ၵၢၼ်ငၢၼ်းဢၼ်ႁဵတ်းသၢင်ႈယူႇၼၼ်ႉ တေၵိူတ်ႇၽွၼ်းလီဢမ်ႇလီ ယူႇတီႈသႅၼ်းၵၢၼ်ဢၼ်ႁဵတ်းယူႇလႄႈ တေဢွၵ်ႇမႃးပဵၼ်ၸွမ်းၼင်ႇဢဵၼ်းဢၢၼ်းယိူင်းမၢႆလႆႈၼၼ်ႉ ယူႇတီႈတၢင်းၶတ်းၸႂ် တင်ႈၸႂ်။ ဢမ်ႇၵွမ်ႉ လူၺ်ႈ မီးဢမ်းၼၢတ်ႈ (ဢႃႇၼႃႇ) ပဵၼ်ၶိူင်ႈမိုဝ်းၵမ်ႉၵႅမ် ဢမ်ႇၵမ်ႉၵႅမ်။ ပိူင်လူင်မၼ်း ပဵၼ်ၼမ်ႉၵတ်ႉ ၺၢၼ်ႇ ပၺ်ၺႃ။
ၵၢၼ်ဢၼ် ဢမ်ႇမီးဢမ်းၼၢၸ်ႈသင်တေမႃးၵမ်ႉၵႅမ်ပၼ် ဢမ်ႇမီးၽႂ်တေမႃးႁႅတ်ႉၼွင်ႇ ပၢႆးဝူၼ်ႉလႄႈယူႇတႂ်ႈ ၶေႃႈၸီႉသင်ႇၽႂ်ၵုမ်းၵမ်လႆႈ တေလႆႈဝႃႈမီးလွင်ႈထၢင်ႇႁၢင်ႈ ၶႂ်ႈႁဵတ်းသင်ၸိူင်ႉႁိူဝ် ဝူၼ်ႉလႆႈႁဵတ်းလႆႈလွတ်ႈလႅဝႅး ၽွၼ်းလီ ၽွၼ်းၸႃႉဢွၵ်ႇမႃးတၵ်းလႆႈတုင်းႁပ်ႉသူၼ်ႇပူၺ်ႈႁင်းၶေႃ။
ၵွႆးၵႃႈ ပေႃးပဵၼ်ၵၢၼ် မူႇ မုၵ်ႉ ၸုမ်း ၵေႃ ႁိုဝ် ဢမ်ႇၼၼ် ၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈၵၢၼ်မိူင်းၼႆၸိုင် တေလႆႈသွၼ်ႇၼပ်ႉၼမ်ႉၵၢၼ် ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵေႃႉလဵဝ်လႄႈသင် ၵုမ်ႇ ၸုမ်း မုၵ်ႉ ၵေႃ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႄႈသင် ၽွၼ်းၵၢၼ်ဢၼ်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႃး ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၽူလ်ၸႃႉ လီ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈ တီႈဢေႇသုတ်း ၼႂ်းၵုမ်ႇ ၼႂ်းၵေႃ ႁိုဝ် ပေႃးပဵၼ်ၵၢၼ်ယႂ်ႇၵၢၼ်လူင် ၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈ မိူင်းၼႆႉတႄႉ ၽွၼ်းလီၽွၼ်းၸႃႉမၼ်း တၵ်းတေလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလီ ဢမ်ႇၼၼ် လွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ပႃးၵၼ်တင်းၼမ်။
ပေႃးဝႃႈပဵၼ်ၵၢၼ်မူႇၸုမ်း ပုၼ်ႈသူၼ်ႇတင်းၼမ်ၼႆၵေႃႈ တေမီးဢမ်းၼၢၸ်ႈမႃးပဵၼ်ၶိူင်ႈမိုဝ်းၵႅမ်ၸွႆႈၸွမ်း ၸၼ်ႉ ၵၢၼ်ၼႃႈတီႈတၼ်းႁဵင်းယႂ်ႇလဵၵ်ႉထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈ ဢမ်းၼၢၸ်ႈၼႆႉယူႇတီႈဝႃႈ တေၸႂ်ႉမၼ်းၸိူင်ႉႁိုဝ် ၵွပ်ႈမၼ်းမီး ထုၵ်ႇတင်းၽိတ်း မီးတင်းၵွင်ႉလႄႈပဵၼ်တင်းယႃ မိူၼ်ဢႃးဝုတ်ႉ(ၶိူင်ႈမိုဝ်းၵွင်ႉႁႅၼ်ႇ ဢၼ်ၸၢင်ႈတေႃႇသူႈ ၶႄတူဝ် လႄႈ ႁဵတ်းႁၢႆႉ)။
