တၢင်းလၢတ်ႈလႄႈ လၢႆးႁဵတ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ သၢင်ႈၶိုၼ်းလွၵ်းၸိူင်းၵဝ်ႇ ဢမ်ႇလၢၵ်ႇလၢႆးသင်

ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းမိူင်း ဢၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၵိုတ်းတိုၵ်းဝႆ့ ၶၢဝ်းတၢင်း 1 ပီ တႄႇမိူဝ်ႈ ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ 1 ဝၼ်း ထိုင် တီႊသိမ်ႊပိူဝ်ႊ 31 ဝၼ်း ပီ 2023 ၼႆ့ ၽိူဝ်ႇထိုင် လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ ဝၼ်းထီ့ 2 သမ့်ၶိုၼ်းပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမႃႇသျႄႇလေႃး ပိူင်ၽွင်းငမ်းၾၢႆႇသိုၵ်းၵႂႃႇ တႃႇ 37 ၸႄႈဝဵင်း ဢၼ်မီးၼႂ်းတိူင်းၸႄႈၵႅင်း ၊ မၵူၺ်း ၊ ပႃႇၵိူဝ် ၊ တၼၢဝ်းသီ လႄႈ ၸႄႈမိူင်းၶျၢင်းမိူင်းယၢင်းဢိၵ်ႇ မိူင်းယၢင်းလႅင်ၼႆ့ ယူႇယဝ့်။

ၸဵမ်ပိုင်းၵေႃႈ ဢၼ်ၶဝ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၸႂ်ႉတိုဝ်းပိူင်ၽွင်းငမ်းသိုၵ်းၼၼ့် ပေႃးမီးဝႆ့ 7 ၸႄႈဝဵင်းယဝ့်လႄႈ မိူဝ်ႈလဵဝ်ႁူဝ်ၼပ့် ႁူမ်ႈသဵၼ်ႈ မီးၵႂႃႇ 44 ၸႄႈဝဵင်းယဝ့်ၼေႃႈ ။ တမ်ႈတီႈၸႄႈဝဵင်းၸိူဝ်းဢၼ်ၶဝ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တႃႇၸႂ်ႉတိုဝ်းပိူင်ၽွင်းငမ်း သိုၵ်းၼႆ့ ထူပ်းမိုဝ်းတေ့ၵေႃႈ တပ့်ပႆလိၼ်ၶဝ် ဢမ်ႇတၢႆးၶိုတ်းလႆႈ တေႃႉတႄ့လႆႈၸႂ်ယႂ်ႇ ၶိူင်ႈမိၼ်ပွႆႇမၢၵ်ႇသေ လွၵ်ႇငိုတ်ႈဝႆ့ၵူၺ်းသႄႈ ပွင်ႇဝႃႈတႄ့ ပဵၼ်ၼႃႈတီႈဢၼ်တၢင်တူဝ်တပ့်သိုၵ်းၶဝ် ဢမ်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၼိမ်တဵင်ႈလႆႈလႄႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတႃႇ ပွႆႇတပ့်ၶဝ်ၵုမ်းၵမ်ဝႆ့ၼၼ့်ယဝ့်။ၵူၺ်းၵႃႈ တေႃႈဝႃႈဢမ်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမႃႇသႄႄႇလေႃးၵေႃႈ သုၼ်ႇမိူဝ်ႇလႂ် ၾႆးၸုတ်ႇၾႆးၽဝ်ယူႇ ဢမ်ႇလိူၵ်ႈမိုဝ့်လိူၵ်ႈယၢမ်းသင်ၼၼ့်ၼင်ႇၵဝ်ႇ။

ၼႆလႄႈ ဢၼ်ၶဝ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၼႆ့ ပဵၼ်လၢႆးတိုၵ်းပၢႆးၸႂ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၵူဝ်ႁႄ တိုၼ်ႇသၢၼ်ႈၼၼ့်ၵူၺ်း။ယဝ့်ၵေႃႈ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈပဵၼ်ၼႃႈတီႈ မႃႇသျႄႇလေႃးယဝ့်လႄႈ သိုၵ်းၶဝ်ၶႅၼ်းထၢင်ႇႁၢင်ႇၵဝ်း ထၢင်ႇႁၢင်ႈႁၢႆ့ယဝ့် ။ ႁဵတ်းသင်လႄႈ ဝႃႈလႆႈၸိူင့်ၼႆလႃႇၼႆ ၵွပ်ႈဝႃႈ မႃႇသျႄႇလေႃးၼႆ့ ပဵၼ်လွၵ်းပိူင်ၸႂ်ႉတိုဝ်းဢႃႇၼႃႇ လူၺ်ႈမၢႆႈမီႈသိုၵ်းလႄႈ ၸတ်းၵၢၼ် လႆႈၼင်ႇ ၽူႈၵုမ်းသိုၵ်းၶဝ် ႁဵတ်းသၢင်ႈတီႈၼႃႈသိုၵ်းၼၼ့် ၵမ်းသိုဝ်ႈလႆႈ ယဝ့်။ၵႃႈပဵၼ်ၶပ့်မၢႆၶဝ်တေႁဵတ်းၼၼ့် ဢမ်ႇတၢပ်ႈပႂ်ႉသွၼ်ႇပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း ဢမ်ႇတၢပ်ႈပႂ်ႉၶေႃႈၸီ့သင်ႇတၢင်းလႂ်သေ ယူႇတီႈတပ့်ၽႂ်မၼ်း ႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇလႆႈ ထၢင်ႇႁၢင်ႈ။

