႈ မိူၼ်ၼင်ႇ ၽွၼ်းလီလူင်သၢမ်ဢၼ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ၵႆႉဝႃႈ – ၽႃသႃ သႃသၼႃ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၼၼ်ႉသေ ၵွပ်ႈၼႆ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဢဝ်သႃသၼႃ ဝၼ်းမိူဝ်းၼႃႈပဵၼ် ယႂ်ႇသေ ၸွႆႈထႅမ်ပၼ်လုၵ်ႈၼွင်ႉ ၸိူဝ်းၵႂႃႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈၼွၵ်ႈမိူင်း – ၼၼ်ႉတႄႉ တင်ႈတႄႇပီ 1995 ထိုင် 2008 တင်းမူတ်း 6 တူၼ်။ မိူၼ်ၼင်ႇ – ၸဝ်ႈၶူး ၸေႃးတိၵ ၶိူဝ်းယိုၼ်း (ထမ်ႇမႃႇၸရိယ M.A) ၊ ၸဝ်ႈၶူး ၵၼ်ႇထမႃႇ ၸၢမ်ႇၼူၼ်း (ထမ်ႇမႃႇ ၸရိယ M.A) ၊ ၸဝ်ႈၶူးပၺ်ႇၺႃႇသီရိ သၢႆပွင် (ထမ်ႇမႃႇၸရိယ M.A) ၊ ၸဝ်ႈၶူး ၼၼ်ႇတေႃးၽႃႇသ တိုၼ်းလီ (B.A) ၊ ၸဝ်ႈၶူး ဢိၼ်ႇတႃႇၸႃႇရ ပိုၼ်းၶိူဝ်း (B.A) လႄႈ ၸဝ်ႈၶူးၶၼ်ႇထီႇၸႃႇရ (ထမ်ႇမႃႇၸရိယ M.A) ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ႁူင်းၵၢၼ် ဢၼ်တိုၵ်ႉႁဵတ်းယူႇလႄႈ ဢၼ်တေႁဵတ်းသၢင်ႈ –

တီႈမႄႈတႅင်ၼႆႉ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဝႃႇရိၼ်ႇတ ပဵၼ်ၵေႃႉၶတ်းၸႂ်ပူၵ်းပွင်ပၼ် ပၢၼ်ၽဝသင်ႇၼုမ်ႇၶဝ်ၸဝ်ႈ ႁႂ်ႈပေႃးၸုၵ်းလႆႈ မၼ်ႈၵိုမ်းတီႈၼိူဝ်ၽႃႇတိၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ၊ လိူဝ်ၼၼ်ႉသမ်ႉ ၽုၺ်ႇပၼ်သဵၼ်ႈတၢင်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၼုမ်ႇၶဝ် မီးၸႂ်ႁတ်းႁၢၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇ တေႃႇၵူၼ်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၼႂ်းဝတ်ႉတႄႇၵႂႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။

မိူဝ်ႈပီ 1968 – 69 ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဝႃႇရိၼ်ႇတ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇယူႇဝႆႉတီႈမိူင်းၵွၵ်ႇ 1 ပီသေ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈသြႃႇသုၸိၼ်ႇ တႃႇ ဝတ်ႉမူင်ႈၸုမ်း ဝဵင်းမိူင်းၽၢၼ်း ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းႁၢႆး ၸင်ႇသူင်ႇၸဝ်ႈၵႂႃႇပွင်ၵၢၼ်သႃသၼႃ လၢႆတီႈသေ ၸဝ်ႈလႆႈဢွၵ်ႇ ၶၢဝ်းတၢင်ၵႂႃႇမိူင်းၵမ်ႇပေႃးတယႃး 3 ပီ မိူဝ်ႈၽွင်းမီးတီႈၼၼ်ႈ တၵ်ႉၵႃႇယိင်းၸၢႆးၶိင်းၼၢႆး ၸိူဝ်းယူႇသၢင်ႈသဝ်းတီႈၼၼ်ႈ ယူႇ တီႈၸဝ်ႈသြႃႇလူင် လႆႈသွၼ်ပၼ်လိၵ်ႈတႆး ၶၢဝ်းတၢင်း 3 ပီ လုၵ်ႈႁဵၼ်းမီး 460 ပၢႆ ၼႆယဝ်ႉ။

