ၼႂ်းမိူင်းတႆး ပၢၼ်ဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ မီးပဵၼ်လၢႆၾၢႆႇလၢႆၸုမ်း ၾၢႆႇၼိုင်ႈ လူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵိုတ်းတိုၵ်းတူဝ်ႈမိူင်း NCA သေ သိုပ်ႇဢုပ်ႇၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ်ၸွမ်း ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈယူႇ။
ၾၢႆႇၼိုင်ႈသမ်ႉ လွင်ႈဢမ်ႇလူင်းလၢႆးမိုဝ်း NCA တႄႉ မိူၼ်ၵၼ်ယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈ လွၵ်းၸုၵ်းတႄႉ ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ် မိူၼ်ၸိူင်ႉ UWSA ၸုမ်းဝႃႉ ၊ SSPP/ SSA ၸုမ်းတႆးလႄႈ NDAA မိူင်းလႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢုပ်ႇၵၼ်တင်းၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈသေတႃႉ KIA ၸုမ်းသိုၵ်းၶၢင် ၊ MNDAA ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ၊ TNLA သိုၵ်းတဢၢင်းလႄႈ AA ရၶႅင်ႇၸိူဝ်းၼႆႉသမ်ႉ ဢမ်ႇဢုပ်ႇၸွမ်းၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ယင်းပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ပႃးယဝ်ႉ။
လိူဝ်သေၸုမ်းၸၢဝ်းၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉသမ်ႉမီးထႅင်ႈၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ဢၼ်ၵိူတ်ႇဝၢႆးလင် 2021 ၸိူင်ႉၼင်ႇ PDF ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်းၼၼ်ႉၵွၼ်ႇ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈတေႃႉတႄႉ ဢွၵ်ႇၸိုဝ်ႈၵွႆး ဢမ်ႇမီးလွင်ႈတူင်ႉၼိုင်သေ ႁၢႆၵႂႃႇ ၵမ်ႈၽွင်ႈထိုင်တီႈ တူင်ႉၼိုင် ၵၢၼ်သိုၵ်းလႆႈ ယူႇသေတႃႉၵေႃႈ ယွၼ်ႉပတိၵ်ႈၶၢတ်ႈၼႂ်းၸုမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇသေ ၸူမ်ႁၢႆၵႂႃႇၵေႃႈမီး။
ၸုမ်းၸိူဝ်းႁဵတ်းဢွၵ်ႇၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၶၢဝ်ႇပၢင်တိုၵ်းဢၼ်ပွမ်သေ ပႅတ်ႉလႅၼ်လွၵ်ႇလၢႆၵူၺ်းၵေႃႈ မီးယဝ်ႉ။ၵမ်ႈၽွင်ႈသမ်ႉၶိုၼ်း လႅၵ်ႈလၢႆႈပဵၼ်ၵႂႃႇ တပ်ႉၵွင် PDF တႂ်ႈမိုဝ်းၶွင် NUG ၵေႃႈမီးထႅင်ႈၵွၼ်ႇ မၢႆ (1) ပေႃးမႃးတူၺ်းၸွမ်း တပ်ႉၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်း PDF ဢၼ်မီးတႂ်ႈမိုဝ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ၶွတ်ႇလိူတ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း NUG ၼၼ်ႉၼႆ ၵမ်ႈၼမ်ၼမ်ၼႆႉ တူင်ႉၼိုင်ယူႇၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ၸၢပ်ႈမိူင်းတႆး – ယၢင်းလႅင်ၼေႇပျီႇတေႃႇၼၼ်ႉ။
