ၵျုၼ်ႊ 15 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ပႃႊတီႊၵၢဝ်ႉၵႆ ၼေႃႇၸွမ်ၽွင်းလူင်ၽိထႃႊ လိမ်ႉၸရိူၼ်းရတ်ႉ (ว่าที่นายกรัฐมนตรี)လူင်းပိုၼ်ႉတီႈၶွပ်ႈၵုၼ်း မုၼ်တၢင်ႇပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်းၵဵင်းမႂ်ႇ ဢၼ်လႆႈယွၼ်ႇဝႂ်ၵၢင်ၸႂ် လိူၵ်ႈၽူႈတႅၼ်းသၽႃးၵူၼ်းမိူင်း လႄႈတီႈလမ်းပၢင်း ၊ ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ဝႆႉဝၢင်းၸႂ်သေလိူၵ်ႈၵူၼ်းၼႂ်းပႃႇတီႇ ပဵၼ်ၽူႈတႅၼ်း ၶဝ်ႈသၽႃးၼႂ်းၶဵတ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈ ၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈလမ်းပၢင်းတင်းမူတ်း။
တင်ႈတႄႇဝၼ်းတီႈ 14 လိူၼ်ၵျုၼ်ႊ ၽူႈၼမ်းပႃႊတီႊၵၢဝ်ႉၵႆ ၼေႃႇၸွမ်ၽွင်းလူင်ထႆး လူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈ လမ်းပၢင်း ပိူဝ်ႈၶွပ်ႈၵုၼ်းမုၼ်ငဝ်းပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်း လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်းမိူင်းလမ်းပၢင်း ဢွၼ်ၵၼ်ဢွၵ်ႇမႃးပႂ်ႉႁပ်ႉ တွၼ်ႈ ၸဵမ်မိူဝ်ႈပႃႊတီႊၵၢဝ်ႉၵႆ ပႆႇႁွတ်ႈမႃးထိုင် တီႈဝတ်ႉၽရႃႉထၢတ်ႈ ၸေးၻီးလမ်းပၢင်းလူင်ၵေႃႈ ၵူၼ်းမႃးပႂ်ႉပေႃး တဵမ်ၵႂႃႇသဵင်ႈယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈႁူဝ်ၼႃႈပႃႊတီႊၵၢဝ်ႉၵႆ ၽိထႃႊ မႃးထိုင် ၵူၼ်းမိူင်းတင်းၼမ်ဢုမ်ႇသႂ်ႇ သတ်ႉၼႅၼ်ႈၵႂႃႇသဵင်ႈ ၸုမ်းမႄႈႁိူၼ်းၼုမ်ႇ ၶဝ် ၶိုင်ႁႅၼ်းႁၢင်ႈၶိူင်ႈၸဵမ်မိူဝ်ႈမိူင်းပႆႇလႅင်း တႃႇႁပ်ႉတွၼ်ႈၼေႃႇၸွမ်ၽွင်းလူင်ၽိထႃႊ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ယွၼ်ႈပိူဝ်ႈၵူၼ်းၼမ်ၼႅၼ်ႈတဵမ်ၵႂႃႇသဵင်ႈလႄႈ ဢမ်ႇတၼ်းလႆႈၵႃႈၼႄ ၼေႃႇၸွမ်ၽွင်းလူင်ၽိထႃႊ။
ၽွင်းၼေႃႇ ၸွမ်ၽွင်းလူင် ၽိထႃႊ မႃးထိုင်ဢွင်ႈတီႈၼႃႈဝတ်ႉၽရႃႉထၢတ်ႈၸေးၻီးလမ်းပၢင်းလူင်ၼၼ်ႉ မၼ်းၸၢႆးတူင်ႉတၵ်ႉပီႈၼွင်ႉ မိူင်းလမ်းပၢင်း ၸိူဝ်းမႃးပႂ်ႉတွၼ်ႈႁပ်ႉသေ ၶဝ်ႈၵႂႃႇဝႆႈသႃ ၽရႃႉၸဝ်ႈ(ၽြႃး) ၼႂ်းဝတ်ႉၽရႃႉထၢတ်ႈၸေးၻီး လမ်းပၢင်း လူင်။ ထဝ်ႈဝၢၼ်ႈထဝ်ႈမိူင်းဢဝ်မႆၵုၺ် မႃးမတ်ႉၶေႃႈမိုဝ်း တႃႇပဵၼ်မင်းၵလ(မူင်းၶူလ်း)။
ဝၢႆးသေၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈၼင်ႈၶီႇ “လေႃႉမႃႉ” ဢၼ်ပဵၼ်ၾၢင်ႁၢင်ႈၾိင်ႈၵိုၵ်းမိူင်းလမ်းပၢင်းၼၼ်ႉ ၵႂႃႇတီႈႁေႃ ၼႃးရိၵႃ (ၼႃႇလီႇ) ၵၢင်ဝဵင်းမိူင်းလမ်းပၢင်း။ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းမႃးႁပ်ႉတွၼ်း ၵပ်ႉၼႅၼ်ႈသတ်ႉတဵမ်ၵႂႃႇသဵင်ႈ။
ၽိထႃႊ ႁူဝ်ၼႃႈ ပႃႊတီႊၵၢဝ်ႉၵႆလႄႈ ဝႃႈတီႈၸွမ်ၽွင်းလူင်ထႆး ၵေႃႉတီႈ 30 လၢတ်ႈၵႂၢမ်းၶွပ်ႈၸႂ် ယိၼ်းၸူမ်း ထိုင် ပီႈၼွင်ႉမိူင်းလမ်းပၢင်း ဢၼ်ဝႆႉဝၢင်းၸႂ်သေ လိူၵ်ႈၵူၼ်းၶွင်ပႃႊတီႊၵၢဝ်ႉၵႆ ၶဝ်ႈသူႇသၽႃးၵူၼ်းမိူင်း ပဵၼ်တူဝ် တႅၼ်းလႄႈ ပဵၼ်ပၢၵ်ႇသဵင်ပၼ်ပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းလမ်းပၢင်း။
ထိုင်မႃးယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်းၵေႃႈ ၸုမ်းၸိူဝ်းပႃႊတီႊၵၢဝ်ႉၵႆ ဢၼ်ၽိထႃးဢွၼ်ႁူဝ်ႁွတ်ႈၽႅဝ်ၸႄႈတွၼ်ႈဝဵင်းလမ်းပုၼ်း ၶွပ်ႈၸႂ်ၶွပ်ႈၵုၼ်းပီႈၼွင်ႉဝဵင်းလမ်းပုၼ်း တီႈငဝ်ႈငုၼ်းသုၼ်ၵၢၼ်ဢႅဝ်ႇတွင်ႈတဵဝ်း တီႈၶူဝ်တႃႈၶၢမ်ႈ တေႃႇၼႃႈ ၽုင်ၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်မႃးပႂ်ႉႁပ်ႉတွၼ်ႈသတ်ႉၼႅၼ်ႈတဵမ်လူၼ်ႉပိုၼ်ႉတီႈ။
ဝၼ်းတီႈ 15 လိူၼ်ၵျုၼ်ႊ မၼ်းၸၢႆး ႁွတ်ႈထိုင်ၸႄႈတွၼ်ႈ ဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇသေ ၶဝ်ႈႁူပ်ႉၽူႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈ ၵၢၼ်ဢႅဝ်ႇ တွင်ႈ တဵဝ်း ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်ပွၵ်ႉဢိူင်ႇ ၾၢႆႇႁႅင်းၵၢၼ် ၾၢႆႇၸတ်းၵၢၼ်ႁႄႉၵင်ႈၵႂၼ်း pm 2.5 ႁူမ်ႈတင်း မုၵ်ႉၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းထႆး ။ မၼ်းၸၢႆး လႆႈထွမ်ႇဢၼ်ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢုပ်ႇၼေလွင်ႈပၼ်ႁႃဢၼ်လႆႈႁူပ်ႉထူပ်း ၊ ပၼ်ႁႃပႃႇထိူၼ်ႇမူၺ်ႉလူႉ၊ ပၼ်ႁႃတီႈလိၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ပၼ်ႁႃပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ပၢႆးယူႇလီပၢႆးပၺ်ၺႃ လႄႈ လွင်ႈ သုၼ်ႇ လႆႈ ၵူၼ်းၵိုၵ်းမိူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။