ပေႃးၼႆ ယွၼ့်သင်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမႃႇသျႄႇလေႃးၼႆ့လႃႇၼႆ လၢတ်ႈသိုဝ်ႈသိုဝ်ႈတႄ့ ၵွပ်ႈငဝ်းလၢႆးဝၢၼ်ႈမိူင်းႁၢႆႉၸႃႉၼႃႇ ဢႃးလႃးလႄႈ ၸင်ႇပိုၼ်ႈၽၢဝ်ႇမႃႇသျႄႇလေႃးသေ ၽၢဝ်းငမ်းၼၼ့်ယဝ့်။ပွႆႇႁႂ်ႈဝႃႈၸႂ်ႉတိုဝ်းမႃႇသျႄႇလေႃးၼႆၵေႃႈ ဢမ်ႇတၢပ်ႈၼပ့်သွၼ်ႇတေႃႇ ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်းယဝ့်။ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးလူဝ်ႇၸႂ်ႉတႄ့သမ့် ၵဵပ်းထွၼ်ဢဝ်မတ့်တႃ ၼႂ်းပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်းၼၼ့် မႃးၸႂ်ႉလႆႈၶိုၼ်းယူႇ။ၸင်ႇၼၼ် ၾၢႆႇၼိူဝ်ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈသိုၵ်း ဢမ်ႇမီးၽႂ်ယႂ်ႇလိူဝ်လႆႈ ဢမ်ႇမီးၽႂ်သုမ်ႇငုမ်းလႆႈယဝ့်။ဢႃႇၼႃႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ့် တိုၼ်းမီးတီႈသိုၵ်းၶဝ်လုမ်းလုမ်းၶႃႈယဝ့်။

ၸဵမ်မိူဝ်ႈဝႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမႃႇသျႄႇလေႃးယဝ့်ၼႆ့ မၢႆမီႈဝႃႈ ၶေႃႈၸီ့သင်ႇဝႃႈ ဢၼ်ယူႇတီႈၾၢႆႇသိုၵ်းၶဝ်ပူင်ဢွၵ်ႇၼႆ့ ၼင်ႇႁိုဝ်ၵူၼ်းပိုၼ့်တီႈ တေႁဵတ်းၸွမ်းလႆႈၵူႈၵေႃ့ၼၼ့်ၵေႃႈ ၶဝ်မီးသုၼ်ႇပူင်ပႃးၵွၼ်ႇ။ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်း ယွၼ့်ပိူဝ်ႈၸႂ် ၸေႇတၼႃႇၶဝ်သေ ႁဵတ်းၽိတ်းႁဵတ်းၽူၼ်ၵႂႃႇၵေႃႈ တေလႆႈပွႆႇဝၢင်းၶႂၢင်းပၼ်ဢိူဝ်ႈၼႆ ပၢႆပူင်ပႃးဝႆ့ ၵွၼ်ႇလႄႈ ၸဵမ်မိူဝ်ႈဝႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမႃႇသျႄႇလေႃး ယဝ့်ၵေႃႈ သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းၵူႈၵေႃ့ ဢၼ်ၸၢင်ႈဢဝ်ၵႅတ်ႇၶႄတူဝ်လႆႈ ပႃးဝႆ့ ၼႂ်းပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်းၼၼ့်ၵေႃႈ ၵိုတ်းယိုတ်းၵႂႃႇပႅတ်ႈသဵင်ႈသဵင်ႈယဝ့်။ႁၢႆ့ၼႃႇသုတ်းသၼ်တႄ့ လွင်ႈပဵၼ်လူ့ ၼႂ်းၸူဝ်ႈၶၢဝ်းမႃႇသျႄႇလေႃး ဝၢႆးလင် ယုၵ့်လိူၵ်ႈမႃႇသျႄႇလေႃးယဝ့်သေ လူင်ပွင်ၸိုင်ၸုမ်းလႂ်ၶိုၼ်ႈမႃးၵေႃႈယႃႇ တႃႇတေၶူၼ့်ၶႆႈမၢပ်ႇမႂ်ၸႅင်ႈၵႂၢမ်းတၢင်ႇလုမ်းၼႆၼၼ့်ၵေႃႈ တိုၼ်းဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇႁဵတ်းလႃးလႃး။မၢႆထိုင်ဝႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၽွင်းငမ်းလူၺ်ႈပၵ်းပိူင် တပ်းသိုၵ်းၶဝ်ၶႂ်ႈႁဵတ်းသင်ပွႆႇႁဵတ်းပႅတ်ႈဢမ်ႇမီးၶွပ်ႇမီးလႅၼ်ၼၼ့်ၵူၺ်း။