ၼႂ်းလႅၼ်ၸၢပ်ႈမိူင်းတႆး ပွတ်းႁွင်ႇလႄႈ တိူင်းမၢၼ်းတလေးၼၼ်ႉၵေႃႈ တူင်ႉၼိုင်ႁႅင်းယႂ်ႇဝႆႉယဝ်ႉ။ မၢႆ (2) တေပဵၼ်တပ်ႉၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်း ၼႃႈတီၶၢင် KPDF ၸွမ်းလူၺ်ႈမူႇပိူင်ဢၼ်ဝႃႈ ၼႂ်းၸႄႈမိူင်းၶၢင်ၼႆႉ ၸုမ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တေလႆႈမီး KIA ၸုမ်းလဵဝ်ၵွႆး ဝႃႈၼႆလႄႈ NUG တင်း KIA ၸင်ႇၶဝ်ႈတိၼ်ၶဝ်ႈမိုဝ်းၵၼ် ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ PDF Kachin Region သေ ဝႆႉယူႇၵုမ်းၵမ် KIA ယူႇယဝ်ႉ။
ၶဝ်ၼႆႉ မီးဝႆႉတပ်ႉၵွင် 15 ဢၼ်သေ တူင်ႉၼိုင် ၼႂ်းမိူင်းၶၢင်ၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ၽႅဝ်ထိုင်ပႃးတိူင်းၸႄႈၵႅင်းပွတ်းၼိူဝ်လႄႈ မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
မၢႆ (3) တပ်ႉၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်း PDF ၼႂ်းၶွပ်ႇယႂႃႇငၢၼ်ႇ ၊ ပၢင်လႃႈၼႆႉ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၼႂ်းၼႃႈတီႈၶဝ် တူင်ႉၼိုင်ယၢပ်ႇလႄႈ ၼႂ်းပီ 2022 ၶၢႆႉၶဝ်ႈထိုင် ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇယဝ်ႉ လႆႈၽိုၵ်းသိုၵ်းၸွမ်း တပ်ႉတဢၢင်း TNLA သေလႄႈ ၸင်ႇတင်ႈပဵၼ်မႃး တပ်ႉပူတ်းပွႆႇၵူၼ်းမိူင်း ထၼူႉ TPLF/TPLA ၼႆယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈၸဝ်ႉၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ်သေ ၵမ်းလိုၼ်း ယၼ်ထိုင်ၼႂ်းလႅၼ်လိၼ် လွၵ်ႉၸွၵ်ႇ ၊ပၢင်လႃႈ ၊ယႂႃႇငၢၼ်ႇ ဝႆႉယူႇဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။
မၢႆ (4) တပ်ႉၵႅတ်ႇၶႄၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ပဢူဝ်း PNDFၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈၵူၼ်းၼုမ်ႇပဢူဝ်းၸိူဝ်းလုၵ်ႉႁိုၼ်ႇၶွမ်ႈၶတ်းတေႃႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းမိူင်းၼၼ်ႉ ပၢႆႈၵႂႃႇသွၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်း ၼႂ်းၼႃႈတီႈယၢင်းလႅင်သေ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈပဵၼ်မႃး ၼႂ်းပီ 2021 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ႁဵတ်းဢူၺ်းလီၵၼ်တင်း PDF ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်း ဢၼ်မီးၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်းသေ ႁူမ်ႈတူင်ႉၼိုင်ၸွမ်း ၶွပ်ႇလႅၼ်မိူင်းတႆး – ယၢင်းလႅင် တိတ်းၵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၸိူဝ်းၼႆႉ တေမီးထႅင်ႈ ၾႅတ်ႊတရႄႊၶွင်ႊသီႊ ၸၢတ်ႈပဢူဝ်း တပ်ႉၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်းပဢူဝ်း PNCF PPDF ဢၼ်ၶုၼ်ႇမိၼ်ႉထုၼ်းဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉလႂ် တပ်ႉပူတ်းပွႆႇၵူၼ်းမိူင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ BPLA ဢၼ်မေႃတႅမ်ႈဝွၵ်းမွင်ႇသွင်းၶ ဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉလႂ် ၊ တပ်ႉမတေႃႇပူတ်းပွႆႇၵူၼ်းမိူင်း PLA ဢၼ် ၸုမ်းၵိုတ်းႁေႉ ၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉၶဝ်ၶွၼ်ႈတုမ်ၵၼ်ၶိုၼ်းၼၼ်ႉလႂ် တပ်ႉၵႅတ်ႇၶႄၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ယၢင်းလႅင် KNDF ဢၼ် ၶုၼ်းပီႇထူးဢွၼ်ႁူဝ်သေ တူင်ႉၼိုင်ယူႇၼႂ်းတူင်ႇလႅၼ် ၾၢႆၶုၼ်မိူင်းပၢႆးၼၼ်ႉလႂ် သူဝ်ႊသျႄႊတီႊမူဝ်ႊၵရႅတ်ႉတိတ်ႉပႃႇတီႇ SDP ဢၼ်ၵျေႃႇၵူဝ်ႇၵူဝ်ႇၵေႃႉဢွၼ်ႁူဝ်ငဝ်ႈငုၼ်းၸုမ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢွၼ်ႁူဝ်ပူၵ်းတင်ႈၼၼ်ႉလႂ် မၢၵ်ႇမိူဝ်ၸွတ်ႇတူဝ်ႈမိူင်းၸိုင်ႈတႆးဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။
လိူဝ်ၼႆႉ ၼႂ်းမိူင်းတႆးၼႆႉ မီးထႅင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၸဵမ်ငဝ်ႈငုၼ်းတိူင်းသိုၵ်း ၊ ငဝ်ႈငုၼ်းၾၢႆႇၵွင်ႈလူင် ငဝ်ႈငုၼ်းၾၢႆႇႁေႉၶဵၼ်သၢႆမိၼ် ငဝ်ႈငုၼ်းၾၢႆႇတပ်ႉသၢႆမိၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁူမ်ႈသဵၼ်ႈမီးထိုင် တပ်ႉငဝ်ႈငုၼ်း 19 တပ်ႉၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။
ပေႃးတေၸႅၵ်ႇၸွမ်းသဵၼ်ႈတပ်ႉမၼ်းၸိုင် တပ်ႉၵုမ်းၵၢၼ် 19 တပ်ႉ ၊ တပ်ႉပႆလိၼ် 147 တပ်ႉ ၊ တပ်ႉၵွင်ႈလူင် 36 တပ်ႉ ၊ တပ်ႉၵႃးထႅင်ႉၵၢပ်ႇလဵၵ်း 7 တပ်ႉ ၊ တပ်ႉပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ် 5 တပ်ႉ ၊ တပ်ႉၵႅတ်ႇၶႄၾၢႆႇသၢႆမိၼ် 4 တပ်ႉ၊ တပ်ႉၵမ်ၵၢၼ်ၾၢႆႇၽွင်းငမ်း လႄႈ တပ်ႉတၢင်ႇၸိူဝ်ႉတၢင်ႇပိူင် 90 တပ်ႉ ႁူမ်ႈသဵၼ်ႈၵေႃႈမီးယူႇ 308 တပ်ႉယဝ်ႉ။
ၼႂ်းလၢတ်ႈမႃးၼႆႉ ပႆႇပႃးတပ်ႉ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉၵွၼ်ႇ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉၵေႃႈ တေမီးယူႇ 5 မဵဝ်း (1) ပျီႇတူႉၸိတ်ႉဢၼ်ႁူမ်ႈတင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈသေ ၶိုၼ်ႈသိုၵ်းတိုၵ်းတေႃး တၢင်ႇၸုမ်း။ (2) ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉထိုင်တႃလႂ်ၵဵဝ်ႇတႃၼၼ်ႉ ။(3) ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ဢၼ်ဢမ်ႇယွမ်းႁူမ်ႈၵၢၼ်သိုၵ်း ၵိုတ်းတိုၵ်းၸွမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ (4) ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉဢၼ်တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၽွတ်ႈတမ်းၸွမ်းပွၵ်ႉယွမ်ႇ မူႇဝၢၼ်ႈ ။(5) ပျီႇတူႉၸိတ်ႉဢၼ် ႁွင်ႉဢဝ်ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶုၼ် တႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းတႆးသေ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈၼႆယဝ်ႉ။