ၼႂ်းၼၼ်ႉမီးၼၢင်းယိင်း ဢွၼ်ႇသၢဝ်တႆးၵေႃႉၼိုင်ႈ လုၵ်ႉလၢတ်ႈၼေ ၼေႃႇၸွမ်ၽွင်းလူင် ၽိထႃႊ လိမ်ႉၸရိူၼ်းရတ်ႉ ၵဵဝ်ႇၵပ်းပၼ်ႁႃ ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းထႆး (ชาติพันธุ์) ၸိူဝ်းဢမ်ႇလႆႈ / ဢမ်ႇပႆႇလႆႈ ၵူၼ်းၵိုၵ်းမိူင်း (สัญชาติ) ႁူပ်ႉထူပ်းလွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ။ တူဝ်ယၢင်ႇ တူဝ်မၼ်းၼၢင်း ဢႃယု 23 ပီ တိုၵ်ႉႁဵၼ်းယူႇ ၼႂ်းၸၼ်ႉၸွမ် ၼႂ်းမိူင်းထႆးတီႈၼိုင်ႈ၊ မၼ်းၼၢင်းၶၢတ်ႇႁၢမ်းသုၼ်ႇလႆႈ၊ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈထၢင်ႇႁၢင်ႈ ၵႂႃႇမႃးယူႇသဝ်း (တၵ်းလႆႈယွၼ်းဝႂ်ဢၼုယၢတ်ႈ(ၶႂၢင်ႉ) ဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈပိုၼ်ႉတီႈၵူႈၵမ်း) – ၸိူဝ်းၼႆႉပဵၼ်လွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ တွၼ်ႈတႃႇၸၢတ်ႈပၢၼ်မၼ်းၼၢင်း။
မၼ်းၼၢင်းလၢတ်ႈဝႃႈ လွင်ႈၸိူင်ႉၼႆ ဢမ်ႇၸႂ်ႈမၼ်းၼၢင်းၵေႃႉလဵဝ်လႆႈႁူပ်ႉထူပ်း။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းတိုၵ်ႉႁၢမ်း သုၼ်ႇလႆႈ သေ လႆႈႁူပ်ႉထူပ်း တိုၵ်ႉမီးတၢင်းၼမ်လႄႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၼေႃႇၸွမ်ၽွင်းလူင် ထွမ်ႇငိၼ်းသေ ဢဝ်ဝူၼ်ႉ ၶႆႈၸႂ်ဝႆႉပၼ် တႃႇ ၵႄႈလိတ်ႈ- ဝႃႈၼႆ။
ပၼ်ႁႃၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ ဢၼ်ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းထႆး လၢတ်ႈၼေတီႈပၢင်ႁူပ်ႉထူပ်းၼၼ်ႉ ၶုၼ်ႊၽိထႃႊ လၢတ်ႈဝႃႈ – မၼ်းၸၢႆး ၶဝ်ႈၸႂ် ပွင်ႇၸႂ် ၊ ၾၢႆႇၼိုင်ႈမၼ်းၸၢႆးၵေႃႈ မိူဝ်ႈယူႇ မိူင်းၼွၵ်ႈ(ၵႂႃႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈမိူင်းဝၼ်းတူၵ်း) ၼၼ်ႉ ယၢမ်ႈယူႇၸွမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵူၼ်းပိုၼ်ႉမိူင်းမႃး