ဢမ်းၼၢၸ်ႈၼႆႉ မိူဝ်ႈမီးၸၼ်ႉတၼ်းႁဵင်းၵေႃႈ ၼင်ႇႁိုဝ်တေၸၢင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်လႆႈမိုၼ်ႈငၢႆႈလူမ်ၸႂ်ၼၼ်ႉ ၸင်ႇမီး လွင်ႈမွပ်ႈမၢႆပၼ်ပႃး ဢၼ်ပဵၼ်ၶိူင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းၼႂ်းၼႃႈၵၢၼ် ဢမ်ႇဝႃႈတေသင်ႇၽႂ်ၸႂ်ႉၽႂ် တေႁႅတ်ႉႁၢမ်ႈလွင်ႈသင် ၼႂ်းၵူၼ်းဢၼ်ယူႇၸၼ်ႉပႃႈတႂ်ႈၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းလႄႈသင် ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၶွပ်ႇၶဵတ်ႇဢွင်ႈတီႈ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ၽူႈၸႂ်ႉ ဢမ်းၼၢၸ်ႈၼၼ်ႉ တေဢဝ်ၸႂ်ႉတၢင်းတီႈၽိတ်းၼႄႇ ထုၵ်ႇ ၵေႃႈတၵ်းႁဵတ်းလႆႈ။
ၸင်ႇဝႃႈ ငဝ်ႈငုၼ်းပႃႈၼိူဝ်တေမွပ်ႈမၢႆပၼ်ၵူၼ်းၵေႃႉၼိုင်ႈၵေႃႉလႂ်ယိပ်းၵမ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းဢမ်းၼၢၸ်ႈၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလႆႈ ထတ်းထွင်ၽူႈၼၼ်ႉႁႂ်ႈလီ ၵိုင်ႇလီပၼ်ၽူႈၼၼ်ႉၸႂ်ႉတိုဝ်းဢမ်းၼၢၸ်ႈၼႆႉ ႁႂ်ႈမၼ်းၸႂ်ႉတိုဝ်းလႆႈမွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ် ထုၵ်ႇ လႆႈဝၢင်းတူင်ႇၶွပ်ႇမၼ်းၵႅပ်ႈၵႂၢင်ႈပၼ်မွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈလမ်ႇလွင်ႈ ၽူႈၸတ်းၵၢၼ် ႁိုဝ် ၽူႈမွပ်ႈဢမ်းၼၢၸ်ႈတီႈ ငဝ်ႈငုၼ်းထုၵ်ႇလႆႈထတ်းထွင်ထီႇထူၼ်ႈႁႂ်ႈလီ။ မၢင်ၵေႃႉတေၸၢင်ႈဢဝ်ၵႂႃႇၸႂ်ႉတိုဝ်း ပူၼ်ႉတီႈပူၼ်ႉလိူဝ်လႄႈ ဢမ်ႇမေႃယင်ႇၸင်ႈၼမ်ႉၼၵ်း ထတ်းလွင်ႈၽိတ်းထုၵ်ႇၵေႃႈ ၸၢင်ႈပဵၼ်ပၼ်ႁႃ ပဵၼ်ၽႆးတေႃႇတူင်ႇဝူင်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ပဵၼ်လွင်ႈလူႉသေႁၢႆ(လူႉသုမ်း)။
ဢမ်းၼၢၸ်ႈၼႆႉ ပႅၵ်ႉသမ်ႉတၢင်းၸၼ်ႉပႃႈၼိူဝ်မွပ်ႈမၢႆပၼ်လႄႈမီးဢမ်းၼၢၸ်ႈဢဝ်မႃးၸႂ်ႉတိုဝ်းလႆႈၵေႃႈ မၢင်ၸိူဝ်း မၢင်ၵေႃႉသမ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈမီးဢမ်းၼၢၸ်ႈတီႈၽႂ်မွပ်ႈပၼ် ယွၼ်ႉလူၺ်ႈတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸႂ်ၽိူၵ်ႇၸိုၼ်ႈၶၢဝ်သႂ် သိုဝ်ႈသႂ် တေႃႇၼႃႈတီႈၵၢၼ်ငၢၼ်းလႄႈၵူၼ်းတင်းၼမ် ယွမ်းႁပ်ႉၼမ်ႉၵတ်းတၢင်းၶႅၼ်ႇၼႂ်းတူဝ် မေႃႁၵ်ႉမေႃဢီးလူ လုၵ်ႈၼွင်ႉလႄႈၵူၼ်းၼမ် ဢမ်ႇလိူၵ်ႈၼႃႈလိူၵ်ႈၽၢၼ်မီးတုၶ်ႉယၢၵ်ႈ ဢမ်ႇသမ်ႇဢမ်ႇမႅၼ် မေႃဝႅင်ႇပၼ် မီးၸႂ် ၽဵင်ႇတဵင်ႈထမ်းတေႃႇၼႃႈလႄႈလပ်ႉလင် ဢမ်ႇႁႃတၢင်းၸႃႉသႂ်ႇၽႂ်ဢဝ်လီၶဝ်ႈတူဝ် လၢတ်ႈသင်ၵေႃႈပိူၼ်ႈထွမ်ႇ ႁဵတ်းသင်ၵေႃႈပိူၼ်ႈၸွမ်း ၼႆႉ ပဵၼ်ဢမ်းၼၢၸ်ႈဢၼ်ၵိူတ်ႇမီးမႃးၼႂ်းတူဝ်ႁူဝ်ၸႂ်ထမ်းမၸၢတ်ႈမႃးႁင်းမၼ်းလႄႈ ၵူၼ်းတင်းၼမ် ယွမ်းႁပ်ႉထွမ်ၾင်းလူၺ်ႈဢမ်ႇထုၵ်ႇၶိၼ်ၸႂ်။
မၢင်ၸိူဝ်းပေႃးဢမ်ႇမီးဢမ်းၼၢၸ်ႈ ၵႃႈပေႉၶႂ်ႈလၢတ်ႈ ၽႂ်ဢမ်ႇဢဝ် ဢမ်ႇထွမ်ႇ ဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်းလႄႈ ၸင်ႇဝႃႈ လႆႈၶႂၢႆႇႁႃဢမ်းဢမ်းၼၢၸ်ႈ ႁႂ်ႈမီးဢမ်းၼၢၸ်ႈ။ လၢႆးၼႆႉၸင်ႇၵိူတ်ႇလႆႈၸိုဝ်ႈၼၢမ်း “ၸဝ်ႈဢမ်းၼၢၸ်ႈ” ၵွပ်ႈပိူၼ်ႈၵူဝ် ဢမ်ႇဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်းၵႂၢမ်းသင်ႇၵႂၢမ်းလၢတ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ၶႂ်ႈယူႇၾၢႆႇပေႉပုၼ်ႈၼိူဝ်ၵူၼ်းတင်းၼမ်။ မိူၼ်ၸိုင်ႈမိူင်းဢၼ်လႆႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ မိူင်းတႂ်ႈၽွင်းငမ်းလူၺ်ႈဢမ်းၸဝ်ႈဢမ်းၼၢၸ်ႈလႄႈၵူၼ်းမိူင်းလႆႈ ထုၵ်ႇၶိၼ်ၸႂ် ၵူႈလွင်ႈၵူႈပိူင် ႁူမ်ႈတင်းထုၵ်ႇၸႂ်ႉႁႅင်းလၢႆ။
မိူင်းဢၼ်ပူၵ်းပွင်ၽွင်းငမ်းလူၺ်ႈဢမ်းၼၢၸ်ႈၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် ၽူႈၼမ်းၸိုင်ႈမိူင်းၼၼ်ႉ တေသိုပ်ႇဢမ်းၼၢၸ်ႈ မႃးတီႈ ၸိူဝ်ႉႁိူဝ်ႇသၢႆၶႆႈၶိူဝ်းႁိူၼ်းတူဝ်ၵဝ်ႇပဵၼ်ယႂ်ႇမႃးၸဵမ်ပၢၼ်ပူႇပၢၼ်ပေႃႈ တေႃႇမႃးထိုင်ပၢၼ်လုၵ်ႈၵေႃႈ ထိုဝ်မုၼ်ၵုၼ်း ပႃႇရမီႇၼၼ်ႉသေပဵၼ်ယႂ်ႇပဵၼ်လူင် ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈလႆႈမႃးလူၺ်ႈပၢႆႁွၵ်ႇပၢႆလၢပ်ႇၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၵမ်ႈၼမ် ယွၼ်ႉၵွပ်ႈ ဢမ်ႇမီးၼမ်ႉၵတ်ႉပူၵ်းပွင်ၽွင်းငမ်း ဢမ်ႇမေႃသၢင်ႈမေႃပွင် ပိူၼ်ႈဢမ်ႇထွမ်ႇၾင်း ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉ ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဢႃႊဝုထ်ႉၵွင်ႈၵၢင်ႇမၢၵ်ႇမိုဝ်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း ႁႅင်းၵူၼ်း တၢင်းႁုၵ်းႁၢႆႉ ၵွႆးလႄႈၸင်ႇဢဝ်ဢမ်းၼၢၸ်ႈ မႃးပူၵ်းပွင်ၽွင်းငမ်းၵွႆး။