ပေႃးၽိုၼ့်တူၺ်းၼႂ်းသဵၼ်ႈမၢႆ ဢၼ်ၶဝ်မၵ်းမၼ်ႈ ပဵၼ်လိူင်ႈလၢဝ်းၼၼ့်ၼႆ တႄႇတီႈလိူင်ႈသၢၼ်ၶတ်းလုၵ့်ၽိုၼ့်တေႃႈၸိုင်ႈမိူင်း တေႃႇထိုင်လွင်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇၵၢၼ်သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၸိူဝ်းၼႆ့ ႁူမ်ႈသဵၼ်ႈ မီးယူႇ 23 လိူင်ႈ တူတ်ႈတၢမ်ႇးဢၼ်ပၼ်လႆႈၼႆၵေႃႈ တႄႇတီႈတၢမ်ႇၶွၵ်ႈ တေႃႈထိုင် တၢမ်ႇတၢႆ ယင်းပူင်လႆႈပႃးၵွၼ်ႇ ။ၵွပ်ႈၼႆ ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းမိူင်းၼႆ့ ၾၢႆႇၼိုင်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တေသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ် တေၵိုတ်းတိုၵ်းၼႆသေ ၾၢႆႇၼိုင်ႈသမ့် ႁႅၼ်းသိုၵ်းလေႃႇတိုၵ်း ၸုတ်ႇဝၢၼ်ႈၽဝ်မိူင်း တီ့ၺွပ်းၶႃႈတၢႆၵူၼ်းမိူင်း မီးယူႇၵူႈဝၼ်းၵူႈလႅင်း ၸိူင့်ၼၼ်လႄႈ တၢင်းလၢတ်ႈဢိၵ်ႇတၢင်းႁဵတ်းၼႆ့ သၢႆ့ၶႂႃၵၼ်ဝႆ့လုမ်းလုမ်း။

တီႈတေ့မႃး ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆ့ ပူၼ့်တိုဝ့်ၵႂႃႇပႅတ်ႈ ၸဵမ်မိူဝ်ႈၶဝ်တႄႇယိုတ်းသိမ်း ဢႃၼႃႇ မိူဝ်ႈပီ 2021 ပုၼ့်ၼၼ့် ။ၼင်ႇၵႂၢမ်းပိူၼ်ႈဝႃႈ ၶဝ်ၶၢမ်ႈပူၼ့်ၵႂႃႇၾၢႆႇပုၼ့်ၼမ့်ယဝ့်လႄႈ တႃႇပႆယၢင်ႈထွႆလင်ၶိုၼ်း ဢမ်ႇငၢႆႈငၢႆႈ။တႃႇတေပွႆႇၽႃႈ ဢႃၼႃႇၼၼ့် ၶဝ်တေဢမ်ႇႁူၼ်လင်ၶိုၼ်းယဝ့်ၼႆၵေႃႈ ဝႃႈလႆႈ။ၸင်ႇၼၼ် ၶေႃႈၵႂၢမ်းဢၼ်ဝႃႈ တေၸတ်းႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈသေ ၶိုၼ်းဢူၼ်းဢၢပ်ႈဢႃႇၼႃဢႃႇ ဢၼ်ဝႃႈၼႆ့ ပဵၼ်လွၵ်းၸိူင်းၵဝ်ႇၵဝ်ႇ ဢၼ်ယၢမ်ႈၵႃႈမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ 1959 ၊ 1990 ၊ 2020 ၸိူဝ်းၼၼ့်ၵူၺ်းလႄႈ ထုၵ်ႇလီၼပ့်သၢင်ႈၶိုၼ်းသေ ပိုၼ်းပဵၼ်ၸိူဝ်းၼၼ့်သေ ဢဝ်ပဵၼ်တွၼ်ႈသွၼ်ယူႇၼႆ ယွၼ်းပၢႆးၼႄမွၵ်ႇၼႆ့သေ ၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းတီႈၼႆယဝ့်ၶႃႈ မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ။