ၸၼ့်ၸွမ်တူင်ႇၵူၼ်းတႆး ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ယိုၼ်ႈမွပ်ႈဝႂ်ၶူးပွၵ်ႈၵမ်းသွင်

ၸၼ့်ၸွမ်တူင်ႇၵူၼ်းတႆး ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ယိုၼ်ႈမွပ်ႈဝႂ်ၶူးပွၵ်ႈၵမ်းသွင်ယဝ့်တူဝ်ႈလီငၢမ်း။

မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 23/01/2023 ၸၼ်ႉၸွမ်တူင်ႇၵူၼ်းတႆး ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ယိုၼ်ႈမွပ်ႈဝႂ်ၶူးပွၵ်ႈၵမ်းသွင် တီႈဝၢၼ်ႈလွႆတႆးလီ ဝဵင်းၵႃလီ့။ ပီၼႆႉ လႆႈမွပ်ႈပၼ် ၶႅပ်းဝႂ်ယွင်ႈယေႃး ထိုင်ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင် ၸိူဝ်းဢၼ်ၵမ်ႉၸွႆႈ တီႈၸၼ့်ၸွမ်တူင်ႇၵူၼ်းတႆးၸိူဝ်းၼႆ့။

မေႃသွၼ်ၼၢင်းႁဵဝ်းသႅင် ႁူဝ်ပဝ်ႈၸၼ်ႉၸွမ်တူင်ႇၵူၼ်းတႆး ဝဵင်းၵႃလီ့ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ –   “ ဢေႃႈၶႃႈပီၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈလႆႈၸတ်းႁဵၼ်းၼႂ်းလိူၼ်ၵျၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ ဢေႃႈ မိူဝ်ႈၵူႈပီတႄႉ ႁဝ်းၶႃႈၸတ်းႁဵတ်းၼႂ်းလိူၼ်မေႇ ပီၼႆႉလႆႈယိူင်းထိုင် လႆႈပၼ်ႁႅင်း ၼၵ်ႉမေႃၶဝ်လႄႈပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈႁဵၼ်းၶဝ်ပဵၼ်ပိူင်လူင်ၶႃႈၼႃ ႁႂ်ႈလုၵ်ႈႁဵၼ်းၼၵ်ႉမေႃႁဝ်းၶဝ် လႄႈဢူႈမႄႈပီႈၼွင်ႉ လႆႈႁူပ်ႉၵၼ်လီလီၼႆသေ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ပီၼႆႉ ဢၼ်လႆႈၽိတ်ႈမွၵ်ႇၵေႃႈ တေမီးလွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈဢိတ်းဢွတ်းၶႃႈဢေႃႈ ယဝ်ႉၵေႃႈပီၼႆႉႁဝ်းၶႃႈမီးပႃး ဢၼ်ပၼ်ႁႅင်းယုၵ်ႉယွင်ႈထိုင် ၸိူဝ်းဢၼ်လႆႈဢွၼ်ႁူဝ်ၵေႃႇတင်ႈမီးမႃးၵေႃတႆးၼႆႉၶႃႈၼေႃႈ ၸင်ႇၼႆလႄႈမီးပႃးၶပ်ႉမၢႆတီႈဢၼ်ဝႃႈ ယိုၼ်ႈယေႃးပၼ်ၶႅပ်း တီႈဢၼ်ဝႃႈၾၼ်းသိုပ်ႇၶိူဝ်းၼၼ်ႉလႆႈၶႃႈဢေႃႈ” – ဝႃႈၼႆ။

ၼႂ်းပၢင်ယိုၼ်ႈမွပ်ႈဝႂ်ၶူးပွၵ်ႈၵမ်းသွင်ပီၼႆ့ မီးၵၢၼ်ယွင်ႈယေႃး ၽူႈၵမ့်ထႅမ် ၸၼ့်ၸွမ်တူင်ႇၵူၼ်းတႆးမႃး ၼင်ႇႁိုဝ်ၸၼ့်ၸွမ်တေယူႇၵႂႃႇယိုၼ်းယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်။

လုင်းၸၢႆးၽူင်းၶွင်ႇ  ၽူႈပွင်ၵၢၼ်ၵေႃတႆးလၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ ႁဝ်းၶႃႈ လႆႈႁဵတ်းပၢင်ယိုၼ်ႈမွပ်ႈဝႂ်ယဝ်ႉတူဝ်ႈၵၢၼ်ႁဵၼ်း ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈႁွင်ႉဝႃႈ ပၢင်ယိုၼ်ႈမွပ်ႈဝႂ်ၶူးၼႆၶႃႈဢေႃႈ လိူဝ်သေၼၼ်ႉဢမ်ႇၵႃး သမ်ႉမီးၵၢၼ်ယုၵ်ႉယွင်ႈပႃးလွင်ႈယုၵ်ႉယွင်ႈပၼ် ၽူႈၸိူဝ်းဢၼ်လႆႈတႄႇတင်ႈၵမ်ႉထႅမ်ပၼ်ၵေႃတႆးၼႆၶႃႈဢေႃႈ။ ၵၢၼ်လႆႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းတႄႉၵေႃႈ လႆႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းၶၢဝ်းႁိုင်တၢၼ်ႇတၢၼ်ႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ မၼ်းၵေႃႈၶႅၼ်းလိူဝ်သေ ပွၵ်ႈၵမ်းၼိုင်ႈတေႉတေႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈမၼ်းၵေႃႈမီးတူဝ်ထူပ်းမႃးပွၵ်ႈၼိုင်ႈယဝ်ႉ” – ဝႃႈၼႆ။