လႄႈလွင်ႈဝႃႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ် မႅတ်ႇပႅင်းပႂ်ႉပႃးႁၵ်ႉသႃ ၾိင်ႈႁိတ်ႈႁွႆးၶိူဝ်းၵူၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႃႈႁိုဝ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးသင်မႃးတႅၵ်ႈလႆႈ- ဝႃႈၼႆ။
ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ ၵဵဝ်ႇၵပ်းပၼ်ႁႃဢၼ်ပီႈၼွင်ႉၸၢဝ်းၶိူဝ်းတၢင်ႇလၢတ်ႈမႃးၼႆႉ မိူဝ်ႈလႆႈၸတ်းၶိုင် ပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၶဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ယဝ်ႉ တေဝႆႉပဵၼ် လွင်ႈလမ်ႇလွင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈသေ တေၸတ်းၵၢၼ်ပၼ်ၵႂႃႇ – ၶုၼ်ႊၽိထႃႊ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။
ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ ႁူမ်ႈတုမ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း လႆႈဢၢၼ်ႇၶေႃႈပိုၼ်ပၢဝ်ႇႁပ်ႉတွၼ်ႈ ၽိထႃႊ ၼေႃႇၸွမ်ၽွင်းလူင်ၸိုင်ႈထႆး ၵေႃႉတီႈ 30 သေ မွပ်ႈၶူဝ်းတွၼ်ႈ ၶူဝ်းၶွင်ဢွၵ်ႇပိုၼ်ႉတီႈၽႂ်မၼ်းသေ ဢွၼ်ၵၼ်ၵိၼ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈမူႇၵၼ်ၵႂႃႇ။
ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ ၽိထႃႊ သိုပ်ႇၵႂႃႇၶွပ်ႈၸႂ် ပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈ တီႈၵၢတ်ႇ ၸႄႈဝဵင်းႁၢင်ၻူင်ႊထႅင်ႈ။ တီႈၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းမႃးပႂ်ႉႁပ်ႉသတ်ႉၼႅၼ်ႈတဵမ်ပိၵ်း ထိုင်တီႈမီးၵူၼ်းပဵၼ်လူမ်း။
ၽိထႃႊ လိမ်ႉၸရိူၼ်းရတ်ႉ လၢတ်ႈဝႃႈ – “ မႃးၶွပ်ႈၸႂ်တေႃႇပီႈၼွင်ႉၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းႁၢင်ၻူင်း။ တီႈဢၼ်ပီႈၼွင်ႉ ၼႂ်းၶဵတ်ႇပိုၼ်ႉတီႈႁၢင်ၻူင်းဝႆႉဝၢင်းၸႂ်သေ လိူၵ်ႈတူဝ်တႅၼ်းပႃႊတီႈၵၢဝ်ႉၵႆႁဝ်းၶႃႈၶဝ်ႈသူသၽႃးၽူႈ တႅၼ်း ၵူၼ်းမိူင်း။ ႁဝ်းၶႃႈတေဢမ်ႇႁႂ်ႈပီႈၼွင်ႉႁဝ်းတိူဝ်ႉၸႂ်။ ႁူမ်ႈတင်းၽူႈလႆႈလိူၵ်ႈလႄႈဢမ်ႇလိူၵ်ႈ ပေႃးၶႃႈႁဝ်းပဵၼ် ၸွမ်ၽွင်းလူင်မႃး ၶႃႈတေတူၺ်းလူပၼ်ၵူႈၵေႃႉၵူႈၸဝ်ႈ၊ ၶႃႈတေဢမ်ႇပိုၼ်ႉပွႆႇပႅတ်ႈၽႂ်သေၵေႃႉၶႃႈ။ တေၸုင် မိုဝ်းၵၼ်ၵႂႃႇထိုင်ယိူင်းမၢႆ ၵၢၼ်မိူင်းလီ ပၢၵ်ႇတွင်ႉလီ မီးဢၼႃးၶူတ်း (ဢၼႃႇၵၢတ်ႈ)။