ပေႃးၸိူင်ႉၼၼ် ဝၢၼ်ႈမိူင်းၵေႃႈတေဢမ်ႇၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈတေသၢင်ႈပွင်ဢႃႊဝုတ်ႉ(ၵွင်ႉႁႅၼ်ႇ) ဢဵၼ်ႁႅင်း လၢႆးႁုၵ်းႁၢႆႉ ၵၢၼ်ၶႃႈၵၢၼ်ၽၼ်းတိုၵ်းပဵၼ်လိူင်ႈယႂ်ႇဝႆႉၶႅင်ႇတႃႉပိူၼ်ႈ ၵွပ်ႈၵူဝ်ပိူၼ်ႈမႃးပေႉပုၼ်ႈ။ ယွၼ်ႉဢမ်ႇမီး ၼမ်ႉၵတ်ႉၽူလ်ငၢၼ်း ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းတေၵွတ်းၽၢၼ်တုၶ်ႉယၢၵ်ႈ တေထုၵ်ႇၶိၼ်ၸႂ် ၽွင်းငမ်း ဢမ်ႇသူၼ်ၸႂ်လွင်ႈတုၶ်ႉသုၶ်းၵူၼ်းမိူင်း။
ဢမ်ႇၵွမ်ႉၵႃႈၵဵဝ်ႇလွင်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းၵွႆး မုၵ်ႉမူႇၸုမ်းၵေႃၵေႃႈလီ ပေႃးထုၵ်ႇၸႂ်ႉဢမ်းၼၢၸ်ႈပူၵ်းပွင်ၸိုင် လိူဝ်သေတေ ဢမ်ႇမီးဝၼ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ယင်းတေတူၵ်းတႅမ်ႇၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်းသေလူမ်ႉလႅဝ် ဢမ်ႇဝၼ်းၼိုင်ႈဝၼ်းၼိုင်ႈ ၸဵဝ်းလႄႈ ၼၢၼ်း။ ၵၢပ်ႈပၢၼ်မိူဝ်ႈလဵဝ်ပဵၼ်ၵၢပ်ႈပၢၼ်ၵၢၼ်ၶိုတ်းၵၢပ်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ပၢႆးဝူၼ်ႉဢမ်ႇမီးၶွပ်ႇမီးလႅၼ် တၢင်းႁူႉတၢင်း ႁၢၼ် ဢမ်ႇမီးတီႈတိူၵ်ႈ ႁႃလႆႈၵူႈတီႈၵူႈလွင်ႈ ႁဵၼ်းႁူႉလႆႈၵူႈမိူဝ်ႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၼႂ်းႁွင်ႈႁဵၼ်းတီႈလဵဝ် ၶိူင်ႈမႆႉၶိူင်ႈမိုဝ်း ၶိူင်ႈၵမ်ႉၵႅမ် ထဵၵ်ႉၼူဝ်ႊလူဝ်ႊၵျီႊ မၢၵ်ႈလၢႆႁႃငၢႆႈ ပေႃးဢမ်ႇယွမ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈပၢႆးဝူၼ်ႉ လၢႆးႁဵတ်းလၢႆးသၢင်ႈၵဝ်ႇၵဝ်ႇ တေၶၢင်ႉၵိုတ်းယူႇဢွၵ်းလွၵ်းတႂ်ႈၵူၼ်ႈႁဵဝ်လိုၵ်ႉလူင်းလိုၵ်ႉလူင်းၸူမ်ယူႇၼႂ်းလပ်းသိင်ႇၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်း။
ၵၢၼ်ႁႃတႆးၵေႃႉၵိၼ်ဢမ်ႇယၢပ်ႇ ၵၢၼ်ႁႃၵေႃႉလီၸွႆႈႁၢပ်ႇသႅၼ်ယၢၵ်ႈ ၵၢၼ်တႆးဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇၵွမ်ႉၵႃႈ ၵၢၼ်သိုၵ်း ၵၢၼ်မိူင်းၵွႆး ၵၢၼ်ပူၵ်းပွင်တၢင်းႁူႉလႄႈ ၵၢၼ်မေႃဝူၼ်ႉလၢႆးႁွမ်ႈ(လၢႆး+)ၼၼ်ႉ ပဵၼ်လိူင်ႈယႂ်ႇ ပေႃးတၢင်းႁူႉလႄႈ ပၢႆးဝူၼ်ႉ တိုၵ်ႉမိူၼ်ၵဝ်ႇ တၢင်းႁဵတ်းတိုၵ်ႉယူႇတီႈၵဝ်ႇ ၵၢၼ်ၽွမ်ႉႁူမ်ႈတိုၼ်းဢမ်ႇမီးဝၼ်းၵိူတ်ႇ။ ပေႃးၵၢၼ်ၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ဢမ်ႇမီးဝၼ်းၵိူတ်ႇ ဢဵၼ်းဢၢၼ်းတီႈယိူင်းမၢႆၵေႃႈတိုၼ်းဢမ်ႇမီးဝၼ်းထိုင်။