ပီၼႆ့ မီးၵူၼ်းၼုမ်ႇ ႁပ့်ဝႂ်ၶူး (30)ၵေႃႉ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈ မီးယိူင်းဢၢၼ်းတႃႇသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း ၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢၢၼ်းၶိုၼ်းပွၵ်ႈမိူဝ်းပူၵ်းပွင် ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်း ပိုၼ်ႉတီႈ ၽႂ်ႇမၼ်း။

ၼၢင်းမူၺ်ၽွင်ၶမ်း လုၵ်ႈႁဵၼ်းဢၼ်လႆႈႁပ်ႉၶူး လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ဢၼ်လပ်ႉလွင်းသုတ်းမၼ်းတႄႉ ၶႃႈတေၵႂႃႇသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းထႅင်ႈတီႈၵဵင်းႁၢႆးၶႃႈဢေႃႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၸၼ်ႉၸွမ် ရၶျၽတ်းၼၼ်ႉၶႃႈ။ ၸွမ်းၼင်ႇတၢင်းသူင်ၶႃႈတႄႉ ၶႃႈသူင်ၵၢၼ်ၾၢႆႇပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၶႃႈလႄႇၼေႃႈ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ပေႃးဝႃႈ ဝၢႆးသေၶႃႈသိုပ်ႇႁဵၼ်းတီႈၵဵင်းႁၢႆးယဝ်ႉ ၶႃႈသမ်ႉတေၶိုၼ်းသိုပ်ႇလဵပ်ႈႁဵၼ်း ၵၢၼ်လွင်ႈၾၢႆႇပၢႆးမၢၵ်ႈမီး တေၶတ်းၸႂ်ၵပ်းသိုပ်ႇတင်းလွင်ႈၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးသေ လွင်ႈဝႃႈတေႁဵတ်းႁိုဝ်ႁႂ်ႈမၼ်းသူႇၸူးၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆးႁဝ်းၼၼ်ႉ တေႁဵတ်းႁိုဝ်ၵႂႃႇတၢင်းၼႃႈၼႆ မီးၼင်ႇၼႆၶႃႈဢေႃႈ ၶႃႈတႄႉယိူင်းဢၢၼ်းၸိူင်ႉၼၼ်ဝႆႉၶႃႈ ”-  ဝႃႈၼႆ။

ၸၢႆးၸၢမ်ႇၺုၼ်ႇ(ၺုၼ့်)  လုၵ်ႈႁဵၼ်းဢၼ်လႆႈႁပ်ႉၶူး လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ ဢေႃႈၶႃႈ ယိူင်းဢၢၼ်းတႄႉမီးၼမ်လၢႆယူႇၶႃႈဢေႃႈ ၵွၼ်ႇပႆႇထိုင် 2019ၼၼ်ႉၼႆ ၶႃႈႁဵတ်းမေႃသွၼ် လိၵ်ႈလၢႆးတႆးၼႂ်းတူင်ႇ ဝူင်းၸဵမ်မိူဝ်ႈပီ2016 သမ်ႉၶိုၼ်းႁၼ်ဝႃႈ ၼမ်ႉၵတ်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆႉ မၼ်းပႆႇတဵမ်ထူၼ်ႈၼႆလႄႈ တႄႇဢဝ်ၼၼ်ႉမႃး ၶႃႈၵေႃႈသိုပ်ႇၶတ်းၸႂ်ႁဵၼ်းမႃး ဢၼ်တၢင်းလူဝ်ႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇမီးဝႆႉတၢင်းၼမ်ၼၼ်ႉၶႃႈၼႃႇ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈၸင်ႇမႃးၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉၸွမ်ၼႆႉၶႃႈဢေႃႈ။မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉၵေႃႈယိူင်းဢၢၼ်းဝႆႉ တေသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈထႅင်ႈတီႈၼွၵ်ႈမိူင်းသေ မၢႆသွင်ၼႆႉတႄႉတႃႇတေမႃးသိုပ်ႇႁဵတ်းပဵၼ်မေႃသွၼ်ၶႃႈ  ၶႃႈၶႂ်ႈမႃးပူၵ်းပွင်ပၼ်ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းၶႃႈၶဝ်ၶိုၼ်း ”-  ဝႃႈၼႆ။