ပေႃးတေႁုပ်ႈတူၺ်းဢဵၼ်ႁႅင်း ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇလႄႈ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းမိူင်းတႆး ႁိဝ်ႈၸင်ႈၵၼ်ၼႆ ၸွမ်းၼင်ႇသဵၼ်ႈမၢႆလၢမ်းၶၢတ်ႈ ပီ 2023 ၸိုင် ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းမိူင်းတႆး တေမီး 6 လၢၼ်ႉ 8 သႅၼ် ။ လုၵ်းသိုၵ်းၼႂ်းတပ်ႉ ၼၵၸတင်းသဵင်ႈ 5 မိုၼ်ႇ 4 ႁဵင် ဢဵၼ်ႁႅင်းၾၢႆႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတၢင်းသဵင်ႈ ႁူမ်ႈၵၼ် တေမီးယူႇ 7 မိုၼ်ႇ ၸမ်ၸမ်ၼႆလႄႈ တေလႆႈမၢႆထိုင်ဝႃႈ ၼႂ်းၵူၼ်းမိူင်းတႆး 100 ၼႆႉ မွၵ်ႈ2ၵေႃႉ ပဵၼ်ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၼႆယူႇယဝ်ႉ။
တပ်ႉၼၵၸၼႂ်းမိူင်းတႆးၼႆႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ ဢဵၼ်ႁႅင်းမီးယူႇ 54000 ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ တင်းသဵင်ႈၼႆႉ ၶဝ်ႈလႆႈပၢင်တိုၵ်းသႄႈ မိူဝ်ႈလႂ်ၼပ်ႉလေႃးပႃး တပ်ႉဢၼ်ၸၢင်ႈၸွႆႈ ပဵၼ်ႁႅင်းတိုၵ်း တပ်ႉၵုမ်းၵၢၼ် တပ်ႉၵွင်ႈလူင် တပ်ႉပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ် တပ်ႉၵႃးထႅင်ႊၵၢပ်ႇလဵၵ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၸင်ႇတေမီးႁႅင်းတိုၵ်း 50 % ပၢႆ မွၵ်ႈ ႁူဝ်ၵူၼ်း 32000 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၼႂ်းၼၼ်ႉသမ်ႉၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ ၸိူဝ်းမူၵ်းယူႇၸွမ်း ပၢင်သဝ်း ၼႃႈသိုၵ်းမူၵ်းထိူၼ်ႇမူၵ်းၶိူဝ်းယူႇၼၼ်ႉလႂ် ဢၼ်လႆႈထင်ၸိင်းဝႆႉ တီႈငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉၵွင်ႈတပ်ႉၸုမ်းလႂ်ၵေႃႈပႃးဝႆႉလႄႈ ဢၼ်လႆႈလဵၼ်ႈသိုၵ်းလႆႈတေႉတေႉၼႆႉ ဢမ်ႇၼမ်ပဵင်းႁူဝ်ၼပ်ႉသိုၵ်း ၾၢႆႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၶဝ်ၵွၼ်ႇ။
ၸၢမ်းႁႂ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းတူဝ်ႈမိူင်းတေႉတေႉၸိုင် မႃႇႁႅင်းၸုမ်းသိုၵ်း ၼၵၸၼႆႉ တိုၼ်းတေဢမ်ႇၵွၼ်းၵုမ်းလႆႈမိူင်းတႆးပတ်းပိုၼ်ႉဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၼပ်ႉလႆႈၶၢဝ်ႉၶၢဝ်ႉယူႇ။
ၵူၺ်းၵႃႈ ပၢင်တိုၵ်းဢၼ်ဝႃႈ ႁႂ်ႈပဵၼ်ၸွတ်ႇတူဝ်ႈမိူင်းတႆး ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ႁႂ်ႈၵူႈတပ်ႉၸိူဝ်း ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ တူဝ်ႈတၼ်းပိုတ်းယိုဝ်းတေႃႇ ၼၵၸဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တေပဵၼ်မိူဝ်ႈလႂ်ၼႆ ၽူႈလႂ်ၽႂ်ပႆႇၸၢင်ႈလၢမ်းၶၢတ်ႈလႆႈလႄႈ ငဝ်းလၢႆးပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်မိူင်းတႆးၼႆႉ တိုၵ်ႉပဵၼ်ဢၼ်ယူႇၾၢႆႇၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ လႆႈၼွမ်းတေႃႇၼၵၸဝႆႉယူႇႁိုဝ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈလႆႈဢွၼ်ၵၼ်ဝူၼ်ႉသေၵမ်းၼႆ ယွၼ်းပၢႆးၼႄတီႈၵႅပ်ႈဢွၼ်ႇမၼ်း မွၵ်ႈၼႆႉသေ တေၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းၵွၼ်ႇဢေႃႈ ။
မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ
ႁိုၼ်းၵႃယၢင်း
21.10.2023