ထိုင်မႃးဝၢႆးဝၼ်းဝၢႆႇသီႇမူင်း ၵႅၼ်ၼမ်းပႃႊတီႊၵၢဝ်ႉၵႆ ဢၼ်ၽိထႃႊ လိမ်ႉၸရိူၼ်းရတ်ႉ ဢွၼ်ႁူဝ်ႁူမ်ႈတင်း ဝႃႈတီႈ ၽူႈတႅၼ်းသၽႃးၵူၼ်းမိူင်း ၶွင်ၵၢဝ်ႉၵႆ လႆႈမႃးႁူမ်ႈတူဝ်ၵၼ်တီႈၽၵ်းတူတႃႈပႄးသေ ၵၢဝ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်းၶွပ်ႈၸႂ် ပီႈၼွင်ႉၵဵင်းမႂ်ႇ တင်းဢၼ်လႆႈလိူၵ်ႈလႄႈဢမ်ႇလိူၵ်ႈၵဝ်ၶႃႈသေတႃႉ ၵဝ်ၶႃႈၵေႃႈတိုၼ်းတေယွမ်းႁပ်ႉ ႁဵတ်းၼႃႈတီႈ ပုၼ်ႈၽွၼ်းႁပ်ႉၸႂ်ႉပဵၼ်တူဝ်တႅၼ်းပီႈၼွင်ႉၵႂႃႇ- ဝႃႈၼႆ။
ဝၢႆးသေလႆႈၵၢဝ်ႇလၢတ်ႈၶွပ်ႈၵုၼ်းမုၼ်ငဝ်းပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်းမိူင်းၵဵင်းမႂ်ႇယဝ်ႉၵေႃႈၶိုၼ်ႈရူတ်ႉႁႄႇ ၵၢဝ်ႇၶွပ်ႈဢူၵ်း ၶွပ်ႈၸႂ် ပီႈၼွင်ႉဢၼ်ပႂ်ႉႁပ်ႉတွၼ်ႈယူႇၸွမ်းၶၢင်ႈတၢင်းတေႃႇပေႃးထိုင်ဝဵင်းသၼ်သၢႆး။ မိူဝ်ႈထိုင်ၵႂႃႇတီႈၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးၵူၼ်းမိူင်းပႂ်ႉႁပ်ႉတွၼ်ႈသတ်ႉၼႅၼ်ႈလိူဝ်လူၼ်ႉသၼၢမ်(ပၢင်ႇပိုၼ်ႉတီႈ)ၼႅၼ်ႈတဵမ်ၵႂႃႇသဵင်ႈ။
ဝႃႈတီႈၸွမ်ၽွင်းလူင်ၶွင်ထႆး ၽိထႃႊ လိမ်ႉၸရိူၼ်းရတ်ႉ ၵၢဝ်ႇလၢတ်ႈၵႂၢမ်းၶွပ်ႈၸႂ်ပီႈၼွင်ႉသၼ်သၢႆးပီႈၼွင်ႉၵဵင်းမႂ်ႇ ဢၼ်ႁပ်ႉတွၼ်ႈဢူပ်းဢုၼ်ႇၸႂ်လႄႈ ဢၼ်လိူၵ်ႈပႃႊတီႊၵၢဝ်ႉၵႆႁဝ်းၶႃႈၶဝ်ႈသၽႃးမႃးၼၼ်ႉ ၵၢဝ်ႉၵႆလႄႈတူဝ်ၵဝ် ၶႃႈၵေႃႈတေဢမ်ႇပိုၼ်ႉပွႆႇၵၼ်တင်းပီႈၼွင်ႉသၼ်သၢႆး ပီႈၼွင်ႉၵဵင်းမႂ်ႇယူႇယဝ်ႉ။ တင်ႈတႄႇမိူဝ်ႈၼႆႉၵႂႃႇ ၵဵပ်းမႂ်ႇ တၵ်းပိၼ်ႇ ၸိုင်ႈထႆးတၵ်းပိၼ်ႇ။ ဢမ်ႇဝႃႈဢီႈသင်တေၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈ ပေႃးႁဝ်းႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်ၼႅၼ်ႈၵႅၼ်ႇမၼ်ႈၵိုမ်းၸိုင် ႁဝ်းတိုၼ်းတေၽႃႇၽၼ်ႁွတ်ႈထိုင်တီႈၸိၵ်းယွတ်ႈပၢႆၸွမ်ယိူင်းမၢႆသုင်သုတ်းၶွင်ႁဝ်းယူႇယဝ်ႉ။
ၵၢၼ်မိူင်းလီ ပၢၵ်ႇတွင်ႉလီ မီးဢၼႃးၶူတ်း
မွၼ်းၶိူဝ်း
20230617