ပၢင်ယိုၼ်ႈမွပ်ႈဝႂ်ၶူးပွၵ်ႈၵမ်းသွင်ပီၼႆ့ ၽိတ်ႈမွၵ်ႇပႃး ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈႁဵၼ်းၶဝ်လႄႈ ၸုမ်းတူင်ႉၼိုင် ၵၢၼ်ၾိင်ႈငႄႈလိၵ်ႈလၢႆး ၼႂ်းမိူင်းတႆးၸိူဝ်းၼႆ့ မႃးၶိုၼ်ႈႁွတ်ႈပၼ်ႁႅင်းပႃး။

ၼၢင်းမူဝ်ႁွမ် ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈႁဵၼ်း ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း လၢတ်ႈဝႃႈ – “ၶႃႈႁဝ်းတႄႉလုၵ်ႉတီႈၼမ်ႉၶမ်းမႃးၶႃႈဢေႃႈ မိူဝ်ႈလဵဝ်လႆႈမႃးတီႈၸၼ်ႉၸွမ်တူင်ႇၵူၼ်းတႆးသေ ယဝ်ႉၵေႃႈသမ်ႉပႃး လုၵ်ႈၸၢႆးၶႃႈ လႆႈႁပ်ႉၸုမ်ႈၶူးၼႆလႄႈ ၶႃႈၵေႃႈမႃးပဵၼ်ၼႃႈပဵၼ်တႃ တွၼ်ႈတႃႇလုၵ်ႈႁဝ်းသေ သမ်ႉလႆႈမႃးႁၼ် လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸိူဝ်းပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇတႆးႁဝ်း ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်မႃးၸိူင်ႉၼႆ ၼႂ်းၸႂ်ၼႂ်းၶေႃးၵေႃႈ ယိၼ်းၸူမ်းယႂ်ႇၼမ်ၶႃႈ ၵွပ်ႈဝႃႈႁဝ်းပဵၼ်လုၵ်ႈမႄႈတႆးၶႃႈၼေႃႈ ႁဝ်းၵေႃႈၶႂ်ႈႁႂ်ႈမၼ်းပဵၼ် ၵူၼ်းႁၵ်ႉၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းသေလႄႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၶဝ်လႆႈႁပ်ႉ ၸုမ်ႈၶူးၵေႃတႆးၼႆႉၶႃႈဢေႃႈ ”-ဝႃႈၼႆ။

လုင်းၸၢႆးလၢဝ်လႅင်း ႁူဝ်ပဝ်ႈၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈၾိင်ႈငႄႈတႆး ဝဵင်းမူႇၸေႊ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ ႁဝ်းလႆႈမႃးႁၼ်ၼုမ်ႇႁၢႆးၸၢႆးယိင်း ဢၼ်ႁၷ်ႉသႃတႆး ဢၼ်တေပဵၼ်ၼေႃႇတႅၼ်းၶိူဝ်းတႆးမိူဝ်းၼႃႈၼႆ မီးတင်းဢဝ်ၵုင်ႇမုၼ်ၸွမ်း မီးတင်းၸႂ်ယႂ်ႇၸွမ်းယူႇၵူႈၵေႃႉၵူႈၵူၼ်း ၼႆႉႁဝ်းလႆႈမႃးႁၼ်မေႃသွၼ်ၶဝ် လႄႈၼၵ်ႉမေႃၸၼ်ႉၸွမ်ၶဝ် လႆႈပဵၼ်မႃး ၼေႃႇတႅၼ်းၶိူဝ်းဢၼ်မီးၵႃႈၶၼ်ၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်းၼႃႈၼႆလႄႈ မီးတၢင်းယိၼ်းၸူမ်းၸွမ်းတေႉတေႉၶႃႈဢေႃႈ ” ဝႃႈၼႆ။

ၸၼ်ႉၸွမ်တူင်ႇၵူၼ်းတႆး ၵေႃတႆး ဝဵင်းၵႃလီ့ၼႆႉ တႄႇပိုတ်ႇမႃးမိူဝ်ႈပီ2017။ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸိူဝ်းမႃးၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းၵေႃႈ တေပဵၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်း ၼႂ်းမိူင်းတႆးလႄႈ တၢင်ႇဝဵင်း မႃးၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းဢဝ်ၼႆ့ ၸမ် 300 ။ လိူဝ်ၼၼ့် ၼႂ်းပီ 2022 ၼႆ့ ယင်းလႆႈသူင်ႇလုၵ်ႈႁဵၼ်း 30 ၵေႃ့  ၶဝ်ႈႁဵၼ်းတီႈ ၸၼ့်ၸွမ်းၵဵင်းႁၢႆး။