ၼႃႈၵၢၼ်ဢၼ်ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ယိူင်းဢၢၼ်းဝႆႉသမ်ႉ –

ၶိုၼ်းႁဵတ်းဝတ်ႉႁေႃလူင် (ထမ်ႇမရုင်ႇ) ၼႂ်းဝတ်ႉလင်မႂ်ႇ၊ ႁေႃၵဵပ်းပိုၼ်းၵူႈလွင်ႈ၊ ၶၢႆႉၵွင်းမူးၵဝ်ႇ ၵႂႃႇဝႆႉၼႃႈတၢင်းဢွၵ်ႇလႄႈ သႃ လႃး 9 ႁွင်ႈ သွင်ၸၼ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ။

သဵၼ်ႈမၢႆ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ၸိူဝ်းယၢမ်ႈၼင်ႈဝတ်ႉတိယသထၢၼ် ဝဵင်းမႄႈတႅင်းၼၼ်ႉမႃးသမ်ႉ – မိူၼ်ၼင်ႇ ၸဝ်ႈသြႃႇတေႃႇလူင် ၵုၼ ၸႃတိ ဝၢၼ်ႈၸိင်း မိူင်းၼွင် မၼ်းၸဝ်ႈတႄႇၼင်ႈမႃး မိူဝ်ႈပီသႃသၼႃ 2452 ထိုင် 2474 ၶၢဝ်းတၢင်း 22 ပီ။ ၸဝ်ႈ သြႃႇလူင် ဝုၼ်းပႅင်း ၸႃတိ ဝဵင်းမႄႈတႅင် တႄႇဢဝ် 2474 ထိုင် 2484 ၶၢဝ်းတၢင်း 10 ပီ။ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင်မုင်ႉ တႄႇဢဝ်ပီ 2484 ထိုင် 2515 ၶၢဝ်းတၢင်း 31 ပီ မၼ်းၸဝ်ႈသၢင်ႈဝႆႉသႃလႃး၊ ႁူဝ်ႉဢုတ်ႇၼႃႈတင်းတူၵ်းလႄႈ တင်းၸၢၼ်း။ ၸဝ်ႈၸၢင်း ဢိၼ်ႇတၵ တႄႇဢဝ်ပီ 2484 ထိုင် 2518 ၶၢဝ်းတၢင်း 3 ပီလႄႈ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဝႃႇရိၼ်ႇတ သီဝၼ်း တႄႇဢဝ် 2518 ထိုင် 2565 ၶၢဝ်းတၢင်း 47 ပီသေ လႆႈၶဝ်ႈသူၼ်မၢၵ်ႇႁၢၵ်ႈၶမ်းၵႂႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။

ယဝ်ႉၵေႃႈ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဝႃႇရိၼ်ႇတၼႆႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈသြႃႇ ဢွၼ်ႁူဝ်ႁဵတ်းသၢင်ႈတူင်ႉၼိုင် လူႇတၢၼ်းၵေႃႇသၢင်ႈဝတ်ႉဝႃးဢႃး ရၢမ်း ၼႂ်းၵၢၼ်သႃႇသၼႃၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး တႃႇၵၢၼ်လိၵ်ႈလၢႆး သင်ၶၸဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢွၼ်ႁူဝ်တူင်ႉၼိုင်မႃးတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ ၼႆယဝ်ႉ။

ဢၢင်ႈဢိင် – ၶေႃႈမုလ်း ပပ်ႉမၢႆတွင်းပွႆးသၢင်းၵျူဝ်ႇၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ဝႃႇရိၼ်ႇတ